f v'3 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERL AN D 4 Jan. '19. - No, 2167 l Op den Edonomtschen Ultktyk i Symen, betaalt" Iedereen kent uit het klassieke spel van Boerenschroora de tragische figuur van den rampzaligen Symen, die hoe ook van de anderen de kansen keeren ge doemd schijnt eeuwig te betalen. Men kent ook zijn aandoenlijke klacht. .Men laat mij werken, laat mij zweeten, En 't wordt door anderen opgegeten!" Wie is onder de in onze maatschappij heerscbende productie- en distributfe-verhoudingen (ik denk aan normale tijden, maar de vraag en het antwoord zijn dezelfde voor onzen zeer ahmormalen tijd) de Symen, die betaalt? Er zullen er zfjn, die zeggen: naar dat Is natuurlijk de arbeider, de pro ducent, die aan de door hem bewerkte goe deren door zijn arbeid een zekere verbruikswaarde geeft, doch door de kapitalisten ondernemers wordt afgescheept met een karig loon. Zij, die aldus redeneeren, zullen in de twee boven aangehaalde regels het kort begrip terugvinden van Karl Marx's meerwaarde-theorie. Anderea, zich herinne rend dat het spel van Boerenschroom ons in een plattelandsgemeente verplaatst en dat Symen een boerenknecht is, zullen in het beroemde distychon de agrarische quaestie als in een nutshell besloten vin oen. Het kan o ik zfjn, dat de belastingbe taler in den eeuwig betalenden Symen zijn eigen bfeeld herkent: hij pleegt en zwoegt llllliliiliiilllllilllliiiiiiiliiiinil iini en slaaft, maar de vruchten van dat al worden hem grootendeels ontnomen en vallen aan het steeds wassend ambtenarenleger en aan de steeds zich uitdijende staatshuishouding toe. En misschien zullen weer anderen een andere .visie" hebben... Wat mij betreft, ik zie in den man noch den arbeider, noch den loeislaaf naar agra rische opvattingen, noch ook het slachtoffer van den onverzadlgden fiteus, maar... den verbruiker! Dit elscht allicht eenige verklaring. Zij velgt hieronder. Wanneer zij hier en daar wordt gegeven in den vorm eener boutade", verzoek ik den lezer niettemin te bedenken dat het mij ernst is met deze beschouwing, gelijk trouwens zal blijken. Waarom is Sijmen: de verbruiker? Wie af wat is de verbruiker? ? Om tot het antwoord op die vraag te komen, moet men zich wel rakenschap geven van eenige dingen, die gewoonlijk aan ds waarneming ontsnappen. Ik bedoel hiermee allereerst, dat per saldo alles (letterlijk en wezenlijk), dat de productieen distributie-kosten verhoogt, afgewenteld wordt d. w. z. zooveel als maar eenigazlns mogelijk is wordt overgewenteld op hem, die in laatste instantie de zaak koopt om haar niet weer op zijn beurt te verkbopen, maar om haar te gebruiken tot bevrediging van zijn behoefte. Men zal zeggen: dit is gerni verrassende openbaring, maar een oude bekende waarheid. Toege geven, maar zij wordt niet genoeg doorge dacht. Zeker, iedereen begtijpt wel, dat, wanneer de loonen van mijnarbeiders stij gen, de steenkool duurder xal worden. Ook dat, indien de ruwe katoen door Twentsche spinners duurder wordt ingekocht, de prijs der manufacturen omhoog zal gaan. Maar bij zulke eenvoudige oorzaken en gevolgen moet men niet, gelijk veelal geschiedt, blijven staan. Het zijn niet de prijzen van arbeidsloon en van grondstoffen alleen, die de productie-kosten bepalen; 100 eenvou dig is in onze lamtngestelde samenleving dit proces niet; er zijn nog andere Items"; er zijn de dingen, die men ziet en niet en ziet. Wanneer de arbeidstijd word verkort en dit samengaat met een (al of niet daaraan even redige) vermindering van de voortbrenging, dan zullen de ,vaste lasten" der onderneming moeten worden omgeslagen over een ge ringere hoeveelheid van geproduceerde goederen. Toen Duitschland op het punt van