I>E AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 22 Juni '18. No. 2139 DE VERKIEZINGS-CANDIDATEN Teekening. voor De Amsterdammer1* van Jordaan LIEFHEBBERS tuin iinWWfiiiiiitiiwiiiiltiMHimiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiii is echter de heer Treub gekomen, en zeide: neen, 't moet worden een party op zichzelf, tegen de andere partijen in". Misschien is daardoor zijn persoonlek suc ces beter verzekerd en dat van eenige arrivisten, die, ds goeden niet te na gesproken, aan hem zijn vastgehaakt. Maar 't succes van de zaken waar het ?om gaat; en van 't algemeen belang dat wordt beoogd, dit wordt nu eerder achterop geholpen. Daarom kunnen wij, objectief gesproken, den hond in zijn tegenwoordige Allures geen proficiat toewenschen. v. H. iiiiiniiiiimiiiiimiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiimrfmiiiiiiiiiiiiiimiiitiiiiiiMiiiiri Een Volkshulde aan Dr. Lety en de Zuiderzee-Vereenlging Wat applaus na de aanneming in de Eerste Kamer, een enkel bloemstuk en eenige gelukwenschende ambtenaren, ziet daar onge veerde eenige belangstelling tot dusverre aan Minister Lely betoond, naar aanleiding van het feit, dat hij zijn wetsontwerp tot droog legging van de Zuiderzee in veilige haven heeft binnengeloodst. Zal het daarbij blijven en zal men er zich mee tevreden stellen, wanneer de afkon diging van deze wet even ongemerkt voor bijgaat als de afkondiging van het meest onbeduidende wetje, zooals ons Staatsblad «r al zoo vele herbergt? In dat geval is de droogleggingswet dan voorloopig veilg en wel opgeborgen onder den dikken bundel Staatsbladen, om eerst weer te voorschijn te komen, als de eerste spade in den grond gestoken zal worden. Van eenige vreugde over de nu gevallen beslissing dan geen sprake. Het kan echter niet de wensch van ons volk zfjn, om zoo lakoniek, zoo suf-nuchter het groot gebeuren van de tot standkoming der Droogleggingsplannen aan te zien. Wel moge men in deze dagen gebukt gaan onder de vele, direkt ingrijpende, l materieele zorgen, die de oorlog helaas ook al meer en meer op ons neutralen doet drukken, doch het ware in strijd met onzen volksaard, wanneer we ons thans door dit alles zoo lieten ter neer drukken, dat we geen oog meer hadden voor het gewicht van de plaatsing van Lely's ontwerp in het Staatsblad. Gewicht is feitelijk een veel te slap, niets zeggend woord voor een gebeurtenis, waar door eindelijk de weg wordt opengesteld om een grootsch waterstaatswerk aan te vangen, dat heel Nederland tot onmetelijke zeeën zal strekken. Zeventig jaar geleden gingen de eerste stemmen op, die aandrongen op het dempen van de groote plas, van de Zuiderzee, en nu is het dan ten slotte na veel wikken en wegen zoover gekomen, dat de plannen tot wet verheven zijn. Daar is, gelijk bekend, hard, heel hard voor gewerkt. En men doet niemand van hen, die zich met het Zuiderzee'raagstuk bezig hielden en er bun aandacht aan wijdden wat te kort, wanneer men bovenal aan dr. Lely en aan de Zulderzeevereeniging de eer toekent in dezen het meest tot bet welslagen van de in het werk gestilde pogingen te hebben bijgedragen. Het Zuiderzeenummer van dit Wad is daar, om nog eens duidelijk te doen beseffen, hoezeer het zooeven genoemde tweetal voor de goede zaak geijverd heeft. Wel»an, wat zou het nu niet een geluk kige gedachte zijn, zoo het Netferlandsche volk, een oogenblik distributie- en andere narigheden op zij zettende, toonde dat het juist in deze benarde tijden met des te inniger vreugde het goede aanschouwt, hetwelk land en volk ten deel valt. Niet beter kan het wellicht zijn blijde dankbaar heid