'DÉAMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 31 Aug. '18. - No. 2149 TttPÜTEli, ZELFS BESCWU6H DCH TEGEN ZEER ttOÖGE GeHCELCiEDËRLAMD TEOMTBIEDCrl. t.6l. Dtn (l&AO. pas van dezen oorlog, die in alle strijdende landen het bewustzijn opgewekt heeft, dat «r nu zooveel productieve kracht vernietigd Is, dat de toekomst geheel zal afhangen van de kwestie, of na den oorlog met veel min der verspilling gewerkt zal worden of niet. Het is mogelijk het werkelijke verlies aan nuttig bruikbare energie te bepeiken tot . 15 pCt., zoodat totaal 85 pCt. van de warmte, dóordebrandstof ontwikkeld, nuttig gebruikt wordt. -Een gedeelte zal dan omgezet wor' den in electrisch of mechanisch arbeidsver mogen, terwijl de rest in den vorm van warmte gebruikt zal worden voor de ver warming van grootere complexen, voor het kooken, in drooginrichtingen etc. Zelfs de ? warmte van het koelwater der motoren of van hunne afgewerkte gassen kan nuttig ge bruikt worden voor het verwarmen van stoomketels, voor badlnrichtingen etc. * ? Ia het algemeep kunnen de industrlen, dj« kr«cbtwerktuigen gebruiken, in drie groepert verdeeld worflen: 1. In die bedrijven, die veel kracht ver bruiken, maar weinig warmte. Hiertoe be hooren o.a. de spinnerijen, eleetrische cen tralen, Ijsfabrieken, constructiewerkplaatsen, wals werken en deeledtrochemischeindustrien, die met behulp van de electrischen stroom aluminium, calciumcarblde, stikstofverbin dingen uit de stikstof der lucht, etc. maken. 2. In de bedrijven, die veel mechanische kracht noodig hebben en tegelijk veel warmte voor het drogen. Hiertoe behooren o a. napier-, cellulose-, aardappelmeel-, textiel fabrieken, brouwerijen, enz. 3. In de bedrijven, die veel stoom noodig hebben voor de verwarming en weinig voor kracht. Dit zijn o.a.: Wasscherijen, verve rijen en appreteerinrichtingen, badinrichtingen, suikenfabrieken en- raffinaderijen, gist en spiritusfabrieken, IQmfabiieken, briketfabrieken, centrale verwarmingen, etc. etc. De tweede groep kan bulten beschouwing blijven, daar hiervoor de installaties zoo berekend kunnen worden, dat alle warmte in het eigen bedrijf nuttig gebruikt wordt. Het ligt voor de hand, dat fabrieken uit de eerste en tweede groep tot combinaties vereenlgd moeten worden. Dit gebeurt reeds dikwijls in de textielindustrie, door een spinnerij en weverij te combineeren met appreteerderlj en ververij, zoodat eerst de stoom gebruikt kan worden in de krachtmachine, zoolang tot hij den hoogen druk verloren heeft, terwijl daarna in de rest van nat bedrijf de warmte nuttige toepassing kan vinden. Op gelijke- manier kan een meelfabriek, met zijn groot verbruik van mechanisch arbeidsvermogen gecombineerd worden met een gist- en spiritusfabrlek (die ook granen en zetmeelhoudende stoffen gebruiken), die veel warmte noodig heeft. In Cultachland worden met eleetrische IlillllllllllllHlllmillllllllHIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIItllllllllll centraten, die natuurlijk alleen mechanische energie omzetten in eleetrische, drogerijen voor groenten, aardappelen etc. verbonden, die de anders verloren warmte nu nuttig kunnen gebruiken. Verder bestaan er vele voorbeelden van het gebruik van de overschietende warmte van eleetrische centralen voor de verwarming van woningcomplexen in de buurt. Bekend is het voorbeeld van van ondernemend man, die de Abdampf" een een groote Duitsche