10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 6 Juli '18. - No. 2141 Daar wfl de belangrfikste onderdeelen van onze rijwielen zelf fabriceeren, zijn wij niet geheel afhankelijk van hetgeen het bnitenland ons levert en konden wij de constructie, qnaliteit en afwerking onzer rijwielen op peil honden. Voor wie een nieuw rijwiel noodig heeft, is het ran belang hiermede rekening te honden. DeGroningerRiiwielenfabriekA,FONGERS Op den Economischen Uitkijk Kern ^ Vakvereenlging? (I) De Maatschappij van Nijverheid heeft in haar jaarvergadering, die onlangs, in de laatste Juni-dagen te Groningen is gehouden, de vraag besproken: welke middelen zijn aan te wenden om werkstakingen en uit sluitingen zooveel mogelijk te voorkomen. De bespreking van die vraag ter vergadering was voorbereid door (min of meer belang rijke) verslagen, dae rover door departementen der Maatschappij uitgebracht en ook door twee praeadviezen. Het onderwerp is van zeer verre strekking en van zeer wijden omvang; men kan het niet behandelen zonder tevens in zfjn gedachtenkring te betrekken instellingen als: verzoeningsraden, kamers van arbeid, collectieve arbeidscontracten, personeelvertegenwoordlging en vakbewe ging, noch ook zonder tevens zijn aandacht te wijden aan verschillende stelsels van loons-bepaling (copartnership enz.), terwijl allerlei andere zaken er mee samenhangen: arbeidswetgeving, sociale verzekering enz. Het kan mijne bedoeling niet zijn, zulk een veelomvattend onderwerp hier in mijne veertiendaagsche causerie aan de orde te stellen. Men zal zich wellicht herinneren, dat ik een der meest (ook thans weer) aan geprezen middelen: het collectief arbeids contract, in een reeks van vier artikeltjes (16 Februari, 2, 16 en 30 Maart 1.1.) in hoofdzaak heb besproken. Het lust mrj ook niet, hier beschouwingen over de ter jaar vergadering geleverde beschouwingen te gaan geven; er zal in den loop der tijden nog alle gelegenheid zijn om van de capita selecta", die ik hierboven noemde, er nu en dan eens een ter hand te nemen. Intusschen zou ik thans wel op n bij zonder punt uit de vele, die hierbij oprijzen, de aandacht willen vestigen en er is daartoe voor mij nu ook een bijzondere aanleiding. In de Vragen des Tijds" van Juni d. j. heeft dr. J. C. Eringaard, industrieel, een artikel geplaatst over werkstakingen en uit sluitingen ; dit artikel bevat het praeadvies, door dr. E. uitgebracht als voorzitter eener commissie, welke voor het Departement Deventer der Maatschappij van Nijverheid een antwoord op de door het hoofdbestuur gestelde vraag zou ontwerpen. Het tijdschrift artikel nu ia dr. E.'s praeadvies van deze commissie; in noten geeft hij aan hoe zijn concept door de commissie en daarna dat der commissie door het Departement is gewijzigd. Dr. E. nu bespreekt in zijn prae advies ook de erkenning der vakorgani satie" en wijst daarbij op het feit, dat door Henri Polak en door mij in 1910 een ant woord is gegeven op het toen door het De partement Amsterdam der Maatschappij van Nijverheid aan de orde gesteld vraagpunt: .welke houding van werkgevers tegenover de vakvereeniglngen van werklieden is, zoowel in gewone omstandigheden, als wanneer conflicten dreigen uit te breken of uitgebroken zijn, het meest in het belang van de industrie en van eene goede ver houding tusschen werkgevers en werkne mers te achten." Aan die antwoorden van Polak en mij herjnnerend, verklaart dr. E., het bijna geheel eens te zijn met hetgeen mijn mede-p:aeadviseur toen opmerkte >n bijna geheel oneens met wat ik toen in het