Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
21 Sept. '18. - No, 2152
N.V. PAERELS
Meubileering M".
COMPLETE MEUBILEERING
-: BETIMMERINGEN
:
Rokin 128 Telef. 4541 N
IHIIIIIIIIIIIlllllllllllllltlllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIHUIIIIIIlttlllllllltl
burger inisgunt den burger tot zQn aardappels
en zQn vrijheid toe;
in de steden relletjes, op het platte land
toenemend ongenoegen, jegens de overheid
slechts kritiek en bij de overheid despe
raatheid;
wij zijn b»os op Amerika, omdat het
Amerika, en op Duitschland omdat het
Duitschland is, en ieder is vooral altijd wat
anders-gezind, dan zijn buurman;
de menschen, die iets tot stand willen
brengen, worden tegengewerkt, en ieders
grootste zorg schijnt te zijn, dat er niets
gefeurr, de een breekt af, wat de ander
bouwt;
de eensgezindheid der natie is in wei
nig anders beproefd, dan in de onmacht
tot samenwerking;
en de zinsnede uit de Troonrede is moeilijk
anders te verstaat) dan als een steek onder
water.
Doch ware niet liever aan de draagster
van de Kroon, de eenige, die daartoe wel
licht nog invloed uitoefenen kan, een door
dringend en aanhoudend beroep op mér
op wat eensgezindheid in den mond gelegd?
Niet ieder is vatbaar voor de bittere
ironie, en het volk heeft van zijne voorgan
gers thans wel andere, krachtiger opwek
kingen noodig, dan zulke streelende taal.
v. H.
lllimilllMIIHMMII
L. W. J. K. THOMSON
door GENERAAL ELAND
Op den 14 :n September j.l. is wordt
ter eere van Thomson, op het naar
hem genoemde plein, in de residentie een
monument onthuld, als een blijvende waar
deering van zijn leven en werken. Teneinde
dit laatste in zijn vollen omvang te kunnen
beschrijven zou men een boekdeel moeten
vullen; wie dit overdreven mocht achten,
leze de 80 bladzijden bevattende brochure,
in Mei van het vorige jaar uitgegeven door
de N. V. de Pers", en onder den titel
Majeor Thomson" geschreven door den
heer D. Hans, Kamer-overzichtschrijver van
de Telegraaf. Die schrijver beklaagt zich,
in zijn bestek vele zaken slechts te kunnen
aanstippen; en men kan dus nagaan, welke
beperking men zich zal moeten opleggen,
waar slechts een paar kolommen van dit
weekblad ter beschikking kunnen worden
gesteld.
Om die reden zal ik geheel zwijgen van
zijn werkzaamheid, waarover ik noch als
veel ouder kameraad, noch als vriend, in
staat ben een oordeel te vellen. Uitgesloten
blQft dus al dadelijk zijn lidmaatschap van
den Haagschen gemeenteraad. Dat hQ
intusschen ook in die functie heeft uitgeblonken,
zal duidelijk zijn voor wie nagaat, dat de
oud-burgemeester aan het Comitévoor het
monument de eer heeft aangedaan om als
Eere-voorzitter op te treden, terwijl in
dat Comité5 raadsleden zitting namen,
flIIIIIIIIMIffflII
IIIIHIIIIIIIIIIIHIIUIIII
VERLOVINGSSPEL
DOOR
CISSY VAN MARXVELDT
(Illustraties van Is. van Mens)
Ik vind," zei ze, en ze tikte met haar
voet op het haardijzer, ik vind Bob, dat
wij niet bij elkaar passen."
Ja," zei hQ kalm, dat heb ik ook altijd
gedacht."
Heb jij dat oók-altijd-gedacht T' Ze drukte
op elk woord en wachtte even, voor ze
altijd" zei.
Ja."
En \
waarom heb je dat dan nooit "
Je vroeg er me nooit naar," zei hij, zijn
schoenpunten bestarend.
...Wat een nonsens"
Een geldige reden."
Maar waarom," begon ze weer, vind jij,
dat wij niet bij elkaar passen."
Omdat jij zoo mooi bent en ik en
ik zoo leeljjk."
van wie thans n Staatsraad is en drie
wethouder zijn, terwijl het 5de lid, de heer
M. M. Couvée J r., de betrekking van secre
taris-penningmeester op zich nam, welke
functie, die ik weet het van nabij
-^veel moeite en zorg na zich heeft gesleept;
voor de vervulling ten einde toe van die
taak, komt hem zeker hartelijke dank toe.
In de eerste plaats zij dan een woord aan
Thomson's Officiers-loopbaan gewijd. Gebo
ren in 1869 werd hij in 1888 als nummer
n van het eindexamen aangesteld tot
2den luitenant der infanterie. Bij zijne be
vordering in 1892 tot l en Luitenant had hij
blijkbaar voorlooplg genoeg van het rustige
vredesleven bij den troep, al was hij ook
L. W. J. K. Thomson
reeds werkzaam geweest bij het militair
onderwijs en de militaire verkenningen;
althans verkreeg hij een week na die
bevordering zijn indeeling bij de Koloniale
Reserve, om binnen het jaar te worden ge
detacheerd bij het leger in Nederlandsch
Indië. De bedoeling was dat hQ daar 5 jaar
zou blijven, maar ziekte noopte hem in
Oct. 1896 naar Nederland terug te keeren.
Dat hfj in dat 3 jarig verblijf niet stil heeft
gezeten, maar in 1895 en 96 een zeer werk
zaam aandeel heeft genomen in den oorlog
met Atjeh, moge hieruit blijken, dat hij
terugkeerde met het Eereteeken voor be
langrijke krijgsverrichtingen" en hem kort
na zijn t'hulskotnst de Militaire Willems
orde 4e klasse op de borst werd gespeld.
In dien tijd leefde hij, zooals hij het zelf
noemde, in militaire gedachtensferen; hij
maakte er later geen geheim van, dat hij
in geschrifte strijd voerde tegen den in
Nederl. Munt
Holland* mommt gowllda Slgmar
imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiii
97/98 ingevoerden verkorten eersten
oefeningstijd, waarvan hQ later, niet het minst
als Kamerlid, niet alleen een groot voor
stander bleek te zijn geworden, doch welke
verkortinghij nog belangrijk wilde uitbreiden.
Na zijn terugkomst hier te lande, bleef
hij nog ruim een half jaar gedetacheerd bij
de Koloniale Reserve, doch in dien
tusschentijd kwam hij aan de Hoegere Krijgsschool.
Den geheelen cursus liep hij echter niet
in eens af; want hem werd op zijn verzoek
in 1899 opgedragen om de
krijgsverrichtlnfen te volgen van de strijdmachten der
uid-Afrlkaansche Republiek en van den
Oranje-Vrijstaat, Binnen een jaar, m Oct.
1900 keerde hij terug en ver volgde toen zij n
studiën aan de Hoogere Krijgsschool. Van
die detacheering in Afrika getuigde hij, dat
hij daar genezen was van de zoo even ge
noemde militaire gedachten-sferen, omdat
het moderne oorlogsveld hem geleerd had,
welk een groote mate van individualiteit
wordt geëischt van eiken afzonderlijken
strij der, ten gevolge waarvan alle paradegedoe
uit den booze is.
Na afloop van zijne studie aan de Hoogere
Krijgsschool kwam hQ, nog als luitenant,
bij de Grenadiers; doch 2 jaar later, in 1903,
werd hij bevorderd tot kapitein bij het 9de
Regt. Infanterie; nog weer 2 jaar later werd
-hij non-actief door zijn verkiezing tot lid
van de Tweede Kamer voor Leeuwarden,
waar hij in garnizoen lag.
Na 8 jiren, in 1913, niet herkozen zijnde,
werd hij in actieven dienst hersteld, thans
ais majoor; nauwelijks 4 maanden later
werd hij gemachtigd om tijdelijk (met den
rang van Luit. Kolonel) in Albaneeschen
krijgsdienst te treden. Binnen 3 jaar zou hij
tot de Nederlandsche landmacht moeten
zijn teruggekeerd; maar zoo ver is het niet
mogen komen, want den loden Juni 1914
vond hij den dood bij de verdediging van
Durazzo.
