Historisch Archief 1877-1940
kuaitdeze
en
**«en: zeggen:
óaieoogën nu
iywbHal door
zoRJtevttér,
vtamde ?chroeiwalm
if bewagt.pnsfaogniet
*?r f W8Wte.de meoach
ontdekt in den
mensch. En hoe
ibeemt ook met de
lfs Samou's-voeten
op den grond .al»
e afgttns van een
arte materie
opons
m «f»- raetortek, hebben ook
verzea «ea «cMJn van kracht, doch
kracht te «bek en lyriek als b.v. de
'van ket der* bedrijf:
«ijn liefdelied,
lakirtt uwe harpen,
**J»*de sprankelval ? ' :
««?ÉtaMrabneiea uit foateinen
,_ 'Van kiystaf -. /,.,
'zthft ea rfgt eea snoer
?tot. een zoete melodie
aaneen,
_.__:stevianen, mijn heldenHetf.... ~r
\ -? -TOllt d« zonnedag... .1".
I«,?tflt den draad versleten. Ia het geheele
wek heb ik -maar twee frischbeeldende
versregels gevonden. Op blz. 37: .en zijn
hun armen slap als ultgevltgeld stroo....",
ea op blz. 68 Mijn oogen, die zoo Taak
naar 't blauwe vloerkleed uwer tronen
schouwden". "
Toch, bedenkelijker dan de, schier nergens
een zuiver vizióen openende
beeidsprakigheld, dunkt m]) het wezen, van dit
tooneelwerk, aan déargelooze vroomheid van het
Oude Testament onttrokken ea 'op geen
ander, evenwaardig plan van meer bewuste
menscheiqkheid geheven. Want dat jonkske
zal een Nazirëer Qods zfja van de
moedersschoot af tot op den dag van zfln dood",
lezen we in den Bijbel omtrent Samson. Maakt
niet zijn geboorte, door een Engel des Heeren
verkondigd, hem tot een uitverkorene, ook in
het uur zijner zwaarste beproeving? En is het
niet juist deze, toch niet louter physleke
boyenmenschelijkheid, die de, uitsluitend
door uiterlijke kracht (haar schoonheid)
machtige, Dalila tot het uiterste tart ? Wat
komt het er voor ons op aaifof deze vrouw
zich aanstelt als een deerne, jegens de mannen
harer omgeving slechts superlatieven van
verachting uitkraamt, van lammergieren"
tor en met .walgelijke padden", om eindelijk
met Samaon's afgesneden haardosch, als
een salon-raagbol in de hand, ons verlangen
te doen uitgaan naar een
tooneel-vuilnisbeli? Wfj vragen om mee te voelen met
een vrouwelijke mensch, die haar hei-,
llgsthezlt: haar ideaal In den man, in wien
*f haar Meester erkent, vernielt, omdat z$
tot zfln hobpeid niét vermajrie reiken, *ijn
.goHscebetnt" op geen andere wijze
benaderen kan. Het ^helm t2O»m«on'8 kratht
is het geheim van zfln hart» Want hij teeftgft
mij zijn gansene hart verklaart", vladen we
nadrukkelijk ia den Bfjbel. Eén oogenbllk
meent Dalila hem door haar wanhoopsdaad
doch ook zonder zijn haren, dje immers
weder .begonnen te wassen gelijk dat zijn
hoofd geschoren werd", blijft deze mensch
een .innerlijk ongenaakbare, bestemd zijn
God te dienen tot den dood, en als marte
laar te sterven. Wat moet eea dichter in
zijn mars voeren om ons dien mensch .la
zijn sterkte" te doen beseffen! Een groen
bengaalsch- voetlichtje brengt deze open
baring niet.
En zou het dan Samson eenmaal ge
plaatst op den rang, waarop hfl, op grond
van zijn geboorte en tevens uit kunstzinnig
oogpunt, recht heeft, niet vanzelf nood
zakelijk zijn gebleken de vrouw, die hem,
zij het vruchteloos, kamp geeft, «eniger
mate te maken tot zijn portuur? Zien wg
in Dalila' niet het prototype der vrouw,
gelijk het ons, via Snakespeare's .Getemde
feeks", Ibsen's Hedda Gabler" en tallooze
vrouwen gestalten in de literatuur bewust
geworden is, veel eer dut een uitzonderlijk
laag creatuur ? Van dëunE«renbeemt heeft,
behalve door inlasschlng van het
banaal braaf tooneel met het parelsnoer
door n wijziging la het, overigens vlak
gevolgd bijbelverhaal getracht aan zijn
aHht nog te redden wat te redden v4d.
Zfl verraadt Samson n.L niet aan de
Filisvorsten voor kiinkende munt, maar
in uiteicht gestelde promotie tot
'Van Dagon. Doch waar hij haa^
*h«eds drte bedrfjven lang bad neergehaald,
trof dit fijner middel weinig doel en viel
fct ons bovendien zwaar ons juist deze
dame voor te moeten stellen als een
toepriesteres^ En terwijl zB in het
op de rose kussens vóór den
geknield lag, bleven wij ons afvragen
wat nu eigenlijk deze apotheose te maken
had met het eeuwenoud probleem tusschen
man en vrouw, en met de kracht van een
geloof, dat bergen verzet en pilaren als
halmen verbrijzelt?
Stellig zou de regie dit jonge, van opper
vlakkig? geweldigheid daverende werk heb
ben kunnen leiden in aesthetischer banen,
en eenig evenwicht hebben verkregen door
de schrilstekreten tedempen,[de kleuren inén
te doen smelten tot het goud-overglansd
clair-obscur, dat het tooneel maar van
Rembrandt heef t. af te kijken. Gelegenheid voor
picturale schoonheid was hier te over,
en dan gaat het toch feitelijk niet aan
ons bijv. de drie vorsten uit het
OudeTestament, dus lang vóór de
verdemocratizeering der dynastie, vóór te zetten
als waren het de dienaren van den Sultan
van Solo. En boe men er toe gekomen
is mevrouw De Vos-Poolman, onze lite
raire soubrette bij uitnemendheid, met
tlvcfen teen en AUlière-gestaUe, de
«r «roote iragédienae op te drageft?
wter afgrond-donkere «tem in
dulhaar zilveren
rol eener
Dalila, wter afgrond-donkere
zendertei nuancen de liefde, dje hartstocht
is, fiidstert in ons geéioed, «a wier' ? gebaar
louter sehoone verlokking heet te ifln. Het
was p|nifk om ,«an te zien hoe mevrouw
De Vos zich .'met alle middelen der
techniek door deze rol heenwërkte en haar
toevlucht moest nemen tot opcra-trucs, als
bijv. het ultplukken van een chrysanthemum,
om aan te vullen wat haar, zoowel door
den auteur als door eigen natuuflQke gaven,
onthouden bleef.
De feestelijkheid van den avond gold
Wlllem van der Veer, twaalf-en-een-half-jaar
tooaeelspeler. Hij behoort tot de goede
krachten en brengt, behalve een vaak schoone
plastiek, in sdmmige rollen (ik denk bijv.
aan zfln Jonathan in .De Wijze Kater") een
eigene, trouwhartige pofizie op de planken,
welke hem bij het .publiek bemind maakt.
In het begin scheen het of deze poëzie, tot
wijding gestegen, ook zfjn Samson zou ver
lossen uit de nuchtere werkelijkheid waarin
de regie het geheele werk had gelaten; doch
dit gebeurde niet, het bleef ook van Van
der Veer, schoon ietwat romantisch getint,
feiten-spel. En wfj. kunnen dus uit deze,
hem physiek zoo wel passende rol, nog niet
gissen of hij eenmaal met een Herodes, een
HoloferneS of Samson van grootseber allure
en rijker diepgang verrassen zal.
