Historisch Archief 1877-1940
2141
Zaterdag 6 Juli
A' 1918
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
ONDER REDACTIE VAN Prof. Mr. J. A. VAN HAMEL, Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE CASTRO Jr., Dr. FREDERIK VAN EEDEN en H. SALOMONSON
UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF
| Prijs per No. f 0.20. Per 3 mnd. f 2.25. Abonn. loopen per jaar | | Redactie en Administratie; Keizersgracht 333, Amsterdam j | Advertentiën omslag f 0.35 p. regel, binnenpag. f 0.40 p. regel
INHOUD i Bladz. 1: De Lach dar Verkiezingen,
door v. H. Het N I.U.M.-Ontwcrp, door mr. 8.
de Vries Czn. Bnitenl. Orerzieht: Verschoning,
door dr. W. G. O. Byvatiok. 2: Het Ccmïooi naar
Nedeil.-Indië, door O. Eitje. Krekelzang, door
J. H. Speenhoff. Staatszorg, door Fredenk van
leden. - 3: Normalis tie van den Woningbniw,
door O. Visser. Feuilleton: Uit vroege jengd,
door A. Vreugde. B: Voor VJonwen:
Kunstoaaldweik, door Elis. M. Bogge. Uit hei Leven, door
E. W.Asscher. - Visch-kenren. door Panline
NoyonWaesdorp. Van Allfs Wat. - Uit de Natnnr:
De Eerste School- en Werktuin in Nederland, door
Jao. P. Th(J88B. 7: Peter Bosegger f,' door dr.
J. Herderschei-. Sohilderknnstkroniek. door A.
Plasaobaert. De Vereeoiging Koninklijt Instituut
voor Hooger Technisch Onderwijs in Ned.-lndië,
door H. baron van Asbeck. 8: Afscheid,
teekening van Jordaan. Eugelsohe Boeken, door W.
van Doorn. Vaoantiesobool van >0ns Hnls",
door O. P. van Asparen vao derVelU* Spreek
woorden van dezen' T(Jd, doorG:deouGoyertsz.
10: Op den Economiechen UitkQk: Kei n of/en
Vakvereeniging, door Smissaert Leekenspiegel.
Uit het Kladschrift van Jantje. Wetenswaardig
heden en Curiotite ten, door Van Deckingham.
11: Verkiezings-Kater, teekening van Joh.
Braakensisk Verz°n, door Adwaita.?Boyal Auction
Bridge, door Bridger. Uoekaankondiging, door
A. V. B. Spreekzaal: De Haagsche
PerstentooiistelliDg, door W. N. v. d. Hont. Droombeeld,
door G. Doïnay.
Bflvoegsel: Wanklanken in hot Centrale Quartet,
teekening van Job. Braakensiek.
iiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiii
DE KOMEDIANTEN"
Op de door ons uitgeschreven prijs
vraag voor een teekening van de Twee
lingen uit Couperus' laatste werk
De Komedianteri' zijn 30 ontwerpen
ingekomen.
Zoo spoedig mogelijk zal de uitspraak
der juryleden, (de heeren Af. Bauer, Louis
Couperus en Prof. dr. W. Vogelsang)
bekend gemaakt worden.
DE LACH
DER VERKIEZINGEN
Het is treffend, hoe sterk het onder
werp van verkiezingen steeds den
komischen zin geprikkeld heeft. Tal van
groote humoristen zijn er door geïnspi
reerd geworden, en de kleinere ook.
Wij hebben ze in de laatste weken
ter verpoozing nog eens ter hand ge
nomen, de klassieke werken van den
humor, die in verkiezingsactie, in
kiezersleven en candidatenlief- en leed te
steken blijkt.
Daar is Dickens' ongeëvenaarde be
schrijving van den verkiezingsdag te
Eatanswill, waar de oude heer Pickwick,
aangesloten bij de partij der Blauwen,
alle bombarie en verdwazing
medemaakt, die afgespeeld wordt in den
verkiezingsstrijd van Slumkey, Esquire
van Slumkey Hall, tegenover den heer
Fizkin, van Fizkin Lodge.
