6 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 31 Aug. '18. No. 2149 Nieuwe Engelsche Boeken VAN TRANS-NOORDZEE EN VERDER IV W. J. DAWSON, Robert Shenstone, A Novel. -6/?. John Lane 1918. FORD MADOX HUEFFER, On Heaven and other Poems. 3/6. John Lane 1918. 'n Vorige maal heb ik, schrijvende over Patrick MacGill, gezegd, dat deze auteur in Holland vermoedelik onbekend was. Na derhand is me gebleken, dat ie niet zó onbekend was als ik wel dacht; immers, ver leden jaar is er in De Tribune" 'n vertaling van The Ratpit," verschenen, als feuilleton, en ook in de Nieuwe Rotterdammer" is dat boek besproken. Men zal mij, hoop ik, niet kwalik nemen, dat ik het met het bij houden van dag- en weekbladen enigszins op 'n akkoordje gooi: ik heb mér dingen te doen. En van de vertaling wil ik hopen, dat ze beter is dan 't meeste van wat hier te lande als vertaling uit het Engels" wordt opgedist. De enkele goede overzettingen ?- niet te na gesproken, moeten we het feit konstateren, dat het merendeel het werk is van onbevoegden, die vaak zelf niet be seffen hoe volslagen onbevoegd ze zijn. En als ik 'n Engels schrijver onbekend" noem, dan noem ik zo, in tegenstelling met 'n Bernard Shaw, Thomas Hardy, of H. G. Wells, omnogtezw!jgenvan?beroemdheden" als Mrs. Humphrey Ward, Marie Corelli en Florence Barclay, waarmee ganselik niet te konkurreren valt l Zodat ik maar zeggen wil, dat ik vermeen vandaag alle recht te hebben Dawson en Hueffer voor in Holland onbe kenden te verklaren. Wat drommels, de meeste van hun lezende landgenooten ken nen ze niet. Toch hebben ze beiden vrij wat gepresteerd Dawson is trouwens al 'n eindje in de zestig en hun prestaties zouden in Nederland ruim voldoende zijn geweest, niet om hun financiële successen te bezorgen, maar om ze 'n plaatsje te doen krijgen in 'n handboek of leerboek der va derlandse letteren. Met zulke dingen is men in Holland nu eenmaal scheutiger dan in Trans-Noordzee. Dawson is sedert 1875 predikant, eerst Wesleyaan, later Congregationalist. De Congregationalisten vormen, volgens de Harmsworth Encyclopsdia, 'n gezindte bestaande uit ben die zich bewust zijn, dat nieuw leven en nieuwe kracht hun zijn geworden door invloed van boven. No external authority has any right to open or shut the doors of the divine society. Not only submission to a hierarchy but the imposition of a defined system of doctrine is excluded. The sole organs by which God reveals Himself are Hls word and Hls spirit. For purposes of fellowship and mutual help it is, hpweven, expedient that men should combine, and the best form of such union is an association of Hnke-mlnded persons in one locality. These may enter into rela tions wlth simllar bodles elsewhere, but no authority belongs to one over another, or to the whole over any part." 1) We hebben dus in Dawson te zien 'n religieus-aangelegd mens, die verder in 't bezit is van gevoel en verbeelding; ook van heldenmoed anders publiceert men niet, maar leest z'n produkten alleen voor aan z'n bewonderende aanstaande; 'n respektabele gave van zich te uiten, en 'n gezonde kritiese zin, waaronder ik versta het vermo 1) De Congregationalisten tellen InGrootBrittanniëomstreeks een half millioen kerk leden. gen om begrijpend te waarderen wat an deren hebben vermocht te scheppen. Hij heeft gedichten geschreven werk van 'n serener en meer algemeen menselik voelende Rossetti,?studies over Engelse schrijvers een hiervan is het zeer lezenswaardige boek The Makers of Modern Engü&h, dat verschei dene drukken heeft beleefd, en 'n paar romans, waarvan ik de laatste bespreken zal. Aanleiding tot het ontstaan van de als autobiografie geschreven roman Robert Shenstone was, dit maken we op uit 's schrij vers Dedication to a DeadMaster", de oorlog. De auteur gevoelde zich gedrukt, verward, ontzet. Hij was in martelende onzekerheid omtrent het lot van 'n zoon, die als soldaat z'n plicht deed in Frankrijk. The mind craved some outlet, if only to preserve lts sanity." En hij volgde 't klassieke voorbeeld: Pendant les guerres de l'empire, Goethe, an bruit du canon brutal, Fit Ie Divan occldental, Fratche oasis cül'art respire. En wat Théophile Gautier volgens eigen verklaring deed na Goethe, dat heeft nu, volgens eigen verklaring, Dawson gedaan: In the midst of horrors, I have written thls tale of joyous and adventurous youth; which takes me back to a brighter world, long since left behind." Onze tijd is rijk aan biografiese romans." Ze worden overal geproduceerd, en verto nen, in weerwil