DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND v r NAAR DE DIREKTE VOLKS WETGEVING Toen Cort van der Linden's Grond wetshet Algemeen Kiesrecht bracht, , die voelen voor een staatsbestuur i democratische fundamenten rus,.iden zfjn, doch niet voldaan. ndeel, de leuze bfl die gelenheid ai :ucven, de Grondwetsherziening is Ifiur, leve de nieuwe Grondwetsherziening", vernamen velen met instemming. Het volk is niet meer zoet te houden met het eens in de vier jaren te hanteeren stembfljet; het verlangt meer en meer zich niet ?Heen over algemeene partij beginselen uit te spreken, maar ook over bijzondere maat recelen van staatsbeleid. ,De allesbeheerschende parlementaire refeeringsvorm blijkt geen eindpunt". Het zQn deze woorden door Mr. J. A. v. Hamel bfl de Algemeene Beschouwingen over de Staatsbegrootlng voor 1918 in de Tweede Kamer uitgesproken, welke ongetwijfeld " straks bewaarheid zulten worden. Aangezien, om genoemden afgevaardigde nog even te dteeren, .de ware gezonde democratie op de tndividueele verantwoordelijke deelneming van vele geschikten aan het bestier der pu blieke zaken berust", kan het niet anders of het tijdstip is thans nabij, waarop aan de vrijwel .uitsluitende macht van de 100 gekozenen een einde zal komen. Enr dit klemt te meer, doordat het parle mentaire stelsel, eens met groote, al te nootevefwachtingen als den regeeringsvorm par excellence begroet, t«t bittere teleur stellingen leidde. De overtuiging in het volk levende, komt in tal van gevallen niet tot haar recht en geraakt onder dat parlementaire stelsel leelijk in het gedrang. Nu er sprake is van ingrijpende staatkundige hervormingen, zooals b.v. de afschaffing der Eerste Kamer, is het zaak zich daarb) niet tot het negatieve te beperken. Zoo kan men in dezen belangrijken arbeid verrichten, door het volk de gelegenheid te verschaff «n eventueel besluiten van het parlement ongedaan te maken, of wel, er voor te zorgen, dat zekere onderwerpen, waaraan de vertegenwoordiging geen aandacht be steedde, alsnog op het tapijt te brengen, aldus de noodwendige feilen van Het par lementaire stelsel te niet doende. De tijd is daar, om het Volksreferendum, het middel Om de burgers te laten oordeelen over wetsontwerpen door de Kamer aangenomen, en het volksinitiatief, de instelling waardoor 4e kiezers eigener beweging, als 't parlement In sommige opzichten werkeloos blijft, be paalde voorstellen aanhangig kunnen maken, in onze Grondwet op te nemen. Zwitserland, Amerika en Australië zijn reeds ztover. ... En al y»)len er natuurlijk ook tegen deze Instituten bezwaren aan te voeren, de voordeelen -r~ ik hoop 't met een enkel wooid nog aan te toonen, me daarbij dan in het bijzonder tot Zwitserland bepalende doen de balans ten gunste van dezen staatsvorm, het stelsel van de direkte volkswetgeving, overslaan, De Zwltsersehe republiek kent allereerst het verplichtend referendum: elke wijziging )n de Grondwet moet, vór ze van kracht wordt, aan de kiezers onderworpen worden. Ten opzichte van wetten en besluiten geldt die verplichting niet: een volksstemming daarover vindt alleen plaats, wanneer een bepaald aantal kiezers het verlangen hiertoe te kennen geven, (het zgn,facultatieve refcrondum, tgn. 't zooeven vermelde tb.ligatoire referendum). . ..',,, Het groote voordeel nu van deze instel lingen is, dat het volk leeft in het bewustzijn ten allen tijde de gelegenheid te bezitten over elk onderdeel van wetgeving zijn prin cipieel gevoelen te kunnen kenbaar maken, zoodat het bij de verkiezingen voor den Nationalen Raad (onze Tweede Kamer) niet zoo hevig en minder politiek behoeft toe gaan. Het behalen, van de meerderheid in de volksvertegenwoordiging, hier het eenlge middel om zeker te zijn van de wijze waarop de wetgeving gedurende een zekere periode zal plaats vinden, kan de gemoederen daar wat koeler laten, aangezien de burgerij steeds bevoegd is elke wet op zichzelf aan een volksstemming te