Zóó fijntjes wordt daar het schilde
rijtje, of beter: de film, vertoond, dat
menig trekje nog thans als uit de
hedendaagsche verkiezingscampagne gegrepen
schijnt.
VERSCHIJNING
ZQ geschiedde 26 Juni in de groote Cen
trale Hal te Westminster onder de discussie
van de vraag of het bestand tusschen de
Labourparty en de Engelsche regeering zou
blijven voortduren of zou worden opge
heven. Die quaestie was een oogen blik,
is het niet al bijna een jaar geleden?
brandend heet geweest, toen Arlhur Hen
derson, de Secretaris van de Arbeidspartij
uit het Engelsche Oorlogskabinet trad om
een verschil met Lloyd George.
Men herinnert zich misschien dat het toen
daarom ging of Henderson de internationale
Conferentie te Stockholm zou bijwonen, en
of dat meer of minder aangenaam zou zijn
aan de Russische regeering.
In dien tfjd stond Kerenski nog aan haar
hoofd met dictatoriale macht.
Waar was Kerenski gebleven sinds Lenin
en Trotzki in het begin der vorige
Novembermaand met hun gewelddadige Botene
wikihanden hem de leiding der Russische zaken
badden ontrukt ? Waarheen zijn alle mooie
verwachtingen gestoven die aan Kerenski's
naam waren vastgeknoopt? Opgeruimd zijn
ze met de sneeuw van het voorgaande jaar
en met de geheele Stocknolmer Conferentie.
Kerenski's noemt men thans in Rus
land de nieuwe bij mllliarden gefabriceerde
papieren roebels, die nog veel minder waard
zijn dan het Tsaristische papier; en Stock
holm is ook al niet meer in trek, zelf s Bern
lijdt onder zijn reputatie.
Hoe snel gaan de dingen in onzen tijd!
Wat kort geleden nog een brandende
quaestie was of een brandende quaestie
dreigde te wordeit, ir mr at lang bekoeld.
Henderson met zijn rond rustig slim
Schottengezicht deed op dien 26en Juni zijn
best om door zijn inleiding de redewisse
ling bQ het behandelen der vraag over den
wapenstilstand tusschen regeering en arbei
ders zoo bedaard mogelijk te houden.
Hij isin den grond van zijn hart een
regeeringsman en zal wel weer aan de regeering komen.
Niet veel minder prachtig en pakkend
is eigelijk een persiflage, die wij dichter
bij huis vinden: De (kandidatuur van
Bommel. Ook hier heeft decomicusvan
't echte ras de stof van 't ware snit
getroffen. Er zullen heel wat andere
candidaten dan Van Bommel zijn, die
in De Koo's geestig tooneelstuk met
verheugenis scènes van hun eigen
verkiezingswegbegroeten! Andermaaibij de
lezing van dit. werk gevoelt men be
vestigd, hoe deze Nederlandsche auteur
met eenen geest van het scherpe eerste
klas staal begaafd is geweest.
Maar zelfs een gemoedelijker product
als Lodwijk Mulders: De Kiesvereeniging
van Stellendijk roept nog vaak de lachers
wakker.
Ziedaar echter weer de stof van den
hoogsten, tragi-komischen kant opgevat:
in Shakespeare's Coriolanus; waar de
werking van de verkiezingseerzucht,
van den ambitus onder de kiezers en
van de ambitie, tot een trillend stuk
zieleleven is gemaakt.
Het onderwerp heeft telkens de geesten
geprikkeld. Dat een Rabelais en een
Molière er, bij ons weten, zich niet door
hebben laten inspireeren komt waar
schijnlijk, doordat zij in hun land en tijd
het politieke verkiezingsverschijnsel niet
hebben beleefd, gelijk de angelsaksische
volken reeds zoolang hadden gedaan.
Anders had ook iesprit gaulois" ons
zeker onthaald op den rijken scherts, die
nu een Mark Twain herhaaldelijk biedt;
maar waarvan tevens de democratiën der
oudheid, in 't werk van eene Aristophanes
b.v. en van eenen Plautus, reeds
overgeloopen zijn.
De materie zou zich leenen tot eene
litterair-historische Sonderstudie," waar
aan ook de politieke wereld zich nog
wel eens vegapen zou.
Het is alles heel vermakelijk en on
derhoudend ; maar wat vooral ook opvalt,
dat is: de onveranderlijkheid van het
onderwerp.
Wat is 't, dat steeds weer dien lach
schijnt te wekken en tot glossen oproept;
bij allen ernst waarin de zaak toch immers
blijft gehuld, ja, bij alle pat hos, waarvan
zij steeds doordrongen wordt?
Wie de studie der talrijke psychologen
zou willen volgen, die over de oorzaken
van den lach en den humor hebben na
gedacht, wie b.v. op het voetspoor wil
toeven, door Bergson in zijne verhan
deling over Le Rire gewezen, hij vindt
hier een rijk veld voor nadenken.
En niet alleen voor den letterkundige;
niet alleen ook voor den spotter, die wat
stof, of voor den vermoeiden geest, die
wat vroolijke verpoozing zoekt, heeft
de lach der verkiezingen zijn aantrek
kingskracht.
Er steekt ook politieke wijsheid in.
Wat is dat voor een staatstelsel," zegt
Lerpy-Beaulieu, waar het lot van eene
natie voor een reeks achtereenvolgende
jaren afhankelijk wordt gemaakt van de
beslissingen, waartoe zij komt in een bui
van kunstmatige koortshitte en opblazing!"
Maar in talrijke vergaderingen, zooals die
daar in de Central Hall, zijn er steeds ge
vaarlijke momenten. Een spreker had zich
opgewonden, die hem volgde wou niet voor
hem onderdoen... als plotseling de aan
dacht van de vergaderden werd afgeleid.
Een klein groepje, naar hun uiterlijk vreem
delingen, bewoog zich door de zaal, ging
naar de verhooging toe waar het bestuur
zetelde en plaatste zich daar bijeen. Men
herkende dadelijk Camiel Huysmans, die
zoo dikwijls op en neergaat tusschen Londen
en de andere hoofdsteden; maar de anderen?
Het moesten de overige
inter-geassocieerdegedelegeerden zijn. Ja, daar was Renaudel,
de redacteur van L'Humanité, Longuet, de
kleinzoon van Maix, Thomas, de Fransche
oud-ministtr en Van der Velde, de Belgi
sche internationalist. Eén onbekende biet f nog.
Zie, Henderson staat op, stelt zich naast
hem, familiaar. Het is een rijzige figuur
met de trekken nog van jeugd en van intel
lect ueele energie.
Wat mag het wel zQn dat hem op eens
apart zet van alle menschen in de zaal?
Is het de ascetische uitdrukking van zijn
als door een heimelijk vuur verteerd ge
zicht? Neen, het is de mysterieuze gloed
van zijn oogen, die scherp de harten door
dringen om ze dan op te nemen in de
warmte van hun straling.
Henderson, te midden van de stilte die
over de vergadering ia gekomen, neemt het
woord en zegt: Ik heb het groote genoegen
aan de Conferentie iemand voor te stellen,
wiens naam het vorig jaar op htt nauwst
aan ons werk wasverbonden: M. KERENSKI."
Toejuichingen weerklonken vanalle kanten,
maar ook stemmen deden zich hooren:
Wat is hu hier komen doen? Waar zijn
Ler.in en Trotzki? Het was met alle geest
drift toch een gemengde ontvangst.