eleetrische centrale kocht om ze te gebruiken voor de verwar ming van een hüizencomplex, waarin hij (natuurlijk onder vast contract) voor eigen rekening alle toestellen voor de ver warming liet aanleggen en toch nog 16 pCt. van het erin gestoken kapitaal kon maken. Terwijl de eleetrische energie op goedkoope manier over groote afstanden vervoerd kan worden, laat het zuinige vervoer van warmte nog veel te wenschen over. Men rekent dat de stoomleidingen niet langer mogen zijn dan ongeveer een kilometer, terwijl de warmwaterleidingen een lengte van drie kilometers mogen bereiken. Hieruit volgt dus, dat de fabrieken, d ie tot de eerste groep behooren, geplaatst moeten worden in de buurt van die van de tweede, daar de plaats van deze in vele gevallen door bijzondere factoren bepaald wordt. In het bijzonder geldt dit, als de warmte van fabrieken van de eerste soort gebruikt moet worden voor de verwarming van groote gebouwen. In enkele gevallen was het reeds mogelijk door toevallige nabuurschap om de verloren warmte van een eleetrische centrale te gebruiken voor verwarmings doeleinden in een groot ziekenhuis, maar wil men systematisch verlies aan warmte voorkomen, dan zal voortaan de plaatsing van dergelijke fabrieken en de keus der machines dienen af te hangen van de te verwarmen complexen, zoodat, in strfld met .alles wat vroeger hieromtrent scheen vast te staan, die fabrieken op geringen afstand der gebouwen gezet moeten worden. Aan nemende, dat geen geraasmakende machines aanwezig zijn en men van de moderne vindingen tot weering van allen overlast gebruik maakt (b.v. door vermijding van alle roetvorming en het toepassen van kunstmatigen trek in plaats van hooge schoorsteenen), zullen de bezwaren hiertegen wel overwonnen kunnen worden. Van de bestaande eleetrische centrales kan langzamerhand gebruik gemaakt worden om in de naburige gebouwen goedkoop te verwarmen (Zooals de Centrale Keuken op de K ad ij k in Amsterdam reeds warmte van de Amsterdamsche Centrale krijgt.) Het nut tig gebruik maken van de afvalwarmte is echter zoo'n volksbelang, dat in Duitschland voorgeslagen is om speciale toezichtslichamen in het leven te roepen, die ge vormd zullen worden uit alle belanghebbende groepen en die ervoor zullen waken, dat geen verspilling van warmte of energie voorkomt. Deze zullen dan te beslissen hebben over combinatie van allerlei bedrij ven, wat betreft de voorziening van warmte en kracht en de verzoening van de diverse belangen, die in vele gevallen schijnbaar strijdig zijn. Wordt zoo'n plan verwezenlijkt en heeft dus feitelijk de overheid sterke meezeggenschap in deze dingen, dan is dit voor de NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP MotordienstvanTetenburg DAGELIJKSCHE MOTORDIENST UTRECHT LEIDEN DEN HAAG DELFT Vteutenscheweg. UtrathtscheveerZG. FynjékadeS. HouttuinenS VICE-VERSA IIIIIHI iiiiimiiiMiiiiiiiiiiiimtmimiiii leiding der fabrieken wel een groot be zwaar. Het economische belang om, de vooihanden bezittingen aan energie zo zuinig mogelijk te gebruiken, kan echte zoo'n druk uitoefenen, dat men zich ten slotte toch erbij neer moet leggen om goedkoope productie mogelijk te maken. Naast de speculatieve factor zal een economischer! moeten werken, die mede de plaats en de inrichting van het krachtstation der fabriek bepaalt. Een prettig vooruitzicht is dit niet en om aan inmenging van buiten te ont komen zal