arbeiders-verzekering zeer ver was ge gaan en andere Europeesche landen achter bleven, zeide von Posadowsky in den Rijks dag, dat Duitschland niet op dien weg alleen kon blijven voortgaan, aangezien het dan tegen de mededinging van andere landen op den duur ui« opgewassen kon zijn. Wanneer een Industrieel boven en behalve de wettelijke regelingen allerlei voorzieningen ten bate zijner arbeiders treft, heeft hij te bedenken, dat de. kosten daarvan ten slotte uit het bedrijf moeten worden gevonden; kan hij niet anders dan duur geld" vinden voor de gewenschte uitbreiding van zijn zaak, hij zal moeten overwegen of de ver meerderde opbrengst de verzwaring van die lasten zal goedmaken dan wel een verhoogde verkoopprijs van zijn product het noodige voor rente en aflossing zal moeten opleveren. Ziedaar eenige items"; er zijn er meer. Maar in 't kort komt de zaak hierop neer, dat alles, wat de productie-kosten mid dellijk of onmiddellijk verhoogt, per saldo moet worden gevonden uit de eenige bron van inkomsten: den afzet, den verkoop van wat voortgebracht is, En hiermee staan we nu nog maar aan het begin, bij den eersten schakel van de vaak lange keten, die gespannen wordt tusschen den oorsprong van het fabricaat en zijn laatste bestemming. Merk op, intusschen, dat op* zijn beurt de fabrikant is verbruiker, immers: van de machines, die hij nitt zelf vervaardigt, maar zich aan schaft, van de halffabrikaten, die hij be werkt (4e wever: het garen; de schoen fabrikant: het leder), van de hulpstoffen als brandstof, olie, papier, van alles wat in en aan de fabriek is, gelijk zij daar staat: het hout, de steenen, de licht-installatie enz., zoodat ook hij maar een tusschenschakel is. Doch laat ons dit feit, hoe belangrijk ook, verwaarloozen; laat ons zeggen: hier begint het proces en van hier gaat het volledig fabrikaat op weg op den vaak zeer lan gen weg nsar den laatsten man, den verbruiker. Hoe lang die weg is, hangt van allerlei omstandigheden af. Vaak ligt op die route een vervoer over de halve wereld (koloniale producten). Maar hoe dit zij, ieder weet wel dat het goed, gelijk het heet, door vele handen" gaat, eer het den consument bereikt en elke hand" moet er wat aan verdienen. Het is alsof er een troote rekening wordt opgemaakt, waarvan ymen de debiteur is. Ieder schrijft er zijn eigen posten op. Gij bestelt bij uw kleer maker een pak. De boer die de schapen hield welker wol eens een costuum zal opleveren, is de eerste crediteur, die den eersten post op de nota, uw nota invult. De wolhandelaar (eerste hand, tweede, derde enz.) vervolgen dit schrijfwerk. Nu komt de wol aan de fabriek of fabrieken, totdat zij als laken" die verlaat; vele pos-en zijn aan de vorige toegevoegd. Het laken komt ter markt en bereikt (via hoeveel handen, door wie ook uw nota gaat) eindelijk uw kleermaker, die er u allerhande f ournituren" bij levert, welke denzelfden weg hebben afgeloopen. Welnu, het slot van de ellen lange rekening, waarop zoo velen hun pos ten wegens" dit en «wegens" dat hebben bijgeschreven, vindt gij in een enkel, nuch ter cijfer van den meester-snijder: aan UEd. geleverd een costuum... ? x.... Deze x is het saldo, dat de verbruiker gelieve te betalen! En dit spel herhaalt zich voor alle uw behoeften. Gij zijt in den meest letterlijken zin het kind van de rekening". Symen, betaal! Maar indien het waar is, dat wij allen in die positie van Symen verkeeren, het is niet minder waar dat wij allen op onze beurtproducenten zijn; wij krijgen onze rekeningen thuis, maar wij schrijven ze zelven ook uit. Allen? Ook de rentenier? Ja, ook hij. Want hij kweekt rente; hij leent zijn geld en schrijft interest-rekeningen, die hij via zijn bankier presenteert aan de vennootschappen, in welker obllgatie-leeniogen hij deelneemt. Wij allen produceeren. Ik, die u deze beschouwingen lever, waar van gij lezer, de verbruiker" zijt, hetzij ge op de Groene zijt geabonneerd of van den Ako" hebt gekocht. En gij zijt het ook. Misschien gebruik ik uw waar" evenals gij de mijne, maar niet zoo rechtstreeks. Ten slotte steunen wij allen, niet in Nederland, niet in Europa alleen, maar op beide half ronden, op tlkaars werk, zfjn wij allen pro ducenten voor eikaars behoeften en verbrui kers van eikaars producten. Er is hier een ontzettend ingewikkeld, onnaspeurlijk wisselspel van geven en nemen, van ontvangen en betalen, van werken en andermans werk gebruiken. Elk onzer is een Symen, maar elk onzer laat zich ook door Symen betalen. Wat dit beduidt? Daarover een volgend maal. SMISSAERT iiniiiiiiimniiii llllfllllllllllllllllllllllll DE KINDERSLUIS" TE FRANK FORT «/M. Een inrichting, wel verschillend van de Kindersluis" te Rotterdam, die, als men 't zoo wil noemen, als huis van bewaring dienst doet, en waarheen, Officier van Justitie, Voogdijraden en Pro Ju ventute jon gens zenden, doch ook met deze overeen komst, dat jongens, na korter of langer i m: imiiinmm iiiniiiiii u IIH n imiiii IIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIII1IHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIMIIIIIII IIIIII1HUIMIIIIII1BIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ItlllllltlllllllllllllHIlmlIlllllllltllllllllllllllllHlltlllllll DE TWEHTSCHE BANK IHSTEIIUI, MTTEIDAI, 'i-6tfflll!.GE, OTIECIT, ??stort kapitaal f 21.952.000.?Raserven f 10.758.814.03 tea v«lle aansprakelijk veer verbliteilssei vaa: B. W. BUJDEN3TEIN ft Ca., 55-56 ThreadMedlMtreet Leidei E.C. B. W. BLUDENSTEIN Janier, Eatobede. LEDEBOER ft G»., AlMele. Belening- Courant met Rentevergoeding. fa- en Verkoop Wissel s op Binnen- en Bultenl., Vreemde Munt, Coupons. Incasseering op Binnen- en Buitenland. Kembonrscredieten in Noord- en Zuid-Amerika. I»- en Verkoop Effecten. Bewaring van Waarden. Safe Deposlts. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsen. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credieten aan Handelaren en Indnstrieelen bq hare afdeellng CBE DIETTEBEENieiNe, hetzij 'tegen borgstelling, crediethypotheek of andere zekerheid, hetzij In blanco. Rente voor DEPOSITO'S. Kreet «pvorderbaar. . , l pCt. TIen dagen opzegging IX . . Een maand vast . . J op nader overeen te komen Een maand opzegging ) voorwaarden. Drie maanden opzegging 3 . *) Zes Maanden 3% . *) EenJaar 4 . ?) ?) Van den dag der opzegging af wordt % pCt. minder rente vergoed. INCASSO-BANK AMSTERDAM - ROTTERDAM - ALMELO - ARNHEM - DELFT DORDRECHT - 's-GRAVENHAGE - NIJKERK - UTRECHT - WORMERVEER - WIJK BIJ DUURSTEDE - IJSSELSTEIN - ZAANDAM Volgestort Kapitaal f 14.OOO.OOO. Reserve f2.247.2OO. Effectenorders Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapier Cheques Bultenl. Wissels OSTïAE-enBCTAALKiS N. Doelfnstr 20-22, Amsterdam. Kapitaal en Besenen / 5.500,000, Renteverg. voor geiden a deposito met l dag opzegging . . l pCt. Bedr. tot/20.000-terst. betaaldb. met 10 oagen opzegging l^pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SLEE DEPOS1T INRICHTING, geopend: op Werkdagen van 8M tot 5 uur. op Zaterdagen en Beursvacantird. van 8% 2 Loketten van / 2.50 per maand (?10.?per jaar) en hoogertehuur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. AMSTERDAM, l Januari 1918 Sluit uwe posten bij The hm Ins, C), Li, Byzondcre voorwaarden voor alle soorten Brandt Diefstal- en Transportverzekering. Hoofdagentschap: Keizersgracht 391, AMSTEEDiM. Telefoon K. 329. ^ Opoirieli! 