De radicalen die geen avontuurlijke vij
andschap van Engeland tegen de Bolchewiki
wenschen, waren druk vertegenwoordigd
in de vergadering.
Kerenski stond daar rustig bii.
Hij had tot onstuimiger massa's gesproken
en hen tot bedaren gebracht door den moed,
de openheid, het sarcasme, ook den humor
van zijn woord. Hij had zijn Russen wel
rebellische slaven gescholden; maar
eveneens had hij hen tegelijk verteederd en
geplaagd.
Alles wordt opgeschroefd en opgezwollen.
De eigenschappen der candidaten; 't
mogen dan de deugden of ondeugden
zijn. Geen verwijt is te erg, geen
loftuiging te uitbundig. Ook de voordeelen,
die in 't uitzicht worden gesteld, en de
nadeelen, die daartegen over dreigen.
Kiezers en candidaten, zij rijzen allen in
gewicht op tot een hooger schouwtooneel,
en de palladiën van den Staat verwezen
lijken zich in buurtlokaal en dorps
logement.
De conservatieve fransche schrijver
eindigt met het bekende beeld van het
hollende paard, dat op het oogenblik
waarop het tot doorslaan komt, wordt
uitgebeeld, dat het altijd zoo brieschte
en liep.
Ziet daar dan de komische tegenstelling
van de kalme en trage werkelijkheid,
waarin weldra weer alles terugkeert, met
de herrie en opwinding, waarvan het
uitgaat.
Deze rijkdom aan tegenstellingen tus
schen wat het wezen zal en wat het
heet te zijn, dat is ook de ader van den
humor, die in een verkiezingscampagne
besloten ligt.
Maar toch is ook deze komische en
kritische beschouwingswijze weer niet de
geheel juiste maatstaf.
Er steekt ongetwijfeld in de verkiezings
opwinding ten slotte een kracht ten
goede; en er behoeft slechts een Erasmus
met zijn Lof der Zotheid te komen, om
zulks te doen verstaan. Er is veel, heeft
deze gezegd, wat alleen maar tot stand
gebracht wordt door drift. De liefde zoo
goed als de heerschzucht brengen tot
daden, die anders niet zouden worden
gedurfd.
Zoo voert pok de exaltatie van den
verkiezingsstrijd ten slotte de gedachten
op. De vraagstukken van 's lands wel
en wee worden onder het volk gebracht,
en zóó, dat het volk er door wordt
gepakt. De propaganda zet de geesten
in beweging. Het gevoel voor den grooten
kring wordt aangevuurd. In de candidaten
vaart eene inspanning en een
verantwoordelijkheidsdrang, waarvan de sporen
moeten blijven nawti^en. Er worden
groote lijnen gekrast, waar 't anders altijd
slechts bij kleine puntjes blijft.
Alle menschenwerk is onvolkomen, en
meer leelijk dan mooi. Dit komt ook
in den verkiezingsstrijd uit, met zijn deel
aan dwaasheid en onsmakelijkheid, zelf
zucht en kleine belanden.
Vandaar dan de lach!
Maar is de voorbijganger ook niet steeds
geneigd te lachen om de houding van
een verliefd paar? Toch ligt in wat hen
beweegt, tevens een idealistische kracht.
Alleen wanneer daarbij het verstand hen
geheel verlaat, komen zij hopeloos ver
keerd uit. Van het enkele redelijke denken
echter zou geen bewegend en verheffend
vermogen uitgaan.
Dit moet de nuchtere opmerker steeds
bedenken, wanneer hij, gelijk ons aller
gewoonte is, zich met 't schouwspel
vermaakt.
IMMMIIIIIIIIIMIlMllllllnflIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIlmillllMIIIIIIIIMIIIIlmltll
Mijn tegenstanders," zeide hij dan,
speculeeren op mijn slechte gezondheid; zij
weten ik zal het niet lang meer maken;
maar laten zij ook weten hoe zij geen beter
remedie voor mij kunnen bedenken, dan
door mij te ergeren. Het gevaar voor mij
is, zegt mijn dokter, dat ik ga verslappen.
