Historisch Archief 1877-1940
i-'
22 Juni '18. No. 2139
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
AAG
ROTTERDAM
AMSTERDAM
'OXYDOL'
(CHUMAS KAUCUS TANDPASTA)
45 oomt p. Taho,
Naam). Vran. STARK & Co.
Fibriik $ Iifli
DEM HAAG
Opgefloht 1830
F.Ï.DHBEDE
'i-er»T«l.w«g. - T«L 1160
ARTISTIEKE
UUBILEERMG
SPECIALE ONTWERPEN
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
toet elechte f 2.25 per kwartaal
Ontbijt
voodzaam
smakelijk ,
gozond }
mot Borgon op Zoomsohe Anmjovlm
ONDER RlJKS-CONTRÓLE
Bomtel 991» vaa1]o van WO mtuk» bij do
isÉMisarïonfabriok JUIM", Hup op Zoom
De premie voor
eene r\ tot £m polis
bedraagt voor een inboedel van
f 10.000.- slechts f 30.- per jaar
Hiervoor is gedekt ALLE SCHADE
door: BRAND, INBRAAK, DIEFSTAL (ook
zonder braak), WATERLEIDING en tal
van andere oorzaken, terwijl bovendien
Uwe REISBAGAGE, WASCHGOEDEREN
etc. verzekerd zijn.
Indien het brandrisico elders gedekt Is
wordtoenoreductloopdopremïogegovon
Prospectus te verkrijgen bij Uwen
Assurantiebezorger of bij
BLOM & VAN DER AA,
AMSTERDAM, Beursplein 5, (Effectenbeurs)
HEERENKLEEDING
H.J.LOOR, Utrecht
HEEREN MODE-ARTIKELEN
- HEEKENST1UAT 12, GRON1NQKN
TELEFOON 10M
BERICHT
De Directie van het Hotel De Oude Doelen"
den Haag, maakt hierdoor bekend, dat het
nieuwe restaurant
Pavillon De Oude Doelen"
te SCHEVENINGEN
geopend zal worden op Zaterdag 22 Juni 1918,
7 uur des avonds
LIB6RTY
MeTZ&CO AM5TGRDAM
,795
795
PRIJSVeRMINDeRIMG
iimiHiiimiimmiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiitiiiiiM
EPAETOGEEN:
HET W&NDER,
DAT GEZONDHEID
GEEFT EN KRACHT.
HET KRACHT-PREPARAAT BIJ UITNEMENDHEID.
VERKRIJGBAAR IN DE. YOORNAAMSTE_ APOTHEKEN.
VRAAGT zoo NOODIG RECHTSTREEKS TOEZENDING
AAN DE E. P. N.V. EXPL. M IJ VOOR
EIWIT PRODUCTEN.
KEIZERSGRACHT 79O,, AMSTERDAM.
(Avondblad) komt een hoofdartikel voor
riteld, Een Marine-debat over de vloot
Ned.-Indle", waarvan de schrijver blijk
baar ook voorstander is van de z.g.
kleinmaterieel vloot Daarin wordt o.m. het
navolgeode betoogd;
Het onderzeebootwapen is in staat, mits
In groot aantal beschikbaar, onder alle
omstandigheden In den Indischen Archipel
(cursiveering van schrijver dezes) een ge
weldige guerilla ter zee te voeren, een
oorlog, waarbij elk vijandelijk schip, groot
of klein, kans heeft ala slachtoffer te zullen
vallen. Beter dan een vloot met een luttel
aantal slagschepen zal het in «nzen Archipel
de toegangen kunnen afsluiten, den overvoer
van een transportvloot kunnen beletten en
hare communicatielijnen ernstig bedreigen".
