De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1918 21 december pagina 11

21 december 1918 – pagina 11

Dit is een ingescande tekst.

kuaitdeze en **«en: zeggen: óaieoogën nu iywbHal door zoRJtevttér, vtamde ?chroeiwalm if bewagt.pnsfaogniet *?r f W8Wte.de meoach ontdekt in den mensch. En hoe ibeemt ook met de lfs Samou's-voeten op den grond .al» e afgttns van een arte materie opons m «f»- raetortek, hebben ook verzea «ea «cMJn van kracht, doch kracht te «bek en lyriek als b.v. de 'van ket der* bedrijf: «ijn liefdelied, lakirtt uwe harpen, **J»*de sprankelval ? ' : ««?ÉtaMrabneiea uit foateinen ,_ 'Van kiystaf -. /,., 'zthft ea rfgt eea snoer ?tot. een zoete melodie aaneen, _.__:stevianen, mijn heldenHetf.... ~r \ -? -TOllt d« zonnedag... .1". I«,?tflt den draad versleten. Ia het geheele wek heb ik -maar twee frischbeeldende versregels gevonden. Op blz. 37: .en zijn hun armen slap als ultgevltgeld stroo....", ea op blz. 68 Mijn oogen, die zoo Taak naar 't blauwe vloerkleed uwer tronen schouwden". " Toch, bedenkelijker dan de, schier nergens een zuiver vizióen openende beeidsprakigheld, dunkt m]) het wezen, van dit tooneelwerk, aan déargelooze vroomheid van het Oude Testament onttrokken ea 'op geen ander, evenwaardig plan van meer bewuste menscheiqkheid geheven. Want dat jonkske zal een Nazirëer Qods zfja van de moedersschoot af tot op den dag van zfln dood", lezen we in den Bijbel omtrent Samson. Maakt niet zijn geboorte, door een Engel des Heeren verkondigd, hem tot een uitverkorene, ook in het uur zijner zwaarste beproeving? En is het niet juist deze, toch niet louter physleke boyenmenschelijkheid, die de, uitsluitend door uiterlijke kracht (haar schoonheid) machtige, Dalila tot het uiterste tart ? Wat komt het er voor ons op aaifof deze vrouw zich aanstelt als een deerne, jegens de mannen harer omgeving slechts superlatieven van verachting uitkraamt, van lammergieren" tor en met .walgelijke padden", om eindelijk met Samaon's afgesneden haardosch, als een salon-raagbol in de hand, ons verlangen te doen uitgaan naar een tooneel-vuilnisbeli? Wfj vragen om mee te voelen met een vrouwelijke mensch, die haar hei-, llgsthezlt: haar ideaal In den man, in wien *f haar Meester erkent, vernielt, omdat z$ tot zfln hobpeid niét vermajrie reiken, *ijn .goHscebetnt" op geen andere wijze benaderen kan. Het ^helm t2O»m«on'8 kratht is het geheim van zfln hart» Want hij teeftgft mij zijn gansene hart verklaart", vladen we nadrukkelijk ia den Bfjbel. Eén oogenbllk meent Dalila hem door haar wanhoopsdaad doch ook zonder zijn haren, dje immers weder .begonnen te wassen gelijk dat zijn hoofd geschoren werd", blijft deze mensch een .innerlijk ongenaakbare, bestemd zijn God te dienen tot den dood, en als marte laar te sterven. Wat moet eea dichter in zijn mars voeren om ons dien mensch .la zijn sterkte" te doen beseffen! Een groen bengaalsch- voetlichtje brengt deze open baring niet. En zou het dan Samson eenmaal ge plaatst op den rang, waarop hfl, op grond van zijn geboorte en tevens uit