10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 10 Aug. '18. - No. 2146 De werkelijke waarde van een F O N G E R S rijwiel is in overeen stemming met den prijs. Van hoeveel (of liever van hoe weinig) andere merken kan dit worden gezegd l DeeroningerIijwiBlenfabriekA,FOII6ERS tiiiiiiiimiiiiiiiiHiimiiiimiiii iiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiii .Wat tin betreft, zoodra de vroegere koopen wederom regelmatig in hun behoefte zullen moeten voorzien, schijnt er geen redelijke {rond aanwezig, af te wijken van de vóór den oorlog gevolgde wijze van verkoopen, die steeds tot zeer bevredigende uitkomsten heeft geleid." Klnabast wordt hier te lande deskundig verwerkt en vindt een door een zorgvul dig geregelde overeenkomst gewaarborgde markt." Ook omtrent de Indische uitvoerhandel is de directie der Ned. Handel-Maatschappfl vol goede moed, dat de Nederlandsche Industrie in staat zal zijn het tijdelijk naodgedrongen ontruimde veld te heroveren. En zeer behartigenswaardig is hetgeen in het verslag ten slotte wordt opgemerkt. .Spoedige hervatting van bet handelsver keer tusschen Nederland en NederlandschIndlëis ook voor laatstgenoemd land van groot belang. Immers de belangen van moederland en kolonie zijn dusdanig samengeweven, dat ook Indiëhet meest gebaat is met het behoud van de koloniale markten voor ons land, aangezien van hieruit wederom beschikbaar moeten worden gesteld de voor de verdere ontwikkeling van Indië's hulp bronnen in steeds toenemenden omvang vtreischte kapitalen. Is het voordeel van Indifi ook dat van Nederland, in niet mindere mate is het omgekeerde waar en veel kan mitsdien voor beide landen worden verwacht van innige samenwerking en van geregeld overleg, waarbij rekening wordt gehouden met beider positie." Dergelijke uitingen van zoo tot oordeelen bevoegde zijde, zijn vooral thans op haar plaats, nu de beurs, na in de gunstige re sultaten der eerste oorlogsjaren aanleiding te hebben gevonden tot een overdreven op timisme, alsof de toenmalige toestand een blijvende kon zijn thans tot het andere uiterste dreigt over te slaan. Wel is het nog allerminst de tijd voor vernieuwde speculatie en maant de onze kerheid omtrent den duur van den oorlog en vooral van den omvang der maatregelen, waarmede de oorlogvoerenden op wanho pige wijze, handel en nQverheid van de neutralen belemmeren, tot omzichtigheid. Maar evenmin is er aanleiding om te wan hopen, dat in afzienbaren tijd een einde aan dezen onzinnigen strijd zal komen en daar mede voor de Indische cultuur-nijverheid en handel weder bevredigende tijden zullen aanbreken. J. D. SANTILHANO illllliiitillilillMilliimiHllliiiiiiilliiliniill u i"" umin Tukenlngen voor de Amsterdammer" van Is. van Mens [KANTTEEKENINGEN VAN EEN OUDEN SNORREBAARD Nieuwe Reeks II * Over twee oude heeren In de maand September van het jaar 1809 zette zich, op zekeren dag, de Pruis Scharnhorst voor zijn schrijftafel en richtte het velgend schriftelijk betoog tot zijnen zo«n Wilhelm, die juist dienst had genomen in een Brandenburgsch Huzaren-regiment. .In het militaire leven - zoo ving hij zijn tweeden zin aan moet men er zich in de eerste plaats aan gewennen, niet alleen gehoorzaam te zijn waar het bevelen betreft, maar ook zich te voegen naar alle zeden en gebruiken, hoezeer die ook strijdig met uw gevoel en nut mogen zijn. Wie dit niet in alle opzichten doet, wordt beschouwd als Iemand die wat .bultengewoons wil lijken en men jaagt reeds daardoor kameraden zoo goed als meerderen tegen zich in het harnas. En dat is de eerste stap tot schadelijke ver houdingen, die een massa onaangenaamheden achter zich aan sleepen." En verder: .Het is nu eenmaal onmogelijk, dat de militaire maatschappij in al haar rangen menschen tellen ZOH die wat moraal en helderen blik betreft zoo hoog staan, dat zQ in staat