betuigen, dan door hulde te brengen IIIIIMHIIINIIIIHIIIIIMIIIIIIIIIII1IIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII HET ROODE IMPERIALISME We hebben het woord Pacifisme" onder de oogen genoomen, de voorige week. Tot mijn genoegen bemerk ik dat ditzelfde ook in de Friedenswarte is gedaan 1). De schrijver komt zelfs tot de schepping van een nieuw woord: Pazidemocratie, ter beeter signifische onderscheiding. Nu wensch ik het woord .Imperialisme" eens op de vivisectietafel te spannen. Wie het uitspreekt in deezen tijd, doet het met het bijgevoel: verachting, met vijan delijke gezindheid. Men ziet er iets in, dat den oorlog heeft teweeggebracht. Niemand durft zich er royaal op te laten voorstaan, dat hij Imperialist is. Zelfs de Imperatoren van een groot Imperium noemen zichzelven niet met ,vrijmoedigen trots imperialisten. Het woord is, om zoo te zeggen, gedoodverfd. Men heeft er iets teegen, de zaak als woord en als toestand deugt niet en moet afgeschaft worden. Dit is blijkbaar de opinie van de meenigte. Van dezelfde meenigte die zoo graag oover Pacifisme hoort spreeken. Imperialisme is uit de mode, zooals Pacifisme in de mode is. Dit dateert nog niet van zoo heel lang geleeden. Wie herinnert zich niet het advies van den ouden Joe Chamberlain, die zijn landgenooten toevoegde: learn to think imperlally l" Dat behoorde bij een goed staatsburgerschap, men moest imperialistisch leeren denken. Hetgeen daarop neerkwam, dat men eeven brutaal roofzuchtig en heerschzuchtlg moest leeren gevoelen als Chamber lain zelf. Dat (gaat thans niet meer aan. De heeren van Potsdam hebben Chamberlain's raad niet noodig. Zfl denken en voelen imperia listisch genoeg, maar ze durven er niet royaal voor uitkoomen. Wel met feiten, maar ?niet met woorden. Want het zou niet klop pen met den «opgedrongen verdeedigingsooriog". Wel met het feit, maar niet met de woorden. En de woorden zijn toch de midIIIHIIItlUimilllll IIHI iimiiifiiiiiiiiimMtiiiiiiiiiiiiiiflnTTmu aan hen, die met onvermoeibare arbeids kracht en doorzettingsvermogen wisten te bereiken, dat te midden van alle mogelijke noodwetten, in het Staatsblad eindelijk eens1 een blijde toekomst inluidende wet komt te prijken, als Le y's ontwerp, hetwelk een maal de NedeDandsche burgerij rijke oogsten zal doen binnenhalen. En vraagt men nu In welken vorm zulk een huldiging zou moeten plaats vinden, dan vatt hierop m.i. slechts ten deele een antwoord te ge»en. Het bijeenbrtngen van gelden om een fonds te vormen, ten einde zekere uitgaven te be kostigen, die natuurlijk verband moeten houden met de drooglegging der Zuiderzee zou wellicht meer in den geest vallen van hen, wien men holde wenschte te betuigen, dan wat anders ook. Doch de juiste bestemming van zoo'n stichting kannen na nurlrjk Dr. Lely en de mannen van de Zuiderzee-vereeniging zelve het beste aangev, n. Het komt er nu allereerst op aan, dat een aantal vooraanstaande mannen zich er voor spannen een dergelijke huldiging op touw te zetten. Is eenmaal het initiatief genomen en een sympathiek doel, na overleg met degenen, die men huldigen wil, vastgesteld dat er vele sympathieke bestemmingen voor een dusdanige stichting aan te geven zijn, is, dunkt me. bu'ten kijf dan zal men naar alle waarschijnlijkheid mogen verwachten, dat er inderdaad van een ro/Arshulde sprake zal zijn, ei aim en rijk, ieder naar eigen vermogen, het himne zullen bijdragen tot een nationaal huldeblijk aan Lely en de Zuiderzeevereenlrg, de pioniers van de drooglegging, welke straks zoo onschatbare vruchten zal afwerpen. Mr. E. VAN RAALTE iiiiiiitHitmmttiiMmmttiiiuiiiiiiiiiiuHiiiiiiiiiiimiiiiiHiwMiiiiimiiiiiiiiiti "im OELOF ftlTROEN Kalverstraat 1 - Opgericht 1850 =? TELEFOON 658 N U Paarlen, Brillanten Goud, Zilver en Horloges Uitsluitend eerste kwaliteit H. BERSSENBRUGGE, PORTRETFOTOGRAAF ZEESTRAAT 65, naast Pannama Meidag, DEN HAAG. Tel. 1538. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitimittitiittiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiHtiiiiiiiiiii delen waardoor ze hun kudde achter zich houden. En die kudde is gelokt door de feiten, door ooverwinningen, en door weelde en macht in 't verschiet. Dat alles smaakt hun wel, maar 't moet opgedrongen zelfverdeediging" heeten. Het imperialistische geurtje lusten ze niet. Ze schelden op het Engelsche en Fransche Imperialisme. En als men ergens op scheldt, dan kan men het niet tegelijk mooi en heerlijk noemen. Waaruit volgt dat ze door de macht van hun eigen woorden gedwongen Imperi alisme afkeuren, terwQl ze zelf iets bedrij ven dat met nog meer gemak.Imperialisme genoemd kan worden. En dit wonderlijk geknoei met woorden, deze dwaze verwarring komt voor bij alle strijdende groepen. Engelschen, Franschen, Italianen en Amerikanen noemen zich zelve niet-Imperialistisch, maar verwijten Duitschland zijn Imperialisme. De bedoeling is blijkbaar dat ze hun houding gevoelen als verdeedigend, niet aanvallend, dat ze zijn defensief, niet agres sief. Dat is in sommige landen (Frank rijk, Engeland, Amerika) wel eens anders geweest, maar die volken hebben hun leeven gebeeterd. Het offensieve, agressieve Imperialisme, waarop ze betrekkelijk kort geleeden min of meer trotsch waren, hebben ze leeren voelen als verkeerd, niet in overeenstemming met den gang der ontwikkeling. Nu verdeedigen ze zich en het staatkundig ideaal, waarnaar ze streeven, teegen het agressieve Duitschland, dat op zijn beurt, gedwongen door de voorkeur der meenigte en de macht der woorden, beweert niet agressief, nltt impe rialistisch te zijn hoewel de heeren macht hebbers daarbij, als de romeinsche wichelaars, wel moeten oppassen elkaar niet aan te kijken, teneinde hun lachen te kunnen be dwingen. Nu is de voornaamste strooming, waardoor de burcht van het Imperialisme wordt onder mijnd en dreigt tot ruïne te vervallen, wel de socialistische strooming. De neiging der meenigte om tot een internationale vreedelievende verstandhouding te koomen, tot de' broederschap op aarde, tot welgezindheid onder de menschen, tot het Christelijk ideaai, tot het Koningrijk Gods. Ook dit is een Imperium te noemen. Ook dit iiiiiiiiiiiiiniiiiiii iiiiiiiHHHWHtmiiiiiini imiiiiimmiiiimiii is een waereld-heerschappij, allevolkeren om vattend. Maar het is een Imperium waarvan de grondslagen heeten vrijheid, gelijkheid en broederschap en waarvan het Cement heet Liefde en onderling hulpbetoon. Hier het woord Imperium te eebruiken schijnt ongepast. En toch kan men zeggen dat dit koomende waereldrijk de verwerkelijking meet zijn van wat de Imperialistische volkeren hebben verlangd, mi's uitgaande van hun eigen cultuur, en verbreid door hun eigen gewelddadige macht. Niet dus het Imperialisme is verworpen, maar het gewelddadige, agressieve, nationale Imperialisme. Het waereldrijk van vreede en broederschap zal er nooit koomen door wapengeweld, door agressie, maar alleen door beeter verstandhouding en onderlinge hulp, door wijsheid en liefde. Een defensief Imperialisme, tot bescherming van de recht vaardige maatschappelfjke orde, kan worden aanvaard. Aldus toegelicht, is het woord nog bruikbaar. He» komt er maar op aan, het woord signifisch teontlefden. Watthans de menschen ergert is niet de wensch naar een