Dat ieder schip kans heeft als slachtoffer
te zullen vallen, is nog geen erg krachtig
argument voor het onderzeebootwapen, in
het algemeen t«ch\ heeft in oorlogstijd elk
schip kans te vallen als slachtoffer van een
aanvalsmiddel, hetzij dat dit kanon, mijn
of torpedo is.
niniiiiinuiiiuiniiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii
LIEFDESBRIEVEN VAN VROEGER
DOOR
QARDA HADING
Je brief kwam niet onverwacht. Wat Maggy
betreft, dat is onverklaarbaar. Ze was, voor
haar verloving, een frisch, aardig kind met
gezonde begrippen en een beetje talent voor
een beetje alles. Ze schreef een beetje, ze
speelde viool, ze zong, ze las. Toen leerde
ze dien griezeligen jongen kennen. Een joegen
van niets. Hoe, waar? Niemand weet er iets
van. 't Is geloof ik, de zoon van een rijken
timmerman en zélf ook in het vak.
Ja, ik ken hem wel. Ze waren wel eens
samen bfj me en dan hinderde zij me meer
dan hij. Dan was ze zoo stil en onderdanig
ei dutfde bijna niet spreken. Maar dat het
zoo ver zou komen, dat zij, die toch uit
meety bfj hem blijft, haar
opofferingswaanVan meer belang komt ons evenwel de
algemeene strekking voor van de omschrij
ving van den werkkring der onderzeebooten;
immers bfj die opvatting van de taak der
vloot beginnen we al onmiddellijk met ons
op te sluiten in den Indischen Archipel als
eene slak in haar huisje. De toegangen worden
afgesloten, daarbinnen woedt de guarilla,
doch Indiëis geheel geïsoleerd en gaat reeds
daardoor onherroepelijk voor ons verloren.
Nog zou men kunnen denken aan een
onwillekeurig verzuim van den schrijver van
het aangehaalde artikel, waardoor het vrij
houden der overzeesche verbindingen ten
onrechte niet genoemd wordt. Al dadelijk
moet het echter niet waarschijnlijk worden
geacht, dat zulk een cardinaal punt over het
hoofd wordt gezien, doch het wordt be
grijpelijk, dat dit punt niet is aangeroerd,
wanneer men bedenkt, dat de feiten van
dezen oorlog hebben bewezen, dat de onder
zeeboot-vloot tot het vervullen van het ge
noemde doel niet In staat is.
Het volgende moge dienen tot staving
dezer bewering.
imiiiiniiMllHli
ililiiiliiiiliiililllii
zin zóó ver zou drijven dat ze zich tot
slavin zou maken van die griezelige
burgergeest.
Van Amy hoorde ik dat ze nu al niet
meer alleen uit mag, dat ze jou noch mij
meer schrijven mag en dat ze zelfs Jaap
niet meer zien mag. Jaap, die toch boven
alle verdenking van wereldschheid verheven
is en in strengste ascese zijn leven vergissend
verliest.
Ze schijnt zich opgewerkt te hebben tot
het waanidee, dat dat nu echt manlijk is,
als een man zoo de baas speelt, dat dat nu
eerst heerlijk is, zoo geregeerd te worden
en dat 4e rol van een vrouw is, de zwakke
te zijn en zich te laten beschermen.
't Bewijst natuurlijk alleen hoe sterk ze
is, dat ze haar kracht zóó op zij kan zetten.
En verder, wat een ellendige zwakkeling hij
is en hoe inferieur hfj zich voelt. Zou hij
anders zoo bang zijn voor alle anderen ?
HQ is toch alleen bang haar kwijt te raken.
Als hij zijn liefde sterk genoeg voelde om
de hare te behouden, bestond die angst
toch niet?