van de verschillende nati onaliteiten en levensbeschouwingen van de schrijvers, uit den aard der zaak zekere gemeenschappelike trekken. Een hiervan is 'n langdradigheid, die ons niets en niemen dal bespaart, en die ons weer zou doen hunkeren naar de tijd van Ctarissa Harlowe, zaliger gedachtenis, 'n Andereis: volslagen gebrek aan konstruktie, of, wil men liever, van intrige, piot," gelijk 't in 't Engels heet. Persoonlik voel ik deze belde eigenaardig heden als gebreken, die me menig boek ongenletelik maken. In Dawsons roman zijn ze absent. D.w.z. het goedgeschreven, hier en daar schitterend geschreven, boek is ner gens langdradig, en is gekonstrueerd op 'n onversleten gegeven, waarvan ik niets zal mededelen, daar 't mijn bedoelen is op te wekken tot lezing van 'twerk-zelf. Zij, die er over willen meepraten zonder het te hebben ingezien, moeten in vredesnaam hun licht maar elders opsteken. En zij, die enigszins huiverig zijn van 'n roman door 'n predikant geschreven en nog wel liefst door zo'n ouwe! mogen als geruststel ling van mij de verzekering aanvaarden, dat de schrijver het tegengestelde is van 'n femelaar, dat ie z'n religiositeit, die vooral aan 't slot van 't boek kleur verschaft, nergens hinderlik opdringt, en dat ie zelfs 'n boek als The Wlde, Wlde World niet zo lang geleden nog met liefde besproken in... De Nieuwe Gids! Great Scotland Yard! niet in welwlllends bescherming neemt, integendeel. I don't thlnk I was ever really what my Aunt calied a sissy" (= 'n Mietje): but I am quite sure that I was not a normal boy. I was a lonely child who had drawn the colour of my life excluslvely from mature persons; I was the product of an intellectual forcing-house, and, as a natural result, I was precoclous, and proud of my precocily. My Aunt was quite rlght when she said that at my age I ought to have been blrd'sn est in g or robblng orchards; instead of which I was going about in white cotton gloves, making love to litlle girls. Even my reading was all wrong. I had never discovered Robinson Crusoe, nor the incredibl ingenuities of The Swiss Family Poblnson. I had never entertained the least desire to be a bandit, a pirate, a highway man, or to live upon a desert island. E very natural boy is moved by these bloodthirsty ambltkms; they mark the first crude bubblings up of the Hfe-force that is within him. So far as I remember the only two works of fiction with which I was acquainted were Uncle Torn's Cabln and a sickly kind of story calied The Wlde Wide World. From the first my mother used to read aloud the death of Eva, and the most thrilllng episode I recall in the other was a dreadful accident to the white stockings of a young lady who feil into a muddy dltch." Zonder Robert Shenstone's tante zou 't er slecht met hem hebben uitgezien. Zij, be heersende persoonlikheid, knipt het honneponnige jongetje z'n snoezige krullende lokken af, zij zet hem aan 't werk wanneer ie, ouder geworden, wat moet gaan doen in de wereld, en ze houdt hem aan 't werk. Daar ze nu eenmaal 'n ouwe tante is, heeft ze ook enige groteske eigenaardigheden, maar haar figuur is evenwej niet tot karikatuur ge worden. Dit is wél 't geval met 'n onmogetike, Dickens-achtig aandoende huisknecht, terwijl Roberts hospita en z'n kollega Farthing rijke typen" allebei zo tussen beide instaan. Met Fan hing schrijft de held 'n bloedig drama, The Man-Monkey, dat 'n reuze-succes wordt! Onverdiend? Prostitution of talent"? Luister naar wat de schrijver daaromtrent zegt, door de mond van Shenstones literary partner: There are lots of geniuses in the world who thlnk it their first duty to please themselves, and never for a moment think It worth while to please anybody else. The result is no one pays the least attention to them. Of course they have the consolation of imagining themselves superior to the public and they take their time out saying savage things about the writers and artists whom the public does like... there was never yet a popular success but some ass got up and brayed about a prostitution of talent... Do you think it a crime to please people? I don't." In looking back I sometimes think that this was the best lesson in the art of llterature which I ever received. It wassevere, it was unpleasant, but it was wholesome, and, above all, it was necessary. It impressed forever on my mind the truth that the pro duction of art is a partnership between the artist and hls public; that it implies a correspondence of feeling and ideals; that to attain