4 Jar. '19. No. 2167 H.J.LOOI, U treek ROTTERDAM AMSTERDAM BE AMSTERDAMMER Weekblad vooiNederland kost slechts f 2.50 er kwartaal DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND PAARD TE KOOP, 10-jarige bruine ier-ruin, gecoupeerde staart. Rijpaard met uitstekende gangen. Gaat zeer goed in het tuig. PRIJS f1300. . Brieven No. 10 B. B., Bureau van dit Blad. %, STAR K'S O 31 D O L " illlfimtllllllllMMMlll ' (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) Naaral. Venn. STARK & Co. Chemische Fabriek ,,'s-HAGE", s-Gravenhage. HEEREN MODE-ARTIKELEN - HEERENSTRA.AT 12, GRONINGEN TELEFOON 1083 QttAIÊFAQUE a»mmiAuooumr KOUS JO3. JAOQUES WIJnluuidol - Brodm DAMES! Abonneert U op het Maandschrift DE VROUW EN : HAAR HUIS" : Prijs per jaargang f 6.f ranco p. post f 6.50 UITGAVE: VAN HOLKEMA ft WARENDORF AMSTERDAM Grootste Goedkoope WEEKBLAD Vraagt GR A T IS Lossa Exempl. aan alle Kiosken en Spoorwegboekhandels 5 ets. Proefnummers ! } KIZHSGIICH 215 TELEF.: 6925 - 6241 N. - Telegram-Adres: NEDINBA". LIBCRTY VAM OnDOORDRiriGBARe oeoLieoe TAF . in Beice.BRuin,PAARS.ROOQ \\i GRQtn.GeeL.zwART«.riAVY fl. 4.951^.595 M TZ 5X2 AHST6RDAM . HAVANA SIGAAR imMIIIIIMMMIIIIlIIIllllllMMlIIllllllllliiilllMiiillJIIIIIIIIIIII MIIIIIIHIIIIIIinilllllllllllllllllIIIHIIIIIIlIflIllllllllllltllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllMIIUIIIIIIIIII EP&.TOGEEN: '?/ET WINDER 9 DAT ZONOHEI{> GEEFT EN KRACHT. KRAT-PREPA RAAT BIJ 'UITNEMENDHEID. VERKRIJG B* IN DE. YQORNA_AMSTE^ APOTHEKEIV. VRAAGT z< NOODIQ RECHTSTREEKS TOEZENDING AAN DE. (P. N. V. EXPL . Mij VOOR EIWIT PRODUCTEN. ÏEIZERSGRACHT 79O, AMSTERDAM. iiiiiniiiiiniiii De Commissie is even de meening toegedaan, dat wetswQzi .ter voorko ming van versnipperingifwijsbaar is. Deze wijziging zal naar bordeel moe ten bestaan in een verandi van de wijze, waarop de zetels oVer degen worden verdeeld. En wel zal of hulsel D'Hondt moeten worden aanvaard ie bovenbesproken fatale grens moederden ver hoogd en dan naar het oord;r commissie tot den geheelen kiesdeelertfemmigheid kon in de commissie omtnt niet onbe langrijke punt niet berelktien. EenerzQds erkent de commisiet niet te loochenen bezwaar van de bdeelin g der groote partijen door het ;i D'Hondt, anderzijds beschouwt zij hi een nadeel van het andere stelsel, dat kan leiden tot een speculatie op zetel door het nlet-verbinden der iqsten. vel is dit gevaar in den regel niet gte achten door de even groote kans ones, welke aan de toepassing van d.truq" is verbonden. Wat de verhooging van h,tal handteekeningen betref t.acht de cogie eenige vermeerdering, b.v. tot 100 ge^t, al kan zij niet inzien, dat de gevolran deze verandering zeer aanzienlijk n zjjn. 4). Verdere verhooging meent moeten ontraden. Voor een oificiëeltmingder partijen kan de commissie v<nds n(et veel gevoelen. B. Aanwijzing der G»nen Het tweede punt, dat talrtzenders heeft beziggehouden, betref t denaamde aanwijzing der gekozenen, la men haast met evenveel recht h^agstuk der voorkeurstemmen" zou kuoemen. Een tiental inzenders stelt afs.g Van de voorkeurstem voor: zij wt, mct andere woorden invoering van,onden lijst. De volgorde wordt doi pgrtjj vastgesteld en deze alleen l Over de aanwijzing der gekozen kand Deze Inzenders wijzen erop, dat ald^telsel ten eerste veel eenvoudiger w<erwjji aan alle persoonlijke machlnan on. gunstig geplaatste kandidaten \ een einde wordt gemaakt. Zij acht groot bezwaar van de , dat deze ontrouw aan de wenschpartjj van de zijde der candidaten : fen koste van hen, die zich bij heiQgen hunner organisatie hebben neer) Anderen (een zestal) wenschev t,eteekenls aan de volgoide te om en willen de kandidaten met de m«em. men verkozen zien. Alleen op vqze kan naar hun meening aan de 4cf,t der partijbesturen" een einde vge. maakt. Het is dezen inzendersaar onbekend, dat er, tegen deze oplossing overwegende bezwaren van technischen aard bestaan. In dit systeem zal het immers vaak kunnen voorkomen, dat een (bijzonder