Begrijp ik haar? Och ja. We begrijpen
toch alle .zieken" wel? zq is ziek. Die
jongen is maar toevallig haar jongen. Zij
was een flirt, een schromelijke flirt, maar
iimiiiiHiiiiiniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
De blokkadelinie door Groot-Brittanni
onderhouden vanaf be Schotsche kust over
de Shetiand-eilanden naar de kust van
Noorwegen en in het Eng. Kanaal belet alle
Duitsch zeeverkeer en kan door de Duitsche
onderzeebooten niet worden verbroken. Men
zal hiertegen aanvoeren, dat zulk een beperkt
terrein veel gemakkelijker is te bewaken,
dan een gebied van de uitgestrektheid van
den Indischen Archipel, doch dat laatste is
.volstrekt niet noodig. Immers Java is het
hoofdeiland; daar bevindt zich de zetel van
het Bestuur, het leger en de vlootbasis en
daar zal het ophouden van invoer zich het
eerst en het pijnlijkst doen gevoelen. Indien
Java wordt geïsoleerd is het doel van den
vijand al grootendeels bereikt. Waar nu
schepen, die voorraden aanvoeren, bfj een
eenigszlns voldoenden toevoer, noodwendig
moeten lossen in havens of op daarvoor
geoutilleerde reeden, is het niet zoo be
zwaarlijk de in aanmerking komende punten
of de daarheen leidende zeewegen af te
sluiten voor schepen, die aan de oppervlakte
varen, hetgeen, waar wij slechts over licht
materieel beschikken, met eenvoudige mid
delen kan geschieden. Eene dergelijke afslui
ting kunnen we met onderbooten niet ver
breken, zooals de practijk in deze jaren
heeft geleerd.
Van onderzeevt acht vaart is althans binnen
afzienbaren tijd niet veel te verwachten,
onder meer, omdat slechts een klein percen
tage van de waterverplaatsing beschikbaar
kan worden gesteld voor het vervoer van
goederen. Het staken van de vaarten der
Deutschland" wijst trouwens reeds uit, dat
de onderzeeboot als vrachtvaarder niet zeer
bruikbaar is.
Beschikken we evenwel over een eskader
slagschepen, steunende op een basis in
Straat Soenda, dan staan we er veel beter
voor. Het is n.l. practisch ondenkbaar, dat
een vijand in staat zal zijn beide uitgangen
van die Straat af te sluiten. Komt de aanval
uit het Noorden het meest waarschijn
lijke geval?dan behouden wij het mees
terschap ter zee in den Indischen Oceaan,
komt de aanval uit Zuidelijke richting, dan
blijven wij meester ter zee in de Noord
waarts gelegen wateren. In beide gevallen
blijft althans n weg voor den overzeeschen
aanvoer open.
Reeds om de hierboven ontvouwde redenen
zal dus niet kunnen worden volstaan met
een vloot uitsluitend bestaande uit licht
materieel.
Maar zelfs de geweldige guerilla in den
iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMfiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiittiii
iiiiiittmiiiiiiimiiiiimiii
iiimmiHiiiiiiiiiimiiiimmiMii
't lukte zelden en door een paar eigenschap
pen, had ze betrekkelijk weinig succes.
Toen liep ze tegen dien jongen aan en hield
zijn burgerlijke tyranie voor sterke liefde.
Haar behoefte aan liefde is zoo groot
en was zoo groot. Daar profiteerde hq van,
zonder het te willen; of neen, zonder het
te zoeken, hij wilde het wél.
Ik zal nooit vergeten, dat ze eens bij me
binnen stapte en a bout portant vroeg:
Wat moet ik nu doen ? Moet ik het aan
houden of uitmaken. Ik houd niet van hem,
maar ik heb zoo'n meel ij met hem. Hij is
zoo zwak en tuberculeus en God weet wat
hij doet als ik het afmaak."
Wat anders kan je dan zeggen, dan, maak
het als je blieft af, in zulke verhoudingen
is meelij uit den booze. En of hij zich van
kant maakt of niet, want dat bedoel je, is
van geen gewicht. Aan dergelijke slappelin
gen heeft de wereld gén behoefte. Boven
dien, hij brengt zich niet om. En als hij het
doet, is het niet om jou. Dergelijke daden
doen we om onszelf, om als in ons innerlijk
wat sterker is dan de levensdrang."
Zij zei toen: Hij is een cynicus."
