12 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 16 Nov. '18. ~ No. 2160 Het Ei van Columbus" Zeker zullen velen met mij verwonderd hebben opgekeken van het hoofdartikel van dr. van Eeden in uw blad van 26 Oct. Wie had kunnen verwachten dat dr. van Eeden, die toch, blijkens zijn eigen uitlatingen, erkende, dat zijn wereldhervormingsplannen in Walden en elders de toets der praktijk niet hadden doorstaan, nu weer enthousiast zou worden voor nog dollere plannen, voor een revolutie, waarbij het werk van Lenin en Trotsky slechts half werk is. De Bolsjewieki laten den bezitters althans nog een deel van hun grond en effecten, maar van Eeden wil hun alles ontnemen! Van Eeden neemt het plan waarmee hij nu dweept het Ei van Columbus", m.i. zou een juister naam deze zijn: het uitmoorden van alle kippen die de gouden eieren leggen. Van Eeden kent de menschen niet zooals ze werkelijk zijn, zelf poëet door weinigen begrepen, kent hij niet, begrijpt hij niet de ziel der millloenen wier hoogste ideaal het is eigen huis en hof te verwerven en het door hen bespaarde aan hun kinderen na te laten. Wat zou het leven van het overgroote deel der menschheid dor en leeg en zonder poëzie zijn, als het niet een doel had om voor te werken, want men kan gerust beweren, dat 't van £0 percent der Europeesche volken een ideaal is om iets voor den ouden dag en voor hun kinderen over te leggen. En hoe denkt dr. van Eeden het geroofde land in pacht uit te geven, men denke daarbij aan vruchtbaar en onvruchtbaar land, aan goed gelegen en afgelegen streken, aan deskundige landbouwers en niet des kundigen, enz. enz. En wat zou met die landrooverij bereikt worden? Thans, nu ieder zich in zijn eigen belang inspant om zooveel mogelijk te ver bouwen en te produceeren wordt er nJet meer verbouwd en vervaardigd, dan er ge consumeerd wordt. Meent de heer Van Eeden dan werkelijk, dat bij zijn systeem van werken meer geproduceerd zou werden? j Het is toch zeker niet aan te nemen, dat de i menschheid zich meer zou inspannen, als het ware uitgesloten dat zQ door harder te werken iets zou kunnen overleggen! Hoe kan hr] de menschen dan een beter leven in uitzicht stellen l, waar moet het meerdere vandaan komen? Alleen volledige vrijheid zal de productie opvoeren l Over dit onderwerp hebben, wat de land bouw betreft, zich deskundigen in denlaatsten tijd van verschillende zijden zoo per tinent uitgelaten, dat men dit wel als juist mag erkennen. Bovendien weet men nu bij ondervinding, dat de den boeren opgelegden dwang ons geene vermeerdering, doch wel vermindering van korenopbrengst heeft gebracht. Ik zal hier niet uitweiden over wat de meer vermogenden van Van Eeden's plannen zullen zeggen, maar waarop ik wei wil wijzen, dat zijn de millioenen kleine luiden, die met hard werken tot eenigen welstand zijn gekomen. Ik denk daarbij aan de eigen geërfde boeren en vooral aan de vele kleine zandboertjes in mijne omgeving, die, nadat zQ met hard werken, met bijverdienste hunner kinderen in naburige fabrieken en door zuinig leven eenige bunders heide konden koopen, deze langzamerhand ont gonnen en daarop een bescheiden huisje bouween; verder denk ik aan de ambachts lieden (bazen en knechten) en aan de fabrieks arbeiders, die, wanneer zij oppassend zijn en geen bizordrr ongeluk hebben gehad, althans in de kleinere steden en op het platte land hun eigen huisjes bewonen. Die menschen zou men hun zuur verdiend bezit willen afnemen! Meent dr. van Eeden dat dit zonder verzet zou gaan ? Die men schen zouden er harder voor strijden dan den dappersten soldaat. Soldaten weten nau welijks waarvoor zij vechten, maar ik beloof U dat het verzet van de zijde der huiseige naren heel ernstig zou zijn en dat, als hun verzet in bloed gesmoord mocht worden, zij steeds op herstel van hun bezit bedacht ztuden zijn en de eerste beste gelegenheid zouden aangrijpen om hun rechtmatig bezit met of zonder geweld