TOP NAEFF
iiiitiiiiiiiiiitiiiniiiiin
iiiiiiiiniiiiiiiitii
iiiiiiiiiiiiiiiiii
DAMES I
Laaf my Uw WINTERMAMTEL, die niet warm genoeg Is, met BONT of WOL warmer maken, BOMTKRAAG of
UtAitOHETTEli opzetten, van Uw waardeloos Mantolcostuum een LANGE MANTEL maken of Uw goederen in model
normen. Allo werk, hoe klein ook, wordt door mij aanvaard. Ik wil nrobeeren het geheele personeel aan het
werk i» houden. Ook kunt U van oude Mantelcostuums TAILLE-COSTUUNIS laten vervaardigen. Ik keer, repareer,
pers do goederen in model, ver heter slecht fittende goederen, verwerk coupons, voer moffen, repareer hont,
overtrek pelsmantels, enz. enz.
**. .
Speciale Crlals-Reparatle-Afdoellng,
uitsluitend voor Dameakleedlng en Bontwerk
'?.'."' ' ,
HEERENGRACHT 3O4-3O6 Tel. N. 806O AMSTERDAM
J. KUHR,
DAMESKLEERMAKER en BONTWERKER
VAMKWIDIG
10 Maaflofn
T*Moon 604
A. WEILL '
Lid der Kou. Goedgekeurd* Var* w» Bontworkersbedrijven
Bartoljorisstraat 26-28
Telefoon 6O4
Gevestigd sedert 1856
Grootste keuze In alle BONTSOORTEN en In alle MODELLEN
DE NUTTIGSTE EN SOUEO8TE
KERSTMIS-GESCHENKEN
Vermaken en Repareeren Zuiveren van mot
Polsmantols en Pelsjassen in voorraad en worden naar maat gemaakt
AUTO-PELSEN - VOETZAtCKEN
,\ 4
Onderhoudende en prettige Lectuur voor de a. s. Kerstdagen»
ORANJE-BIBLIOTHEEK VOOR JONGENS EN MEISJES. WERKEN VAN JUSTUS VAN MAURIK.
.. . . ING. GEB.
ANDRIESSEN, P. J., Albertine. 5e druk.
Pl|ten van Wm. Steeling ..... ? 1.-? 1.75
*-, Het Heidebloempje. 4e druk. Platen
Van Wm. Steeliag ........ . 1.?, 1.75
CUMMINS, Miss, De Lant»arnop8teker,geïll. . 1.?1.75
DROQGENDIJK, J. M., Een Weezenoproer
U het ja«r 1809 1.?1.75
Platen van A. J. Funke Küpper.
DIJKSTRA, D., In strijd om d« rrijlitid.
Platen van J. H. Istngs Jr. ...... 1.?1.75
Het Zigeuner kamp. Platen v. J. Wiegman,, 1.- 1.75
KIEVIET, C. JOH., Wilde Bob. 5e druk.
Platen van Wm. Steelink .....
-- , Het Slot op den Hoef. 4e dr. Platen
van C. Koppenol ...... ....
KOK, TRUIDA, Loula Almerns. Platen van
C. Koppenol ..........
-- , Oe kleindochters ran Merr.
Westlandt. 3e druk ..........
Platen van W. Steelink.
WEHL, NANNIE VAN, Aan den waterkant.
/
ING. GEB.
1.- . 1.75
1.- , 1.75 ~
1.?, 1.75
1.
1.1.75
1.75
MAURIK,
II. '
UI,
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX,
JUSTUS VAN, 1. Uit het ?lk.
Met z'n achteii ......
Krates .........
Burg«rlnidjes .......
Uit n pen .......
Tam allerlei sla? .....
Papierea kinderen .....
Verspreide novellen ....
Amsterdam bij dag en nacht .
Novellen en
schetsen
Prijs p. deel
in geïllustr.
omsl./0.50,
in
stempelband /0.90.
Verttoogd. met 6 pOt. Crisis-toeslag
MAURIK, JUSTUS VAN, X, Op reis «n thuis
, XI. Oude k«nnis»en
, XII. Stille meuschcn
ING, GEB.
, Indrnkken yan eea Totok, 4e druk. ? 2.75 ? 3.25
Met bijna 100 platen.