.Die zijn er meer. Maar ze leven rustig,
zoo niet lustig voort, cynisch of niet. Ze
hebben lief als anderen, zijn ontrouw als
Indischen Archipel" zal niet tot ontwikkeling
komen, daar de vijand de steunpunten
onzer onderzeebooten zonder veel moeite
kan afsluiten; eenige versperringen, gel.-gd
buiten het bereik van het kustgeschut en
bewaakt door jagers, kruisers e.d., zijn
voldoende om het in- en uitloopen onzer
booten te beletten en waar we slechts over
licht materieel beschikken, kunnen we die
hindernissen niet opruimen. Zonder basis
zijn onze onderzeebooten natuurlijk weldra
bulten gevecht gesteld en van de gevreesde
guerilla komt niets.
Een eskader van slagschepen onzerzijds
maakt zulk een optreden van den vijand
onmogelijk, daar hij nu niet kan volstaan
die versperringen met kruisers, jagers, enz.
te bewaken; deze toch zouden zeker door
onze overmacht vernietigd worden. Degenen,
die deze beschouwingen te theoretisch vinden,
mogen we verwijzen naar de door meerdere
Engelsche en Duitsche schrijvers genoemde
reden, waarom het niet mogelijk is de Duitsche
onderzeebooten in hare steunpunten op te
sluiten. Die reden is het bestaan der Duit
sche slagvloot en waar zoowel van Duitsche
als van Britsche zijde belanghebbenden
in eerste instantie de juistheid dezer
stelling wordt erkend, daar is het niet meer
mogelijk de waarde van de zware schepen
ook in dit opzicht te ontkennen.
Hoe voorts onze on derzee vloot den over
voer van een transportvloot moet beletten
is niet duidelijk, als men wederom let op
de ervaringen van den huldigen oorlog.
Practisch zonder veel stoornis, brengt Enge
land transporten over van ongekenden om
vang, niet alleen over het Kanaal, doch ook
door parages van honderden mijlen uitge
strektheid, waar Duitsche onderzeebpoten
met alle macht en kracht ageeren. Blijkens
de rede door sir Eric Geddes uitgesproken
op l Nov. j.l. in het Lagerhuis, werden tot
dien datum door de Marine 13 millicen man
over zee vervoerd, waarvan slechts 2700
verloren gingen tengevolge van actie van
den vijand!
In het licht dezer feiten lijkt het uitge
sloten, dat wij met onderzeebooten alleen
den overvoer van een transportvloot wél
zouden kunnen beletten.
Ongetwijfeld zullen we 's vijands commu
nicatielijnen kunnen verontrustten, doch zeker
niet in dusdanige mate, dat die vijand zijne
onderneming moet opgeven.
Ten slotte nog een actueel voorval om
het vorenstaande te illustreeren.
Voor de jongste onderneming der
DuitiiHiimiimmitttmmiMHMmitttm
anderen en als ze zich al eens boven het
leven stellen is het als ze oordeelen over
anderen, voor zichzelf zitten ze er, als 't
kan, nog een pietsje dieper onder dan wij."
We hebben dien dag lang gepraat en toen
ze wegging voelde ze wel, dat opofferen
een onzin is. Zoodra we het gevoel hebben
een offer te brengen, brengen we al niets
meer. De ander kan alleen ten volle nemen,
nemen, zoodat hij of zij er iets aan heeft,
als we vol en gansch ons zelf zijn. Offer
vooronderstelt bij die het brengt, het gevoel
van slachtoffer. Hoe kan daar vreugde
bij het nemen zijn. Ze ging wep, besloten
eerlijk te zijn, ook met zichzelf. En den
volgenden dag schreef ze me, hoe het haar
speet, dat ze me niet meer schrijven mocht.
't Was alles toch weer goed tusschen hen
en des avonds zou hij haar vader om haar
hand vragen.
Sedert heb ik niets meer gehoord dan
van Amy, dat ze zelfs met haar zuster niet
alleen uit mocht 's avonds... en hoe hij
haar met scènes zoet hield.
