13 Juli '18. No. 2142 DEAMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND PAVILLON DU VIEUX DOELEN SCHEVENINGEN Maaltijden volgens de kaart en tegen vaste prijzen THÉ-, DINER- EN SOUPER CONCERT : AMERICAN DRINKS : Fi. SINEMUS 20 LE1DSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN HAAR MAAT STARK'S 'OXYDO L' (CHLORAS KAUCUS TANDPASTA) 45 ooni p. Tab*. Naaml. V*nn. STARK & Co. ttiffliscb« Fibriii Vlifi" DEN HAAG Opffor-loht 1S3O Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop In HET OOSTERPARK te Villaterrein Wassenaar Pracht Spoculallo Qroote en kleine perceelen villaterrein te koop aangeboden, gele gen in het mooiste gedeelte der parken Groot-Haesenbroek" te Wassenaar en in de onmiddellijke nabijheid der binnenkort aan te leggen Electrische tram, Haag-Wassenaar-Leiden. Dit Villa Park groot 20 Hectaren, waarop zeer zwaar en licht geboomte alsmede l e klas weilanden omsloten doorbreede maccadanwegen leent zich bij uitstek voor Landgoed, kleine Buitenplaatsen en villabouw of mooie speculatie voor MiJen van onroerend goed of grondspeculanten. Inlichtingen en Sltutatie kaarten met platte gronden der omge vingworden op aanvragen gratis verstrekt door de M« .Voor uitgang" Schimmelpennincklaan 24, Haag en de N.V. v.ih. C. firma Jonkers & Co., Coolsingel 9, Rotterdam. DE BILT Loge prijzen, mooie wegen, gcu, elec.tr. licht, water. Tel. Int. 38 & 48 Ontbijt vootizaam smakelijk gozond met Borgen op Zoomsoho Anmjovfo ONDER RlJKS-CONTRÓLE Bemtel «en vaatje van WO mtukm bij de Yisdiconservenlahriek JOLLJUiDIJT, Bergen op Zoom LANDGOED Te koop of' te huur prachtig Landgoed, m/w. f n t., park met zwaar geboomte, welig dragende boomgaarden, wandel-, moes-, sier- en vruchtentuln, Ie klas gebouwd, zeldzaam vochtvrij en prima onderhouden kasteel m/16 gr. en kleinere kamers, stallen, koetshuis, carage, koetsierswoningen, oranjerie, drulvenkas en verdere gebouwen, doorsneden en gelegen aan roei- en vischwater, Prov. Utrecht, groot ± 7 Hect are. Waarde aan gebouwen overtreffen den vraagprijs aanmer kelijk, terwijl het geheel direct en zonder te maken onkosten is te aanvaarden. Dit bezit leent zich bij uitstek voor 2 families, rustoord of deftig Hotel- Pension. Voor inlichtingen en bezich tiging wende men zich tot den Heer H. T. DONSELAAR, Gemeente-Ontvanger te Neerlangbroek b/Doorn. ARTILLERISTISCH TIJDSCHRIFT ONDER REDACTIE VAN J. H. Carstens en J. H. Westerveld Kapiteins der Artillerie PRIJS per jaarg. f 6.50 - Uitgave van Van Holkema & Warendorf, Amst. eF^% >**ir^^ f RL nr T JjF^k. i. -I Stenografle Eiënts Balt r ?^?l Ik neem zeer vlot op in Hollandst-li, ^H uitseli en Kngrelsch." (w. g.) F. M. te R. RZelfond. 9O C*. In d. Boekh. en na postw. bij IENTS BALT. Den Haag, bfl wlen ook mond. en schr. ond. VAH B£DRUM<f JAPAflSCHÉCRAP£.GROriDI\LOJR LICHTBLAUW, DOI1Kt.RBLA.UW TERRA. Rose. WIT en cea mono VAM effen JAPATOCHC CRAPi M£T HAHDBORDUUföa in LICHTBLAUW, BLAUW. GOKLin en LICHTBRUIN FI . OPRUIMING MeTZ&CO AMSTCRDAM 'sGRAVeNHAGB l Illllllllllllllllllllllll Illlllllllllllllllllllll llllllilllllllllllllllllllll iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiii iitiiMiMMiiiiiiiimiiiiiiriiiiiiiiuim iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi EPAETOGEEN: //£f Y/VNDER» DAT GEZONDHEID GEEFT EN KRACHT. HET KRACHT-PREPARAAT BIJ UITNEMENDHEID. VERKRIJGBAAR IN DE VOORNAAMSTE: APOTHEKEN, V'RAAGT^ZOO NOODIG RECHTSTREEKS TOEZENDING AAN DE E.P.NV. EXPL.MlJ. VOOR EIWIT PRODUCTEN. KEIZERSGRACHT 790 AMSTERDAM. lUIIIIIIIIIIIIIUMIHIIIIimill paedagogiek te Leiden. Niet minder de groote offers die Groningen wil-brengen om een dergelijk professoraat aaa zijn