midden bracht. Ziedaar, voor mij, de bijzondere aanleiding om thans nog eens iets te zeggen over de vraag der erkenning van de vak-organisatie en over de waarde eener personeel-vertegenwoordiging, welke vraag van algeWetenswaardigheden en Curiositeiten" HOOGST BELANGRIJKE ONTHULLINGEN" Deze suggestieve titel domineert op het omslag van een klein boekje, in 1897 te Amsterdam bij S. Elsendraht uitgegeven. Mochten onze verwachtingen reeds door deze aankondiging zijn opgewekt, zij worden tot het uiterste gespannen door een met dikke letters gedrukt motto: ,jGeen lezer zal dit boekske, hetwelk .voorzeker een blijvende waarde bezit, onvoldaan ter zijde leggen." Wij verwachtten schandaal op schandaal te zullen lezen, maar het boekje is door en door fatsoenlijk; men kan het een kind in handen geven. De inhoud is, in verband met de aankondiging, zóó kostelijk dat wij van tijd tot tijd daaruit eenige grepen zullen doen om hem algemeen bekend te maken. Op de eerste bladzijde treffen wij dadelijk iets dat blijvende waarde bezit, tenminste als het niet 2e hands verkocht wordt: De vervaardiging van een 1ste klasse oog kost onge veer f 120. Waar de schrijver E. de Saël in zijn voorrede zegt: De bronnen, aan welke deze statistieken ontleend werden zijn zoo be trouwbaar, dat ook de meest ongeloovipe aan derzelver juistheid niet behoeft te twijmeen belang is en met de quaestie der handhaving van de socialen vrede en de daartoe strekkende middelen nauw samen hangt. De nauwe samenhang zal iedereen wel duidelijk zijn: niet-erkenning van de vak-organisatie kan een strijd doen uitbre ken en kan een uitgebroken strijd zeer lang rekken; erkenning van de vak organisatie, raadpleging daarvan door den werkgever kan strijd voorkomen en overleg met haar kan den verstoorden vrede herstellen. Wij zijn dus met deze bespreking in het hart der zaak. BQ deze bespreking hoop ik, hoe wel mij stellend tegenover dr. E. en zijn conclusies, mij van polemiek te onthouden, omdat, naar mij voorkomt, deze rubriek daartoe niet geschikt is. Het standpunt, dat ik in 1910 ten aanzien der vraag: kern en (of) vakbeweging, innam en dat ook nu nog het mijne is, leidde en leidt mij er toe in het algemeen een voor belde partyen meer geschikt Instrument voor vruchtbaar overleg te zien in eene georga niseerde vertegenwoordiging van het per soneel eener onderneming dan in eene (kleinere of grootere) vak-vereeniging, waarin personeelen van allerlei ondernemingen ge heel of gedeeltelijk zijn opgenomen. Bij zulk eene georganiseerde vertegenwoordiging van het personeel ner onderneming denkt men vanzelf aan een kern", gelijk die (naar Fransch model) voor 't eerst door wijlen Van Marken werd opgericht aan de Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek te Delft (1875), ongeveer tien jaar later aan de machinefabriek der Stork's te Hengelo en daarna ook elders. Met opzet schrijf ik dat m. i. de kern (om bedoeld lichaam nu kortheidshalve voort aan zoo maar aan te duiden) een meer geschikt instrument voor vruchtbaar overleg is voor btlde partyen, omdat m. i. dit punt vrijwel geheel is het beslissend element. Ik sluit hiermee in, dat overleg tusschen de werkgevers en (bij een talrijk personeel) vertegenwoordigers van zijn arbeiders gewenscht kan (in sommige gevallen en voor bepaalde aangelegenheden zal) zijn. En dan rijst de vraag: welk .instrument" kan daar toe het best dienen. Het antwoord op de vraag is dan voor mij beslissend ten aan zien der verkieselijkheid van het eene instru ment boven het andere. Nu pleiten er m.i. goede gronden voor de stelling dat beide partijen eerder tot vruchtbaar overleg zullen komen, wanneer dit plaats heeft tusschen den patroon en den kern" van zijn personeel, dan wanneer die patroon geplaatst wordt voor bespre kingen of onderhandelingen met mannen, allicht allen of de meesten, bulten zijn on derneming, wellicht bulten zijn bedrijf en die zich aanmelden als de vertegenwoordi gers zijner arbeiders, als de pleitbezorgers hunner belangen. Ik ontken waarlijk niet het recht van arbeiders om de vertegen woordiging van hun belangen op te dragen aan hen, die zij daartoe het meest geschikt achten, maar ik meen dat hun keuze daarbij van dien aard kan zijn, dat vruchtbaar overleg met den werkgever daardoor uiterst moeilijk wordt. En eigenlijk schijnt het mij dat dr. E. hoewel in hoofdzaak met mij oneens toch ook volstrekt niet blind is voor de moeilijkheden, die uit den absoluten eisch van erkenning der vak-organisatie kunnen voortvloeien. Hij zegt n.l.: Het eenige juiste standpunt voor den tegenwoordlgen werkgever, die conflicten wil vermijden, werkstakingen voorkomen", acht ik [dan ook], gereedelijke erkenning van de vak-organisatiën zijner arbeiders, bereidwil ligheid tot meer of minder geregeld overleg met deze, al moge dan daarbij de volkomen billijke eisch gesteld worden, dat de vakorganisatiën zelve voldoende krachlig en gedisciplineerd zijn, om hetgeen de werk gever met de arbeiders-vertegenwoordigers is overeengekomen, gestand te doen, en dat, indien de arbeiders tot meer dan n vak organisatie behooren, die organisatiën zich eerst onderling verstaan over de te uiten wenschen en te voeren besprekingen." Men ziet: dr. E. is hier ver af van den absoluten eisch der erkenning, erkent althans sterke bezwaren of de onmogelijkheid van erkenning en overleg ,quand même". Ik zou ook kunnen zeggen: hij geeft door het stel len van de volkomen billijke eischen" des werkgevers gevallen aan, waarin deze op goede gronden de erkenning zal weigeren, omdat....? omdat het duidelijk zal zijn dat zulk eene organisatie in casu niet een ge schikt instrument voor vruchtbaar overleg zijn zou. Het laat zich dus denken dat van de zijde der vak-orgtnisaHe de onderhan delingen niet op behoorlijke wijze" worden gevoerd; dat de vak-organisatie niet genoeg krachtig en gedisciplineerd is om gemaakte afspraken gestand te doen; dat de arbeiders der fabriek tot verschillende organisaties behooren, die het niet eens zijn over de punten, waaromtrent men zal gaan onder handelen. MnimiiiiiiiimiiiimiiMiimiii felen", twijfelen wij niet en willen wij op den prijs van een ie klasse oog geen cent afdingen. Ook bijv. hieraan, zij het dan slechts eene bewering, twijfelen wij geenszins: Dokters beweren, dat kinderen het best in den slaap groeien. In Engeland worden iedere week D millioen pillen geslikt. Zooals gezegd, wij zijn geen twijfelaars. De volgende twee onthullingen kunnen wij echter moeilijk rijmen: Uitgezonderd Koningin Victoria en den Prins van Wales huldigen bijn» alle vorsten van Europa het aloude spreekwoord: de morgenstond heeft goud in den mond! Keizer Wilhelm is gemeenlijk tegen a uur in den morgen uit de veeren; de Koningin-Regentes van Spanje (enz.) Koningin Victoria, naar men uit zeer betrouwba»e bronnen verneemt, staat nooit v ó ó r 8 uur op, terwijl Zij het ontbijt zelden vóór lo uur nuttigt. Twee bladzijden verder staat: Koningin Victoria moest ten voriaen jare onder 50000 documenten haar handteekening deponeeren. Feitelijk heeft zij nimmer een rustdag, ook niet te Windsor of te