er voor de leiders op den duur wel iets anders opzitten, dan uit eigen beweging te trachten om de afvalwarmte (en andere afvallen) een nuttige bestemming te geven. Misschien komt het dan nog wel eens zoover als met de sodafabrieken, die het systeem van Leblanc volgden en die in Engeland door de wet gedwongen werden om het lastige afvalproduct chloorwaterstof op te vangen, en later alleen den strijd tegen de fabrieken van Solvay konden vol houden, omdat uit dat afvalproduct het waardevolle chloor en bleekpoeder gewon nen werd. J. F. v. O. llUimilllMIHHMI iillllMMIIIIIIIIIIIIIIIllllllIIII iitiiimiiiiiiiiniiiiMiiiiimiitMitiiiiiiMiiiittiii'iiiii iimniiiiiiiHimiMiMiiiiimiiiiHi N.V. Eerste Nederl. DROGE ELEMENTEN Tal Intnrp H Rflnn Hoofdvertegenwoordiger: TECHN. BUR. MARYNEN - Den Haag l PI. IIHOIU. l», uuuu Telegram-adres: ENEF, DEN HAAG Hypotheek PARTICULIER en BANKKAPITAAL tot elk bedrag tegen billijke rente beschikbaar, voor solide posten. Inlichtingen verstrekt de Makelaar S. C. van Waalwijk van Doorn Singel 64- (hoek Tweede Tuinsingel) Telefoon 181, Schiedam ZEEOER DEENIK en JULKJS PALACHE, Makelaars, zullen op Maandag 9 Sept. 1918, des avonds- na zes uur, in het Verkoop lokaal Frascatie", ten overstaan van den Notaris TH. RUYS Qzn., in veiling brengen: No. 1. Een Heerenhuls met open Plattta en Erve, aan de LELIEGRACHT 25 Kadaster Sectie E No. 3705, groot l Are 23 Centiaren. In den gevel bevindt zich een borstbeeld van den Dichter en letterkundige E. J. PQT. GIETER. Het perceel is onverhuurd en te aanvaarden na betaling. NOS. 2?4. Drie Woon- en of Winkelhnizcn, waarvan 2 met zes en l met drie afzonderlijk verhuurd wordende Bovenhuizen en Er yen, aan het Zoutkeetspl.10-12-14 Kad. Sectie M No. 2899, 2892 en 3834, resp. groot 96 Cent., 96 .Cent. en 93 Cent. NOS. 5 en 6. Twee Woonen 4»f WinkelhuLeen, met elk drie afzonderlijk verhuurd worden de Bovenwoningen en Erven, aan de Houtmankade 43en45 Kad. Sectie M NOS. 2892 en 3838 respect, groot 96 en 87 Cent. De huren der perceelen Zontheetsplein en Hout man kade zijn na l Janu ari 1916 niet verteoogd. Déperceelen zijn te bezichtigen des Dinsdags, Donderdags, alsmede optden Vetkoopdag van 2 tot 4 uur. J. D. HUYER, Makelaar, zal op MAANDAG 23 SEPTEMBER 1918, in Frascati", ten over staan van den Notaris A. BONGA in veiling brengen: Het Huis met sousferrain, BEPAALD WA TERDICHT, tweeofzonderlijk ver huurde Bovenhuizen, open Plaats, Tuin met prieel, veranda aan den geheelen achtergevel en Erve, aan den Overtoom groot 1 Ar« 85 Centiaren. 1 Mei a.s. vrij van huur. Te bezichtigen Dinsdags, Don derdags en op den Verkoopdag van 2 tot 4 uur. WIHDSHEIMER MINERAAL WATER Prima Tafelwater met erkende geneeskrachtige eigenschappen tegen JICHT-RHEUMAT1EK-SLECHTESPIJSVERTCEBING SUIKERZIEKTE NIERLIJDEN. Alg.aanbcv. door H.H. Doktoren.VerkrQgb. bij eken Ie kl. Detaillist. Hoofddepöt voor Nederland: A. L E BELLE, Vroolitstraat 128, A'dam. Tel. Zuid 4266. Wegens staking van het bedrijf TE KOOP platte wagens, zijlwagens, piano-transportwagens, zandof kipwagens, tuigen enz. alles in uitstekende staat Adres: S1ICHTSCHE TRANSPORT MIJ. .LAOWERECHT 69, UTRECHT WABMOESSTBAAT. Resianranl den geheelen dag :?: -:? :-: -:- Dagelijks Concert Zalen voor Vergaderingen. Onderlmie Levensverzekering VAM = EIGKN HULP. = Y&ravenhage, Kortenaerkade 3, Tel. flaag 2297, Op l October 1916 zijn belangrijk verlaagde tarieven ingevoerd, waarbij de volle winst aan de verzekerden blijft komen. Vraagt deze tarieven en gij zult Uwe Levensverzekering sluiten bij de O. L. v. B. H. ? ? ? STENCILS SCHRIJFMACHINES CARBONPAPIER enz. Uit voorraad leverbaar bij Eerste Netferlandsclie Schrijfmachine Reparatie Inrichting TEL. c. 44 F R A N S L E M. AMSTERDAM Verkooplokaal De Zon" Singel 118-120 en Blauwburgwal 15 Amsterdam BELANGRIJKE VEILING op DINSDAG 10 SEPTEMBHR 1918 en vele volgende dagen do r de firma \>. «IJ-SEliMA.