Hoogeschool te verbinden. Daarvan vooral de stichting die het Nut aan de Universiteit van Amster dam tot stand wil brengen, en die door haar eigenaardig karakter van een nog breeder opvatting van den arbeid getuigt, een nog ruimervervulling van behoeften en wenschen beoogt. Een hoogleeraar in de paedagogiek heeft tot taak, allen die zich aan een universiteit tot eenig leeraarsambt bekwamen de voor lichting te schenken, die zij als opvoeders en onderwijzers behoeven en die de weten schap hun schenken kan. In hoeverre paedagogische studiën den naam wetenschap verdienen, behoeven wij hier niet te onder zoeken. ZfJ is de theorie van een praktijk, zij heeft geen object maar een doel, zij is toegepaste kennis. Maar ongetwijfeld ge bruikt zij daartoe een materiaal van zuiver wetenschappelijken aard, en zal zij met meer recht haar plaats onder de praktische weten schappen innemen naarmate zij dat veelzijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiiiiiiiiiiiiiiiin LIEFDESBRIEVEN VAN VROEGER DOOR QARDA HADING II Dat had je dan tóch als een grap beschouwd, dat ik jou niet trouwen wil... Arme! Neen, 't was gén grap. Ik weet wie ik ben n wie jij bent. Ik weet, dat je het nu wilt, maar dat na een maand, een jaar, tien jaar, wie weet, je enthousiasme gevallen zal zijn. Dan zou je bij me blijven, want je bent eerlijk en je houdt woord. Je zoudt me niet eens laten merken wét je miste of verlangde of ont beerde. En hoe minder je liet merken van dit alles, hoe hooger ik het taxeeren zou, hoe troosteloozer mijn leven zou worden. En luister, ik zou niet gauw den moed heb ben er een einde aan te maken, want er zou altijd nog zooveel schoons en onschatdiger en metkodischer doet. In dat opzicht zijn aan lederen paedagogischen leerstoel dezelfde eischen te stellen. Wat evenwel aan den voor het Nut in Amsterdam te stichten leerstoel zijn bizonder karakter verleent, dat is het daaraan ver bonden paedagogisch Seminarium, waarvan de leiding aan den Hoogleeraar zal worden opgedragen. Academische semlnariën zijn er meer. Verschillende kerkgenootschappen heb ben dergelijke instellingen om hunne stu denten de praktische en wetenschappelijke vakken te doceeren en de noodige oefening bij te brengen, die zij voor hunne predi kanten gewenscht achten. Hier beteekent het woord Seminarium dus kweekschool. Seminariën voor taaistudie, zooals de Amsterdamsche Universiteit er reeds verscheidene bezit, willen meer de gelegenheid geven tot studie, lectuur en eigen onderzoek onder leiding van den Hoogleeraar. Het bedoelde paedagogische Seminarium heeft iets van het een en ander, maar beoogt tegelijkertijd nog meer. Een kweekschool voor onderwijzers en leeraren is het natuurlijk niet. Maar wanneer zeer begaafde onderwijzers roeping gevoelen om zich aan wetenschappelijke studies op het gebied van opvoeding en onderwijs te wijden en verlangen naar meer wijsgeerige ontwikkeling, dieper inzicht in psychologische vragen,en grondiger kennis van de geestelijke stroomingen onzes tijds, kan het een nuttige leerschool worden voor hen, die straks aan de kweekscholen paedagogiek zullen hebben te onderwijzen. En voor de aanstaande leer aren onzer middelbare scholen zal het een gewenschte aanvulling geven voor hunne vakstudiën. De letterkundige, natuurkundige, wiskundige, historische en theologische ken nis, die voldoende geacht wordt om iemand recht te geven daarin als leeraar op te treden, geeft geen waarborg dat hij zijn vak doceeren kan. Een leerschool voor leeraren zal dus het Seminarium zijn. Reeds hebben verschil lende autoriteiten hunne medewerking toe gezegd om aan de studenten van het Seminarim de gelegenheid te geven van anderen te leeren en zich praktisch te be kwamen. Maar hier schuilt een moeilijkheid, die men door een breede opvatting van dit seminarium hoopt te overwinnen. Ieder leer vak heeft even goed zijn eigen methode van onderwijs als ieder studievak zijn eigen methode van onderzoek-. En daar studievakken en leervakken een bepaalden aanleg, en zekere geestelijke dispositie vragen, laat zich voorzien dat iedere paedagoog bij voorniiiiiiiiiiiiiiiiii baars in onze verhouding zijn. Nu, nu op op dit oogenblik wét ik wel, dat dat vriend schap zou zijn, waar ik weet óók, dat ik dat dan niet zou willen weten en ik weet nu, alsof ik helderziend ware, al vooruit, hoe ik daarin liefde zou willen blijven zien. Neen, ik trouw je niet. Waarom wil je dat nu? Je schrijft me, dat dat zekerder is. Voor wie, voor mij, voor jou ? Als 't voor mij is, wil ik het om die reden heelemaal niet, als het om jou is arme lief, denk je dan tóch zooals ik, dat ns de band ons samen zal moeten houden? Maar dan zijn we toch beter gescheiden? Je mag me immers zóó wel hebben. Waarom wil je me koopen met dat briefje en met mijn deel van jouw dagelijksch brood ? Je mag me immers zóó. Wat je zegt van mijn naam is lief, maar what is in a name? Voor mijn naam hoef je het niet te laten. De idioten en sukkels die onze naam" maken zijn me heusch al lang onverschillig. Je schrijft me: Ik ben geen schoft en ik heb je lief." Neen, je beut geen schoft maar niet omdat je me graag trouwt ben je geen schoft , je bent geen schoft, omdat je het niet zijn kunt , dat is een talent dat buiten je bereik valt. Daarom is het keur zich wijdt aan de methodiek van die vakken waarop hij het meest is aangelegd. Dat dreigt het onderwijs van den paedagoog met overwegend letterkundige, historische of natuur- en wiskundige begaafdheid min of meer in waarde te doen dalen voor stu denten met anderen aanleg en andere vak studie. Wie kan zich ook voldoende op de hoogte stellen van alle verschillende onder wijsmethoden en hulpmiddelen of alle kwesties en moeilijkheden in al die uiteenloopende vakken? Hier is dus de medewer king van vele leerk-i-hten noodig. Dit Seminarium nu wil de algemeene paedago gische, theoretische en praktische lessen van den Hoogleeraar doen aanvullen door verschillende cursussen in de vakken of Vakgroepen, waarvoor aan de universiteit leeraren worden opgeleid. Bovendien kunnen cursussen worden, gegeven door degenen, die van algemeene opvoedings- of onderwij s vragen speciale studie hebben gemaakt. Daar kunnen bQv. de kwesties der ontwik keling van den zedelijken en den religieusen aanleg ter sprake komen, en tal van vraag stukken die ook buiten den kring van do centen en onderwijzers belangstelling zullen wekken. Daaraan sluit zich nauw de laatste taak van het Seminarium aan. Niet alleen voor aanstaande, maar ook voor reeds werkzame leerkrachten wil het een middelpunt zijn van samenwerking. Nergens meer dan midden in den arbeid ontstaan de vragen, verrijzen nieuwe problemen en worden telkens betere oplossingen bedacht en beproefd. In dit centrum van paedagogischen arbeid kunnen de vakgenooten elkander geregeld ontmoeten, nieuwe inzichten mededeelen, persoonlijke opvattingen verdedigen en evenveel aan elkander als aan de studenten geven. Studeeren blijft een goed arbeider zijn leven lang. Kan van een zoo veelzijdig centrum van geestelijken arbeid geen goede en groote invloed uitgaan op het opvoedingswerk in zijn geheelen omvang en daardoor op onze volksbeschaving ? Het spreekt van zelf dat zulk een instelling slechts in de hoafdstad op hare plaats is en aan hare universiteit behoort