waereldrijk, maar het gewelddadige, agressieve, dwangmatige streeven naaroverheersching. Wanneer de socialistische strooming in haar oorspronkelijke baan was gebleeven dan zou ze weinig weerstand hebben ge vonden. Had ze rtchtvaardigheid, wijsheid en liefde als wapens gebruikt, dan zou ze nu reeds tot een oovermachtige groep zijn gegroeid. Maar de euvelen van het Imperia lisme, het agressieve, gewelddadige, dwang matige Imperialisme heeft ze oevergenoomen ze heeft het woord Imperialist tot een scheld woord gemaakt, maar het kwaad der Impe rialisten heeft ze nagevolgd en agtessie, heerschzucht en gewelddaad als verbreidingsmiddelen gek>>ozen. In de Fransche re/ulutie is dat allereerst voorgekoomen, met het gevolg dat de ver schrikte kudde rechts-omkeerd maakte, en anti-revolutionair tot een heilbrengende leuze verhief. Maar de ergste stoornis werd juist teweeg gebracht door de sociaal-democratie en de leer van Marx. Marx was een volbloed Imperialist, een agressief, hei-rschzuchtig mensen, wiens leer, steunende op intellekt en geleerdheid, alleen de stichtin g van het waereldrijk van recht N.V. PAERELS Meubileering Mu. COMPLETE MEUBILEERIN -: BETIMMERINGEN : Rokin 128 Teief. 4541 N Itltlllllllllllllllllltlllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltlllll Taal en andere Kennis In het nummer van 15 Juni van uw blad ver telt de heer V. d. Hout, dat de directeurs van Haagsche dagbladen getracht hebben de .perstentoonstelling", waarvan hij verslag geeft, te saboteeren", Saboteeren" beteekent: een zaak, welke men verplicht is te dienen en welke men vertrouwd wordt te-dienen, heimelijk schade toebrengen, daarbij misbruik makende van de middelen en de gelegenheid tot dat dienen gegeven. Wat deden nu de directeurs? Zij wezen het verzoek, aan de tentoon stelling deel te nemen, hoffelijk van de hand. Verder deden zij niets, zeiden zij niets, beletten zij niets, bemoeilijkten zij niets. En met de z.g. tentoonstelling" hadden zij niet van d«en. Die tentoonstelling was 98 procent een stuk van het Persmuseum, voor een paar dagen ter leen gegeven aan Haagsche journalisten, die nog geen lintje hebben. Men mocht den directeuren verzoeken, of ze helpen wilden, maar deze mochten het verzoek van de hard wijzen, Welk element van hrtantinathieke laaghar tige misdrijf van sabotage is hier aanwezig? Saboteeren deed zelfs de heer v. d Hout niet, die nochtans in datzelHe verslag ver telt, dat fiet .Dagblad van Zuid-Hplland en 's Gravenhage" dood is, terwijl hij op het oog sn blik, waarop hij schreef, nog mede werker was aan dat blad en dus gehouden, de belangen daarvan te dienen, althans niet opzettelijk te schaden door het dood te verklaren, terwijl hij het springlevend en gezond wist,. Aan het misdrijf van sabotage ontbreken nog de voorwaarden,!0, dat hij bij het plegen daarvan misbruik maakte van gelegenheid, hem door zijn betn hking tot het blad ge schonken en 2?. dat bij het heimelijk deed. Of dit laatste de zaak beter maakt, staat te bezten, de Koningin in Vorstensehoot wist niet, of ze een man moest prijzen we gens de openhartigheid waarmee hij voor iets verkeerds uitkwam, immers hij kon uit onbeschaamdheid de waarheid hebben gezegd. Terwijl de heer Van oer Hout juist het tegenovergestelde van de waarheid schreef. Doch hoe dan ook: zelfs de heer Van der Hout maakte zich niet schuldig aan sabotage en wat hij deed, was toch al kras genoeg. Leere de heer Vaa der Hout eenigszins de beteekenis kennen van de woorden, die hij gebruikt. Nog iets anders, nuttigers, te leeren, waarvan de kennis hem evenzeer ontbreekt, daarvoor zal hij,vrees ik, niet geschikt blijken. Den HaagM. MORESCö, Hoofdredacteur-directeur van het Dagbl v. Z.-H. en 's-Gr. ttmiiifiimmi iiiiiiimiiimiiiiiimiHiijmiiiiiiiiiiMiiiiimiiimniiimiii EEN ENKEL WOORD OVER DE VERDEDIGING VAN NEDERLANDSCH-INDI In den tegenwoordigen oorlog zien we, dat het verbruik van munitie, kanonnen, transportmiddelen enz. enz. afmetingen heeft aangneomen, zooals nooit te voren was gedacht en de vraag rijst hoe we er in dit opzicht in N.-l. voor staan. En dan blijkt dat die toestand zeer ongun stig is Binnen afzienbaren tijd is het uit gesloten, dat Indie zelf zou kunnen voorzien HIII1IIIIIIIIIIIIII iiiitiiiiiiimiHiiiiti mmtmimitti en broederschap verwachtte van de veroovering der politieke macht. Hij wilde aaneenslui ting van alle verongelijkten, om dan door ge weld en agressie de menschheid tot recht en reedete brengen. Het is juist deeze methode die thans door de mensehheid in het Imperialisme wordt gevreesd en afgekeurd. En het is te voorzien dat alle poogingen, aajigewend om hf;t internationale waereldrijk op deeze wijze te stichten, moeten mislukken. Strijd kan niet worden vermeeden, en tot hetoer-pacifisme (Pacifisme-A, zie vorig No. van dit blad) zullen maar weinige tijdgenooten het brengen. Maar de strijd moet zijn de fensief, en niet agressief. Het verkrijgen van politieke macht door socialistisch gezinden kan nuttig zijn en het groote doel bevor deren. Maar alleen dan, wanneer er een steike economische groepeering in de meenigte is voorafgegaan. Dat is het wat ik voor veele jaren reeds heb betoogd en wat de feiten dagelijks beeter aan 't licht bren gen. Eerst moet het groote nut en voordeel, de zeegen van een rechtvaardige orde door vreedzamen arbeid worden aangetoond. Dan eerst zal de politieke en legislatieve actie kunnen aanvangen om die orde te verdeedigen, in een rechtvaardige, defensieve strijd. Maar de massa laat zich niet door wetgeeving en politiek geweld dwingen tot een orde, waarvan ze de zeegeningen niet heeft gezien. De socialisten van de voorige eeuw waren op den goeden weg, totdat de groote stroom vergiftigd werd door het roode Im perialisme van den heerschzuchtigen, haatdragenden leider Marx, met zijn theorie en zijn systeem. Wij zien de toelichting hiervan in wat thans in Rusland geschiedt. De Marxisten Lenin en Trotsky willen het plan van Marx uitvoeren, nu zij er de kans toe zien. Men leeze het program van Lenin. 2) Hij wil renverser la bourgeoisie" en de socialistische orde invoeren, niet door de macht van wijs heid, orde en liefde, maar door het geweld van een socialistisch leeger, de roode Garde. Hier staat dus rood Imperialisme tegenoover zwart of wit Imperialisme. Dat het doel van den een misschien beeter is dan dat van den ander verandert daaraan niet. Het zijn de middelen die niet dengen. De sociaal-democratie, geschoeid op Duitsche leest, vertrouwende op mateiieele DIE LUIE POST Saboteereft, tegenwerken" Doen die heeren van de post", Weten ze, met hun geluier Wat 'ngeld of mij dat kost?" Schande is 't, hier-en-gunter" Stop die sufferts in de doos", Krijscht de oudste der firmanten Van de firma Bal & Roos, Lijntjes zitten ze te trekken" Kletsen doen ze op kantoor", Maar om stevig aan te pakken" Daar zijn ze te vadsig voor f' Zie zoo'n telefoonjujfrouwtje Ziet ze zwoegen als 'n slaaf, Ziet die tobbende beambten Aan de Post en Telegraaf. Brieven, Maandags vroeg verzonden Komen toch nog Vrijdags aan, Alle onnauwkeurigheden Heeft het personeel begaan. Nederland, pas op je brieven, Heel de dienst is in de war. Zelfs de zegels zijn onplakbaar Nederland, het wordt te bar! Toetie, wacht me Dinsdagavond" Lieve