zouden zijn de reglementen toe te passen aaar den geest van hen die ze samenstelden ea gewoonlijk schieten zij daarin het meest te kort, wier persoonlijkheid de minste achting verdient. Men heeft er zich dus maar bfl neergelegd, dat aan dergelijke ongerechtigheden niet te ontkomen is en dat zij in het militairisme een noodzakelijk kwaad zfln. Daarom toont hij, die ze niet wil verdragen, gebrek aan inzicht in de toestanden te midden waarvan hij geplaatst is en geeft daardoor voedsel aan de minder gunstige oordeelvellingen omtrent zijn per- soon. Zijn de ongerechtigheden al te opval lend, dan beklaagt men ziek bij zijn naasten chef en wel niet rond-uit als klacht, maar later, wanneer de gelegenheid eens gunstig is... en in ieder geval pas dan, wanneer hel onrecht herhaaldelQk is voorgekomen; want het maakt op chefs reeds dadelijk een ongunstigen indruk, wanneer de ondergeTJIT "V-A-ILST iiimiiimiiiiiiimimi iiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii iiiiiiiini iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiliiiiiiiii Wetenswaardigheden en Curiositeiten HOOGST BELANGRIJKE ONTHULLINGEN ,' II Het boekje, l) dat, volgens den schrijver, blijvende waarde bezit, bevat nog vele ont hullingen die verdienen te worden bekend gemaakt. Daar in ons vorig artikel :) de Ententevrienden hun hart hebben opgehaald aan 320000 Londensche dienstboden, Engelsche handelsreizigers, Engelsche Hofceremoniën, tenminste als wij het ter bedde gaan en opstaan van Koningin Victoria als cere monie mogen beschouwen, Engelsche vrijgezellen en moordenaars, meenen wij goed te doen thans den tegenhangers eenlge onthullingen uit het geliefde land voor te zetten. Veiligheids-lucifer», die zonder doos gebruikt kunnen worden, worden door een Duitschen uitvinder in den handel gebracht. niMtlMIUMMJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII schikte blijk geeft, met zooveel zorg behan deld te willen worden, dat hem geen enkelen maal eenig onrecht geschieden zou." En verder: In de eerste plaats moet je je er aan wennen, al je meerderen, van af den soldaateerste-klas, als je wettelijke meerderen te erkennen, zonder daarbij op hunne persoon lijke eigenschappen te letten. Je meerderen zijn van hoogerhand als zoodanig aangesteld, en, in je verdere ontwikkeling, zou je je de ... in scheldwoorden als lefyooser" zwaarste verwijten te maken hebben, indien j je niet in staat geweest zoudt zijn, je daden vanuit dit hooge standpunt te bestemmen." ?** Gewapend met deze, zijn vaders erva ringen, en, wellicht daardoor minder ver bitterd dan wel op zijn hoede, ving de jonge Scharnhorst zijn carrière aan, en werd huzaar. Er is voor mij altijd iets droevlgs in het feit, dat het voor sommige beroepen den Van het Duitsche leger deserteeren ongeveer 40000 mati per jaar. Dit was in 1897. Bismarck schreef slechts met n soort pennen. De Gott-mit-uns-annexatie-42 c.M.-pen? In geen groote stad der wereld wordt de onvermo gende beter gehuisvest dan in Berlijn. De Keizer van Duitachland heeft een bevel uitge vaardigd, krachtens hetwelk een hofpreek niet langer dan 15 minuten mag duren. Duitsche schooljongens studeeren zwaarder en apelen minder dan die van welk land ook. Geen wonder, dat een verzetje als een wereldoorlog welkom was! In Berlijn mag geen lid der zwakke kunne op de imperiaal van een omnibus rijden. De Haven van Hamburg bezit een uit papier ver vaardigd restaurant. Men beweert, dat de Keizerlijke disch aan het Duit~ sche hof veeltijds minder kostbaar is, dan in de voor naamste Londensche hotels. De banaan is vier-en-veertig maal productiever dan de aardappel. Hiermede sluiten wij voorloopig de Duit sche rubriek, en geven nog wat allerlei: Londen fabriceert voor een waarde van £ 500,000 (f 6,010,000) aan en-tout-cas per jaar. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIII ouders noodzakelijk schijnt, de jeugdige adsplranten te ontdoen van de twee meest zuivere teekenen hunner jongheid: impul siviteit en oorspronkelijkheid. Indien de jonge Wilhelm candldaat ge weest ware voor een tuchtschool of rijks werkinrichting, zou zijn vader hem weinig anders in te prenten gehad hebben dan deze: de harde, dorre tucht-zonder-meer, waarvan immers de schoonheid voor een kind even onbegrijpelijk is als de koude schoonheid van een Grieksche zuil. Want o m gestrenge schoon heid te kunnen begrijpen, moet men zijn eigen leven eerst gestijld hebben door zelftucht. Nietwaar, men vraagt het zich af bij het zien van eiken zér jongen officier, en het volk uit dien twijfel in scheldwoorden als: lefgooser"... hoe kan men bevelen ais men zijn eigen impulsen niet volkomen beheerscht?" Er zijn er, die dit nim mer leeren, en dat zijn de gezaghebbers waarvoor de oude Scharnhorst zeer terecht zijn zoon waar schuwt. Dat zijn de meer deren, die uit luim of drift straffen, of die on-krijgstuchtelijke voorkeuren je gens sommige onderge schikten toonen... Ja, het militaire tuchtsysteem-zonder-meer doodt lederen individueelen im puls. En zulk een doodsteek bracht Scharnhorst zijn zeer jeugdigen zoon toe, die huzaar werd. ??» In het najaar van 1799 lag te Elburg een Neder landsen officier in garni zoen. Deze officier was een idealist en zoo deed hij 't geen alle idealistische of ficieren doen, hij schreef een boekje: Over de weezenlijke courage bij de Militairen." In den aanvang van 1800 weid het onder pseudoniem en den titel voerend van Mijne Droomen, gepubliceerd. Tevergeefsch leidt de schrijver in zoude men in deze verzameline eene cierlijkheid van stijl, eenen beschaafden schrijf trant, of fraaij opgesmukte woorden zoeken; alles is, zulks beken ik, in zo m mi ge op zichten overeenkomstig met ons Metier een Geen geschenk is der Koningin van Engeland aan genamer, dan een photographie. Ia Spanje wordt ter vermenging van sehoensmeer veeltijds wijn instede van water gebezigd. De Japaneezen plaateen nooit verschillende soorten bloemen in n vaas. De Lord-Mayor van Londen ontvangt £ 10,000 om zijn beroepswaardigheden" op te houden, maar het is beweien, dat hij telkenmale uit zijn privéer nog £ 5000 moet bijvoegen. Dikke hoofden zijn volstrekt geen bewijs van groot vernuft. Een geleerde heeft uitgevorscht, dat de Grieken, een der «neest intellectueele natiën, meerendeels de kleinste heofderi hadden. Wat een pech voor de waterhoofden! De Chineezen hebben een keukengod, van wien men . veronderstelt, dat hij bij den aanvang van ieder jaar zich naar den hemel begeeft, teneinde daar verslag uit te brengen aangaande het particuliere leven der aan zijn hoede toevertrouwde stervelingen. Juweliers verklaren, dat de regelmatigheid van het loopen eener horloge afhangt van het magnetisme van den drager. Aan da^Britsche kust bevinden zich 556 vuurtorens. Er zijn viermaal meer heale dan halve sovereigns (/' 12.60 N. Ct.) in omloop. V»n iedere 9 soldaten, die ilch in Ierland ea Schot land bevinden, liggen 8 in het eerste en l in het laatste land in garnizoen. lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHllllllllllllllfll weinig ruuw en op zijn soldaats behandeld. Hetgeen ik noodig geoordeeld heb, om voor mijne Mede-Olficieren dieste beeter ver staanbaar en duidelijker te zijn." Met deze lichtelijk ironische woorden vangt het boekje aan, maar, zoo verklaart hij later: De Hoofdzom van alles bQ een getrokken zijnde koomt voornaamlijk hier op uit: Leert als Officiers het hart der Menschen, zijne neigingen grondig kennen; dit eens Meester zijnde, zult Gij groote daaden kunnen uit richten, en der Maatschappije niet alleen nuttig, maar zelfs noodzaaklijk zijn en U uwer beroep waerdig gedragen." * # * Dit nu had de oude Scharnhorst zijn zoon Een enveloppe-machine levert 2700 stuks per uur, Tijdens de regeering van Koningin Elisabeth ver diende een loopjongen Sh. 14 (f 8.40) per jaar. De Keizer van Japan (de Micado) heeft een jaarlijksch inkomen van f 7,200,000. Van vele bewoners der 7-uiderzee-Eilanden voorziet de palmboom in de Tolledige levensbehoefte. Het gecombineerd aantal levensjaren van verschil lende gatten, genoodigd op een verjaarpartij ten huize v»n John Goldsberry in Frankfort (Indiana) hun aantal was 16 bedroeg 1424. Het oude mannen- en vrouwenhuis? Het martelen van misdadigers in Ei'ropa, werd eerfrt in het einde der vorige eeuw afgeschaft. In Marokko verdient een minister f 1.20 per dag. Nu weten tenminste onze afgetreden ministers waar zij kunnen heengaan! Men beweert met zekerheid, dat in Londen 130,000 familiën niet meer da» n kamer tot woenplaats hebben. Dat schijnt een flinke kamer te zijn geweest. VAN DEEKINQHAM ... die het tuchtsysteem handhaven ... niet medegedeeld; kg meende genoeg te doen, door hem eenigszins te wapenen tegen de kwade luimen zijner chefs, maar wat hij hem niet meegaf, dat was: het besef van de redelijkheid van zijn beroep, en de menschelijke zijde ervan. De Elburgsche officier diende het tuchtsysteem op geheel andere wijze, en hij droeg zijne mede-officieren zijne ervaringen aldus op: Ontvangt ze als een oprecht bewijs van mijnen lust en drift, om u in den roemrijken, maar tevens hobbeligen loopbaan der wa penen, de behulpzaame hand te bieden." Deze officier spreekt van lust en drift, ') E. de Saël, Wetenswaardigheden en Curiositeiten. Hoogst belangrijke onthullin gen, bewerkt door S. Eisendrath, Amster dam, 1897. '') In het nummer van 6 Juli j.l. beide kenteekenen van oorspronkelijkheid en van leven; de oude Scharnhorst had uit zQn militaire loopbaan blijkbaar niet dan Hst en sluwheid overgehouden. * * * Naast den brief van Scharnhorst leg ik de volgende aanteekeningen van den Elburgschen officier: Men behoorde nooit de beschouwing van het menschelijk hart uit het oog te verliezen, wanneer men voor het Menschdom en deszeifs nut in het algemeen werkt en bezig is, en vooral niet, zoo het zaaken, den Krijgsman of Krijgsdienst betreffende, zijn. De Publicque en vaststaande blijvende zeeden vormen de Menschen; en naarmaate dezelve goed of slecht zijn, maaken zij de Menschen ook nuttige of onnuttige Leeden der Maatschappije." En verder: Ieder, die niets dan door de ondervindinge verkreegene kundigheden bezit, zal zeer dikwijls gevaar loopen, om verkeerden en slechten raad te geeven; om dat die kundigheeden niet toereikende en in staat zijn, om hen omtrent de verschillendheid der tijden genoeg te verlichten. Een bejaard Man helt gewoonlijk al te veel over, om alle de kundigheden, die hij uit den rijken bron der ondervinding geput heeft, alle op zijne voordeelen te huis te brengen; voor het overige deeze rijkdom van ondervinding eene onbegrijpelijke ver schillendheid van zaaken voortbrengende, brengt tevens ook een ontelbaar en oneindig getal van raisonnementen voort; waar van de Qenie en een schrander vernuft alleen in staat is, om de apparente contradictie te vereenigen en overeen te brengen..." *. * Het zij aan het schrandere vernuft der lezers overgelaten de apparente contradictie te constateeren, die immer zal blijven bestaan tusschen de ervaringen van Scharnhorst en menschen als onze Elburger. Er zullen altijd twee soorten van menscben tegenover elkaar blijven staan: 1. zij die het tuchtsysteem handhaven, zonder meer, en dat wel dikwijls ten koste van veel eigen levensgeluk, met een van zelftucht ver-Scharnhorst' uiterlijk; 2. en zij die het systeem dienstbaar stellen aan hun eigen geweten, die met eerlijk opgeheven hoofd, wandelen langs den roem rijken maar tevens hobbeligen loopbaan der wapenen," met de glimlach de» oprechtheid op het gelaat. MELIS ST.'OKE