27 Juli '18. No. 2144 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND De Nederlandsche Bank in de Vier Oorlogsjaren Het in de, den 12den Juni j.I. gehouden, vergaderingvan aandeelhouders uitgebrachte vetslagder Nederlandsche Bank over 1917/'18 geeft aanleiding tjt het maken van een over zicht van de groote wijzigingen, die de bedrijfscijfers van de Bank gedurende de oorlogsjaren ondergaan hebben. Vele dier wijzigingen zijn reeds van algemeene bekend heid uit de weekstaten van de Bank en wensen Ik daarbij slechts ter loops stil te staan. De goudvoorraad der Bank, die b i} het begin van den oorlog (l Augustus 1914) f 161,930000.?bedroeg, is, na eene betrek kelijk geringe vermindering in Augustus, September en de eerste helft van October 19)4, sedert gestadig en belangrijk toege nomen en was geklommen: op 31 Maart 1915 tot f 289,000.000-. 31 1916 517.000000.?. 31 1917 . 590.000.000.-. . 31 , 1918 722.000000.-. De wijzigingen van den zilver voorraad bq de Bank waren in verhoudlng onbeteekenend. Van ca. ?3 mtllioen op l Augustus 1914 (na de voorafgaande week nog ruim 8 millioen te zijn geweest,) is die voorraad op 31 Maart 1918 tot f 7.181 000 gestegen. Neemt men hierbij in aanmerking, dat in die jaren belangrijke bedragen aan nieuw zilver aangemunt en aan zilverbons uitgegeven zijn, dan volgt uit het betrekkelqk ongewijzigd blijven van den zilvervoorraad bij de Bank nog niet, dat er weinig vraag naar kleine ruilmiddelen bij het publiek is geweest. Integendeel al deze nieuw gecreëerde kleine ruilmiddelen zijn door de circulatie geabsor beerd en worden door het publiek vast gehouden. In nauw verband met de aanzienlijke ver meerdering van den goudvoorraad staat de toename van den bankbiljetten-omloop. Einde Juli 1914 bedroeg deze nog slechts f310 millioen, om reeds begin Augustus tot f423 millioen te klimmen en verder te vermeerderen: Op 31 Maait 1915 tot f472.000000 1916 618.000000 , , . 1917 , . 746000000 1918 890.000000 Hierbij dienen echter nog de rekening courant-saldo's gevoegd te worden, die in het wezen der zaak met bankbiljetten kun nen gelijk gesteld worden. Vóór den oorlog maakten deze saldo's slechts een onbeteekenenden factor in de bankcijfers uit, maar sedert zijn zij belangrijk toegenomen en hebben in de laatste vier jaren dooreen genomen f 50 a 100 millioen bedragen en bereikten voorbijgaande in September 1916 zelfs een cijfer van circa f 145 millioen. In de desbetreffende staten van het bankverslag trekt het de aandacht, dat de groote toename der bankbiljetten-circulatie in de groote coupures moet gezocht worden. Van de totale vermeerdering sedert 31 Maart 1914 ad f 567 millioen, valt ongeveer f 400 millioen op rekening der biljetten van f 100 en hooger, waarvan bijna de helft op die van f 1000 alleen. Zeer sterk is ook de toe name van de bankbiljetten van f 10 Dit jongste onzer bankbiljetten blijkt in de 14 jaar van zijn bestaan, bizonder in den smaak van het publiek te zijn gevallen. Op 31 Maart 1918 ston d er voor een bed rag van f l O l .026.390 dezer biljetten uit, tegen ca. f 43 millioen op 31 Maart 1914. Geen gelijken tred met de toename der middelen van de Bank hielden hare credietoperaiiën. In de aan den oorlog vooraf gaande tien jaren bewoog zich het gemid deld opereerend kapitaal der Bank op ongeveer f 150 millioen. In de eerste weken na het uitbreken van den oorlog steeg het tot f346 millioen, tengevolge van de groote crediet-aanvragen bij de Bank door andere crediet-instellingen en firma's, die zich harerzijds weder sterk moesten maken om aan de eischen harer cliënten te kunnen voldoen. Reeds spoedig verminderde dit bedragen was einde Augustus 1915 wederom tot f 157 mtllioen teruggeloopen of zelfs beneden het normale der vorige jaren en bleef vervolgens schommelen tusschen f115 millioen (20 Mei 1916) en f200 mil lioen (einde Apiil 1916), naar gelang van periodieke en voorbijgaande omstandig heden. De meest belangrijke dezer voorbij gaande omstandigheden was het disconteeren van schatkistpapier. Zeer sterk springt dit in het oog, wanneer men ziet, dat het maxi mum van ruim f200 millioen bereikt werd einde April 1916 om reeds drie weken later voor het laagste cijfer der geheele periode ad f 115 millioen plaats te maken, ten ge volge van de aflossing van ca. f80 millioen schatkistpapier uit het provenu der eerste 4X pCts. leening 1916. Ware het niet wegens de met kleine tusschenpoozen voortdurend groote disconiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiitiiii teeringen van schatkistpapier, de credietoperatiën van de Bank zouden in de laatste vier jaren aanmerkelijk geringer zijn geweest, daar de credieteischen van den handel allengs tot ongekend lage cijfers zijn ingekrompen. In verband hiermede staat ook het feit, dat het aandeel der agentschappen in den gezamenlfjken omzet van de Bank sterk afgenomen, dat der Hoofdbank (waar het schatkistpapier uitsluitend ter disconteering wordt aangeboden) toegenomen is. In de drie aan den oorlog voorafgaande jaren bedroeg de omzet der agentschappen gemiddeld ca. f90 millioen of ruim SOpCt. van den totalen omzet; in 1914,15 is ten gevolge van de reeds boven vermelde tijde lijke vermeerdering van crediet-vraag dit cijfer absoluut vermeerderd met ca. ?30 millioen, maar de verhouding tot 45 pCt. verminderd. In het afgeloopen jaar (1917/18) is het aandeel der agentschappen in den omzet tot f 44 millioen of 26M pCt. van den totalen omzet verminderd, dus zoowel absoluut als relatief tot ongeveer de helft. Daarentegen vinden we, dat het aandeel van de hoordbank in de drie, aan den oorlog vooraf gaande, jaren ca. f 60 millioen of ongeveer een derde van den totaal omzet was, en thans tot f \\1% millioen gestegen of ongeveer verdubbeld is. Deze vermindering van het aandeel der agentschappen in den omzet spruit in hoofd zaak uit de reductie der disconteeringen voort, terwijl de beleeningen, ofschoon ook achteruitgegaan, niet zoo sterk teruggeloopen zijn. Zoo was het gemiddeld bedrag der disconteeringen voor belangrijke kantoren in 1917 18, als Alkmaar f58.993, tegen ruim f6 millioen in 1914 15, Almelo resp. f 11.770 en f2.195000. In het totaal was het gemid deld bedrag der disconteeringen bij de gezamenlijke agentschappen in 1917/18 f8.966.116 of minder dan een zesde van dat in 1914/15, toen het f56.499467 was. Daarentegen namen de beleeningen der agentschappen in die jaren van f 56,488 876 tot f 30,867,405 of met niet ten volle de helft af. De aandacht trekt het daarbij, dat goedercnbeleenlngen, die vroeger slet hts een onbeduidend deel van den omzet der agent schappen uitmaakten, bij enkelen dier bank kantoren aanmerkelijk toegenomen zijn. Zoo vinden we bijv. dat 's Hertogenbosch, waar de goederenbeleeningen in 1914/15 slechts f24.000 waren, deze in het volgende jaar tot gemiddeld bijnatwaalfton.in 1916/17 tot onge veer twee millioen en in 1917/18tot f 2.199,2^5 gestegen zijn. Niet on waarschijnlijk staat deze vermeerdering in dit industrie-cenirum in verband met het financieren van groote voorraden grondstoffen in de oorlogsjaren. Voor Groningen, waar de goederenbelee ningen ook vroeger van eenige meerdere beteekenls waren, vinden wfl in 1915/16 eene vermeerdering tot gemiddeld f 1.205044 om in de volgende jaren echter weder tot f77.000 en f 102.000 te dalen. Het meest trekt echter bij de beleeningen de aandacht, dat de voorschotten in rekening courant in het laatste jaar en blijkbaar hoofdzakelijk In de laatste maanden van dat jaar zeer aanmerkelijk zijn toegenomen. Het bankverslag, dat ten aanzien der overige operatiën der instelling vrij uitvoerige mededeelingen geeft, is omtrent deze voor schotten zeer beknopt. De juiste oorzaken van de buitengewone toename van dezen tak harer operatiën is dan ook niet duidelijk optemaken. En toch is de vermeerdering hier zeer belangrijk en zoude e_enige com mentaar niet overbodig geweest zijn. Immers DE TWENTSCHE BANK AMSTERDAM, ROTTERDAM, 'i-GRAVENHAGE, UTRECHT, Gestort kapitaal f 21.952.000.?Raserven f 10.758.814.03 ten volle aansprakelijk voor verbintenissen van: B. W. BLIJDENSTEIN & Co., 55-56 Threadneedlestroet Leedee E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Junior, Enschede. LEDEBOER & Co., Almelo. Bekening-Conrant met Rentevergoeding. In-en Verkoop Wissels op Binnen-en Buitenl., Yreemde Munt, Coupons. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Rembonrscredleten in Noord- en Zuid-Amerika. In* en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposits. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieteu aan Handelaren en Iiidustrieelen bij hare afdeeling C RE DIETVEBEEMGINÖ, hetzij tegen borgstelling, credlethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Rente voor DEPOSITO'S. Direct opvorderbaar l pCt. Tiem dagen oplegging IJi Een maand raat . . l op nader overeen te komen Een maand opzegging / voorwaarden. Drie maanden opcergbig 3 Zei Maaiden 3^ , Een Jaar 4 , iiiiiMiMiiniiiiriiiiiiini.111111111 iminii OmilU-eiBÊIAALKAS N, Dodenstr. 20-22, Amsterdam, lipilul H Ruimt ? 5.500.000,? 'enteverg. voor gelden a deposito. met l dag opzegging . . l pCt. Bedr. tot ? 20.000.- terst. bctaalb. met 10 dagen opzegging IX pCt. Voor andere termfnen op nader ivereen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving ?olgens Reglement. SAFE DEPOSIT IHSICHTIH6, geopend: ip Werkdagen van 8 X tot 5 uur. ip Zaterdagen en Beursvacantied. van 8% , 2 , Loketten van ? 2.50 per maand ? 10.?per jaar) en hooger te huur ?oor bfl de Directie bekende of ;elntroduceerde personen. AMSTERDAM, l Januari 1918 *) Van den dag der opiegging a! wordt K pCt. minder rente vergoed. INCASSO-BANK AMSTERDAM -ROTTERDAM- ALMELO - ARNHEM - DELFT DORDRECHT - 's-BRAVENHABE - NIJKERK - UTRECHT - WIJK BIJ DUURSTEDE - USSELSTEIN - ZAANDAM Volgestort Ka p. taal f 14.000.000. Reserve f 2.247.200. Effectenorders Coupons Prolongaties Vreemd BankChèques. (papier Buitenl. Wissels SCHRETLEN & C? AMSTERDAM, Keizersgr. 126 NIJMEGEN, Stadsgracht. Int.Tel. N 5701 en N 9128. Int.Tel. 1379 en 1701. Administratie van Vermogens. De Maatschappij voor Hypothecair Crediet GEVESTIGD Tt 's-BRAVEMHABE - MOLENSTRAAT No. 39, geeft 41/2 % Pandbrieven uit in stukken van ftOOO.?, fBOO.?mu ftOO.?. O Provinciale n Crediet-en Spaarbank J?SCHIEDAM Tegen beurskoers verkrijgt). bQ H.H. Commlssionnalrs alsmede ten kantore der Bank in stukken van f 1OOO.?, f 5OO.?en f 100.-. Assurantiekantoor J, Hofffl. SÉröder. \ Algemeene Waarborgmaatschappl] AMSTERDAM, Keizersgracht 482. Dir.: Mr. A. H. van Nierop en P. Peelen II/ pCt. PANDBRIEYEN |/1000, /500 en/100 tegen 98 i pCt. Aflosbaar a pari binnen 25 jaar door jaarlUkschc uitloting van ten minste 4 oCt. Standaard RpthtBkbank li tottutom Directie: Mr. H. H. C. Castendijk en Jhr. H. F. Schuurbeque Boeye De Bank verstrekt gelden onder eerste Hypothecair ver band en geeft onder con trole van het Algemeen Administratie en Trustkantoor 4* % PANDBREVEN uit tegen Beurskoers. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, JANSWEQ 42. Bijkantoren: Amsterdam,Damrak 99 Rotterdam, Wijnhaven 129a 's-Qravenhagc, Qed.Burgw.38 Maastricht, Stationstraat 36 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van f 5OO en verkoopt 4^pCt. schuld brieven in stukken van f 1000 f 500. f 100 en f 50 Verzekering op Contract voor 12 maanden op alle soorten goederen voor transport. Keizersgracht 391, AMSTERDAM. DE HAARLEMSGHE HYPOTHEEKBANK. % Pandbrieven tegen Amsterdamschan Beurskoers IESIIII UtMtt/11,111111 - STITÏTM IRIIE/liWli Hoofdkantoor: AMSTERDAM Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in de voornaamste plaatsen van Nederlandsen Indië, in de Straits-Seitlements, in Britsch-lndiëen in China. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Financieeringen. Schriftelijke of Telegrafische Credieten. Reiscredietbrieven. Deposito's. Rekeningen-Courant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. Rentevergoeding voor Deposito's met 12 maanden opzegging 4 pCt. Onder). Hypotheekbank te Arnhem / o/ n.-jL U Paodbrievena971/20/BJaarl.UÉQtliaara!OQ0/o Het Algemeen Accounfanfs-Bureau H. S. UiJEKRÖiJER - H. HOFRUANN K«ilf2®rs^nxohf 349 belasl xicti m&t a!ia IE ESCOMPTO MAATSCHAPPIJ N 1857 KAPITAAL / 25,000,000. waarvan uitgegeven en volgestort 15,000,000. RESERVE 3,000,000.Hooftlkantoor: B A T A l A AGENTSCHAPPEN te: Soerabaia, Soerabaia-Simpang, Semarang, Weltevreden, Padang, Bandoeng, Cheribon, Macassar, Djokdja, Medan, Tegal AMMTKBWAM '»-«RAVENHAGK Ketc«r*£racht (S7S/5 Prin* Hendrikplein 14 I N- EN VERKOOP van Wissels en Telegrafische Transfers Credieten Reiscredlel brieven en Relswiwtels. RENTE VOOR DEPOSITO'S: met l dag opzegging 2 pCt. , 10 dagen . 2Ji . gedurende 1 maand vut 2H . gedurende 3 maanden vast 3 pCt. l ]aar v«t. . 4 . J P. POUWELS J r., Amsterdam, gevestigd 1877 HEERENGRACHT 449 Effecten, Voorschotten in RekeningCnurant TELEFOON rai. UUUIdlIl. u 9423 Rotlord, Hrpouieekbank 1001 NederlaniJ Opgericht in 1864 oltsskend Haattch. Kapitaal f 5.000.000. Verstrekt geld op eerste hypo theek ronder vooruitbetaling var rente. Voor inl. wende men zich tot het kantoor der Bank, Ged. Bierha ven 25 te R'dam of tot hare Agenter in de hoofdplaatsen des Rijks. De Dlr. Mr. W. v. ROSSEM, Mr. TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK berekent haren Verzekerden gevestigd te HAARLEM. Kantoor Groote Houtstraat 149. Verstrekt gelden onder eerste hypothecair verband ZONDER vooruitbetaling van rente en geeft 4' PANDBRIEVEN uit in stukken van f 1OOO, f 50O en f 100 tegen den koers van 98 %. Brandwaarborg-Mi Opgericht ii 1(90 - fiiTBStigil t» Amsterdam sluit verzekeringen tegen SCHADE DOOR BRAND OP WOON- EN PAK HUIZEN, INBOEDELS, MEUBILAIR, FABRIEKEN, ETABLISSEMENTEN. Kantoor: SINGEL 262, A'dam feil Biiir-West, Batavla. f S. l. W. VAN BUUREN Directeuren: { M. A. VRIESENDORP l C. LANKHOUT Bemachtigde: NEUMANN & Co., totevfa TÖRPEDÖ- EN MIJNENGEVAAR bl] reizen met mailbooten onverschillig van welke nationaliteit. VERZEKER U VOOR VERTREK. NILLMIJ 'S GRAVEPAGE, Veenestraat 1. AMSTERDAM, UTRECHT, Weteringschans 229. Minrebroederstraat 22. BinnenL aart Risico Sociëteit. Tilil. I. M l gevestigd te A'dam, Rokin 69. Tilil. l. 73211 DIRECTEUREN: Jan A. r. EJJk, DB. J. H. Ovooekewlt De .BINNENLANDSCHE VAART RISICO SOCIËTEIT" sluit: VEBZEKEMN&EN op alle Binnenwateren van Nederland, België, Duitschland, Frankrijk, ene. TEBZEKEKDiftEN op Schepen, Schuiten ea Stoom boot e n. VERZEKERINGEN op Koopmansgpederen, Huisraad, Inboedels, ens., geladen in Schepen, Booten, en*. VERZEKERINGEN te LAND door geheel Europa per spoor, Wagens, enx. T£KZE!t£R!N?IE3 per POST ens. op Effecten, Bankpapieren, Edclgesteenten, ens. door geheel Europa, naar en van Amerika, naar en van Oost- en Wcst-IndlCn, ens. VERZEKRKIIitffiH op PASSAQ1ERSOOEDEREN. Df schade in de HoMïeiix wordt vergoed LOUISE VAN DIE GRENSSTRAAT 24 belast zich met alle TEL. 6748 Z. - AMSTERDAM ACCOUNTANTSWERKZAAMHEDEN