schotje, kom dan toch", Daar de brief 'n dag te laat komt Staat hij Donderdags er nog. Maar, geachte Landgenooten Weest nu billijk voor 'n keer, Zijn die telegrammenslikkers Geen gewone menschen meer ? Geeft dien armen brievenschifters Toch wat hooger traktement, Geeft ze een behoorlijk leven Heusch, ze zijn niet zoo verwend. Stelt toch goedgeschoolde krachten Bij de Posterijen aan, Plaatst er goedbetaalde werkers Menschen, die hun vak verstaan. Schrijft geen ingezonden stukken Maakt geen praats voor 'n loket, Zeurt niet over de bestellers Daarmee zijt ge niet gered. Als ge snel gediend wilt wezen Geeft de Post dan hooger loon, Juichend zullen ze dan werken En 't gaat weer als gewoon. J. H. SPEENHOFF lllllttMIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIflIlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIllllHIIIIIIir H.VANDOOREN&C AMSTERDAM DEN HAAG - UTRECH Bewaart gedurende de Zomermaandt Uw BONT in MOT VRIJ E KLUI iiiiiiiiiiiHntHiiiiiiiiiiiitiiiniiiimiiiiiiiMiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiitii in hetgeen in tijd van oorlog noodig i Om volkomen isoleering, economisch strategisch, te voorkomen is het noodza; hoofdzaak, een krachtige vloot voor Int te doen aanbouwen. Voor een deel onder den indruk van < praestaties der onderzeebooten in dez oorlog wordt nu door sommigen aanger men, dat een vloot, uitsluitend bestaan uit onderzeebooten, jagers en verkenning kruisers m.a.w. uit licht materiaal : kunnen voldoen. En waar met zekere voi keur voor deze opvatting propaganda woi gemaakt, is het wel van belang de juisthi dier meening te toetsen aan hetgeen practijk van dezen oorlog, voor zoove thans te beoordeelen, te zien geeft. In de Nieuwe Courant van 15 Jan. iiimiimmtmmitiiitiiiitiiiiiitmitMiiimmmiHitiminiiittiiiiiimi macht, blind gestaard op een intellekti listische theorie, heeft de oorlog niet kunn verhinderen en de vreede niet kunnen bespi d i gen, omdat zij geen eedeier wapens h gebezigd dan haar grootste tegenstande Ze heeft geen internationaal verband kunn vormen, dat bestand was teegen een scl als de groote oorlog, omdat ze ook niet kleinste, waarlijk socialistische organis; te vertoonen heeft, als het resultaat van i halve eeuw werkens. Ze is uiteen geval in een groep die zich terugtrekt in nationaal Imperialisme, en een groep M xisten a outrance, die rood imperialis teegenoover zwart of wit imperialisme s len en meenen door wapengeweld het van vreede en broederschap nabij te kun brengen. De weg door mij voor jaren reeds weezen gaat aldus: Eerst de economische organisatie d vrijwillig samenwerkende socialistisch zinde werkers, onverschillig uit welken st of welke klasse zij voortkoomen. Vreeds: arbeid met uitsluiting van alle parasit elementen. Dan politieke actie, en zoo noc strijd, maar altijd alleen defensief, n agressie_f, waarbij het economisch werk zeegenrijk en moogelijk alle teegenstarx voor oogen staat en ten slotte ontwap Dan de internationale samenhang, die } conflict zoekt, dat maar zooveel moog uitwijkt, om de economische arbeid, prodt en distributie op coöperatieven grond: vreedsaam te kunnen voortzetten. Het zw Imperialisme van Frankrijk, Engeland Amerika is ten einde, omdat het geen s meer vindt bij de massa. Het roode Ie rUlisme heeft geen toekomst, omdat ht zich draagt het verwoestend gif van l tweedracht en geweld. FREDERIK VAN EEDE 1) Friedenswarte no. 6. Die Pazidemokr A. H. Frled. 2) Demain no. 25, Mai 1918. lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilltiiiiii; Invalid-Portwijn DE BESTE MIDDAGDRANK f3.-p. fl< Wfjnhandel da Barbinson, 51 Atnatel, Amsto