kunstzinnig oogpunt, recht heeft, niet vanzelf nood zakelijk zijn gebleken de vrouw, die hem, zij het vruchteloos, kamp geeft, «eniger mate te maken tot zijn portuur? Zien wg in Dalila' niet het prototype der vrouw, gelijk het ons, via Snakespeare's .Getemde feeks", Ibsen's Hedda Gabler" en tallooze vrouwen gestalten in de literatuur bewust geworden is, veel eer dut een uitzonderlijk laag creatuur ? Van dëunE«renbeemt heeft, behalve door inlasschlng van het banaal braaf tooneel met het parelsnoer door n wijziging la het, overigens vlak gevolgd bijbelverhaal getracht aan zijn aHht nog te redden wat te redden v4d. Zfl verraadt Samson n.L niet aan de Filisvorsten voor kiinkende munt, maar in uiteicht gestelde promotie tot 'Van Dagon. Doch waar hij haa^ *h«eds drte bedrfjven lang bad neergehaald, trof dit fijner middel weinig doel en viel fct ons bovendien zwaar ons juist deze dame voor te moeten stellen als een toepriesteres^ En terwijl zB in het op de rose kussens vóór den geknield lag, bleven wij ons afvragen wat nu eigenlijk deze apotheose te maken had met het eeuwenoud probleem tusschen man en vrouw, en met de kracht van een geloof, dat bergen verzet en pilaren als halmen verbrijzelt? Stellig zou de regie dit jonge, van opper vlakkig? geweldigheid daverende werk heb ben kunnen leiden in aesthetischer banen, en eenig evenwicht hebben verkregen door de schrilstekreten tedempen,[de kleuren inén te doen smelten tot het goud-overglansd clair-obscur, dat het tooneel maar van Rembrandt heef t. af te kijken. Gelegenheid voor picturale schoonheid was hier te over, en dan gaat het toch feitelijk niet aan ons bijv. de drie vorsten uit het OudeTestament, dus lang vóór de verdemocratizeering der dynastie, vóór te zetten als waren het de dienaren van den Sultan van Solo. En boe men er toe gekomen is mevrouw De Vos-Poolman, onze lite raire soubrette bij uitnemendheid, met tlvcfen teen en AUlière-gestaUe, de «r «roote iragédienae op te drageft? wter afgrond-donkere «tem in dulhaar zilveren rol eener Dalila, wter afgrond-donkere zendertei nuancen de liefde, dje hartstocht is, fiidstert in ons geéioed, «a wier' ? gebaar louter sehoone verlokking heet te ifln. Het was p|nifk om ,«an te zien hoe mevrouw De Vos zich .'met alle middelen der techniek door deze rol heenwërkte en haar toevlucht moest nemen tot opcra-trucs, als bijv. het ultplukken van een chrysanthemum, om aan te vullen wat haar, zoowel door den auteur als door eigen natuuflQke gaven, onthouden bleef. De feestelijkheid van den avond gold Wlllem van der Veer, twaalf-en-een-half-jaar tooaeelspeler. Hij behoort tot de goede krachten en brengt, behalve een vaak schoone plastiek, in sdmmige rollen (ik denk bijv. aan zfln Jonathan in .De Wijze Kater") een eigene, trouwhartige pofizie op de planken, welke hem bij het .publiek bemind maakt. In het begin scheen het of deze poëzie, tot wijding gestegen, ook zfjn Samson zou ver lossen uit de nuchtere werkelijkheid waarin de regie het geheele werk had gelaten; doch dit gebeurde niet, het bleef ook