Laten mijn vijanden mij daarvoor behoeden!
Als ik eenmaal mijn doel heb bereikt is het
uit met mij. En ik wil leven strijdend voor
Rusland en zijn vrijheid!"
Arme, bleeke, pathetische Kerenski, die
misschien wel een oogenblik gedacht heeft
zijn doel meester te zijn, en zich heeft toe
gegeven, en den tijd heeft verzuimd om
toe te grijpen, en is gevallen en heen
gegaan I
Daar staat hij kalm voor zijn Engslsch
publiek. Met enkele Russische zinnen die
dadelijk worden vertaald, dankt hij uit naam
van de Russische democratie voor de be
groeting hem ten deel gevallen. Hij moet
de zelfgegeven opdracht vervullen om aan
het Engelsche volk te zeggen dat Rusland
wel kan worden gebroken, maar niet zal
worden onderworpen. Integendeel, eerlang
zal het op nieuw deel nemen aan den
strijd....
Hernieuwde toejuiching, hernieuwde
onderbreking met vragen van allerlei aard.
Neen, verklaart Henderson, M. Kerenski
is hier niet verschenen als gedelegeerde,
maar het bestuur heeft hem uitgenoodigd
om hier morgenmiddag te spreken, wanneer
de andere gedelegeerden het woord zullen
voeren. Wordt dat goedgevonden?
Goedgevonden, roept de vergadering.
De discussie over de aanhangige motie
wordt voortgezet. Kerenski woont haar
niet bij.
Een woelige bijeenkomst was het dien
27en Juni in den namiddag. De radicalen
hadden hun krachten gemonsterd. Veel
waren zij niet in aantal, maar velen waren
de vragen welke zij gereed hielden om tot
het bestuur te richten over de bevoegdheid
van het bestuur, zoowel als over de be
voegdheid van Kerenski.
Miss Sylvia Pankhurst, waardige dochter
van mrs. Pankhurst, een groot bewonderaar
ster van Trotzki, was voor allen in de weer.
Zij kon van agitatie niet blijven zitten.
Henderson met zijn breed gebaar maakte
een eind aan het gerucht door categorisch
HOE IS DE ERVARING
MET DE
EVENREDIGE VERTEGENWOORDIGING?
Nu de nieuwe Kieswet met de Evenredige Vertegenwoordiging voor de
eerste maal gewerkt heeft, stelt De Amsterdammer aanstonds in eene
ENQUÊTE OMTRENT DE OPGEDANE ERVARING.
Aan candidaten en gekozenen, partijleiders en politieke organisatoren,
stellen wij de navolgende
VRAGEN
1. Is naar uw oordeel ons stelsel van Evenredige Vertegenwoordiging in
het algemeen deugdelijk gebleken ?
2. Meent gij, dat het zich bevorderlijk heeft betoond voor de gezonde, demo
cratische politieke ontwikkeling?
3. Welke bezwaren heeft de ervaring u geleerd?
4. Zoudt gij veranderingen in de tegenwoordige wettelijke regeling wenschen
te zien aangebracht, en zoo ja, welke: lo. van geringeren, technischen aard?; 2o.
van ingrijpenden en fundamenteelen aard ?
5. Zoudt gij de Evenredige Vertegenwoordiging door een ander kiesstelsel
wenschen vervangen te zien, en hoe dan?
Eene Commissie van bij uitstek bevoegden wordt gevormd, om de resultaten
van deze rondvraag te verwerken tot een Verslag, dat een waardevol richtsnoer zal
uitmaken voor de beoordeeling der praktische waarde van het nieuwe kiesstelsel.
Degenen, wien de vragenlijst niet is toegezonden geworden, doch die de
vragen wenschen te beantwoorden, kunnen op aanvrage een exemplaar toege
zonden krijgen.