verbonden te worden. Niet alleen omdat daar, bijv. in de literarische Faculteit, het grootste aantal leerkrachten worden gevormd. Maar omdat daar alle soorten van onderwijs-inrichtingen en alle richtingen en stoomingen op het gebied der volksopvoeding zijn vertegen woordigd. Zoo ergens dan kan hier eenzij digheid vermeden, waardeering gewekt, samenwerking verkregen worden, waardoor geen deugd, 't is een gebrek wat toevallig je ten goede komt. Je bent geen schoft en je hebt me lief. Dat heb je wél dat moet ik wel gelooven. Maar hoe ? Heb je me niet eigelijk lief omdat ik zoo sterk op jou lijk, omdat je in mij alle deugden van je zelf vindt, naast alle ondeugden die we samen hebben? Jij schaamt je, precies als ik, wanneer anderen je iets misdoen. En als je dan de menschen die je wat misdaan hebben onder 't oog moet komen, dan schaam je je omdat ze wel voelen moeten, dat je hun gemeenheid ontdekt hebt en dan wordt je nederig om hen niet te veel te laten voelen hoe minder waardig ze zijn. Daarom heb je mij lief, omdat je voor mij niets hoeft te verstoppen en omdat je je nooit voor mij hoeft te schamen voordat waarvoor je je zelfs voor je zélf schaamt. Je hebt jezelf lief in mij en je vereert je vriend. Maar is dat genoeg om jou vast te leggen... En dan weer... Luister... Zoo in een brief durf ik je alles te zeggen. Luister, soms denk ik dat ik ook niet meer zoo lang te leven heb. ledere dag lijkt me winst en iederen morgen ben ik verwonderd er nog te zijn. Want ik heb er voor mezelf eigenlijk nie) s meer de blik van wie zich aan dit geestelijk werk wil wijden zich verruimen moet Hier werken bovendien de groote onderwijslichamen. Hier bestaan reeds een belangrijke paedagogische bibliotheek en een schoolmuseum. En hier ziet men al wat het geestelijk leven van ons volk beweegt vóór zich, hier leert men zqn geestelijke behoefte verstaan. Hier is dus de kans het grootst, dat de toenemende bloei de stichting zelf rechtvaardigen zal, en dat de omvangrijke taak van haar leids man een zeer dankbare zal blijken. Moge dit Seminarium weldra zijn arbeid beginnen en een sieraad meer worden voor de Hoogeschool eener stad, waar zooveel voor geestesontwikkeling wordt gedaan. enintiiimiiiii imiiiiiimmiiii Gesloten"! Daar de discussie over de vraag, of de directeuren van alle Haagsche dagbladen al dan niet saboteurs zijn, is ge sloten, mag en zal ik niet verzoeken, daarover nog n woord mijnerzijds op te nemen. Maar men vergunne den in het vak ver grijsden beroepsjournalist een enkele opmer king te maken over het sluiten van debat" in het algemeen. Hij meent dan, dat de vraag: wanneer mag ik een in mijn blad ontstaan debat sluiten?" heel eenvoudig is te beantwoor den, mits... men maar begint met zich de vraag te stellen, hetgeen de liefhebber redacteur in het streelende gevoel heer en meester te zijn over zijn kolommen, steeds de beroepsjournalist vaak verzuimt. Wie evenwel met mij van oordeel is, dat elke macht, die de grillige Fortuin ons geeft, verantwoordelijkheid schept, doet toch beter even te zoeken naar een oplossing van het gestelde vraagstuk. te doen. Dat lijkt nu minder lief tegen jou maar alles is waar met zijn gedeelte on waarheid. Zoo heb ik er door jou en om jou nog wel wat te doen op deze mooie wereld, maar ik weet immers dat niemand onmisbaar is en dat in die misbaarheid zèif de wanhoop schuilt, die de daad aanneem baar maakt? Kalm en wijs zit ik dit alles nu te bedenken. Maar als ik straks in je armen lig, weet ik dat dit alle» leugen was en hoogdoend bedrog, zooals ik nu weet, dat het in je armen liggen niets is, dan 'n rusten tegen iets warnis en zachts. Mijn