Alvorens dit zeer beknopte bericht om
trent zijn militaire loopbaan te besluiten,
moet nog een militaire episode worden
vermeld tijdens zijn Kamerlidmaatschap. In
November 1912 werd hem, al weder op zijn
verzoek, een zending opgedragen naar den
Balkan tot het volgen van de krijgsver
richtingen aldaar aan de zijde van het
Grieksche leger, welke zending 3 maanden
later werd uitgebreid in deze zin, dat door
hem ook in Montenegro en Serviëmilitaire
studiën zouden worden verricht. Een maand
later keerde hij terug.
De hoofdzaak van Thomson's arbeid als
Kamerlid kan in weinig woorden worden
omschreven. Hij werd daarin krachtig ge
steund, en zelfs voorafgegaan, door den
Het Thomson monument
14 Sept. 1.1. te 's Gravenhage plechtig onthuld
lllllllllltllllltlllllMIIIIHIIIIIMtllllllllllllllllltlll
Ze lachte, haar hoofd achterover. Zoo keek
ze hem aan.
Wat een nonsens," zei ze, alsof dat er
iets mee te maken heeft, En je bont niet
leelQk."
O, gelukkig," zuchtte hij en keek naar de
wondere pracht van haar blonde haar en
zwarte oogen. Ik was al bang, dat het iets
dergelijks...."
Welnee," zei ze, en betikte haastiger het
haardQzer, welnee, natuurlijk niet."
Het was even stil tusschen hen. Hij haalde
een boekje uit zijn zij zak, noteerde iets met
aandachtig beweeg van zijn potlood.
Wat doe je nu?" vroeg ze.
Ik schrijf even op, wat je mij net gezegd
hebt. Met den datum erbij. Dan vergeet ik
het niet."
O wat een bruut ben je," zei ze, op
springend, terwijl ze probeerde te stamp
voeten, maar dat was pijnlijk, omdat het
Louis-Qulnze-hakje te smal en te hoog was.
Tante Lucie had wel gelijk, toen ze zei
iiiiiiiiiiiiifiiiiliiiiillliiiilimimiiiiiim
T»nte Lucie hal wel gelijk...."
gisterenavond "
O, was het tante Lucie?" vroeg hQ.
Ja. En ze zei, dat jij zoo heerschzuchtig
bent en zoo domineerend, en dat we nooit
gelukkig rullen zijn later."
Wanneer later?'' informeerde hij belang
stellend.
Nu, als we getrouwd zijn natuurlijk.
Doe niet zoo béte."
Ah," zei hij, en borg het boekje weg.
Wat was ze een kind, dacht hQ, een verwend,
grillig kind met blond haar en zwarte oogen,
dat men voor straf inden hoek moest zetten
i of opsluiten in de kinderkamer. Heb je nog
j iets te zeggen?" vroeg hij dan.
Nee, is dit ja nog niet genoeg?"
Ja zeker, het is genoeg. Maar ik dacht. .. .
Enfin, dan zal ik nu maar weggaan." Hij
stond ook op. Ze keek hem aan, minachtend.
Het schijnt js niet veel te kunnen schelen."
Pardon," zei hij. Hij strekte zijn hand uit,
maar ze wuifde hem minachtend weg.
Dus vijanden Mab?"
Zooals je wilt.'1 Ze draaide haar ver
lovingsring rond. Hij keek er naar. Toen
zei hij:
We zullen maar niet dramatisch gaan
doen, vin je ook niet, en elkaar de ringen
toewerpen met een verachtelijk gebaar.
Bovendien, dat is ook zoo ouderwetsch.
Laten we in den modernen stijl blijven."
Wat noem je modern?" vroeg ze.
Wel, om pas onze ringen te wisselen, dat
klinkt onschuldig genoeg nietwaar, wanneer
wij iemand gevonden hebben, waarmee we
wel gelukkig kunnen zijn later."
Daar zul jij niet veel moeite voor be
hoeven te doen, om zoo iemand te vinden,"
zei ze smalend.
Misschien," zei hfl en boog zijn hoofd
als afscheid.
Maar toen hij bij de deur was en den
deurknop al In de hand hield, riep ze hem
terug' Bob". HQ kwam onmiddellijk.
