"?» & 'f ? , WEEKBLAD VOOR NEDERLAND aan liet 'en alle zoo coflettte . : batik werk _._ met goudDonath,Mien van HaerVerder: foto's rk van Rte Cramer, Surte, kartoawerk . en nog tal van an i frlurfic tentoonstelr <ndtzich 4e ge' t Is ra "^BBRK*j, , mevr. TelFranco voorzitster, leden schetst het vereeniMevr. van idigt daarna alt > leden der vereenlging ' een fraate lederen muzikale voordrachten i gtftötvol vtrloop aaa den rtddag. ir svmpetfck feest, waar heencht: ca een elkaar steunende atten, Amsterdamsche vrouwen, , faiecaigtBg van Huisvrouwen? ledental vaa 750 te oordeeien, t w| vaa atet. Het is een vereenlging ?et sympathie ea steun van alle huisnacid en grooter macht, «rbeiciken ia oecönomisch «*A:«»at«h.pp9._peVervrouw, of om over gedachten te ! actie inde vleeschckafiag vaa Nieuw , en tegea de jaarrekeningen. ondentschap derHaartot steun of tijdelijke en helpt om te rtgwdea nood. Het dienstomvang ig worden i onder J, C. vin VHet-van Dam to tevens verbonden ais AdaQoudsmit, tegemoetkoming, ' t, bovendien JL ONZE DUINEN Meer nes dan de helde hebben de duinen beboete ara bescherming. De wind en de zee, die ze opbouwen zin tegelijk hun ergste vjanden. Het pfaurtenkleed is hun behoud ea zoa het wel volkomen tegen hen weten te bolwerken, wanneer de mensch en het koafta de zaak niet bedierven. Waar die ogibrekea ontwikkelen zich in ons land de ?dtttnèn meestal tot een schoon en stevig ^ landschap, t u eea gröote vreugde, te zien 'koe o» een verlaten zandbank de opeenvoigiaf vaa eenige forsche grassen!: blestatwe, helm, zandhaver het beweeglijk zand vastlegt in henvelrijea ea massieven en hoe .dan met medewerking van de wilde vogels gaandeweg een alleroaderhoudenst land schap tof stand komt. Zoo iets gebeurt . echter slechts op enkele plaatsen in Neder?; laad ea voOcomen ongestoord blijft niets. De bewoonde dufnea krijgen het op veteriei wQzen te kwaad ea over het alge. meen is ons dninlandsohap een ruïne. De .kaUMe vier jaren hebben ook een zeer be4e«a«l|keB invloed gehad ea menige scheur ' iahet Ilepiantenkleed, dat de zandmoet kouden. JSe zanden van da vaa velerlei aard en en toopen zeer uiteen ia en waterhoudend vermogen. «\eajkel plekje is zoo on vruchtbaar a nog wat groeien, mits het maar «?Mi gjetetea. Pa» heeft de storm en «tuk kaal gestoven of b9m onateatfes beginnen oamUdellp wtrk vaa wederopbouw. NU eens s wierWes,dan weer fljne draden . tea uit de sporen van mossen. «el «takjes haarmos of korstmos zfn door dea wfaid of t water meegevoerd en «ga na groeiea op de maaier van stekjes. Hstzelfde gebeurt ook met de bolletjes van 4e muurpeper, de onvergankalftke droogte? er een bureau van advies dat raad-feeft S alk zaken de hafthowllng betreffen*. Opzet ea werkprogram van de Arttsterdamsche afdeeling, waarvan ik u slechte ia t kort eea ea ander mededeelde, ^bewe gen zich dus in goede richting.~Het bestuur bestaat uit flinke krachten: eensgezind en lv<oewifltefc ^^V Een dérgel§ke Vereeniging kan zér veel nut stichten, in abnormale en normale tflden, als zf slechts kan groeien ea zich naar de behoeften des tijds kan ontwikkelen. En dat greeien, die ontwikkeling, waarop t toch aan komt, hangen af van de finantieele incomsten. dus van bet ledental. Onderlinge beprekingen, onderling over leg, vak- ea zaahkundige raad in moeilijke levaUen benden de huisvrouw wakker ea frisch voor t volbrengen van de dagtaak in haar gezin, ze behoeden haar voor tobben tn sloven. Onze beste wenschen voor de Vereealging