van Van der Veer, schoon ietwat romantisch getint, feiten-spel. En wfj. kunnen dus uit deze, hem physiek zoo wel passende rol, nog niet gissen of hij eenmaal met een Herodes, een HoloferneS of Samson van grootseber allure en rijker diepgang verrassen zal. TOP NAEFF iiiitiiiiiiiiiitiiiniiiiin iiiiiiiiniiiiiiiitii iiiiiiiiiiiiiiiiii DAMES I Laaf my Uw WINTERMAMTEL, die niet warm genoeg Is, met BONT of WOL warmer maken, BOMTKRAAG of UtAitOHETTEli opzetten, van Uw waardeloos Mantolcostuum een LANGE MANTEL maken of Uw goederen in model normen. Allo werk, hoe klein ook, wordt door mij aanvaard. Ik wil nrobeeren het geheele personeel aan het werk i» houden. Ook kunt U van oude Mantelcostuums TAILLE-COSTUUNIS laten vervaardigen. Ik keer, repareer, pers do goederen in model, ver heter slecht fittende goederen, verwerk coupons, voer moffen, repareer hont, overtrek pelsmantels, enz. enz. **. . Speciale Crlals-Reparatle-Afdoellng, uitsluitend voor Dameakleedlng en Bontwerk '?.'."' ' , HEERENGRACHT 3O4-3O6 Tel. N. 806O AMSTERDAM J. KUHR, DAMESKLEERMAKER en BONTWERKER VAMKWIDIG 10 Maaflofn T*Moon 604 A. WEILL ' Lid der Kou. Goedgekeurd* Var* w» Bontworkersbedrijven Bartoljorisstraat 26-28 Telefoon 6O4 Gevestigd sedert 1856 Grootste keuze In alle BONTSOORTEN en In alle MODELLEN DE NUTTIGSTE EN SOUEO8TE KERSTMIS-GESCHENKEN Vermaken en Repareeren Zuiveren van mot Polsmantols en Pelsjassen in voorraad en worden naar maat gemaakt AUTO-PELSEN - VOETZAtCKEN ,\ 4 Onderhoudende en prettige Lectuur voor de a. s. Kerstdagen» ORANJE-BIBLIOTHEEK VOOR JONGENS EN MEISJES. WERKEN VAN JUSTUS VAN MAURIK. .. . . ING. GEB. ANDRIESSEN, P. J., Albertine. 5e druk. Pl|ten van Wm. Steeling ..... ? 1.-? 1.75 *-, Het Heidebloempje. 4e druk. Platen Van Wm. Steeliag ........ . 1.?, 1.75 CUMMINS, Miss, De Lant»arnop8teker,geïll. . 1.?1.75 DROQGENDIJK, J. M., Een Weezenoproer U het ja«r 1809 1.?1.75 Platen van A. J. Funke Küpper. DIJKSTRA, D., In strijd om d« rrijlitid. Platen van J. H. Istngs Jr. ...... 1.?1.75 Het Zigeuner kamp. Platen v. J. Wiegman,, 1.- 1.75 KIEVIET, C. JOH., Wilde Bob. 5e druk. Platen van Wm. Steelink ..... -- , Het Slot op den Hoef. 4e dr. Platen van C. Koppenol ...... .... KOK, TRUIDA, Loula Almerns. Platen van C. Koppenol .......... -- , Oe kleindochters ran Merr. Westlandt. 3e druk .......... Platen van W. Steelink. WEHL, NANNIE VAN, Aan den waterkant. / ING. GEB. 1.- . 1.75 1.- , 1.75 ~ 1.?, 1.75 1. 1.1.75 1.75 MAURIK, II. ' UI, IV. V. VI. VII. VIII. IX, JUSTUS VAN, 1. Uit het ?lk. Met z'n achteii ...... Krates ......... Burg«rlnidjes ....... Uit n pen ....... Tam allerlei sla? ..... Papierea kinderen ..... Verspreide novellen .... Amsterdam bij dag en nacht . Novellen en schetsen Prijs p. deel in geïllustr. omsl./0.50, in stempelband /0.90. Verttoogd. met 6 pOt. Crisis-toeslag MAURIK, JUSTUS VAN, X, Op reis «n thuis , XI. Oude k«nnis»en , XII. Stille meuschcn ING, GEB. , Indrnkken yan eea Totok, 4e druk. ? 2.75 ? 3.25 Met bijna 100 platen.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl