DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 20 juli '18. No. 2143 BERICHT Van verschillende zijden Is ons herhaaldelijk gevraagd de wekelgksche tekeningen van Jantje Verzameld uit te geven. Aan dit verzoek hebben vif voldaan door de verschijning van Uit het Kladschrift van Jantje n bundel in oblong formaat van 64 pagina's in geïllustreerd . , omslag. f>rijs 60 cent. Voor ónze abonnfs is deze bundel in lederen boekhandel verkrljgbaar n tegen inzending van 65 cent franco per post bij Amsterdam de Uitgevers VAN HOLKEMA & WARENDORF .. , fcf' HllllUiiriilllllmillMMIIIIIIIIIIIIIIimillimilMmmiMHIIIIIIIIIIIIIIIII EEN EN ANDER OVER HERALDIEK / door C. W. H. VERSTER ? '-.vv." .,jy, " .the sculptured storie or the emblazoned shield often speaks when the wrltten records of bistory are silent. M. A. LOWER (The curiosities of Heraldry). De heraldische leüe (fleur-de-lis) moet niet worden verward met de tuinlclte (lisde-jardin), die de gewone gebladerde en geatengetde lelie in natuurlijke kleur Is. Er zijn heel wat pennen in beweging ge weest om te trachten den oorsprong van deze figuur tévinden, ja Rietstap zelf zegt in zfln Handboek dat de heraldisten hemel en aarde bewogen hebben om op de vraag of de figuur, die wij nu gewoon zijn lelie te noemen, wel werkelijk een lelie is, een be vredigend antwoord te geven." De ruimte, mij in dit weekblad toegestaan, laat niet toe de verschillende opinies nader toe te lichten. Dat zij uiteenloopen bewijst wel, dat de n er de llschbloem (iris> in meende te zien, de ander een pad of een honigbij, een derde het flzer van een werpspies, terwijl een vierde (Duchalals) pleitte voor het goed recht van de natuurlijke lelie (?eenigszins verfraaid en met kracht van den stengel gerukt"). BJj dit artikel heb ik een negental ver schillende lelie-vormen afgebeeld de laatste geeft o.a. de meer geornamenteerde FlorentijHSche bloem te zien de z.g. Sierlelie, die ook in het blazoen der stad Florence ptfkt. De Italuutnache beeldhouwers hebben hier voor prachtige ontwerpen gelevard. Curieus is ook het voorbeeld in ruitvorm, een lelie die op haar beurt in de bladen weder mei bloemen is versierd; gecopieerd uit een oud getijdenboek. In 1638 heeft pater Petra-Sancta een aardig systeem uitgedacht van punten en lijnen ten einde in ongekleurde wapenafbeeldingen, metalen en kleuren aan te duiden. Zoo werd goud (geel) aangegeven door stippen, zilver (wit) werd blank gelaten; rood door vertikale, blauw door horizontale imniiiuiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiii umi iitiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii lijnen afgebeeld etc. Er zijn in de wapenkunde twee z.g. bontwerken, Hermelyn en Valr, 't eerste afgebeeld door zwarte hermeIBnstaartjes op een wit veld, het tweede door afwisselend blauwe en witte klokjes (zie de figuur). Van de diverse damasceerlngen (ornamen ten die op een effen veld ter versiering of vulling werden gebezigd) gaf ik drie voor beelden (twee gothisch en een renaissance), terwijl fig. V een gedamasceerd fond van een zegel vertoont, waarin het zwaan- en struisveder-motief elkaar beurtelings afwis selen; de graveurs van die oude zegels hebben in dit opzicht wonderen verricht, vooral als men het primitieve van hunne werktuigen in aanmerking neemt. Dat het hermelijn-staart je ook zeer verschillend van vorm werd afgebeeld valt waar te nemen bij fig. IV. In Nederlandsche wapens treft men ook dikwijls aan een mereltje, (merlette), volgens sommigen een eendje zonder bek of pooten, (fig. Vlo), in Engeland wordt dit diertje Martlet" genoemd, en heeft daar meer het voorkomen van een zwaluw Fig.Vlö. Nog een enkel woord beloofde ik over de rangkronen te zeggen. BIJ ons te lande heeft men de jonkheer-, &óLl. Zfclve». Keel. JRz^^r. .T.Hüiwfy» Vil? 3>im.