Bnckingham. zij staat om half-zeven op Ten acht ure ontvangt zij requestrarjten, en een hall uur later ontbijt. Dan werkt zij met haar secretaris aanhoudend tot 2 uur. Nu komen de onthullingen: De beste tijd om zich te oefenen is ongeveer twee uren na een maaltijd. De vensters van een slaapkamer moeten nooit geheel gesloten worden, wanneer de bewoner een sterk per soon is. Enkele Chineeien en vele Afrikanen bezigen het oor als een zak, om allerlei kleine snuisterijen te bewaren. In Australiëbegint de lente 20 Augustus, de zomer 20 November, de herfst 20 Februari en de winter 20 Mei. UIT HET ';&e&&?#r^e2^s ^^^^^: if;:±,^^^^^ J^&*Znt£2é&/7z£*t fl/2',-V? ^ srf'7*' (t> ^S^''W^<^f" *Afol*&<"'^'>%, v3rti?f^.'"^ J'.iï%yz@>. ~K hni j L lSE^4-=^r .-^. 4/2- / , -^ >f v*^'?' ojgfadé^^te'*, "?-; ?.'.:," ??- 'v ?. ÓTZ-- C2-£- ^J^^X'-T,^/^--" ?',' . . ?'" /,./Ci-:.'^ ) i Ja, zulke gevallen komen voor. Zoo vaak zij voorkomen, is vruchtbaar overleg uitge sloten. Ook komen andere gevallen voor: de aangewezen onderhandelaar kan een ander doel dan het bereiken van overleg voor oogen hebben; hQ kan een zekere politiek" volgen, die niet allereerst op het belang der door hem vertegenwoordigde arbeiders let... Nog andere zijn denkbaar. Wanneer men zegt: de arbeiders zijn vrij, voor hun be langen de in hun oog meest geschikte pleit bezorgers te kiezen; dan moet men toch ook begrijpen dat een werkgever zegt: maar Ik blijf vrij in de beantwoording van de vraag of ik met de door u aangewezen pleitbezorgers kan onderhandelen. Er is nog vrij wat meer over dit alles te zeggen, wat ik voor een volgend maal bewaar. SMISSAERT Waarom het slechts bij Australiëis be paald gebleven, blijft ons duister. Het volgende is blijkbaar de vrouwenaf deeling: In Husland. waar ongeveer l'J millioen .Mohamedanen wonen, zijn het grootst aantal vrouwelijke doktoren. Staat dit met den harem in verband? Het aantal vrijgezellen in Kngeland en Wales overtrof dat der ,.jongejuffrouwen" met 200 OUÜ. Sarah Bernhardt, de groote tragêdienne, vras eenmaal leerlinge bij een kleermaker. Van alle vrouwen bereiken de nonnen den hoogsten leeftijd. De gemiddelde leeftijd van werkvrouwen is 30 jaar. Herlijn heeft koliiehuizen speciaal roor vrouwen ingericht. In Kngeland zijn ongeveer 350 vrouwelijke hoefsmeden' In Dunning, Petsbire, wordt het ambt van stadsom roeper door een lid der zwakke kunne, in de v,andeling de schellen-vrouw" genoemd, waargenomen. ,"> Pet. der verzekerden in i ngeland behooren tot de zwakke kunne. De vrouwelijke leden der familie Astor bezitten een waarde van f 7,200000 N C t. aan juweelen en edelge steenten. In den regel bereiken ongehuwde vrouwen een hoogeren leeftijd dan vrijgezellen. In Londen zijn 320000 vrouwelijke dienstboden. In Engeland zijn 150 handelsreizigsters. Een alligator zwemt alleen in frisch water. Deze laatste onthulling" behoort niet meer in de Damesrubriek l VRAOENRUBRIEK voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek In te zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag het motto -Leekensplegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk ullen worden beschouwd.) G. J. L. te A. Wat mag de reden zijn dat op de, nog veelvuldig voorkomende, ZeeuwWat het huwelijk, en alles wat daarmede verband houdt betreft, troffen ons in het bijzonder de volgende curiosa: Het aantal weduwen is ongeveer driemaal /.on groot als dat der weduwnaars. 