populair) candidaat bijna alle stemmen verwetft, zoodat een luttel aantal stem men over de aanwQzing der overige gekozen candidaten beslist. Het euvel, dat zich thans ten aanzien van de plaats vervangers voordoet, zou zich aldus ook bg de terstond gekozenen vertoonen. In de nieuwere litteratuur vindt men deze oplossing dan ook alleen vermeld om haar onjuistheid aan te toonen. De stemmenoverdracht is juist bedoeld als een correktie ten einde de hier besproken hoofdfout te vermijden. Nog zonderlinger is de wensch van die Inzenders (een vijftal) die overdracht der overtollige stemmen wenschen op de overige candidaten, die de meeste stemmen hebben verkregen. Deze inzenders immers schijnen niet in te zien, dat de overdracht aldus iedere beteekenls mist, aangezien deze methode neerkomt op het verkozen ver klaren van de kandidaten met de meeste stemmen. Een tweetal inzenders wenscht invoering van de Belgische methode, d. i. invoering van de lijststem, met behoud van de voor keurstem. Oeen der inzenders durft het stelsel Luppe-Drion (nummering der candidaten) voor de praktijk aan te bevelen. Slechts n vraagt nadere overweging van de prak tische uitvoerbaarheid. De commissie is van oordeel, dat het in de wet belichaamde stelsel niet slecht heeft voldaan wat de aanwQzing der onmiddellijk gekozen kandidaten betreft. Het moge waar zijn, dat hier en daar min verkwikkelijke persoonlijke propaganda is gevoerd; de commissie vertrouwt, dat de partijorgani satie in de toekomst op eenigerlel wijze dergelijke propaganda zal weten te voor komen. En dan lijkt het stelsel de commissie nog steeds een niet ongelukkig compromis tusschen de wenschen der organisatie en de eventueel afwijkende meening der kiezers. Evenwel wil de commissie niet verhelen, dat ook naar haar meening het stelsel der gebonden lijsten veel aantrekkelijks heeft, zooals hier boven door zQn voorstanders is uiteengezet. Eén lid der commissie zou echter ernstige bezwaren tegen dit stelsel hebben, zoo niet in de wet duidelijke waar borgen werden opgenomen, dat de samen stelling der lijst op waarlijk demokratische wijze Is geschied. Het stelsel Luppe komt naar het oordeel der commissie wegens te groote ingewikkeld heid voor de practljk niet in aanmerking. C Plaatsvervangers Het vraagstuk der plaatsvervangers, dat nauw met de vorige vraag samenhangt, heeft eenige inzenders evenzeer bezig ge houden. Aanvaardt men het stelsel der gebonden lijst, dan beslist de volgorde evenzeer over de aanwijzing der plaatsvervangers. Ook in het stelsel Luppe vindt het vraagstuk der plaatsvervangers zijn natuurlijke oplossing. Bij het stelsel, dat onze wet huldigt, is de zaak ietwat moeilijker. Een tweetal Inzenders wenscht de Belgische plaatsvervangersregeling te zien ingevoerd. Zq verlangen dus op het sterhbiljït een afzonderlijke rubriek met afzonderlijke kan didaten voor het plaatsvervangerschap. Een inzender wenscht, dat voor de plaats vervanging alleen een groot aantal voor keurstemmen de volgorde zal kunnen ver breken; een ander wil ten aanzien van dit punt uitsluitend de volgorde zien beslissen. De commissie meent te moeten opmerken, dat hier de eenige onbetwistbare fout van het geheele stelsel ligt. Zooals de wet thans luidt kan een zeer gering aantal voorkeurstem men, desnoods n enkele, de door de leden eener partij na rifn overleg vastgestelde volg orde verbreken. Reeds thans heeft het euvel zich in de practijk vertoond. Zoo ergens, dan is dus hier wijziging van de wet een onafwijsbaarvereischte. De oplos sing meet naar het oordeel der commissie aldus worden gevonden, dat ten aanzien van de plaatsvervangers alleen de volgorde beslist, tenzQ een der candidaten een (nader in de wet te bepalen) belangrijk aantal stemmen heeft verworven. D. Dubbele Keuze. Enkele inzenders achten het stelsel der wet bij dubbele keuze (beslissing door het lot) minder gelukkig. Een tweetal inzenders heeft min of meer ingewikkelde en min of meer gelukkige andere oplossingen aan de hand gedaan. Een vijftal inzenders wenscht, dat op de Irjst, waarvoor de dubbel gekozene geen zitting neemt, alle stemmen door hem ver worven, zullen worden overgedragen. Zij wenschen m.a.w. de regeling vervat in het door de Kamer verworpen amendement Bongaerts. De commissie meent, dat de vraag der dubbelkeuzen het best en het eenvoudigst wordt opgelost door (als vroeger) aan den gekozene het recht om te opteeren toe te kennen. Zij acht het door de Staatscom missie vermelde bezwaar, dat de gekozene aldus zijn eigen opvolger zou aanwijzen niet overwegend, immers zal wel steeds overleg met de organisatie worden gepleegd. Ook de commissie is van oordeel, dat een regeling, als in het amendement Bon gaerts vervat dient te worden aanvaard, ook in het geval een gekozen kandidaat hij het vaststellenjvan den uitslag reeds blfjkt te zijn overleden. E Territoriale Indeeling Boven werd reeds een en ander over de territoriale indeeling gezegd. De inzenders zijn in het algemeen blijkbaar zeer met de territoriale indeeling ingenomen. Een viertal Inzenders wenscht iedere verdeeling van het land, ook in kieskringen af te schaffen. Een drietal inzenders wenscht behoud van het onverdeelde kiesgebied naast kleine, enkelvoudige districten of kringen, waar over de gekozenen langs een min of meer ingewikkelden, min of meer kunstmatigen weg verdeeld worden. De commissie meent, (gelQk boven reeds aangegeven), dat het aanbeveling verdient, de bestaande, wettelijke regeling te hand haven. Ze acht deze regeling het gelukkigste onderdeel van ons stelsel. Het kieskringstel sel biedt al de voordeelen van het onverdeelde kiesgebied.terwijlhetniet lederen localen band doorsnijdt. 5) De locale band zal zelfs naar alle waarschijnlijkheid bij toekomstige ver kiezingen nog ietwat versterkt worden. Het stelsel geeft den partijen bovendien een on gekende vrijheid in de verdeeling van het land. Het vormen van enkelvoudige kringen met slechts n afgevaardigde moet, naar het oordeel der commissie tot een noodeloos ingewikkelde en hoogst kunstmatige rege ling leiden. De electorale band tusschen den afgevaardigde en zijn" kring wordt daarbij tot een fictie. Ten aanzien van het geheel onverdeeld laten van het land met opheffing der kies kringen, meent de commissie te moeten op merken, dat haar de groote beteekenls, die enkelen aan deze hervorming schijnen te hechten, ontgaat. Slechts een nóg grooter worden van het stembiljet en de verbreking van iederen plaatseli jken band zouden er nood zakelijkerwijs uit voortvloeien. Het is zeer twijfelachtig, of een juistere aanwijzing der gekozenen daar als voordeel tegenover zon staan. De commissie meent dus behoud van de kieskringen, het meest eigen deel van ons stelsel, ten krachtigste te moeten aanbevelen. Slechts zouden enkele kieskringen, gevoe gelijk paarsgewijze samengevoegd kunnen woiden. Opmerkingen van meer onderge* schikten technischen Aard Aantal Namen op de Lijst Door vele inzenders zijn een groot aantal opmerkingen van technischen aard gemaakt. Enkele inzenders wilden het maximum aantal namen bij kamerverkiezingen van 10 tot 20 verhoogd zien. De commissie acht deze wijziging niet gewenscht. Ze zal bij volgende verkiezingen, nu de politieke kaart van het land beter be kend is en alle groote partijen het naar aangenomen mag worden?In twee of meer groepen zullen verdeelen, overbodig zijn. Lijstennummering. Verscheidene inzenders wenschten, dat de nummering zózoude plaats hebben, dat de lijsten van eenzelfde partij in het geheele land eenzelfde nummer zouden dragen. De commissie meent, dat voor deze praktisch zeer gemakkelijk doorvoerbare wijziging alles te zeggen valt. Afscheiding tusschen de verschil lende Lijsten op het Stembiljet Enkelen klaagden over de slechte af scheiding der verschillende lijsten op het stembiljet in enkele kieskringen, waardoor vergissingen zijn veroorzaakt. De commissie meent, dat hier inderdaad een verzuim is gepleegd en dat ten spoedigste een nieuw model moet worden