verstand kan soms even die twee dingen vereenigen, de waarde van het tijde lijke en het waardelooze van het oneindige. Mijn verstand. Mijn gevoel kent beide alleen afzonderlijk; dat is de tragiek van mijn leven, dat is dat vreemde in mij wat jou eeuwig vreemd blijft. Dat en wat je ziet als mijn inconsequentie n.l. het feit dat ik met mijn sterke en vaste Innerlijke rich ting tot een uiterlijkheid kom, als die welke jij ziet. Je kunt ook niet begrijpen, dat als je mijn verstand tot een daad bewogen hebt, mijn innerlijke waarheid mijn gevoel weerhoudt, die daad te leven. Zooals gezegd: zij is eenvoudig. De! kunst ga ook hier ter schole bij de natuur. Zoo lang men nog een der partijen toe staat een nieuw element te brengen in het debat of een feitelijke bewering te uiten, die de besproken zaak voor den oningewijde plotseling in een heel ander licht stelt, geve men de tegenpartij gelegenheid daarop te antwoorden, hoe lang en hoeveel malen en hoe vervelend er ook reeds gedebatteerd is. Wil men een eind aan het debat of wil men bq voorkeur n der paitijen het laatste woord geven, dan make men of het lange debat in vredesnaam maar twee stukjes langer f men zuivere het laatste woord" van nieuwe elementen of krasse beweringen. Zonder nu eenige poging te doen tot heropening van het gesloten debat, verzoek ik dezen regel toe te passen op de saboteursquaestie met de natuur als leids vrouw. De redactieleden hebben zich dan deze vraag te stellen: Wanneer ik getuige ben van een discussie als de nu geslotene en n der partijen komt met een bewering, als die, waarmee ik den heer Van der Hout toestond, te eindigen, zou ik mij dan niet van zelf en als werktuigelijk tot de tegen partij wenden met de al dan niet uitge sproken vraag: hoor Je dat? Hoe zit dat? Is dat waar? Zijn jullie acht woordbrekers en ben jij hun aanvoerder? Wat heb je daarop te antwoorden?" Mq wordt de vraag niet gesteld en ik kan er dus niet op antwoorden. Ook niet zijdelings uit vrees, dat dit stukje zou geweigerd worden, op grond, dat het contra bande meesmokkelt. Nu het daarvan volkomen zuiver is ge houden, hoop ik op plaatsing. Waarvoor mijn dank. M, MORESCO Om den heer Moresco te bewijzen, dat over de verantwoordelijkheid, die de regie van ons blad medebrengt, geene ongerust heid behoeft te bestaan, zij hier meege deeld, dat wij, alvorens tot plaatsing van de repliek van den heer v. d. Hout over te gaan en de discussie te sluiten, van onpar tijdige en alleszins betrouwbare zijde in lichtingen hebben ingewonnen omtrent het gebeurde in deze quaestie. In deze inlich tingen meenden en meenen wij alle aan leiding te vinden tot het genomen besluit. (RED.) Je kunt niet begrijpen, dat absoluut con sequente innerlijke leven dat ten slotte alleen dienen kan als richtsnoer voor het reëele leven, dat echter op zijn beurt weer bepaald wordt, voor een groot gedeelte, door duizend en n factoren van buitenaf. En toch bestaat dat alles en is mijn leven een samenstel van die twee. 't Zou zooveel makkelijker voor je zijn, 't zou je zóó helpen me te begrijpen, als je dat eene aannemen wilde. Dan zou je ook begrijpen dat die inner lijke stem zegt: Trouw hem niet," en dat die innerlijke stem ten slotte jouw en mijn lot bepaalt. Straks kom je en dan weet ik van dit alles niets meer. Dan zie je in mij een goede vriend en 'n aardige vrouw en dan neem ik je kussen en dan glijd ik langzaam maar zeker, in dien afgrond die dieper dan mijn innerlijk zélf, niet daardoor voert, maar langs feller en zachter wegen gaat. Men vraagt me of deze brieven ooit ver zonden werden. Helaas niet! Misschien had dat veel leed kunnen voorkomen.