' l JUbr. 19. ,:No. 2171 .D Ee- A M S T E R D AM M ER,. W E ELJfrB L A D' VOOR N E D E R L.A N D ABMABMABMABMABMABM.ABM.ABM.ABMABM.ABM.ABM m WE _"«? w ??MB r^i -BS y * IcltVtU* are h B W A B M A QM ARM A BM. ABM ABMABMA&ttABMABrtABM. ABM A B M tiliiliiiiiiillilllliilllllilliiiillilllllllii'iiililMilimilliiiiiii iiiiiiiiiiitiiiiniiMMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiHiiiiMiiiiiiii iiiimimiimii nu M EEBE.N-ARTI KELEN. UITRUSTINGEN. M A B Breitncr, Amsterdam in Winterkleed. L?gaat van Bilderbeek EEN SCHENKING AAN HET RIJK HET LEGAVT VAN BILDERBEEK Dezer dagen heeft Minister de Visser in de Tweede Kamer medegedeeld, dat wijlen notaris van Bilderbeek te Dordrecht zijn belangrijke kunstverzameling aan het Rijk heeft gelegateerd, op een klein gedeelte na, dat aan Dordrecht's Museum komt. De verzameling die met het woonhuis, het huis Cronenburch in de Wqnstraat, hoek Nieuwe B'ue, aan den Staat komt telt ongeveer 100 schilderijen, meest van 19de eeuwsche Hollandsche meesters, benevens tal van kunstvoorwerpen, waaronder vooral het aardewerk van Colenbrander van groote beteekenis is. Het gehalte der schilderijen is zeer goed. Zoo zijn de Marissen (Willem en Jacob), Bosboom, Mauve, Jozef Israëls, Brettner (wij geven een afbeelding van diens Amsterdamsche Gracht), Neuhuys, Bastert, de Bock, Gabriël.Weissenbrucn om slechts eenige namen te noemen door meester stukken vertegenwoordigd. Van de Zwart zijn er twee schilderijen, van Weissenbruch drfe, waaronder de zeer stemmige Boerderij in het Polderland". Voerman's aan den IJsel", met een prachtige grijze lucht, is een van diens beste werken, en van de beide paardestukken van Willy Sluiter begroeten wij er een, dat reeds vroeger, op de tentoonstelling te Brussel in 1909, terecht de aandacht trok. Van Albert Roelofs bevat de collectie twee schilderijtjes, Van Albert Nryhuys de coloristisch zeer rijpe Naailes", gedateerd 1900. Van de twee Mauve's zal vooral het schilderijtje met de Strand-ezels om zijn blondheid zeer geliefd worden bij de bezoekers, die ook door Jaap PALESTINA-PLANNEN door Mr. JACOB ISRAËL DE HAAN Gaarne geef ik u eene bijdrage over mijne Palestina-plannen. Ik schrijf dit voor u op weg naar Jerusalem, in de eetkamer van een overvol boardinghouse te Londen. Met geen andere bibliotheek dan mijn hoofd en mijn hart. Wanneer ik mij dus in een of ander feit vergis, vergeef het mij. Maar probeer te gevoelen het gevoel, waarmede ik deze groote dagen van het Joodsche Volk beleef, en van waaruit ik u Qit schrijf. Mijn Palestinaplannen. Wel ik ben lid van de Zionistische organisatie en alles wat ik doe, moet passen bli.nen het kader van het Zionistische program, gelijk dit op het Baseier congres werd vastgesteld Dat is ongeveer zoo: Het Zionisme streeft naar een publiekrechtelijk gewaar borgde woonplaats voor het Joodscne Volk in Palestina." in dien eenen volzin is het geheele Zionisme verborgen gegeven. Voor zoover men dan een zoo diepe intuïtie, als het Zionisme is, in woorden geven kan. Woord voor woord is dit program over wogen en vastgesteld. Publiekrechtelijk" gewaarborgde woorplaats. Dit is een intuïtief woord. Ren woord, dat niet meer is dan signaal, een richting aanwjjzend. Er is een of twee maanden geleden in het Weekblad van het Recht een uitvoerig debat geweest over de grenzen tusschen publiek en privaat recht. Natuurlijk kan men wel goed Zionist zijn, zonder precies te weten, wat .publiek rechtelijk" is. Het programma wil zeggen, dat wij meer willen, dan een enkele vestiging van Joden in Palestina, als gewone onderMaris' forsche Havengezicht en Willem Maris' Zomer (koeien in de weide) zullen worden getroffen. Van Bisschop vinden wij er een interieur; en verder van buitenlandsche meesters o. a. schilderijen van Mancinien Monticelli. De heer Van Bilderbeek was bekend als een der beste verzamelaars van zijn tijd en