diédit doel voor oogen heeft! Het secretariaat der afdeeling is bij mevr. H. Bonman?Bakker, Lomanstraat 68. ELIS. M' ROGGE iHiiiiiiiiiiniiiiuiimiiiHiiiiiiiiiii De Strijd om bet Bestaan voor de Vrouw na den Oorlog : Wanneer wfl opera's, concerten, comedies of andere publieke vermakelijkheden bezoe ken, den valt het ons steeds op, dat d overgroote meerderheid van de bezoekers tot de schoone sexe behooren. En de slot som van onze overpeinzingen is altijd deze: dat er -al, meer vrouwen dan mannen in de wereld < zijn. In West-Enrepa is dat zeer zeker het geval. Voor den oorlog waren er in: Nederland Mannen Vrouwen Vrouwen-surplus 3jG30i5Q5 3.083.797 53.299 Dultscbland 32.040.166 32.885,827 845.661 Qroot Britt. Ierland 22.016.661 22.353.869 1^37.208 Belgi 3.756^72 3.814505 57.633 Noorwegen 1.155.673 1.236.109 80.436 Zweden , ^740.737 2.863.455 122.718 1.337.900 1.419.176 81.276 2.578.294 Zoodat in de West-Europeesche, niet LatQnsche landen een dikke 2Ji millioea vrou wen ongetrouwd moettn blijven. Vier jaar lang heeft de nieest felle en meest moordende oorlog In Europa gewoed en heeft zeker nog een 7 h 8 millioen mannen gedood in Dultschland, Frankrijk, Grept-Brittannie en Ierland, België, enz. Al is Nederlanl niet in den oorjog be trokken geweest, toch zullen ook wij dit grootere tekort aan mannen moeten voelen: immers, vele Nederlandsche arbeiders^ koop lieden, ingenieurs enz. zvjlen nadat de vrede gestoten Is, het land verlaten om in den vreemde werk te zoeken en te jri getokt door de hooge tiiajn' en salarissen die hun daar geboden zntlen den: reeds nu tracht DaltseMand werklieden en zeelieden uit ons land voer na «eo oor log te werven, en de andere landen zullen hierin niet achterwege blflven. Vejen van deze mannen,, zullen, voor zooverre zQ nog oagehuwdzqn^h den vreemde n met vreemdeungen trouwen. Het percentage ongehuwde vrouwen ta Nederland zal dus stjgen. Behalve dit onmiddellijk gevolg van den vrede (eigenlijk van den oorlog), is er nog een ander, dat wQ vooral niet uit Jiet oog moeten verliezen. Gedurende de oorlogsjaren hebben vele vrouwen het werk verricht van de mannen, die gemobiliseerd waren, Anderen zgn in betrekkingen gegaan em. in deze dure MJden wat bfl te verdienen: kertem, zfl hebben de plaatsen der mannen inge nomen ep kantoren, ta winkels, magazijnen, sommige fabrieken, vele bedrijven, waar al niet? Met de demobilisatie komen-in ons land! ongeveer 300JOO mannen in het burgerleven terug en eisenen arbeid. Velen, zeer velen, krijgen hun oude betrekking teiug: d.w.z. de vrouwen, die tot nu toe hun werk plant, die ook tiert in het grint van onze platte daken. Ook komt er licht reigersbek dat platte rozetten-maakt, vlak tegen den grond aan en heel vlug ook het kleine grauwe büntgras, dat als het tijd van leven Beeft later van die stralend-stekeUge gras bolletjes vormt. Op de eene plek is die aankomende flora anders dan op andere, maar in een gunstige zomermaand vormt zich al spoedig een dekkleed, dat aan niet al te zware buien weerstand kan bieden en steeds meer gelegenheid geeft voor nieuwe vestiging. Soms blijft het jaren lang bij een poover kleed van rendiermos of het nog armoediger Cornicularla, maar het kon ook best gebeuren dat ten slotte de thym, de duiaroos, de kruipwilg en de duindoorn er vasten voet kunnen krijgen en dan is er al veel gewonnen. Op onze eerste foto ziet ge een voorgrond van Cornicularla, de don kere eilanden hoogerop zijn plakkaten van verricht .hebben, worden