**«ri,ïV5 j; m V Metalen, kleuren, bontwerken en damasceeringen bij de wapenkunde in gebruik: Fig. I. Jonkheerkroon; fig. H. Baronnenkroon; fig. III. Gravenkroon; fig. IV. Verschillende vormen van hermelijn-staartjes; fig. V. gedamasceerd fond van een zegel; fig. VI. a. Mereltje in Nederlandsche wapens; fig. VI. b. Mereltje in Engelsche wapens; fig. VII. a. Afkeurenswaardig voorbeeld van een blazoen; fig. VIII. b. Het vorige wapen, in verbeterden vorm. wiiillllliniilimnmii 9 afbeeldingen van de heraldieke lelie IIIIIIIIIItlllllllllllllllltllllllIlliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitlMiiiitiiiiinii baronnen-, en gravenkroon. Successievelijk afgebeeld met 5, 7 en 9 paarlen, (in werke lijkheid bezitten zij er 8, 12 en 16. De rand van de Jonkheerkroon is om wonden met een snoer paarlen, terwijl in dien van de baronnen- en gravenkronen edelsteenen(rooden groen, robijn en smaragd voorstellend) prijken. Men plaatse zulk een rangkioon nimmer op een helm, echter uitsluitend direct op het schild, uit die rangkroon mag dan noch helm noch helmteeken rijzen. Fig. Vila geeft het type te zien van een misbaksel op wapenkunstig gebied, of, wil men liever, van een heraldische misgeboorte. De Schildvorm is leelijk van vorm en nheraldisch, het ongestiliseerde leeuwtje vult niet genoegzaam de schildoppervlakte. De aanziende helm is te dun van hals en heeft veel van een knikker op een pijpesteel geplaatst, de wrong, waaruit het helmteeken gewoonlijk rijst (ook dikwijls komt een helmkroon voor) ontbreekt, terwijl het helmfeeken zelf, het leeuwtje en profil" is gesteld en de helm aanziende is (en face). Het bladornament ter weerszijden van den helm is een ontaarding van het helmmanteltje, dat later vervangen werd door de sierlijker dekkleeden, waarvan o.a. in Dürer's tijd zulke prachtige motieven werden vervaardigd. Fig Vllögeeft datzelfde wapen te aan schouwen in verbeterden vorm. Ik geloof, dat zelfs grasgroene leeken op wapenkunstig gebied het verschil zullen kunnen ontwaren. IIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIHIH Inhoud van de Juli-Tijdschriften De Gids: 't Geluk hangt als een druiven, tros, een verhaal uit het Florentijnsche, doorC. en M. Scharten-Antink.?Het Wonder, door Annie Salomons. Het zekere Leven door S. Plnkhof. Een historische tegen stelling getoetst aan de Amerikaansche Ge schiedenis, door dr. J. Huizinga. De Ouderdom van de Aarde, door dr. J. P. Kuenen. Een bezoek aan Cappet, De Dochter, II, Het uitgestrooide Zaad, door R. P. J. Tutein Nolthenius (slot). Per soonlijkheid, door Just Havelaar. Het standbeeld van Johan de Witt, door dr. Jan Veth. Buitenlandsch Overzicht. IMM. *i mum iiiimiimiiiiiiiiitiimiitiiiuimi iiiiiiiiiMiiiiiiiiiHniiit» Eerste Hederl. Eleralenfalifieli BE LeclanchéElementen Tel. interc. H. 5800 Hoofdvertegenwoordiger: TECHN. BUR. MARYNEN - Den Haag " Binckhorststraat - DEN HAAG Fabrieksgebouwen - en zeer gunstig aan diep vaarwater te SCHIEDAM gelegen BILLIJK TE KOOP Adres: S. 6. UI WAALWIJK VAN DOORN ? Singel 64, SCHIEDAM * H. BREEKP.Czn.J. ff. BREEK en LOUIS BL1TZ c.s., Makelaars, znüen »p MAANDAG 29 JULI 1918, na zes uur, in FrascatF', te» overstaan van den Notaris Mr. L A. MICHEELS, in velling brengen: Het Heerenhuis met Open Plaats en Erve, waarvan de gevelsteen de herinnering bewaard aan