perfect expression there must exlst common sympathies, and that the range of sympathy in the writer must not exceed the range of the reader, just as in hearing sound at all, sound must not rise above or sink belpw the octave of the ear." Voor ik nu van Robert Shenstone afstap, nog n opmerking aan 't adres van de schrijver. Ik wou dat ie de laatste drie regels van z'n verhaal had weggelaten. Ze zijn volslagen overbodig. Ford Madox Hueffer is 'n litterair impres sionist, die zich, natuurlik, 't geredelikst uit in vers libre, en z'n kunstenaars-standpunt meer dan eens met talent verdedigd heeft, 't laatst, meen ik, in 't in 1916 opgeheven tijdschrift Poetry and Drama. Men kan 'n voorstander van synthese zijn, en 'n pleit bezorger van overwogen struktuur, in poëzie zo goed als in prozawerken; men kan 'n open oog hebben voor de gevaren van vers libre in de handen van would- be dlchterlike beunhazen en aanstellers, en tóch toegeven, dat de kunst van Hueffer bestaansrecht heeft. Mits des dichters produkten, door de wijze waarop ze de kunstgevoelige lezer pakken, zichzelf rechtvaardigen. Dit nu is met On Heaven and other Poems" grotendeels het geval. Ik maak 'n besliste uitzondering voor de bouts rimés aan 't eind, waarmee d'ie zich in Frankrijk soms de tijd heeft gekort, en Teekenlng voor de Amsterdammer" van George van Raemdonck Bij Iemand in het Krijt staan die z'n kapitein met hetzelfde doel heeft overgebracht in Gradus-ad-Parnassum ver zen, zoals men die in Engeland het op groeiende geslacht nog steeds laat maken, op de Grammar-schools." 'n Paar staaltjes van Hueffers kunst of hoe zal ik het noemen ? volgen hier. 2) The white-limbed heroes of Hellas ride by upon their horses For ever through our brains. The heroes of Cressy rlde by upon their stallions; And battalions and battallonsandbattallons The Old Guard, Ihe Young Guard, the men of Minden and of Waterloo, Pass, for ever staunch, Stand, for ever true; And the small man with the large paunch, And the grey coat, and the large har, and the hands behind the back, Watches them pass In our minds for ever... But that clutter of sodden corses On the sodden Belgian grass That is a strange new beauty. And what in the world did they btar it for? I don't know. And what in the world did they dare it for? Perhaps that is not for the likes of me to understand. They could very well have watched a hundred legions go Over their fields and between their citieg Down into more southern regions. They could very well have let the legions pass through their woods, And have kept their lives and their wives and their children und cattle and goods. I don't understand. Was it just love of their land? Oh poor dears! Can any man so love his land? Give them a thousand pities And rivers and rivers of tears To wash off the blood from the citie of Flanders. 't Belangrijkste gedicht, On Heaven," dateert van voor de oorlog, 't Is belangrijk, niet alleen als bijdrage tot de rubriek Hoe de heer Dinges zich de hemel voorstelt," of door 't feit, dat het zo vaak herdrukt is in de Verenigde Staten, of alle places! maar door z'n direktheid van vizie gepaard aan absolute oprechtheid, zodat men onder 't lezen werkelik met de dichter waant te zitten In the cool of the even In front of a caféin Heaven. WlLLEM VAN DOORN 2) Uit Antwerp." l n imiiiii n nul n l i i nu in i i u MIMI n i uu u in mi liiiiiiniimi 1111 iiinii MI m H llm, , llllm ,,,,,,, llm |ml ,,, |M||| , |H| Heest eTen zuinig: op tUULU als BRVOD en rooMi sigaren van JWHAÜJ. JBOOT === Sarphatistraat 229 Amsterdam - Tel. Z. 5429 en Z« G9V6 ===== Gelder Tat 'N. 2997' Amsterdam Tal. .2997 Eetservièzen DE ZAAN LAN ZlLVERSMEDCRIJ Mj G. J"CMOORI OPGEDICHT Specialiteit in Zilve LUIK O1 MONI >, MILAAN I9O6, .i_ 1910 fabriek, te Amsterdam Utnechtyche dw. ^tnaat 66,60,70,72. i imiifiimmimiiMiMtmmiiitiiHii Rookt Minister Treub Sigaren UTRECHT Hotel WILLEMS VREEBURG 9 en 10 Interc. Tel. 725 Logies met ontbijt f 1.5O Diners a f 1.25 l. W. VAN «S :-: UTRECHT x MERKiLIOND'OR Zijden Lampekappen AMSTBWAM. KALVCBSTRAAT MC DEN HAAO.SPUISTRAAT. ^i UTRECHT. CHOORSTR»AT. i HAARLEM. ROTTCRDAM. MoorosTtco. sa ARNHEM. RUNSTRAAT. M N»MEGEN.BROERSTRA«: 9 20 MODERNE i MOLLIÈRE Speciaal adres, alles eigen fabri kaat, ook alle artikelen om zelf te maken, op aanvr. prfjscour. No. 10. ?" Voor den handel speciale prijzen VAN DAM, Kalveulraat 157, Amsteidam - TELEFOON J900 - LAK, GLACÉ, SUÈDE, WIT LINNEN a 150 prima per HarpiiaÉistraat 22, Amsterdam TELEFOON Znld 54*9 en Znld 0970