ontslagen. Dan worden de NX>.T?de rQksbureaux, de dis tributie-kantoren, waarop voor het meerendeel vrouwen en meisjes werkzaam zijn, zoo langzamerhand opgeheven. WB krijgen dus in Nederland (ook in andere landen) een groot contigent vrouwen, die gedurende een jaar of vier gewerkt en Hink verdiend hebben eu nu na den oorlog te vergeefsch naar goed geaalar'eerden arbeid omzien. Wat zal het gevolg zfln? ZQ zullen!natuuoQk werk trachten te vinden in die; landen, waar een Ie kort aan vrouwen heetscht Aten beschouwe eens onderstaande sta tistiek van de landen, waarin vóór den oorlog meer mannen waren dan vrouwen: Mannen Vrouwen Mannen-surplus Ver. Staten N.-Amerika 47.332.277 44.639.989 2.692388 Canada , 3.821.S95 3.384.646 437.347 Australi 2.313.935 2.141.970 171.065 Nieuw Zeeland 553.212 499.415 53.797 Zuid-Af rika, w.o. Kaapkolonie, Natal, Trans vaal, Oranje Vrgstaat 3.069.392 2.904C02 165.390 De Vereenigde Staten'alleen al, zouden dus het surplus van de vrouwen uit NoordWest-Europa kunnen gebruiken, een waar Parades dus voor haar* want het voordeel zou tweeledig zijn: zij zouden er werk kun nen vinden en zQ zouden, om hét eens plat-weg uit te drukken nog een laatste kans kunnen wagen om aan den man te komen. Doch- die tijden zQn vooraf, dat men, evenals vreeger de boeren-nederzettingen in Zuid-Afrika eene scheepslading Amsterdamsche weesmeisjes laat uitkomen, die als huisvrouw dienst zullen doen. 1) Naar de Vereenigde Staten dus zal het meerenieel der overtollige vrouwea emigreeren. Doch ook Canada zal haar deel krijgen. Want dat in Canada het gemis aan vrouwen ten zeerste gevoelt wordt, blijkt wel uit Ella Basbford's 2) «Canada's Welcome to Women Workers," dat in 1911 het licht zag in the Strand Magazine. Daarin schrijft zij o.a. dat in Canada een enorme vraag naar dienstboden en huls houdsters bestaat; en deze home helps" (zoo worden zQ daar genoemd) moeten, .goed van aainemen" zijn, gezondheid, op gewektheid en volharding bezitten om zoo wel het aangename als het minder aange name werk te verrichten. Zjj bestieren de huishouding, maar ook helpen zij met het oogsten en hooien en alles wat met den hoenderhef in verband staat is voor haar rekening. Ook zet Efla Bashford uiteen, dat Canada niet alleen .home helpe" brood^noodig beef t, maar ook en veoral «ntwlkkelde vrouwen voor de steden en scholen. Doch het zeu te ver voeren hier dieper op door te gaan. Echter kunnen w{j er niefgenoeg op wijzen, hee onverantwoordelijk, ja zelfs hoe ge vaarlijk het is veor vrouwen en meisjes (men denke o A. aan den handel in blanke slavinnen IV «m a>o mtaÉ^br/; de .beane fooi" wur Amerika te f lftl, zttnder vol doende kennis van de taiT en liet land te bezitten. Want het leyen daar is geheel anders dan in ons vaderland; net gemoe delijke, het gezellig-httiselQke mist men daar ten eenenmaüe. Tegenover de vete voordeelen, die de Vereenigde Staten en Canada opleveren, staan minstens evenveel misschien wel veel meer, nadeelen. En dan nog een raad: men moet vooral niet afgaan op de aanbiedingen van werfagenten, enz., want het is in de Vereenigde Staten bij de wet verboden om werk aan te nemen, vóórdat men in Amerika geland is: dit geldt echter niet vtordienst boden. Aan dezen maatregel wordt streng de hand gehouden; het zou niet voor de 1) Dat de U.S. het tekort aan vrouwen zelf gevoelen, MQkt wel hieruit, dat zij ge durende dezen oorlog een oproep hebben gedaan in Frankrijk om plm. 50.000 Fransche vrouwen te 'trainen als verpleegsters voor het Amerikaansche leger! 2) Verbonden aan .the Brltish Women's Emigration Associatlon." kruipwilg. De heuvel rechts heeft aan zijn noordhelïing een aardige begroeiing van boompjes mos, veronlca, maanvarentjes en herminium en zijn een paar eikjes opge schoten, die de Vlaamsche gaai er gebracht heeft. Ook groeiden daar duinraosjes, witte en nog een menigte andere planten. Ik had daar een stuk van honderd vierkante meter afgeperkt om er den ongehinderden plan tengroei te controleeren in den loop der jaren. Dat hoeft nu niet meer, want het is er militair oefeningsterrein geworden en het duin is er nu druk aan 't verstuiven. Nog voor dien tijd hebben de konijnen er hun kunsten vertoond. Ditmaal waren het de jonkies, die hun graafspelletje ge speeld hebben, misschien wel een stuk of zes op een rij, tenminste ze hadden den grond van plantengroei ontbloot juis op de plek waar drie plooien in de heuvelreeks elkander ontmoetten. Toen z|n er stortbuien eerste maal gebeuren, dat de Amerikaansche autoriteiten iemand terugzenden die bij aan komst bleek in de Vereenigde Staten een contract te hebben aangegaan met een werk gever aldaar. Maar laten ze zich toch door betrouwbae sflde deèn.voorlichten en raden; et bestaat eene Vereenlging, die zich uitsluitend bezig houdt om mentenen, die emigreereh willen, met raad en daad (doch geen geldelijke hulp) bij te staan. Het Is het Informatiebureau van de Nederlandsche Vereeniging Landverhui zing, gezeteld te's-Gravenhage, Bezuidenhoutsche Weg 30, dat geheel kosteloos en belangeroos informaties verstrekt aangaande emigratieen alles wat daarmee verband houdt. Het. probleem van het surplus van vrou wen, heb ik hiermede niet opgelest, verre van dten, daarvoor is het veel te ingewik keld, om het zoo maar met enkele woorden te kunnen behandelen. Maar het was mijne bedoeling om de aandacht der Nederlandsche vrouwen te vestigen op dit diep ingrijpende vraagstuk, dat haar toch zoo zeer ter harte moet gaan, zelfs al zijn zQ getrouwd en al behoeven zij niet in eigen onderhoud te voorzien. JOHANNA B. A. MARCUS INGEZONDEN Aan mevrouw E. C. v. l. M. Naar aanleiding van uw stukje Van Vrou welijk Doen en Benken, wil ik opkomen tegen uwe opvatting, dat de meerdere tetellectueele ontwikkeling der vrouw ten nadeele van hare ware vrouwelijkheid zoude zfln, inte gendeel eene ontwikkelde vrouw zal zooals mijne ervaring leerde bij vrouwen die ik hoogachtte om hare geestelijke gaven, ook op haar gezinsleven den stempel van haar grootere geestelijke begaafdheid weten te drukken, me dunkt bet sprookje van de hobbezakaehtige kiesrechtvrou w en blauwkous hoort al lang tot het verleden waar alle bakersprookjes in spelen. Ik voor mij die als moeder van een groot gezin n'en deplaise uwer bewering, meestal tijd gevonden heb om geregeld vergade ringen van de Vrouwenbeweging mede te maker», zonder naar ik meen de belangen van mijn gezin te verwaarloozen, oordeel uwe opvatting van de stille, zorgzame huls vrouw, waar de man die in de wereld zijn geestelijke afleiding heeft, verzorgd wordt en uitrust, een zeer idyllische voor den man, die zich interesseert voor de poes en dan vrijer van de meid. Maar de meeste van onze jongelui zouden vrees ik niet meer tevreden zijn met uwe ideale huis vrouw, de coëducatle heeft ook geestelijke banden gelegd tusschen de beide secten. Dat er mannen bestaan als uw artist, dat zrj steeds zullen bestaan, is een geluk veor de goedigen weinig ontwikkelde meisjes die ook wel steeds zullen gevonden worden, niettegenstaande vooruitgang en ontwikke ling. Maar tot mijn spijt is uwe Idylle niet zoo mooi als ze lijkt. Moge de man tevre den zijn met zrjn zorgend, bescheiden vrouwtje, met nadruk wil ik er op wijzen dat wfl vrouwen niet alleen vrouw doch allereerst moeder Zrjn, dat het moederschap ons hooge, heilige plichten oplegt. De man heeft onze geestelijke steun niet altijd noodig, ofschoon uwe goede, domme huisvrouw in tijden van zorg en beproeving die in elk gezin kunnen komen wel geeste lijk te kort zou kunnen schieten in hare taak van vrouw en echtgenoote; maar onze kinderen hebben, wanneer het tijdperk van hunne lichamelijke verzorging voorbij is, meer nog dan vroeger cnze geestelijke leiding noodig. Wee de moeder die eigen geestelijke opvoeding verwaar loost in de materieele zorg voor haar gezin, welk een teleurstelling wacht haar. Ze ziet haar kinderen hoe meer ze opgroeien zich van haar verwijderen, de wereld krijgt de schuld, de waanwijsheid der jeugd, hun overmoed, en ze kan noch wil begrijpen dat de schuld bij haar zelve ligt. Bij de interessante ge sprekken over de nieuwe japon en de poes vergat ze dat de jeugd, de wereld, de maat schappij rondam baar in hunne ontwikkeling vooruitgingen. Ze verzuimde mede te leven in datgene wat v«or hare kinderen belangrijk was, -te begrepen de stroomingen in de uiiiiiiiiiiiiiinii gekomen, niet n, maar vele achter elkander, twee dagen lang. Daardoor is een lange en diepe kuil uitgespoeld; ge ziet hem achter de plakken van kruipwilg. Het uitgespoelde zand vormde een witte streep die van verre zichtbaar was en bereikte heelemaal den bodem van de vallei waar het een grazig plekje decimeters diep bedekte en voor langen tijd bedierf. Ik ben toen het duin eens verder ingestapt ea heb nog tientallen van dergelijke spoelgeulen gevonden, alle maal ontstaan op plekken waar het plantenkleed was vernield. Op dezelfde wijze werkt de wind, maar nog veel erger, want die kan overal vat krijgen, terwijl het water alleen verwoestend kan optreden langs hellingen en in plooien. De wind echter grijpt ook de vlakte aan en drijft zijn zand evengoed de helling op als daalwaarts, zoodat hij hon derden malen meer zand verplaatst als het water. Maar hr] spreidt het meer uit en Schade, aan het duin toegebracht door stortbuien foto O. Bosch Een mooi eikenbosch aan den binnenkant van het duin, dat gaandeweg bedolven wordt onder stulfzand > foto G. Bosch Teektnlng voor ,jte Atnsttrdamnui?' viin SyVe Aafja St. NIcolaas Gro«te kamer, mooi Goed verwwrnd n Klmf ren spelen met elkander, . Stralend blij staat hun gezfcbt. Heel de tafel vol met speelgoed, Borstplaat, letten en bonbons. , De ouders blfl met vrienden pratend,* Lachend klinkt het stemgegons. ,-/>??' *,'.4 Op de straat een bibb'rend tweetal, ' Schuilend vóór de hageljacht, x Hebben brj 't verlichte venster > Onder 't af dak stil gewacht.. Hongrig turend naar de- schatten, Daar op tafel uitgestald, Lutsfrend naar de bigde stemmen En 't gelach, dat telkens schalt. Dé~budste zegt: Broer, op diékindren Was St. Niclaas wel heel goed:" Broer vraagt: Zijn dan rijke kindren Altijd even lief en zoet?" P. A. E. ?IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIHt maatschappij die niet stilstaat, de maat schappij samengesteld door het volksleven, de kunst, literatuur en wetenschap. Neen de vrouw die zich houdt in de enge kringen van haar gezin kan en mag niet de ware vrouw zijn, de echte vrouw