terug te krijgen. Dr. Van Eeden's nieuwe maatschappij zou de wereld voortdurend in onrust, ja in vuur en vlam houden. Daarbij zou nutteloos bloed worden ver goten, want een dergelijke Bolsjewieki re geering kan niet lang duren, dat ziet men in Rusland, waar hun macht langzamerhand achteruit gaat. Dat komt omdat het geen volksregeering is, maar de regeering van enkelen, van het zich met moorden staande houdende schrikbewind. Het wordt, zoodra M IS S ?ilHimiiitMiiiiltiiiiiiHiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiii 11 iiiiiiiiiiiiiiiiiiinir er weer een parlement is, of waarschijnlijk reeds eerder afgezet, zooal niet erger. Laten menschen van naam, zooals dr. van Eeden, toch niet zulke onwijze plannen steunen. Van Eeden meent het, geloof ik, goed met de menschheid, maar 't is jammer, dat hij aan zulke spontane opwellingen publiciteit getft, het loopt slechts op teleur stelling van zijn volgelingen uit. Hoe zou in v. Eeden's redeneering, de Regeering geld voor groote nieuwe werken krijgen, als Zuiderzee droogmaken en spoor wegen en kanalen bouwen, want in een staat, zooals de heer v. Eeden die schetst, zal geen kapitaal gespaard zijn. De meeste menschen, die op het kapitaal schelden, weten niet wat zij zeggen, zij hebben geen begrip hoe het kapitaal werkt. Welk een geluk is het voor ons land geweest, en welk een voorspoed is er door ontstaan dat wij in de laatste decenniën voldoende kapitaal in eigen land hadden. Vóór dien tijd moest het voor groote werken veelal uit Engeland komen, denk aan de Rfjnspoor, aan de eerste gasfabrieken in ons land enz.enz. De menschen, die op het kapitaal schelden en die het een gruwel vinden dat n mensch meerdere millioenen bezit, moeten begrijpen, dat zoo iemand toch slechts n maag heeft en dat, behalve wat geld voor luxe (waaraan anderen toch ook weer ver dienen) het overschot van hun inkomen tot de gemeenschap terugkeert in den vorm van een nieuw kapitaal. Wat wil nieuw kapitaal zeggen, dat is geld voor allerlei nuttige zaken, waarvan de werkman, in den vorm van arbeidsloon, zeker het meeste trekt, want in alles wat uit dat kapitaal ontstaat, speelt het arbeids loon de hoofdrol. Men denke aan bouw werken, aan schepenbouw, aan ontginningen! Hoe meer nieuw kapitaal, hoe meer nieuw werk, des te meer vraag naar arbeiders en des te hoeger de loonen. Waar zou het met den aanwas der bevolking heen, als er geen nieuw kapitaal ontstond! Een kapitalist is slechts een rentmeester voor de gemeenschap; ja zeker, hl] en zijn gezin leven er goed van, maar alles wat zij overhouden geeft kapitaal voor nieuwe zaken en men mag een land gelukkig prijzen, dat veel ondernemende, knappe mannen bezit. Zij toch, hun kennis, energie en organisatie talent zijn het, die de wereld economisch vooruitbrengen, die steeds nieuw werk ver schaffen. Hoe meer welvaart, hoe hooger de loonstandaard. Voeg daarbij vrijheid van handel dus vrije concurrentie, dan kan een ieder van die welvaart profiteeren. Wat hoort men tegenwoordig dikwijls zeggen: wat was die tijd vóór 1915 toch een gezegende tijd, wat was alles goed en goedkoop! Thans met de distributie, waar veelal onkundigen b.v. onze eetwaren be handelen, moeten wij dikwijls muf brood en slechte aardappelen eten. In mijne woonplaats waren in den winter 1915/16 vele distributie-aardappelen bevroren, in den winter 1916/17, verbroeid, zoo gaat het ais de noodige zorgen kennis ontbreekt. Haast dagelijks leest men in de bladen, dat het publiek ontevreden is met de sooit aard appelen, die ze krijgen. De mensch houdt niet van dwang, vooral de Nederlander, die aan vrijheid gewend is en daarom wordt, hoewel dankbaar voor wat de distributie gedurende den oorlog voor hen was, reikhalzend uitgezien naar dévroegere concurrentie, die zij hopen, dat spoedig weer komen zal. Wel zullen de socialisten en de betaalde propagandisten het volk willen beduiden, dat distributie ook voortaan beter is, maar ik ben overtuigd, dat zulks niet mee» zal inslaan, en zij de vrijheid van koopen zullen verkiezen. Dan zal de handel weer enkel worden gedreven door menschen van het vak en die er belang bij hebben hun klanten goed en vlug te bedienen wat in dezen dis tributietijd veel te wenschen overlaat. De concurrentie zal ons dus weer goedkoope en goede waren brengen l Hoe zal een regeering zooals dr. Van Eeden die zich denkt, door de slechte tijden heen komen als belegging is uitgesloten, want de staat kan dan geen leeningen sluiten omdat zij geen gelegenheid tot sparen gaf. Het zal wel steeds blijven als in de tijden van Joseph, vette en magere jaren zullen elke ar afwis selen, want de natuur laat zich niet dwin gen, om voor de geregeld aanwassende be volking maar steeds grootere oogsten te leveren. De heer Van Eeden lacht het toe dat in zijn nieuwste plan de belastingen zullen worden afgeschaft, maar dat moet men niet vragen ten koste van hoeveel onrecht, verzet en tranen, zoo iets zou kunnen worden in gevoerd. De belastingen worden thans voor het overgroote deel door de weigestelden gedragen. In die richting is in de laatste 20 jaren veel veranderd en verbeterd en dat proces werkt nog door. Veel is er in de laatste tijden voor de arbeiders gedaan, vele sociale wetten zijn ingevoerd en in wording, ook is algee«ieen stemrecht ingevoerd. Wij gaan in de goede richting, op den veiligen weg der evolutie en daarop moet Nederland blijven, doch geen Bolsjewieki anarchie invoeren. P. H. »* . Daar men zou kunnen meenen dat deeze brief een fictie van mij is, moet ik hier verzeekeren dat de redactie den schrijver kent als drager van een vooral in Twente wel bekenden naam. Hij wil echter dien naam liever niet noemen daar hij geen beroepsschrijver" is, ztoals hq zegt, en wenscht dat zijn persoon er buiten blgve." F. v. E. Nieuwe Boeken van deze week De Gemeente-Archivaris van UtrechtbracM Verslag uit over het voorgevallene in de gemeenteverzamelingen in 1917, welk ver slag te Utrecht in druk verscheen bij de Electrische drukkerij L. E. Bosch <S Zoon. P. A. HAAXMAN JR. vertelt in een bundel Haagsche Schetsen over personen en voor vallen van vijftig jaar geleden. Het werk is een bijdrage tot de uitgaven over de ge schiedenis van Den Haag. Het verscheen aldaar bij W. P. van Stockum & Zoon. Ds. C. D. SAX bezorgde eene vertaling van GUSTAV FRENSSEN'S: De Broeders. De firma van Holkema en Warendorf te Amsterdam brengt het boek onder het pu bliek in een degelijke uitgave. HELENE SWARTH heeft de taak oc zich genomen Jiet drama van VICTOR HUQ.O : Hernam ef de Castlllaansche Eer metrisch te vertalen. De Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur gaf het, met eene in leiding van L. S., uit. Dr. H. T. DE GRAAF heeft zich voorge steld tot zijn trjdgenooten te mogen komen met eene bezinning over de grondslagen van ons leven. Hij doet dit in een, bij de Mij. voor Goede en Goedkoope Lectuur uitge geven, boek, onder d en titel: Om het Hoogste Goed. Dalmeijer's Instituut voor Zelfontwikkeling brengt Twee Lezingen over Wetenschap pelijke Bedrijfsleiding, f 0.40 en de vertaling van WILLIAM WALKER ATKINSON s, De Psychologie in het Koopmanschap, door JOH. A. ElJMERS. Ni Eerste Nederl. DEN HAAG Tel. Interc. H. 5800 .. ....---..?».,.. «..?.......,.,. :ENEF, DEN HAAG Hoofdvertegenwoordiger: N.V. TECHN.BUR. MARYNEN Oen Haag L Openbare VeÉoping De Makelaars W. C. DEENIK Zzn., W. C. DEENIK Jr. c.s., zullen op Maandag 16 Dec. 1918, des avonds na zes uur, in het Verkooplokaal, ten over staan van Notaris W. KRANEN BURG, in het openbaar verkoopen: No. 1. Een VILLA met grcoten zij- en achteituin en ERVE, gelegen aan den Den 25 November a s. zal in het Yeriooplokaa] Fraseali", tem oerstaan yan Notaris P. BE BOOY, in publieke veiling worden gebracht het zeer gunstig gelegen [K O O P M A >T S H 11 S, aan den N.Z. Voorburgwal 286, ter ficotte Tan 81 CIMIABEN. Aanvaarding l MEI 1919. Verdere inlichtingen worden \eistrtkt door de Make laars Z. DEINIK & ZOON, met de directie der veiling belast. achteruilkemende aan de Koningslaan, Kad. Sectie U, No. 4206, groot i 3 Aren 51 Cent l DEZELVE IS TE A AU VA ji F-! PEN l FEBRUABI 1919. l No, 2. Een VILLA als voren, gelegen aan ckn JOH.DKAYEBHzn, WILH. J.DKATER Johzn , WILLEM J. JONKER, c.s, Makelaars, zullen op Maandag26Novem ber l Dis, in het Verkoop lokaal Frascati", ten overstaan van de Notarissen J. P. SMITS. F. H. VAN DEN HELM & E. TH. KOOPMAN, in veiling brengen: Twee HEEKENHtlZEN met Tuinen en Erven te Amsterdam aan de achteruitkomende aan de KoiïinfshiBD, Kad. Sectie U, No. 4205, groot 4 Aren 15 Cent. Dezelve is verhuurd tot l Mei 1922 voor f2000.?per jaar. Beide villa's onder n dak zijn zeer gunstig gelegen, vlak over de Brachthuyserstraat en hebben een schu ierend uitzicht over hei Wille napark. Zij zijn gebcuwd onder Directie van den Architect JOZEF HERMAN, zijn voorzien van waterdichten bodemafsluitirg en verkeeren in zeer goeden staat van onderhoud, zooals door gegadigden kan worden bezichtigd, des Dinsdags en Donderdags van 2- 4 uur, met bewijs van toegang. Ze zullen afzonderlijk bij op bod en afslag worden geveild en daarna gecombineerd in slag worden gebracht. Kad. Sectie B, No. 4934, groot ~ Aren 56 Cent. en U, No. 4(t33,groot:{Aren;i<)Cent. Verhuurd tot 30 A pril 1919. Beide perceelen te zamen groot 6 Aren 12 Cent. zullen eerst elk afzonderlijk liij opbod en afslag worden geveild en daarna gecombi neerd in slag worden gelegd. Te bezichtigen des Dins dags en Donderdag?,alsmede op dfn Verktoprïag van 2?4 uur, met bewijs van toegang. Hoogewal 13-14 DEN HAAG Telefoon 59O Speciaal STOFFEN J J, Firma K. C. Machinefabriek ROTTERDAM-SCHIEDAM. Te te Koop twee aaneen geb.WOONH. met groote WERKPLAATS, TERREIN voor OPSLAG en TUIN, gez. oppervl. pl.m. 900 M2 op een hoek van twee straten, het beste gedeelte van drukke winkelstr. Zeer geschikt voor alle ruimte behoevende zaken. Te bevragen aan het Woningbureau van J. D. F. VAN DER VEEN, Makelaar, aldaar. Het Moderne lonpsmaandblaii Vraagt uwen Boekhandelaar een Proef af levering. Verschenen: HOLLAND'S ECONOMISCHE WEERBAARHEID door ik Mr. H. SMEERT Prijs t 1.85 Uitgave: VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam o o| DE FIJNSTE EN MEEST VERWARMENDE DRANK IS EEN GROG VAN B.A.M.ARAK (ZEER OUDE BATAVIA-ARAK) BAM-VIC" (B.A.M.ARAK met VICTORIA-WATER) De Drank der betere Standen! Modern Bibliotheek In deze Romanserie is zoo juist verschenen deel XIX Bernard Canter Een droomer ter Haringvangst 2e druk Prijs gebonden in omslag f O.95 Uitgave van Van Holkema & Warendorf, Amsterdam DE B.A.M.ARAK IS ALOM VERKR'JGBAAR Wegens staking van het bedrijf TE KOOP platte wagens, zijlwagens, piano-transportwagens, zandof kipwagens, tuigen enz. alles in uitstekende staat Mies: STICHÏSCHE MHSPORT Ml!. - [ - LMIWERECIIT 69, DÏRECH1 HHMORISÏiSCHE ROMAN, dooi F. DE SINCLAIR, in omslag van is. van De Bidder Knol Prijs ingenaaid f SJ.9O Gebonden f 3.5O manier behandeld, dat duizenden het zuilen lezen en herlezen. In dezf i: tijd is zoo'n boek goud waard, want het amuseert op de beste manier en het doet een mensch eens, neen herhaaldelijk onbedaarlijk lachen. Neen, de Holiandsche Geestigheid is met Justus van Maurik niei ten grave gedaald. We hebben ze weer genoten, we hebben hartelijk gelachen bij de lectuur van dit boek." Dordrechfsche Ct. De Sinclair kan rustig vooitweiken zrjn naam zal gauw populair worden.' Dr. H. J. Stratemeijer in De Avondpost. De boeken van De Sinclair zijn vermakelijk, met heel wat komisch vernuft." Henri Dekking in De Amsterdammer Weekblad. WORPEN if DE/ KORTiSTEN Tv DOO R MONOTYPEeJ VAN SCHILT ?'UITVOERING , .SCHERP X' CONCURREERCND llhistratiednik-papier van de Firma C. G. A. CORVEY, Keizersgracht 2555 Amsterdam, Tel. N. 1202 en 585 Tvo. Am*!. Boek- «a SteeBdrikkerfl. rooi**»» SUerwsM, Marais & Co.