den Admiraal-Generaal van Hol land en West-Friesland, Michlel Adrlagnszoon de Ruyter, aan de P. H. Kade 181 groot 2 Aren 21 Centiaren Te bezichtigen, met bewijs van toegang, des Dinsdags, Donderdags en op den Verkoopdag van 2?4 uur. Het bedoelde perceel is ep 1 Augustus 1918 vrij van huur. Abonneert U op het Nieuw Algemeen Effectenblad (50ste Jaargang) het meest uitgebreide flnancieele blad! Bevat o. m. vol ledige Prijscourant van alle op de Amsterdamsche beurs verhandeld wordende fondsen, waarbij naast elk aandeel het laatst uitge keerde dividend wordt ver meld; voorgestelde dividen den, prijscourant successie recht, uitlotingen, weekover zicht effectenmarkt enz enz. Zoolang de voorraad strekt ontvangen H.H. nieuwe abonné's de Tabel der laagste en hoogste koersen" 1917 gratis. Proefnummers op aanvraag gratis l Uitgave: M. M. OLIVIER, Rokin 70, Amsterdam TE KOOP een groote VILLA met Tuin, Moes tuin, Boomgaard met Vruchtboomen, Bouwland, Hakhout enz., te zamen groot 8% H.A., gelegen onder WAGENINGEN, 10 min. gaans v/d Wageningsche Berg. Zeer geschikt voor Pension, Herstellingsoord, Vacantiekolonie of iets dergelijks. Te bevagen bij de Makelaars J. F. & J. H. C. KRÖNER, Spuistraat 246, Amsterdam. Bfj H. D.TJEENK WILLINK & ZOON te Haarlem is ver schenen : DOOR Jo van Ammers?Kuiler Haar pittige onopgesmukte stijl heeft een grooten gevoels inhoud, wat ze schrijft is echt. En in dat echte kunstvol." De Hofstad Ingen, f 3. Geb f 3.60 Verhoogd met 10 pCt. crisistoeslag Pension MIK Parta 86-94 :-: Haarlem Telefoon Interc. 433 - OPGERICHT 1892 HUIS VAN DEN EERSTEN RAN8 Agentschappen in Indië: Batavia, Soerabaya en Bandoeng. Agentschap in Nederland: Tilburg. ENSCHEDE Hotel Restaurant M E N D E L A A R" HAVERSTR AAT 35 Firma H. J. MENDELAAR Bch. Venn. W. L. VISSER In het centrum der stad - Plat du jour 12-3 Hollandsch en Duitsch Bier 5 Wilhelminabillards -Tel. Interc. 221 Levensverzekering. Maatschappij MtttttlMppelIJk Kapitaal EEN MILUOEN BULDEN volteekenl Sluit Levensverzekeringen on Lijfrenten ou bijzonder gunstige vorzokerlngsvoortogoa zooi* BILLIJKE PREMIE* BAARN Woning-Bureau van den Makelaar en Taxateur H. J. VAN DUURSEN TELEFOON 266 - STATIONSPLEIN 2O Jo adres voor VILLA'S ~ HUIZEN - BOUWTERREINEN enz. Lauwerecht 69 - Utrecht TELEPHOON 515 Expeditie en Verhuizingen NI, FFI»I?lt 1.1 IAKKBK & TJUHUIJL TELEFOON 68$ AMSTERDAM 3fREGÏTSCHEDWARSSTRAAT - BIJ DB REGULIERSGRACHT BINDEN SCHOOL- EN STUDIEBOEKEN - QELEQBNHEIDSALBUMS - PORTEFEUILLES ENZ WINDSHEIMER MINERAAL WATER Prima Tafelwater met erkende geneeskrachtige eigenschappen tegen JICHT-KHEUMATIEK-SLECHTESPIJSVERTEEROG - SUIKERZIEKTE - NIERL.1JDEN. Alg. aan bev. door H.H. Doktoren. Verkrijgt), bfj eken Ie kl. Detaillist. Hoofddepöt voor Nederland: A. L E BELLE, Vroolikstraat 128, A'dam. Tel. Zuid 4265. D.v,Heijningen&k .LEEDERMAKERS VOOR DAMES EN HEEREN Hoogewal 13-14 DEN HAAG Telefoon 590 Speciaal ENGELSCHE STOFFEN Zooeven verscheen de.2e druk van: PETER ROSEGGER De Zoons van den Houtvester Prgs gebonden f 0.95 Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF te Amsterdam. l, Bij H. D. TJEENK WILLINK & ZOON te Haarlem Is ver schenen : Zes Maanden in Albani DOOR Luitenant J. FABIUS Fraai geïllustreerd Ingen. f2?- Geb. f250 ivr A R tvi - G. e IN . w C O O L. AMSTERDAM ROTTERDAM ._ UTPECMT.'. ?. fil* *1Gfr/ï-:*t ?* V -' KEf REXSTB.tf.ft* "i Kl iït T v, l i * \~ Illustratiedruk-papier van de Firma C. G. A. CORVEY, Keizersgracht 285, Amsterdam, Tei. N. 1202 en 555 Typ. Amst Boek- en Steendrukkerl, voorheen Eilerman, Harms & Co.