is moeder in alle opzichten, .moet medeleven het leven In de ruime wereld, waar ook hare kinderen hunne plaats moeten vinden. Wanneer de jenge meisjes van vroeger tevreden geweest waren met de toestanden als in onze jeugd, zouden dan onzedochters nu de rechten en vrijheden fat de maatschappij hebben, welke haar deel zijn? Straks zal het Vrouwenkiesrecht onzen vrouwen recht geven tot ontplooiing hunner eigen persoon lijkheid. Vrouwen en moeders, weest niet tevreden met alleen de zorgende huisvrouw te zijn, maar ontwikkelt u, leeft mee, mei alles wat om u heen leeft, dan zult ge x)n de ver trouwde van uwe dochters en ge zult de eer bied en hoogachting van uwe zonen verdienen. Door ons zelf te ontwikkelen, mee te leven met de jeugd om ons heen, hun opvattingen te leeren begrijpen, daardoor alleen kunnen wij onze volwassen kinderen behouden. Dit is de waarachtige bevrediging voor de vrouw en hare roeping als mensen en echt genote, de waarborg voor een gelukkig huwelijk, met het ouderwetsche van den man als heer en meester, het beste van zfla geestesleven bewarend voor de bulten wereld» maar een samenleven in de huiselijke kring: en de maatschappij. E. S. G. miiiiimiiiiiHnimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiliiiiiiniiimmiiiiiJiiiiiit :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VAN SCHAICK ?MTHSTRAUT UTRECHT iiiiiinuiliiHiiiiinnniiiniHlii daardoor valt het op een gegeven oogenblik minder in het oog. WQ leerden vroeger op school, dat je aan de Oostzee gevaarlijke stulfduinen had, die wouden vernielden en dorpen bedreigden, maar dat het Hollandsen duin tot stilstand was gekomen. Dat mag in den goeden ouden tijd van veertig jaar geleden voor de streek tusschen Den Haag en Schoorl misschien wel waar zfln geweest. Thans is het echter anders, zooals ge op onze tweede foto zien kunt, die een eikenbosch voorstelt aan den binnenkant van het duin. De stammen zrjn geheel in het zand bedolven en de kranen vormen nu een raar, nieuw woud dat met ondergang wordt bedreigd. Dit bosch be vindt zich in de buurt van Haarlem, ik ken er ook zoo bij Wassenaar. Trouwens de duinen benoorden den Haag geven tege lijkertijd voorbeelden ervan hoe de mensen allertreurigst en allerdroevendst het duin landschap maakt tot een weerzinwekkende woestenij en hoe hij het met goede wil en inspanning kan verhelpen. Het duin is teer. Als ik er wandel dan vermijd ik de zwakke plekken. Er zijn nog een paar menschen die dat doen. Maar de meeste jongelui denken dat het een oord is «m er te ravotten. Dat is ook wel prettig en op sommige plaatsen hindert het niet. Maar op andere wel, en daarom is het de heilige plicht van iedereen die toegang tot de duinen heeft of toegang tot de dui nen verschaft, om er voor te zorgen, dat zij er niet onder te Irjden hebben. Het verkeer moet geleid worden langs bepaalde niet te enge banen, de beplanting en be groeiing moet uitermate worden ontzien en gebieden die het niet velen kunnen, moeten streng en afdoende worden afgesloten. De gemeente Bloemendaal gaat binnenkort een doorbraak maken naar de zee. We kennen dergelijke doorbraken bij Den Haag, het Wassenaarscbe slag, Noordwijk aan Zee, Zandvoorterstraatweg, Wijk aan Zee, Egmond, Bergen, de een al miserabeler dan de ander en ze konden toch zoo mooi zijn, als het duin naar' behooren werd behandeld. We zrjn er waarlijk benieuwd naar, boe Bloemendaal dat zal klaar spelen. Het is een werkje, vol verantwoordelijkheid. JAC. P. T H ij ss EN