1883 ^ Algemeene Waarborgmaatschippl) AMSTERDAM, Keizersgracht 482. Dir.: Mr. A. H. van Hierop en P. Peelen pCt. P1NDBRIEVEN ? 1000, /500en/100 tegen WO pCt. Aflosbaar a pari binnen 25 jaar door ]aarl|ksche uitloting van ten minste 4 pCt. 5 Boek jaar 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1M7 Pandbrieven in omloop f 349.900. 601.500. > 831.050. < 1.054.850. 1.451.600. j 2 352.300. t 3 522,550. 4050.900. i 4.276.750. 5.045.350. 6 688.850. 7.836.360. Reserves 200. 500 1.000. 1.500. 2.350. 4.300. 8.600. 16.000. 25000, 50.000. 100.000. , 150400. Divi dend Ipd 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Geeft uit: 5 % Pandbrieven a 99 %. 15 December 1918 in omloop f 9.100.000.1EDEWCHE HUWCIIAPPII Gestort Kapitaal /7O.OOO.OOO - Statutaire Reserve f 12,760,286 Hoofdkantoor: AMSTERDAM Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-lndfë: Batavia, Soerabaia, Samarang, Medan en andere voorname plaatsen. Vestigingen in de Straits-Seïtlements, Britsch-lndiöen China: Singapore, Penang, Rangoon Hongkong en Shanghai. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Financieeringen. Schriftelijke of Telegrafische Credieten. Reiscrediethrieven. Deposito's. Rekeningen-Courant Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. R«nt«v*rgo*dlng voor Deposito's mot 12 maanden opzegging 4 pCt. MINISTERIE VAN FINANCIËN 5% VRIJWILLIGE LEENING VAN DEN Utrechtscho Hypotheekbank Kapitaal Hypotheken f S.OOO.OOO UTRECHT, DRIFT 17 f «9.7*4.163.07' BMmrrv'K TELEF 241 Pamdbrieven f 445.268.48 f S8.945.8OO.DE BANK GEEFT THANS UIT: Pand O brieven tegen den koers van 1OO pCt, in stukken van ? IOOO.?, /5OO?en ? 1OO.-, met verplichte uitloting van V"6 ge deelte per jaar, te beginnen in 1920. De Directie- ( Mr' L' VAN LIER ue mrectie. ( Jhr H j M VAN ASCH VAN W|JCK. ZWOLLE ROTTERDAM AMSTERDAM 'S-6RAYENHA6E lUPITAAl e n RESER? EN / 66,000,000 Handelscredietaa Voorschotten In Rak»n».v,g-öoara'?< Deposito's Cheque-Rekeningen met rante-vorgoeding Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving | SAFE DEPOBIT Algfemeene Hypotheekbank. HEEEENGBACHT 416. AMSTERDAM. De Bank stelt tot nader order verkrijgbaar: 4* pCt. Pand brieven tegen 97 pCt. 5 p<Jt. Pandbrieven tegen lOOpCt. Deze Pandbrieven worden onvoorwaardelijk a pari uitgeloot. ~ n .,,,?., ( Mr. H. Pouw ue uirectte: ( Mr.L.J.VAN TOULON VANDERKOOG Hypotheekbank voor Amerika ? Den Haag Pandbrieven 99 J ol welke na 10 jaar tegen 100 pCt. -:- AFLOSBAAR zijn. -:Tegen kapitaalverlies gewaarborgd. STAAT DER NEDERLANDEN GROOT F 350.000.000 in stukken van f 1000.-, f 500.- en f 100.KOERS VAM UITGIFTE 99°/ De inschrijvingen kunnen geschieden op 3 en 4 JANUARI 1919 van lies voormiddag* 9 tot des namiddags 1 uur, en op 6 JANUARI 1919 van des voormiddag* 9 tot des namiddags 4 uur hijs Agentschap van het Ministerie van Financiën te Amsterdam; alle Betaalmeesterskantoren (behalve dat te Amsterdam; de kantoren van de ontvangers der directe belastingen in gemeenten, waar geen Betaalmees'ersbntoor gevestigd is Stortingstermijnen: 7 Februari, 7 Maart, 7 April en 7 Mei 1919. Voor verdere bijzonderheden raadplege men het Prospectus, dat op de bovengenoemde kantoren en op alle Postkantoren (Hulp- en Bijkantoren inbegrepen) te verkrijgen is. De Minister van Financiën DE VRIES. Slndnri HrpothiiUmk ti lottir. Directie: Mr. H. H. C. Castendvjk en Jhr. H. F. Schuurbeque Boeye De Bank verstrekt gelden onder eerste Hypothecair ver band en geeft onder con trole van het Algemeen Administratie en Trustkantoor 4H 96 PANDBREVEN uit tegen Beurskoers. Residentie Hypotheekbank 'g-GRAVESHAGE, ANNA PAULO W WASTE A AT 97 Truste/s en Accountantscontrole VERKRIJGBAAR S pCt. Hypotneekbiwtn te§en 99'2 pCt* Directie: K. E. ABBINO. - D. VAN OORDT.