DE AMSTERDAMMER
WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
miiiiiiiiiiiiMimiiimi
Achter het grappige van de vervoering,
ligt tóch het streven naar iets wat hooger
en rijker is.
Dat is ook het geval met den lach der
verkiezingen. Bij al het triviale, dat
men daarin aanwijzen mag, ligt er toch
menschelijke illusie en maatschappelijke
kracht aan ten grondslag.
v. H.
Illlllllllllllllll1111111111111111 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
HET N.I.U.M.-ONTWERP
door mr. S DE VRIES C.zn.
Wethouder van Financiën te Amsterdam
Een der laatste
daden van het nog
zittend, doch thans
demissionair Ka
binet,is geweest de
indiening van het
wetsontwerp No.
405 tot Nadere
voorziening van
het goederenver
keer met het bui
tenland," duide
lijker gezegd, het
ontwerp, om aan
de N.U.M, ook de
regeling van den
invoer op te
draDe schrijver van dit artikel gen CH haar
daarom den naam van
N.I.U.M. te geven. Het is natuurlijk de
vraag, of deze Kamer, die besloten heeft,
op 9 Juli opnieuw samen te komen, doch
de vraag te stellen of men Kerenski wilde
hooren.
Slechts drie stemden daartegen. Sylvia
Pankhurst stond van haar stoel op en stak
haar hand uit: Tegen!
Nu verwacht ik, zeide Henderson, dat
men ook zal toonen hoe Engelschen hun
gasten weten te ontvangen.
De andere gedelegeerden spraken eerst,
men luisterde aandachtig. Emile
VanderVelde was van hen een der laatsten.
Herinnerde hij zich hoe hij een jaar ge
leden in Rusland was bij Kerenski, den
machthebber, maar die behoefte voelde aan
steun en die zich geen begrip kon maken
dat de Westelijke democratie niet met volle
overtuiging den dageraad in het Oosten
toejuichte en zich bij de pogingen aansloot
der Russische democraten op de Conferentie
te Stockholm?
Gij ontneemt ons onze beste verwach
tingen", zeide Tseretelli met tranen in de
oogen; Gij maakt ons de propaganda
onmogelijk voor een hernieuwd offensief,"
zeide Kerenski.
Maar hoe kan een conferentie over den
vrede den oorlogslust bevorden?" vroeg
Vandervelde.
Kerinski heeft toch gelijk," zeide een
andere minister; de Russische soldaat
strijdt niet voor ten bepaald doel, hij vecht
liever voor niets."
Herinnerde Vandervelde zich die ge
sprekken en het ongerepte geloof van den
Russischen dictator in de bloote macht der
idee om troepen te bewegen?
Hij wees in zijn rede op de beteekenis
van Kerenski. Wat ik in hem begroet,"
zeide hij, is niet zoozeer de man als de
wederopstanding der democratie. Want bij
hem was het zuivere heldenstreven ter
redding van de Russische revolutie en der
toekomst van Rusland."
Toen Kerinski verscheen was er een uit
barsting van geestdrift. Het eindigde met
een gezang van allen, van gedelegeerden
evengoed als van publiek.
Daar«p een doodsche stilte.
Wat zou Kerenski zeggen?
Hij was eerst twee dagen geleden van
een haven in het hooge Noorden naar
Londen gekomen, na maanden lang op
het land te hebben geschuild in de om
streken van Petrograd. Maar hij had toch
reeds tijd gevonden om zich met enkele
die voor een groot deel bestaan zal uit
leden, die hun zwanenzang daar kunnen
komen zingen, toch bereid zal zijn, een zoo
belangrijk wetsontwerp af te handelen
met een Kabinet, dat zeker heengaat
en dat dan een opvolgend ministerie
voor een zeer belangrijke, in het economi
sche leven van ons volk diep ingrijpenden
maatregel zou stellen. Het is mogelijk, dat
er voor de indiening van dit wetsontwerp
vele motieven zijn, die tot nog toe niet zijn
gepubliceerd, doch wat gepubliceerd is,
schijnt toch niet voldoende om een dergelijk
ingrijpen te motiveeren en de Kamer mag
zich wel twee maal bedenken, vóór zij haar
zegel aan dit wetsontwerp hecht. Een groote
ongerustheid heeft zich van de kringen der
belanghebbenden meester gemaakt. Ik was
in de gelegenheid om met de redenen dier
ongerustheid meer van nabij kennis te ma
ken en ik moet zeggen, dat ik hoe langer
hoe meer begin te gevoelen voor de be
zwaren, die tegen het wetsontwerp worden
ingebracht.
Eerlijk gezegd, krijgt men uit de stukken,
tusschen Regeering en Tweede Kamer ge
wisseld, niet den indruk, dat al de bezwaren
bij de Kamer ten volle bekend zijn en deze
eisch mag toch zeker wel gesteld worden,
alvorens het wetsontwerp wordt
aangenomenEr is zeker niet veel tegen in te brengen,
dat bij den uitvoer door de Regeering
perken worden gesteld. Ons land, dat ge
lukkig van verschillende levensmiddelen
voldoende heeft, mag niet het gevaar loopen
van gebrek aan die levensmiddelen door te
overmatigen uitvoer naar het buitenland.
Wij zijn ons zelf het naast l Eerst wanneer
ons volk genoeg heeft aan aardappelen,
iHiiiimiiniiiiiiimimiiiMMttiiimiiiii
iiiiiirriiiiiiiit
Russen in de Engelsche hoofdstad te be
raden.
Zou hij de Bolchewiki aanklagen? hen
beschuldigen zich aan Duitschland te heb
ben verkocht? Zou hQ de verontwaardiging
van zijn toehoorders opwekken door te ver
tellen van de ontbinding der Russische
Constituante in Januari, hoe een matroos
met de bajonnet op het geweer te twee uren
namiddagnacht daar te midden der beraad
slaging enkel had geroepen: Ik heb er
genoeg van; ik wil naar bed; nu moet het
uit zijn. En hoe het uit was en voor goed.
Vreemd, ja bijna spookachtig klonken de
Russische volzinnen te midden van het
ongemeene zwijgen in de zaal.
Zij werden vertaald; maar door de ver
tolking geraakte men toch niet cnder den
indruk van de buitengewone tactvolle wel
sprekendheid van Kerenski.
Hij voerde daar niet het woord, zoo hoorde
men, omdat hij er het recht toe kon laten
gelden, maar omdat hij een plicht had te
vervullen; hij kwam ook niet om iets te
vragen of om zich te beklagen, maar om
een verzekering te geven: Rusland zou bij
den vrede van Brest Litowsk niet berusten.
Hij vroeg niet wie de daden hadden ver
richt of welke de beweegredenen waren
geweest, hij wilde alleen zeggen wat er was
geschied...
Maar enkelen in de zaal waren Russen
of zij verstonden Russisch, zij konden hun
toejuiching niet weerhouden.En zoo waarlijk,
het was alsof de vergaderden meegingen,
en zij allen gingen meevoelen met de
stemming van den redenaar.
Dan weer viel de stilte, de vreemde
klanken ruischten door de zaal, men kon
zich van den raadselachtigen indruk niet
ontdoen; er zweefde een mysterie door de
ruimte, totdat Henderson weder een groote
passage -vertaald t voorlas en men aan 't
applaudiseeren ging.
Men heeft Kerenski gehoord.
Het was een ervaring waarvan niet goed
een weerga zou te vinden zijn. De man,
uit de vergetelheid opgerezen, te midden
eener vreemde omgeving, onverstaan toch
begrepen, uit het onbekende aangeland,
gaande naar het onbekende...
Een verschijning!
W. G. C. BYVANCK