Begrijp ik het ? Ach ja. Ze is toch in den
leeftijd van het martelaarschap. Ze wil zich
toch ongelukkig voelen. Ik begrijp alles
wel maar ik blijf het jammer vinden. Er
blijft n hoop, dat ze voor den dag van
schers tegen de Golf van Riga was eene
aanzienlijke macht bijeen gebracht aan oor
logsschepen, waarvan een deel was bestemd
lot dekking van de vrij groote transportvloot.
Het resultaat, bereikt door de onderzeebooten
van den verdediger tegen dit prachtige doel
was nihil. Mag men al aannemen, dat van
Russische zijde geen ernstige tegenweer is
geboden, dan gaat dit toch zeker niet op
voor de in de Oostzee aanwezige Engelsche
onderzeebooten en voor de Russische onder
zeebooten met Engelsche bemanning, zooals
er verscheidene waren, getuige het bericht
in de pers, dat onlangs, in verband met den
gewijzigden toestand, 250 Engelsche zeelui,
die dienst hadden gedaan als bemanning
van Russische onderzeebooten, over Zweden
naar hun vaderland waren teruggekeerd.
De vergelijking met eene vijandelijke
onderneming icgen Nederlandsen-Oost-Indle
ligt voor de hand!
Laten we er voor waken, dat ons oordeel
omtrent de waarde der onderzeebooten niet
wordt vertroebeld door de resultaten van
een handelsoorlog, die door ons nooit ge
voerd zal kunnen worden.
Het duikbootwapen is zeker onmisbaar,
het kan aan vele eischen voldoen, doch
men moet er ook niet meer van verwachten
dan het geven kan.
Slagschepen en onderzeebooten behooren
beide thuis in het verdedigingsstelsel voor
Ned.-Oost Indie, zij vullen elkander aan en
vormen samen een geheel waarin men niet
ongestraft het eene deel buitensporig kan
ontwikkelen ten koste van het andere.
Tegenover de zeer eenzijdige voorstelling,
gegeven in hocgergenoemd artikel in de
Nieuwe Courant mag er dan ook nog wei
eens den nadruk op worden gelegd, dat
algemeen door de zeeofficieren, die deelnamen
aan het debat in de marlne-vtreeniging werd
erkend, dat ten slotte de ruggesteun uit
zware artillerie-schepen niet kan worden
gemist.
Wanneer men verder bedenkt, dat uiter
aard bij een debat in hoofdzaak wordt ge
sproken door hen, die met den inleider uit
meening verschillen, in casu door voorstan
ders van een giooteonderzeevloot, dan voelt
iedereen, dat na vorenbedoelden uitspraak
de bewering, als zoude voor de verdediging
N. O.-I. met een z.g. klein materieel-vloot
kunnen worden volstaan, niet zonder meer
kan worden aanvaard.
.u; A. VAN HENGEL,
Luit. ter Zee der Ie kl.
iimimiiiiMHflliimmiiMimt
het huwelijk tot inzicht komt. Anders moet
ze zoo gauw scheiden. Want vér over het
huwelijk strekt die waan niet.
Zoodra ze het niet meer voelt als het
verbodene (dat komt er óók nog bij dat
haar vader zijn toestemming geweigerd
heeft) is het gauw uit. Ik geloof niet dat
ze zóó heldhaftig is als ze wezenlijk uit de
waan bevrijd is, de tragedie om de bui
tenwereld" te verlengen.
Of of hij moest er haar geestelijk totaal
onder gebracht hebben, wat óók nog kan en
dan, nu, dan is er aan haar ook niets meer
verloren. Eén meer of minder die ten
onder gaat l
En toch. Ze was een frisch, aardig kind
met een beetje talent voor alles.
Twee wegen staan open : De n, als een
eenvoudige, werkzame vrouw, voor wie het
volle, rijke leven zijn deuren opent.
D'ander, een nietswaardige sloof van een
nog minderwaardiger tyran.
e post brengt nu hun
huwelfjksaankondlging, Maggy en dien vent.
Sie ist geiëchtet !" en niet meer te redden.
O