onderwerpen. Als het op daden aankomt, heeft de bevolking in . haar geheel het laatste woord; dit feit reeds maakt, dat men ook minder belust zou hoeven te zijn op de verovering van het zgn. Regeerlngskasteel hetgeen ten onzent met den uitslag van de Kamerverkiezingen samen hangt. Doch in Zwitserland is hier zelfs geen sprake van, aangezien daar de uitvoerende iiiiiiiiiiiiiiiinniH iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitt nacht de Bondsraad niet uit mannen van n richting bestaat, maar leden van links en van rechts in z|n midden telt. Ook hier doet zich de invloed van het referendum-stelsel gevoelen: had men met politieke kabinetten te d«en, dan zou tel kenmale als een volksstemming een of ander ?ntwerp verwierp, een crisis onvermijdelijk z|n. En zoo is dan het In de praktijk zeer g«ed werkend systeem van den niet-politieken Bondsraad, o«k al weer in belangrijke mate te danken aan den staatsvorm der direkte volkswetgeying. Kleine partij-politiek blijft hier dan ook in 't algemeen gesproken veel meer op den achtergrond, en bij verkledingen legt ook het persoonlf ke element dikwerf wat meer gewicht in de schaal. Dat de burgers zelf als wetgevers optreden, brengt met zich mee, dat de bevolking automatisch meer belangstelling krijgt voor de publieke zaak, waaraan zij zelf actief deelneemt: de opvoedende kracht van belde instituten is niet gering. Tenslotte is ook een zeer gunstig ver schijnsel, dat bij zoo'n volksstemming, waar het veelal in't bijzonder om zakelQke kwesties gaat, deskundigen en niet in de eerste plaats partijhoofden de leiding nemen. Intusschen, aan bezwaren tegen het hier, natuurlijk in het kort, behandelde stelsel is geen gtbrek. Daar is bv. allereerst de bewering, dat de positie der volksvertegenwoordiging er zoo veel minder op wordt, wanneer zij tenslotte niet 4e beslissende macht is. Wie met dit argument aankomen vergeten echter, dat tal van wetten zonder verdere uitspraak van het kiezerscorps in werking treden, dat het moeil|k en zoo beteekenisvolle werk der wetstechniek toch steeds alleenlijk de taak van het parlement blijft. Voor/s heet het, dat de belangstelling der kiezers b| referenda zoo gering blijkt te zijn. Moge dit voor Zwltseland niet te ontkennen vallen, in Amerika is de opkomst veelal verbazingwekkend. Maar bovendien; hebben wij niet juist den stemplicht ingevoerd, mede omdat de kiezers in zulk een grooten getale plachten thuis te blijven, wanneer het de Kamerverkiezingen gold? Een ander bezwaar, dat in bepaalde kringen van schijn"-democratle, de deur dicht moet dqeni het referendum zou eea wapen zijn in de hand der conservatieven, het wet kt conser vatief, luidt de klacht. Dat we hier met de meest zuivere uitspraak van geheel 't volk te doen hebben en het dus aan den conserva tieven aard van het volk zou liggen, indien deze opmerking waarheid macht bevatten, schijnt men daarbij uit het oog te verliezen. Maar behalve dat: nuchtere cijfers kunnen deze bewering onmiddellijk logenstraffen. Van de 262 grondwetsherzieningen, wetten en besluiten in een periode van 30 jaar in Zwitserland genomen en voor referendum vatbaar, zijn er slechts 24 tegengehouden. En tenslotte, als niets meer helpt wordt er gezegd; het volk is niet ontwikkeld ge noeg om zich «ver allerlei speciale kwesties uit te spreken. Wanneer men echter de kiezers rijp acht om hen een? in de vier jaren te laten oordeelen, niet alleen ten opzichte van personen, maar ook ten aanzien van een geheele reeks vraagstukken van staatsrechtelfjken, finantieëlen en socialen aard, zonder dat ze zelfs veelal die vraagstukken "in conereten vorm, n.l. in wetsontwerpen, voor zich zien immers hierop komt 't ten onzent bij het kiezen voor de Kamer toch feitelijk neer dan gaat 't dunkt me, kwalijk aan, hen niet in staat te achten om, wat heel wat makkelijker is, over een bepaalden maat regel in concreto hun stem uit te brengen. 1) Remmen baat hier niets. De tijd is aan gebroken, dat het volk zelf op direkte wijze aan het.bestuur van stad en land wil gaan deelnemen. Moge men spoedig in de Grond wet, doch ook in andere regelingen en HET RIF DOOR TEN KLOOSTER Donders, komen we er nooit af, of hoe zit het? De zee glad als een ollevlak Aan den einder de wolken met lange schijnsels in het water, iets als oud paarlemoer. Een vliegende visch stuift trillend ui»de e ff c vlakte naar boven en scheert een barst in den spiegel. De ranke zeemeeuwen schieten in hoekige wending neer op hun prooi, en een verdwaalde sprinkhaan, uitgeput van zijn verren tocht, worstelt om zijn leven. Zoo is nu de Geelvinckbaai. Met een stevig vaart je gaat de boot er doorheen. Er is geen ander geluid dan het regelmatige stampen der machine, het bor relen van het water langs de Hinken van het schip en de doffe slagen der schroef, die een breed spoor van levend schuim aehter zich laat. Het is een verraderlijk vaarwater. Geen kaart geeft opheldering en het felle glanzen en blikkeren van de zon is hinderlijk voor den uitkijk en voor de oogen, die van de brug uit, scherp turen naar het rondom. HIJ, de oude bestuursambtenaar en ik, hadden ons juist in het salon op het achterdek een kop thee ingeschonken en spraken rustig over de wijze, waarop we de groote onbekende rivier zouden verkennen, in de 1) Ik heb in het bovenstaande speciaal over het referendum ultgewijd, aangezien het initiatief hiervan tenslotte een jonger broertje Is. In dit kort bestek mag ik volstaan met in herinnering te brengen, dat een bepaald aantal burgers in Zwitserland partieele of algeheele Grondwetsherziening aanhangig kunnen maken. Bij partieele herziening kan het voorstel eventueel geheel en al uitge werkt worden ingediend, terwijl anders alleen van een aangeven der verlangde richting sprake is. Na behandeling door het parlement, moeten dan tenslotte de kiezers uitspraak doen. Vermeld zij nog, dat in bijna alle kantons het recht van Initiatief ook op gewone wetten toepasselijk is. stellige meening, dat het schip hedenavond aan de monding het anker zou laten vallen In eens sterke schokken, het schip trilt in alle voegen. In de machinekamer rinkelt de telegraaf, Ik heb het meer bij de hand gehad en zeg we zitten op een steen." We laten onze thee staan en gaan naar buiten. . Ik zie de gezagvoerder, een en al be roering, van de brug afstormen. Ik begrijp De combinatie is zeer eenvoudig en lang niet alledaagsch. Een nog naar de veif riekenc spiksp internieuw schip, eerste reis en dan een rif in volle z?e, dat grijpt bij den zee man tot het ditpste binnen in. Z ioa!s eea berg bij een aardschuiving zijn di pste ing wanden laat zi.n, zoo lag hisr een ziel open. Ik Ma er heelemaal buiten, kan rustig wreede gevolgtrekki. grn maken, maar voe toch goed, wai er in hem omgaat. Met 110 slagen en een negenmijlsvaar er dwars bovenop, het is geen kinde'spel Volle kracht achteruit" en de zooeven splegelgiadde zee is bij het achterschip nu vol ziedend schuim en razende kolken. Het geeft nleis, we zitten als een muur Vór nog geen vaam water, a»n bak boord liggen we het meest geboeid. Van uit de donkere diepte rijst geheim zinnig de koraalberg omhoog en zi|n top ligt even onder de oppervlakte van den zeespiegel. Maar die top is een wonder. Hier bloeien tusschen de grillige bloemen van steen, de andere in allerlei kleur. Violette asters naast blauwe zeesterren en rustig er tusschen de groote schelpen vol groeisel met het rose hart w|d open Uit duistere poorten en grotten, langs bloemlge wanden, welt volop het geheim zinnige leven. Het is een sprookjeswerelt met de kleuren van eene oude Cnlneesche k denk hier speciaal aan de straks te wijzigen jemeentewet het referendum en het inittalef de plaats geven,-welke deze instituten n een democratischen staat behooren in te nemen. Mr. E. v. R A ALT E Pan-Amerika, Entwicklung, Umfa«g und Bedeutung der zwlschinstaatlichcn Organisation in Amerik»(1810 -1916) von dr. ALFRED H. FRIED. (Zweite vertiehrta Aufltge, Art. Institut Orell Füssli, Zürlch 1918). Bij vluchtig doorbladeren zou men kun nen meenen met een louter geschiedkun dige verhandeling te doen te hebben, zonder verder doel of strekking. Maar, doet de naam van den schrijver al iets anders verwachten, een nadere blik op, den titel geeft ons de zekerheid, dat het hier om andere dingen gaat. Dit boek geeft geen historie om de historie", maar om de ..Bedeutung" van het h storitch gebeuren. Door de uitvoerige historische uiteenzet tingen heen hoort men, b? aandachtige lezing, de ernstige stem van den schrijver, die zijn feitenmateriaal slechts gebruikt als noodzakeljk middel tot het groote doel dat hij zich heeft voorgesteld. Dit maakt dat het boek niet dor of droog is en zelfs in zijn uitvoerigste details niet aflaat te boeien; want achter die veelheid van jaartallen, data en artikelen blijven wij steeds gevoelen de sterke, warme persoon lijkheid van dei schrijver. Als een boek dit doet, getroost men zich gaarne de verstan delijke inspanning die tot het opnemen der feiten verelscht is. De eerste druk van Pan-Amerika" ver scheen in 1910. Het was toen in wezen een diep-ernstige waarschuwing, door Fried aan de heerschende machten van Europa gericht, die men ongeveer aldus zou kunnen formuleeren, Wendt uw aandacht eens noogenblik af van uw eindeloos politiek geharrewar. Bant eens even de gedachte van het Eu.ropeesch evenwicht" uit uw brein, en richt uw blikken op hetgeen daar gebeurd is in de Nieuwe wereld. In den loop van een honderdtal jaren heeft zich daar een merk waardig ontwikkelingsproces voltrokken. waaraan gij hoegenaamd geen opmerkzaam heid hebt geschonken. Terwijl gij in Europa u onophoudelijk op den oorlog voorbereiddet en uwe volden stee d* dieper onder de waan^ zinnige bewapenlngskosten gebukt gingen, groeide daar aan de overzijde van den Atlantischen Oceaan, langzaam maar gestadig, de Amertkaanscke eenheids-gedachte tot Pan-Amerikaansche werkelijkheid. Laat uw blikken eens «ver dezen ontwikkelingsgang gaan. Ziet hoe in het begin der 19e een w de Pan-Amerikaansche idee ongeveer gelijk tijdig in Noord,- en 2uid-Amerika opkomt. In N. Amerika in den vorm der Monroe leer Amerika voor de Amerikanen", oorspron kelijk bedoeld tot afweer van alle Kuropeescke inmenging, in riet Zuiden vooral zich uitend in het streven naar staten- federatie. Ziet hoe deze gedachte-kiemen, op duizen den mijlen afstand geboren, na jarenlang pogen vinden en hoe, als het telkens weer opduikende wantrouwen der kleine Zuidelijke staten tegen den grooten Noordel ij ken nabuur eindelijk is overwonnen, in de eerste PanAmerikaansche conferentie van 1889 te Washington de eerste grondslagen worden gelegd tot het verwezenlijken der eenheidsgedachte. Het is waar: de praktische resul taten dier eerste conferentie zijn nog gering, maar onderschat niet de Ideële beteekenls: het ontwaken van het Amerikaansch zelf bewustzijn. En ziet dan naar de drie volgende conferenties, wier uitkomstm op het gebied van scheidsrechtspraak en internationale verkeerspolitiek steeds belangrijker worden. Ziet hoe een Pan-Amerikaansch organisme ontstaat met een centraal-zenuwstclsel: het Pan-Atnsrlkaansche bureau. Bedenkt dat dit organisme hechter en hechter zal worden met gestadige toename van omvang en samenhang, tot het beslaat het gansche continent, Noord en Zuid, en het in waar heid zal zijn: de Georganiseerde Staten van Noord- en Zuid-Amerika. En als gij dezen groei gedurende de afgeloopen eeuw hebt gadegeslagen, en vooruitziend hebt beseft waartoe dit in de lllllllllllllllIlllliMillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll prent. Te midden van dat levende bloeien, was het schip terechtgekomen, en de koraal steen hield het stevig vast, als in een muur gemetseld, Ik heb het dwaze gevoel, alsof ik iets moet zeggen en voeg den gezagvoerder in het voorbijgaan toe het zal de moeite niet waard zijn, binnen het uur zijn we er af." Ik weet er natuuil(k niets van, het is maar een luk-raak iets, misschien een groote domheid, als troost bedoeld; de gezatjvoerder haalt zijn schouders op. Hij is van plan voorloopig alles te ontkennen, wal maar cemge betrekking heef t op het behoud van zijn schip. Ik v«el mezelf dan ook volmaakt over bodig en weet niets beters te doen, dan wat «/er de railing te hangen. Hier aan stuurboord is het water doorschijnend als Ven- tiaar.sch glas en ik zie een krisiailen diepte. Een straaltje water, dat langs zij neerdruppelt, toovert wijde kringen van de meest transparante groenen. Visschen van zonderlinge gedaante, met kleuren als gloeiend email, zijn er speelsch; uit een duisteren hoek schieten een paar vanffarrnen plotseling al tastend te voorschijn, dingen die Ijken op lichtende bolletjes en flonkerende edelsteenen schieten rond en zijn als vonkende robijnen en blanke parels. Een enkele groate visch zweeft stil heen en weer, haalt rustig groote kringen, laat in sierlijke wendingen zijn zilverwitte buik zien, terwijl de groote donkere zij vinnen zich langzaam bewegen. Meer naar voren waar het niet zoo diep is, groeit een vreemc zonderling w»ud en de velden zijn er rijk van allerlei grijzen en purper naast violet De wondertuin der zee in vollen bloei, alles vol rijke praal en een heim'lijken weem'lenden toover. Het bloesemende leven mei phantastische vormen en de schemerachtige holen in stillen luister, zijn onbeschrijflijk on wil verwezenlijken, twijfel ik geen oogenblik. Maar de vraag is: wat zal het zuivere idealisme, de oprechte vredewll van dien eenen man uitwerken? Het is een schoone leuze, waaronder de entente gestreden heeft: Demokratie tegen Autokratie. Maar loert achter die schoone leuze, ook waar zij door de leidende individuen oprecht is gemeend, niet het monster Imperialisme? Verscholen zich achter die schoonschijnende beginselen niet de altijd hongerige klauwen van het kapitaal, dat nieuwe uitbultings-gebieden zocht ? Dit heeft mij, bij alle waardeering voor Frieds werk, telkens getroffen: dat er maar steeds sprake is van politiek". D e vijand van Europa is volgens hem het oude feudalisme, maar het kapitalistische stelsel, waarin toch de grondoorzaak van den oorlog is te zoeken, wordt zelfs niet genoemd. En daarom laat Fried's boek, hoe belangrijk ook, M| toch onbevredigd. Wat nu het allernoodzakeiflkst is, is: bloot te leggen de primaire veroor zaking van den oorlogsgruwel, die schuilt in de fundamenten waarop onze samenleving is opgetrokken: het prlvaatbezit van grond en productiemiddelen. Zoolang deze grond slagen niet zijn gewfzigd, is alle ,.demokratie" en gelijk gerechtigdheid aller menschen een phrase, waarachter zich de waar achtige heerscher: de Piutokratie, verbergt. Alleen de zegepraal van het zuivere, ondog matische, daadwerkelijke Socialisme kan de wereld behoeden voor moordpartijen als nu vier jaren achtereen hebben gewoed. Maar tot dezen zegepraal zal geen revolutie leiden, geen terrorisme of proletarische dictatuur, maar alleen de geduldige arbeid van groe pen, die in waarlijk socialistisch verband samenwerken ter voorziening in hun be hoeften. H. GILTAY iim*iiiuiiiiiiiiiiiiini st. de. Uti&& oy 0~.*~.~. B MEEREN-ARTIKELEN. g UITRUSTINGEN. B ABM ABttABM-ABMABMABrtABMABr-tABMABM. ABM. AB M lllllllmmilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllmlIIIIHIIIIMIHIIIMlIIII Illllllllllllllll IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIII toekomst zal leiden, en hoe geweldig de economische kracht van zulk een gesloten organisatie zal zijn, wendt dan uw blik terug naar het oude Europa, waar de ver deeldheid met den dag grooter wordt en het staten-evenwicht steeds labieler. Voelt gij dan niet dat Europa den ondergaug tegemoet Ijlt, hoe het door Amerika met reuzenschreden wordt voorbijgestreefd ? Want zoo gij op deze wijze voortgaat, barst onvermijdelijk de wereldoorlog een maal los, met al zijn rampen en verschrik kingen, met zijn onmetelijke verliezen aan menschenlevens en goederen. En het Europa dat uit dien krijg te voorschijn zal treden, i onverschillig wie wint", zal zoo ten doode toe uitgeput zijn, dat het de leiding der wereld ten eenenmale zal hebben verloren. Daarom, keert om op den weg des verderfs zoolang het nog tijd is. Verlaat de sluip- j wegen uwer duistere politiek, streeft er eerlijk naar alle geschillen langs vreedzamen weg te beslechten, in n woord: neemt een voorbeeld aan Pan-Amerika en tracht het een Pan-Europa ter zijde te stellen". Dit was de waarschuwende stem van Fried, zooals die ons in 1910 uit zijn boek toeklonk. Maar zijn stem bleek helaas die eens roependen in de woestijn. Het oude Europa maakte de kromme wegen zijner politiek niet recht en in 1914 barstte de wereldkatastrophe los. Toch meende Fried dat zijn boek, zoo het dan den oorlog al niet heeft mogen verhinderen, ook nu nog van nut kan zijn, en zond daarom een tweeden, tot en met 1916 b ij ge werkten druk de wereld in. Zijn overweging is vooral deze. De wereldoorlog in al zijn gruwelijkheid, heeft de volken van Europa eindelijk ingestampt, wat zij vroeger niet konden of wilden inzien; de noodzakelijkheid hun tot dusverre gevolgde politiek te verlaten en te komen tot een Volkenbond. Maar de grovte vraag is: hoe moet zulk een internationale gemeenschap georganiseerd worden ? Hier dreigt het ge vaar van stvtdeerkamer-construcüonlsme, dat men nl. plannen ontwerpt, krachtig op papier, maar praktisch onuitvoerbaar. Hier wil Frieds boek nu behulpzaam z|n door te wijzen op den groei van een internatio nale organisatie, zooals die zich in werke lijkheid reeds voltrokken heeft. Fried is van meening, dat nauwkeurige kennisname van wat praktisch bereikt is aan de overzijde van den Oceaan van groot nut kan zijn bij den wederopbouw van het oude, gebroken. $ Europa, Zoo zijn dan alle hoofdstukken uit den eersten druk weer onveranderd afgedrukt. Toegevoegd werd slechts n geheel hoofd stuk: die Entwlcklung des Pan-Amerikanismus nach der vierten Konferenz (19101916)" waarin vooral de behandeling van het conflict tusschen de Vereenigde Staten en Mexico van belang is. Hierin komt het iundamenteele verschil tusschen de vrede lievende Amerikaansche en de typisch Europeesche pTSIitiek wel zeer scherp uit. Het laatste hoofstuk die Bedeutung der Pan-Arnerikanische Bewegung" werd ook ongewijzigd overgenomen maar van een toevoeging voorzien. Daarin spreekt Fried zijn overtuiging uit, dat het Amerikaansche gevaar," waarover vooral de centrale rijken van Europa spreken, een hersenschim is. Amerika is alleen gevaarlijk" voor de uit de middeleeuwen overgebleven feudale en autokratische stelsels, maar h«t is de vriend van het neue, demokratische Europa". Wel verre van voor Amerika bevreesd te moeten zijn, heeft Europa in Amerika eerder de redder te zien: Was Europa nach dem Krieg von dem organisierten Pan-Ame rika zu erwarten hat, ist nicht die Ausnützung der Europaischen Not, ist vielmehr die Rettung." Ik hoop van ganscher harte, dat Fried gelijk heeft. En aan de zuiverheid der bedoelingen van den man, op wien thans de oogen der gansche wereld gericht zijn, en die den Volkenbond IIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIU VRAOENRUBRIBE voor Algemeene Wetenswaardigheden Men gelieve de vragen voor deze rubriek In te zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag het motto -Leekenspiegel", en onder opgave van naam en adres (die als vertrouwelijk lullen worden beschouwd.) A. v. d. T. te O. In 1916 sprak ik in Scheveningen iemand, afkomstig uit Zwitser land en werkzaam in een der hotels. In dat jaar werd ik verplaatst en had geen gelegenheid den bewusten persoon te spreken, zoodat ik nu zijn adres niet meer weet en evenmin of bedoelde .persoon nog in Nederland is. Naam en voornaam zijn mij bekend. Gaarne zou ik vernemen tot wien ik mij te wenden heb om zijn tegenwoordige verblijfplaats te ontdekken. U zoudt kunnen beginnen met aan de directie van het hotel in quaestie te vragen of zij het tegenwoordige adres van den be wusten persoon weet. Zoo niet, dan kunt U aan het bevolkingsregister in den Haag vragen om opgave waarheen hij vertrokken is. Is hij naar het buitenland gegaan, dan moet hij een pas aangevraagd hebben en zal men U aan het hoofdbureau van politie te 's Gravenhage of aan het Provinciaal Gouvernement van Zuid-Holland aldaar kun nen inlichten naar welke plaats de pas is afgegeven. Levensverzekering Maatschappij HAARLEM" Wilsonsplein 11 DE VOORDEELtGSTE TARIEVEN als de zee zelve. Aan boord is het leven in vollen gang, alleen de scheepspoes blijft er volkomen onverschillig onder. Ze heeft zich een warm piekje bij de machinekamer uitgezocht, ligt er stilletjes languit en vernauwt behaaglijk haar oogen tot smalle spleetjes. Uitbrengen van sloepen en motorbooten, de stoomankerspil ratelt boven alles ust, druk heen en weer loopen en geroes van stemmen. Zware kabels en tiossen worden uitgebracht, een peilschaal is aan deu voorsteven uit gezet. Het water is langzaam wassende. Een stalen tros knapt af als glas en een ar.ker verdwijnt in de diepte van meer dan zestig vadn water. De oude bestuursambtenaar, die eenig begrip van navigatie heeft, had het voorspeld. ik zie hem alies waan/emen met de rust van den ouderdom, z|n kleine verstandige oogen glunderen achter de gouden glimmende brilleglazen. Hij is wreed en vindt nu alle actie even dwaas. HrJ zegt kalmweg we kunnen niets meer, dan naar den kelder gaan". Een vreemd vooruitzicht, waar ik heel weinig voor voel. De motorboot tuft om het schip heen, sloepen zijn bezig met ankers en kabels, het zeevolk bUft onvermoeid. De schroef slaat nu en dan achteruit, tevergeefs, het schip zit rotsvast, er komt geen beweging in. De oude met den bril bromt wat in zijn .baard en troont me mede naar de commando brug. In de kaartenkamer zullen we het gegist bestek eens nagaan. Zuiver gemeten met den passer, 28 Eng. m|l van het meest nabije eiland. Ik zeg hem dat is 5 uur stoomen met de motorboot", maar hij ant woordt vinnig: het is In dezen tijd van het jaar levensgevaarlijk, je moet halve kracht voor de golven uitloopen". Ik weet, dat als het moet, h i] het doen zal. Misschien hebben we ons wel vergist, we bekijken de kaart nog eens goed en draaien den passer om en om, 28 Eng. mijl, niets meer en niets minder. Maar het water is wassende. Tegelijk met dea vloed komen wind en wolken en de donkere golven met de witte wuivende pluimen, die in den wind uitwaaien. Ze klutsen en botsen tegen het schip aan, lijken wilder te worden en een prooi te zoeken. Het schip steekt normaal nog geen 1 vaam en we hebben al uitgerekend, wan neer het ongeveer vloed kan zijn. Hij, de oude, staat rustig naar de peilschaal te kijken en naar de cijfers voor op den boeg. Hei water rijst langzaam,tergend langzaam. Hrt zwarte vlak van de ree is nu vol grommende wit grkuifde rollers en soms is zij vol brieschend en bruisend geluid, de wind giert door het touwwerk, de vlaggelijnen staan bol. In de wilde-rumoeren van de zee ligt de witte romp van het schip stil en onwrikbaar. Het is een geduldig eindelooo wachtenen nu alle bedr|vigheid heeft opgehouden.wordt het een soort kaïn»berusten. Het begint al aardig te donkeren, het is om en bij zeven en in het grauw van den avond werpen de elektrische lampen felle lichtflitsen. Dan in eens voelen we korte nijdige rukjes, waarachtig er komt leven in. De machine slaat volle kracht achteruit, vonken en donkere dichte rookwolken worden uit den schoorsteen door den wind weggevaagd. Er komt steeds meer beweging in het schip. Nog niet ? Daar gaan we, zachtjes schuiven en glijden we, een scherp schuren van de kiel over de koraal, het schip is vrfj. De wind gaat over in een bries, de zee is nijdig. Dan worden de flesschen opengetrokken en nu krijgen we de verhaaltjes van als dit" en als dat." ,-in ?''9