* & ZOt», ten ov. rstaan van den Notaris J. JABl'llt», van kostbare en uitmur.ttnd onderhouden INBOEDELS waarbij uit de nalatenschappen van: wijlen den WelEd. Geb. Heer P. LAÏfGEItHïTIZES Lzn; wijlen Mejuffrouw A. Li, A. « RAMtëKU»; voorts ten verz-eke van de WHEd. Gestr. Heeren Mr. H, A. E. MODOKBMAN & G. J. SAL.M, Curatoren in het faillissement der firma EKDMANN & HI-THEY. den 1NBO» DEL, van den Huize ,,MEKWE««E" en de KAMTOOHMEUBELEN van gemelde firma te Amsterdam. Om. komen voor Juweelen, Gouden Sie raden, Zilverwerk, Galanterieën, Jachtgeweeren, Opgezette Vogels, Ant:quiteiten, Tafelserviezen, Porse leinen, Kristal, Glaswerk, Lijnwaden, Deventer e. a. Tapijten, Gordijnen, Sp'ecels, Pendules, ANTIEKE KRISTALLEN e. a. KRONEN, Bronzen- en Steenen Tuinbeelden, PIANINO's, ORGEL, Salon-, Eet- en Slaapkamer AMEUBLEMENTEN, waarbij kapitale eikenhouten EETKAMER. Antieke en Jttwderne MEUBELEN, eiker houten Telefooncel, kapitale mahoniehouten Vitrine, MUANDKASrEN (Lips, Milling, Pohlschioder e.a.) rieten Meubelen, Tuingoederen, BILJAttTS (Wilhelmina, Toulet), Kachels, Haarden, Fornuizen, Koperwerk en Boeken. BEZICHTIGING: Zaterdag 7 September Particulier, Zondag en Maandag H en » September Publiek van 1O tot 3% uur. Catalogus a 85 cent, vanaf 5 September verkrijgbaar. Abonneert U op het Nieuw Algemeen Effectenblad (50ste Jaargang) het meest uitgebreide financieele blad ! Bevat o. m. vol ledige Prijscourant van alle op de Amsterdamsche beurs verhandeld wordende fondsen, waarbij naast elk aandeel het laatst uitge keerde dividend wordt ver meld; voorgestelde dividen den, prijscourant successie recht, uitlotingen, weekover zicht effectenmarkt enz enz. Zoolang de voorraad strekt ontvangen H.H. nieuwe abonné's de Tabel der laagste en hoogste koersen" 1917 gratis. Proefnummers op aanvraag gratis l Uitgave: M. M. OLIVIER, Rokin 70, Amsterdam D.v.Keipp&Zn. IUEDEIVAIEISVOOR GAMES EU HEEREN Hoogewal 13-14 DEN HAAG Telefoon 590 Speciaal E1EISCHE STOFFEN Het Moderne lonsensmaaiiiiblad Vraagt uwen Boekhandelaar een Proef af! eve ri n g. BAARN Woning-Bureau van tien Makelaar on Taxatour H, J. VAN DUURSEN TELEFOON 266 - STATIONSPLEIN 2O Jo adres voor VILLA'» - HUIZEN - BOUWTERREINEN enz. OVERAL VERKRIJGBAAR Paviljoen van de Nieuwe of Litteraire Sociëteit O en Kurhausbar Scheveningen O |De RUBBIN-RUBBER-vloerent O in de zalen van bovenstaande inrichtingen^ ^ zijn gelegd en geleverd door de firma J> l Jacs. S. WAISVISZ & Co., i Wagenstraat 167, Den Haag. Telefoon 1119 IVI /X f=9 IVI & ff?;. W- E. Rfe« ^?4^G^i^'^ii^C^0:.Ó^ 'li,:. AMSTERDAM ^ ROftERDAM> UTRECHT. . ': .^f i» f i''' H" S.» a J' 'PAU:''!*' :K T f tt r. v c » w* ? llluatratlednih-papler van de Firma C. O. A. CORVEY. Keizersgracht 285, Amsterdam, Tel. M. 1202 en 585 "i _A n «_ ~" O J.-. J k.L._«M MM.«s.«femAAM RI1*»W1 ?« H« ftlK Af C*fl. Typ. Amst. Boek- ei Steendrukkerl, voorheca Ellcrman, Harms & Co.