Heb je me nog iets vergeten te zeggen?"
Nee alleen dat we, dat we toch
eigenlijk wel vrienden kunnen blijven, zoo
lang tot we ---- "
Tot we?" herhaalde hQ.
Nu, dat heb jij toch zoo mooi gezegd,
tot we een ander hebben gevonden allebei."
Of een van ons."
Natuurlijk," zei ze, met een ongeduldig
rukje van haar hoofd. Of een van ons."
Uitstekend," zei hij. Misschien kan ik je
nog van raad dienen."
Onzin," zei ze.
Of je zoudt mij kunnen adviseeren. Geas
sisteerd door tante Lucie."
Denk je, dat dat tante Lucie interesseert."
Ja, zoo vermetel ben ik."
Zoo
o verwaand," zei ze.
Zooals je het noemen wilt". Hij strekte
zQn hand weer uit. Op de nieuwe phase
van onze vriendschap?"
Ze legde de hare erin en volgde het be
wegen van zijn bruine vingers, die zich als
een band om de hare sloien.
minder strQdlustigen en wellicht al te be
scheiden VerheQ den leider van wat Mr.
Marchant zeer juist heeft genoemd, de
evolutionistische partij op militair gebied,
waartoe ook de heer Marchant zelf behoort.
Deze partij stelt zich zoowel tegenover de
militairistische, die zo» wat alles aan de
defensie wil opofferen, als tegen de
anti-militairistische van geen manen geen cent". De
geleidelijke ontwikkeling naar het volks
leger is het doel, waarnaar wordt gestreefd;
een eerste stap was de invoering van den
persoonlijken dienstplicht; het einddoel is
de algemeene dienstplicht met korten eer
sten oefeningstQd en veel maar korte her
halingsoefeningen.
Maar niet dat alleen streefde hQ na. Hij
toonde zich een onverzoenlijk vijand van de
ouderwetsche tucht in het leger, die alle
initiatief doodt; van den paperassen winkel
die. zooals hQ met de stukken in de hand
aantoonde, zeven gedruktens" eischte om
een zieken soldaat van de kazerne naar het
hospitaal over te brengen,en van het aparte"
leger. Daarentegen was hQ een groote voor
stander van vooroefeningen, niet bestaande
in parade-cultuur, maar in degelijke licha
melijke vaardigheid, te verkrijgen tijdens
den scheolplichtigen leefdjd; voorts van
veel verlofskader naast een klein, maar goed
bezoldigd, beroepskader, en van kaderplicht.
Maar ook op ander gebied liet hij zijn
stem hooren; in het bizonder vernam men
die bij behandeling der Marine- en Indische
begrootingen en van de afdeeling Kunsten
en Wetenschappen van Binnenlandsche
Zaken. (Tot zijn vele talenten behoorde
o»k, dat hij met enkele lijnen zijn mede
leden kon uitbeelden, zelfs van hen een
goedige caricatuur maken; ook op sociaal
gebied bewoog hij zich gaarne).
Natuurlijk had een zoo. vooruitstrevende,
rustelooze, ja zelfs nerveuse natuur, die zijn
tegenstander nooit schuwde en de waarheid
boven alles liefhad, ook vijanden, niet echter
in de Kamer daar had hij alleen be
strijders maar in de hoogere rangen van
het leger. Daar beschuldigde men hem van
al het bestaande te willen afbreken en vooral
de tucht te ondermijnen. Nu, het laatste was
juist, indien men er bijvoegt dat de oude
tucht bedoeld wordt. Hoe men goede tucht
kweekt door de daad, heeft hQ als officier
duidelijk aangetoond. HQ strafte weinig, zoo
weinig zelfs, dat wel eens onderzocht werd
of de zaken bij hem in orde waren: bleek
dit dan toch wel het geval, dan was men
verbaasd. De goedwilligsten zeiden dan, dat
zQn stelsel, op het geheele leger toegepast,
toch moest mislukken, want dat daarvoor
noodig was, dat alle officieren Thornsons
waren; waarlijk geen geringe lofspraak.Het
geheim van zijn slagen lag dan ook in de
wijze waarop hij met zQn onderhebbenden
omging; hij leefde met hen mee; toonde
belangstelling bQ hun voorspoed of zorgen;
hielp hen waar hij kon; ontzag zich niet,
om van een pververmoeiden soldaat ransel
of geweer tijdens den marsen te dragen.
Hoe hQ alles zonder moeite van zijn troepen
gedaan kon krijgen, blijkt uit een paar trek
ken, welke hier nog een plaats mogen vinden.
Als de grenadiers bevel kregen om den
volgenden dag met hem uit te rukken voor
e:n oefening, kon men bQ de reveille vroolijk
hooren roepen: jongens we gaan met
Thomson uit". Van veel meer beteekenis is
echter, dat hem bQ de groote spoorweg
staking in 1903 werd opgedragen om de
Noordelijke spoorlijnen te bewaken, toen
men voor vernieling daarvan vreesde ten
einde de samenkomst der Kamers te beletten.
Soms hield hij in die dagpn zijn man
schappen 36 uren achtereen aan den arbeid,
wat zij gewillig deden, omdat hQ het ver
langde rn zelf geen oogenblik rust nam.
Hij volbracht zijn taak op zoo uitnemende
wijze, dat hQ begiftigd werd met het ridder
kruis met de zwaarden van de
OranjeNassau-orde.
Later werd hij nog Ridder in de Orde
van den Nederlandschen Leeuw, terwijl ook
Frankrijk en Zweden hem een eereteeken
schonken.
iiimiiiiiiiiiitiiiiitiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimtiiiiiiiiiiiiiiiiKiiimiMiiii
Dag Bob," zei ze. En ze keek hem na,
toen hQ de kamer doorliep, en nu werkelijk
de deur achter zich dichttrok. Teen ging ze
weer zitten voor het haardvuur, het hoofd
in beide handen.
Het kan hem niets schelen," dacht ze,
en wiegde z'ch heen en weer in haar stoel.
En hij buiten op straat hQ glimlachte ...
* * *
Een week ging voorbij, eer ze hem weer
zag. Eiken middag had ze gewacht op zijn
komst. Maar hij kwam niet. Toen den
zevenden dag ging ze uit om hem tegen
t'i komen. Ze ontmoette hem, dicht bij zijn
huis, en haar kin heffend uit haar nieuwste
bont, zei ze: Je neemt onze vriendschap
wel heel laconiek op." Hij nam zijn hoed af.
Het spijt me, dat je dat denkt."
Ik moet voor tante Lucie aldoor een
andere reden verzinnen, waarom j 2 niet
komt."
Je zou haar de ware reden knnnen zeg
gen. Het zal haar ongetwijfeld plezier doen."
Waar ben je geweest al dien tQd?"
Ik hsb het druk gehad. Drie diners, een
soiree en een bal. Het heeft me verwonderd,
dat ik je nergens ontmoet heb."
Ik doe nog geen moeite voor een ander,"
zei ze.
Oom van je."
En hebben ze je niet gevraagd, waar
ik was."
HET HOLLANDSCHE GRAF"
Op een stillen zomeravond,
Aan het strand van Wassenaar,
Pink in pink en zeer zoetmoedig
Drentelde een zwijgend paar.
Hij een kloeke, kuische visscher;
Zij een zachte, blanke meid.
Samen rustig en aandachtig,
In de stille eeuwigheid.
Ver in zee de groene lichten
Van een laten visschersman,
Wiegend in de ebbe-deining
En onzichtbaar nu en dan.
Langs het fluisterende water
Gingen ze bedachtzaam voort,
Als ze soms hetzelfde dachten,
Spraken ze een schuchter woord.
Al aan verder en al verder
Liepen ze den avond in,
Langzaam dichter bij elkander
Veiiig in het nacht-begin.
In de eindelooze verte
Klonk op eens een dompe slag,
En ze tuurden naar het plekje,
Waar het groene lichtje lag.
Als om hulp te willen brengen
Zochten ze het water af,
Maar ze hoorden slecht de deining
Klagend op het visschersgraf.
Honderden van zulke moorden
Zijn al noodeloos begaan,
Honderden verminkte lijken
Spoelen op de kusten aan.
En terwijl de weezen klagen
En de moeder lijdzaam rouwt,
Wordt er een gezegend praalgraf
Voor de moordenaars gebouwd.
Voor de hulpelooze visschers
Is het strand van Wassenaar.
Op het Rotterdamsche Kerkhof
Is het graf der and'ren klaar.
J. H. SPEEN H OFF
IIIIIIIIIHIIIIMIiMIIIIIIHIIItmltlllllll
H.VANDOOREN&Cü.
AMSTERDAM DEN HAAG UTRECHT
Bewaart gedurenda da Zomermaandt*
Uw BONT In MOTVRIJE KLUIS
IIIIIIIMHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIHIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllltllllllllllllll
BQ zijn dood ze 1de de waarnemend
Voorzitter van de 2de Kamer, de heer de
Savornin Lohman o.a.: Waar Thomson, dis
in militaire zaken bekwaam was als
weini| gen, in den vreemde, niet alleen in de
laatste maanden maar ook reeds vroeger
den Nederlandschen naam hoog heeft ge
houden, daar is het mij een behoefte ook
van deze plaats een woord van hulde te
doen hooren voor den kloeken stlijder, die
in zoovele opzichten, ook als troepenaan
voerder, uitblonk en wiens dood een ver
lies is voor land en volk en voor Nederland
niet alleen".
En de Voorzitter van den Ministerraad,
de heer Cort van der Linden, liet er onder
meer op volgen: Zijn daod is een verlies
lUmlIllltMIMIllllllllllllllllllllllllf llmlIIIIIIIMIIflIIIIIIIIKIMIIIIIIIII
Zeker."
En wat heb je gezegd?1'
Dit ik het niet wist."
'n Bespottelijke indruk moet dat maken."
Och nee, er zal alleen gedacht worden,
dat het een nieuwe gril is van ons, een
moderne excentriciteit."
,.Ba, wat zullen ze fluisteren over ons,"
zei ze.
..Daar moet je je boven verheffen."
Er ging hun een dame voorbij. HQ nam
zijn hoed af, en de dame ze was jong en
mooi neeg het hoofd.
Wie was dat?" vroeg ze.
Een logee van de Verharens."
Ken je die?"
Ik groette haar, nietwaar.''
,,Ze is jong," zei ze, en keek naar zijn
rustig profiel.
Ia."
pn n
-Heel
mooi," drong ze verder.
eèl mooi", beaamde hQ.
Ik geloof wel, dat jQ je kunt schUken
in onze vriendschap," zei ze dan.
Het is een rustig experiment."
,Dus onze verloving was niét rustig"
Dat heb ik niet gezegd."
Nee, maar dat insinueer je."
Je hecht te veel aan insinuaties", zei hQ.
Ze beet ophaar onderlip.. We zouden vandaag
een half jaar verloofd geweest zijn," zei ze.
Je geheugen was altQd goed," zei hij
prijzend.
Jij hebt er natuurlijk niet aan gedacht."
HQ lachte. Ik beken niet graag rcQn
fouten." Ze waren nu dichtbij zQn kamers
gekomen. Mag ik je een kep thee geven?"
vroeg hij. Of vind je het noodig, dat tante
Lucie je chaperonneert?"
Nonsens," zei ze.
Dan zal het mQ een groot genoegen zQn."
Ze haalde loklichtjes in haar oogen. Zoo
keek ze naar hem.?Werkelijk Bob?''
Zeker. Ik heb graag, dat dames thee voor
me schenken."
Zijn er veel dames geweest, die...."
Die?" herhaalde hQ.
Die thee voor je hebben geschonken?"
GewoonlQk noteer ik dat niet", zrl hij.
Is het dan niet aangenaam genoeg?"
Niet merkwaardig genoeg."
HQ opende nu bedaard zijn hulsdeur, liet
haar voorgaan. Ze neuriede, terwQl ze de
gang doorliep naar zijn zitkamer, die lag
in een koele, bleeke straling van de namiddag
zon. Ze Het haar bont zakken, dook weg
in een club-fauteuil voor den haard. HQ had
al om thee gebeld.