vastgesteld. Het Bel gische stembiljet zou daarbij m.m. als voor beeld kunnen dienen. Rood Potlood. Sommigen wezen op de bezwaren, die de grootte van het stembiljet voor de leden der stembureaux medebrengt. Het zwarte stipje zou daarop slechts ten koste van veel tijdverlies te vinden zijn. Ter verbetering wordt het reeds bekende roode potlood" aanbevolen. De commissie gelooft evenzeer, dat dit een niet onbelangrijke verbetering zoude zijn. Misschien ware het gebruik van geheel met roode inkt gedrukte stembiljetten en behoud van zwart potlood nog verkieslijker. Voor deze verandering zou wijziging van de wet niet noodzakelijk zijn. Het opmaken van den uitslag zou voorts vereenvoudigd worden door bij a. ra. v. b. gebiedend voor te schrijven, dat de stembiljetten door het stembureau eerst op lijsten moeten worden gesorteerd. Stembureaux, die deze methode vrijwillig hebben toegepast, waren verreweg het eerste gereed. Vermelding der Partijnamen. Enkele inzenders wenschten de namen der partijen op het stembiljet vermeld te zien. De commissie kan voorshands de noodzake lijkheid of wenschelijkheld hiervan niet inzien. Betere waarborgen voor het Ge heim van de Stemming. Enkele inzenders wezen erop, dat door den groote n omvang van het stembiljet het geheim van de stemming, vooral in kleine plaatsen, niet voldoende is verzekerd. In vele stembureaux zou men duidelijk hebben kunnen zien op welk deel van het stembiljet de kiezer zijn stem uitbracht. Ook naar het oordeel der commissie zou het wenschelQk zijn in dit euvel op eenigerlel wijze, b.v. door het aanbrengen van een afsluiting aan de stemhokjes 6), te voorzien. Vereenvoudiging Geloofsbrieven. De commissie sluit zich gaarne aan bij den van verschillende zijden geuiten wensch tot belangrijke vereenvoudiging der geloofs brieven. De afschriften der proces-verbalen der verschillende stembureaux kunnen ge voegelijk vervallen. De commissie meent er ook nog op te moeten wijzen, dat de nauwkeurigheid van de vaststelling van den uitslag geenszins afdoende is gewaarborgd. De practijk heeft dit trouwens reeds na de eerste proef be wezen. Het denkbeeld, reeds elders opge worpen, van een voorloopige vaststelling onmiddellijk na de stemming en een defini tieve, na een tweetal weken, lijkt de com missie dan ook aanlokkelijk. Het zou aanbe veling verdienen, dat door ieder hoofd stembureau voor die definitieve vaststelling alle stembiljetten werden gecontroleerd. Ook zonder de eerlijkheid der stembureaux ook maar het minst in twijfel te trekken, is een dergelijk toezicht gewenscht. Slotopmerkingen. De commissie is er zie* van bewust niet alle opmerkingen en denkbeelden in haar verslag te hebben opgenomen. Zij meent echter het voornaamste te hebben vermeld. ZQ hoopt, dat haar verslag voor de aan staande herziening onzer kieswet eenige waarde moge hebben. 1) Uitgezonderd ten aanzien van een enkel punt, waar het tegendeel uitdrukkelijk is vermeld. 2) Personenstelsels zijn die stelsels, waarbij de candidaten niet volgens lijsten zijn ge rangschikt en waarbij de kiezer geheel vrij zijn eigen lijst vormt. 3) Hel stelsel D'Hondt wijkt gelijk be kend slechts in zooverre van het stelsel van de wet af, dat het de zoogenaamde resf'-zetels niet toekent aan de partijen met de grootste overschotten, maar aan die partijen, die, als ie de aetel ontvangen, het grootste gemiddelde aantal stemmen per zetel hebben. 4) Eén lid kon zelfs deze verhooging niet goedkeuren. 5) Al moge bij menigeen van onze kamer leden slechts een schim va»de locale band zijn overgebleven; er zij n toch nog afgevaar digden vam Limburg, van Gelderland, van Friesland, van Amsterdam enz. 6) Zeer doelmatig schijnt een schuifgordQntje, dat het bovendeel van het lichaam van den stemmende aan het oog onttrekt. OVERDRUKKEN van bovenstaand verslag zijn verkrijg baar tegen inzending van ?0,20 (bij grootere aantallen belangrijke prijsvermindering) aan het bureau van de Amsterdammer". Het Feuilleton staat op pag.7. L