25 Jan. '19. No. 2170 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VUUR NEDERLAND VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE BERGPLAATS VOOR INBOEDELS Amsterdam, Frans van Mierisstraat 90. Telefoon Zuid 822 DEN HAAG ARNHEM Westeinde 48 Parkstraat 52 EENIGE SPECIALITEIT m s_ 0 &a GEZONDHE1DS- S ONDERGOEDEREN Nedcrlandsch Fabrikaat «ÏTRICOTHUIS a 28 REG.BREESTRAAT.35 a VLEUGELS | /ONZE JCHITTÊBE ND£JCoLLECTIE RESERVE INSTPUMENTEN/BeiFAANDE UIT DE BE5TE ENMËEiT NonnEECDE 5TANPAARDPAÖCIKATEN 6EEFT UEEN5oLiDEN' \\4V\BBoCGA/ooC DEuéDELUKE CeaNJIgUCTlE/GEBPUIK. ORIGINEEL MATERIAAL E N PRIMA AFWEBKING/ÖILLUKE PREZENInde eeryfe tijden zal de pianoinduTl-pie hape nopmale ppejI'ö.Me nier kunnen bereiken en ' onze perepve- i nffnurnenren/zopwei doop 'n Js pvijs/ veppe de voopkeup Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen xfln prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te DE BILT Logt prijzen, mooie vegen, gat, electr. licht, water. >|flfjAnl.f.Haat|.totEiploitTail«t«Mterrark siaiiuH OTTfl Tel. Int. 38 & 48 ; J. S. MEUWSEN HOFLEVERANCIER Amsterdam - Rotterdam Leidschestr. 4, Damrak 73 - Mosseltrap 3 0. Doelenstr. 20, Damstr. 2 - Boymanstraat 3 Fi. SINEMUS 20 LE1DSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 6112 HEMDEN MAAR HAAT gimimmnimmTiinmniiiiiiuminmniinmimniiTiTiïiinnnifflllP'i; HEEREN MODE-ARTIKELEN i HEERKNSTRA.AT 12, GRONINGEN TELEFOON 1083 nmnninmiiniiniiii HAVANA SIGAAR HEERENKLEEDIN6 HJ. LOOK, Utrecht LIBERTY iZiC AMSTERDAM 15% f XTRA KORTinC OP w: \(MnD« pauzen VAFI 5IA4PKAMCRS KAST e H CA5Y CÏ1AIR5 COMMODCS o CXTRA KORTiriC l STARK'S OXYDOL" Hl (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) j jiiNaaml. Venn. STARK & Co. Chemische Fabriek ,,'s-HAGE", 's-Gravenhage j JOS. JACQUES WIJNHftNDEL - BREDA Speciaal adres voor GOEDKOOPE CHAMPAGNE Ingericht voor Wederverkoopers J.KUHR Damesklcermakei*'Bontwerker Het Paleis te Versailles DE MACHT VAN VERSAILLES door JOH. H. BEEN Daar stond ik, klein Hollandertje, voor de onmetelijkheid der paleizen en parken van Versailles. Het was Zondag, den len October 1911. Den vorlgen avond en nacht had een onge kend hevige storm een betrekkelijk zeer gering gedeelte van Europa geteisterd, en dat was toch bijna geheel mijn vaderland geweest. Maar daar wist ik niets van. Wel had ik dien Zaterdag van den Montmartre af een wolkenzee zien opkruien boven Parijs, en 's middags hadden een paar windstooten wat ramen doen klapperen en enkele deuren toegeslagen, maar tot laat in den avond hadden we voor het caféde la Paix kunnen Klein Trianon in het f ark te Versailles zitten en den overgang vieren van de Herfst maand tot de Zwarte Maand der Germanen. Neen, als ik voor dat geweldige complex van paleizen en parken mij maar een klein Hollandertje gevoelde, dan was dit hetzelfde, wat over mij gekomen was op de ruime pleinen en door heel die wijdheid van Parijs. Toenmaals was men in Rotterdam aan het overwegen en Hollandsch zwaar bere deneeren, hoe men daar ruimte zou vinden voor een op te richten Stadhuis, en ik ge loof, dat men er nog niet was. 't Gaat in Holland, waar de vlakten toch zoo wijd zijn, in de steden zoo afgemeten toe. Een Hollan der, die midden in de stad een weiland ziet, zooals over den Nieuwen Binneweg te Rot terdam, gaat dat zonde vinden en aan het berekenen, hoeveel geld (centen, zegt hij bij voorkeur) aan bouwgrond daardoor verloren gaat. In Parijs echter raakt die rekenbol de kluts kwfjt, de vermenlgvuldig-sommen wor den te groot, het slaat hem over zijn hoofd. En als hfj voor de onmetelijkheid van het historische Versailles staat, gevoelt hij zich maar een broekje uit het kleine polderland aan de Noordzee. En ik zag op tot het ruiterstandbeeld van Lodewijk XIV, den Zonnekoning. Die behoort hier thuis. Hij is het, die nu nog de lieden, uit alle deeien der aarde, naar deze plek komende, ontvangt. Daarom zag ik het eerst op tot hem, die hier audiëntie geeft, en wiens omgeving de pracht en de heerlijkheid en de majesteit is. Toen... was het, alsof mijn borst iets heel bekends inademde. Wat was dat? Een geur als van prikkelend zeezout l Een frissche wind als op den boulevard van Scheveningen. Of wilt ge liever van een zeedorpje, dat enkel strand en duinen heeft ? Iets druks, iets branie-achtigs en toch niet aanstellerig, maar zeemansachtig natuurlijk. Bijlol daar kwam zoowaar Keesje Tromp, de zoon van Bestevaer, voor den tweeden keer, en everals vór twee eeuwen, in zijn grootte en breedte en in de rumoerigheid van alle zeeën, op audiëntie aan het hof van den Roi-Soleil. De mooie, elegante vrouwen hadden schik in dien gezonden en gebruinden baas, de hofheeren glimlachten, Speciale afdeeling voor REPAREEREN, fCEEÜEN en MODERNISEER EN. - Ook voor niet-cliënten. Coupons worden ter bewerking aangenomen. Tramlijnen 1 en 2. Uitstappen St. Luciënsteeg. zooals de Hollandsche Edelachtbaarheden van den jare 1884 over dr eigenaardigheden van Paul Kiüger, en, als een uitzondering op den regel, mocht de Koning dat origineele wel, dat hier ben jij, en hier ben ik" van den robusttn Hollander. Want dte had, evenals Lodewijk zelf, even als Oom Paul van Transvaal, k een wijdheid achier zich: die van daden van kloeken moed, van zekerheid in een volk, dat nitt In een klein hoekje wegkruipt. O, mst Keesje Tromp kwam ik naar het standbeeld, en al wist ik, dat niet verre van mij, in de Spiegelzaal, i en groot tafereel de verheerlijkirg van Lodewijks overtocht over den Rijn bij Lobith voorstelde, zag ik tot den machtigen Zonne-koning op en zei, zooals dat misschien alleen een Hollander doen kan: Je hebt ons toch niet kunnen overwinnen, baas!" Toen durfde ik de wijdheid van dit his torisch Versailles binnentreden, want ik voelde mij niet klein meer... Welk een invloed is er sedert de laatste helft der 17de eeuw, toen Lodewijk XIV het jachtslot van zijn vader liet herscheppen tot zijn residentie, van Versailles uitgegaan l | Had men indertijd van Spanje gesproken als van een schip, dat den voorsteven in de Indische wateren en den spiegel in den Atlantischen Oceaan had, van het zeventiende-eeuwsche admiraalsschip, dat Frank rijk heette, zou men de Kampagne met den naam Versailles kunnen aanduiden. Er is altijd een middelpunt van gezag in de wereld geweest, hetzij een koningskroon of de formule n plus l; maar toen men naar kleuren zocht om daarin het verhevene te verheerlijken, werden alle glansen van den regenboog samengetrokken in n brand punt, en dat vond men te Versailles. Heerengracht 304Tel. 8060 Noord. iiinriiiiiiiiiiii De Keizerproclamaiie, van 18 januari 1871, uitgeroepen in de Spiegelzaal van het Paleis te Versailles Is er wel een land in de wereld geweest, waar de invloed van Versailles niet gevoeld werd? Is er r.ög wel een jong leven, dat voor 't eerst den klankenrijkdom van de zoete en toch zoo gespierde Fransche taal door voelende, niet de weelde van het Oui, je viens dan Son temple adorer l'Eternel" nagezongen heeft? Zelfs nu nog is het bij de Hollanders, ce petit peuple dur, avare, taciturne, qui fit tant de grandes choses sans grandeur," uit sleur de gewoonte ge bleven om de schoolkinderen vór alle andere vreemde talen het Fransch te leeren; De Spiegelzaal in het Paleis te Versailles, waar in 1871 het Duitsche Rijk is uitgeroepen en nu hoogstwaarschijnlijk de te verwachten vrede zal worden geteekend van het jaar 1870 af tot 1919 toe wel iets zeer onpractisch voor dit bij uitstek practlsche koopmansvolk! Iets anders is het, waartegen zich dat zelfde koopmansvolk het eerst verzet heeft: het imperialisme. Hij had slechts n hartstocht, maareen onbarmhartige; de haat tegen Frankrijk", zegt, ten onrechte, Michelet van Willem III, den eersten prins van Oranje, die zich, ter bestrijding van welk imperialisme ook, niet aan de zijde van Frankrijk plaatste. Ten onrechte, zei ik. Want zou er wel n Neder lander geweest zijn, die niet in een hoekje van zijn hart een altaar heeft opgericht voor La belle France? Maar juist tegen de zucht tot machls-overheerschlng is het een Hol lander geweest, die Europa wakker geschud en die taak overgedragen heeft aan Enge land, omdat Holland niet op den duur aan de spits kon blijven staan. Doch ook welk een invloed ten booze is er van Versailles uitgegaan in de dagen van Lodewijk XV en van Mesdames de Pompadour en duBarry! Ook Holland heef t dat ondervonden, en, Goddank, ook het ontaardende daarvan doorvoeld. En wie daarvan iets weten wil, leze Sara Burger hart van de dames Wolf en Deken; En is Versailles niet vol herinneringen aan Lodewijk XVI, in wiens tragisch levens einde de zonden der vaderen gewroken zijn ? Wie staat in Klein-Trianon niet eenige oogenblikken in ontroering stil bij de tafel met een kaart op het blad, tastbaar over blijfsel van den goedigen Koning, die hier zijn jongen les gaf in de geographie, kindje, dat brandewijn zou leeren drinken bij een schoenlapper, en vervuild zou sterven in een gevangenis, of, zoo het waar moge zijn, dat hij eruit ontvoerd is, dan toch tot het leven van een avonturier geleid zou worden, (Wordt vervolgd op pag. U) Het Feuilleton staat op pag. 11