12 Pet. van de huwelijkacandidaten ?.ijn weduwnaars. Wanneer een vrouw de vier kruisjes gepasseerd is, is haar kans om te huwen 21/,: S'K). Ieder jaar worden in geheel de wereld ;ifi miliioen kinderen geboren. Bij Joodsche huv.flKjksioltrekkingen staat de bruid steeds ter rechterzijde van den bruidegom. Bij alle andere natiën bevindt zich bij soortgelijke plechtigheid de vrouw aan de linkerzijde van den man. Wanneer de natuur medewerkt, dient een l;iml van 3',., jaar behoorlijk te kunnen spieken. In Februari aanschouwt het grootst, in Juni het kleinst aantal weieMburgers bet licht. iemand, die de acht kruisjes gepasseerd is. ma;-1, in Rusland niet meer trouwen: ook mag men zich hoog stens vijfmaal in den echt begeven. Bij geboorten staat het geval van een ! \\eeling als l:l.Hi .Men draagt den trouwring aan de linkerhand, omdat de rechterhand het zinnebeeld van autoriteit, de linker dat van gehoorzaamheid is. 't Kan verkeeren l Posthumanianla: Bij een koude weersgesteldheid eet men 2'' Pet. meer brood dan bij een zachte. In het jaar 1313 betaalde men lideen t? v.jor 'J'i uiercn. De volgende wetenswaardigheden moeten ieder op zichzelf staande worden beschouwd: De tong van een giraffe heeft een lengte van nage noeg 1', voet. sc/ie duiten van 1754 a/s randschrift om het wapen is geslagen: L'ictor et Ementor in plaats van Luctor et Emergo? In 1754 werden tusschen de Staten van Holland en Zeeland finantieële schikkingen gemaakt, welke in Zeeland geenszins alge meen werden goedgekeurd. Een der af keurders besloot van zijn ongenoegen te doen blijken, en verzon op een der stempels te doen graveeren: Luctor et ementor (ik verlies mijn verstand of: ik word gek) en wist gelegenheid te vinden dezen veranderden stempel in de handen van de muntgezellen te spelen. De muntmeester werd in de ge vangenis gezet en moest daarin zoo lang blijven tot al die munten weer ingeleverd waren. Hij is echter vóór dien tijd gestorven. Den dag, nadat de muntmeester gearre steerd was, werden de munten verkocht voor l'i en 2 gulden het stuk. uu ui iiiinmiiiiiiiiiiiiiiimiitiiiMiiiiiMiiiiiiii Ke» normaal persojn kan 4,)0 woorden per minuut lezen. In Kneeland zijn meer dan een millioen meisjes, dir geen lust helihen te gaan paren. T^v-.'i- da^en nadat het l'eit be\\ezen was, werd tut i*:'*i in Kngelacd een moordenaar opgehangen. Ken reddingboot ko«t iedere week f 16.20 aan underhoud. De kosten van een nieuwe brug over den Oder te l'nuiktort. voor personen- en rijtnigverkeer, bedragen l,T«mvuOÜ.Mark, o! in Nederl. .Munt t' 90U,(K)o. Kameeien zijn wellicht de eenige dieren, die niet zwennjieu kunnen. Xeven-achtste van het brood in Londen gebakken, wurdt uit buitenlaridsrh meel vervaardigd. In sommige gedeelten van Boven-Kgypte behoort regen tot een der ongekende natuurverschijnselen, en m Be"eden-Kgypte blijft de regea soms jaren lichtereen arhterwege Japansdie werklieden dragen op hun pet' en r«g zinspelingen op hun vak, alsmede de iiarnen hunne!' 'A'erkgevet'S. Chieago heelt de eer ontegensprekelijk een uni cum een gasthuis voor vogels te bezitten, waar ?zieke vogels welwillend ontvangen en zoo goed moog* lijk verpleegd worden. Oe Keizer van Rusland staal bekend als «en der beste eylisten, een der vurigste postzegel- en een der liart^tochtelijkste vogelnesten-verzamelaars. Het Sue-z.kanaal heeft een lengte van 88 mijlen. Inderdaad, de onthullingen zijn meer dan erg. Wij twijfelen niet ot zij zullen in hun soort, minstens evenveel opschudding ver wekken als de diplomatieke evenknieën, onlangs in de pers gepubliceerd. De laatste betroffen onthullingen omtrent regeeringen of regeerders, maar de hier beschrevene om vatten werelddeelen. VAN DEEKINGHAM