hetgeen het RQk thans verkrijgt mag dus een zeer bijzondere aanwinst heeten. Behalve die schilderyen en kunstvoor werpen is nog een grootboek-inschrijving van /100.000 aan den Staat vermaakt, uit de rente waarvan werken van levende meesters zullen worden gekocht ter com pleteering der collectie. Het huis zal, naar verluidt, ra het over lijden van de weduwe van den eiflater als museum worden Ingericht. Op die wflze krijgt het oude Dordt nog een attractie meer, die het dankt aan een kunstliefhebber, die reeds tijdens zijn leven zoo veel voor de kunst (o. a als bestuurslid van het Museum zijner vaderstad) heeft gedaan. W. MARTIN iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiuiiiiiiiiiinit tiiiiiiiiiiiiiiiii oontatners van den Kunstyottenbatter C. J. LANOOY Papéstraat24 - 's-GRAVENHAGE Permanente Tentoonstelling KUNST GEEN REGEERINGSZAAK Teekening voor de Amsterdammer" van Oeorge van Raemdonck ?IN DE MACH T v, APAfHEN Wat er dan gebeurt iiiitiiiiiiiiiiin IIIIIIIIIIIIHI iiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiii Dr. A. H. DE HARTOÓ, Groote Dogma tici, N». 5. Ritschl, Baarn, Hollandia Drukkerij. Zouden er veel lezers zijn, die dit verve lende boekje heeltmaal uitlezen? Dr. de Hartog moet een voortreffelijk, vooral harts tochtelijk orator zijn, bovendien schrijft hij zijn tijdschrift Nieuwe anèn vol. H5 is dus ongetwijfeld een man van groote gaven en een hard werker. Maar hij is een erbar mt lij k slecht docent. Bovendien is zijn vertaalkennis van het Duitsch niet zoo heel groot, want de lange citaten zijn soms zeer houterig, soms gebrekkig vertaald. Wel is waar, had de schrijver slechts 48 bladzijden tot zijn beschikking en valt het niet mee in betrekkelijk zoo weinig ruimte een dogma tisch stelsel samen te dringen. Maar wie de kunst van doceeren verstaat, zal dan toch iets bevredlgends te voorschijn brengen kunnen. Opmerkelijk is, dat in de literatuur Illlllllllllllllll IIIIIIIIIIMIllllMIIIIHIIIIlnlIIIMHIHIIIIIMIIIMIIllMIIIIIUIIIIIIII opgaaf het lijvige proefschrift van Dr. R. Kuipers, De Theologie van Albrecht Ritschl, niet wordt vermeld. Laat mij erbij voegen: voor zoover ik andere overzichten der Hol landia Drukkerij onder oogen kreeg, heeft het mij telkens getroffen, dat ook andere auteurs niet in staat zijn in drie vel druks iets leesbaars te geven. K. Vos IIMIMIIIHIIHIMIIIIIIIlll Utrechtsche Schietschuitenveer AMSTERDAM, SINGEL 273 TEL. INTERC. 5181 H. Datjelijksche Motortlienst tusschen Amsterdam - Utrecht - Zeist - De Bilt - Huis ter Heide Bosch en Duin - Rijsenburg - Driebergen - Doorn enz. iimiiiiiiiiiiii i iiniiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiMiitiiMiiiMimiiiiii umiiiuii iiim iiuiiiiiiinn De boerderij van de Joodsche Landbouwers te Groningen danen van Turkije bij voorbeeld of Engeland. Trouwens: publiekrechtelijk, dat kan op zooveel manieren, die onderling weer buiten gemeen van elkander verschillen. Het zal waarschijnlijk nu geheel anders gaan, dan [ Herzl en zijn tijdgenooten zich hebben voorgesteld, toen dit Baseier programma werd opgemaakt. Deze wereldoorlog he<ft Herzl niet voorzien. Men was algemeen ingesteld op de gedachte, dat Palestina onder Turksche souvereiniteit blijven zou. En Herzl achtte goede betrekkingen met den Sultan van Turkije in de allereerste plaats noodig. Maar wat Herzl wel voorzien heeft, is dit: dat een zósterke, zoo zuivere intuïtie als het Zionisme zich op de een of andere wijze realiseeren moest. Beschouw Eenige jongens, op de boerderij van de Joodsche landbouwers te Groningen, die voor landbouwers worden opgeleid de wereldgeschiedenis als realisatie van ideeën en niet de ideeën als puntscholen, die een continue materieele werkelijkheid indringen. Ten tweede spreekt het programma van het Joodsche Volk. En legt dus vast, dat er een Joodsch Volk bestaat. Dat Jodendom dus niet enkel is een religie, zooals Calvi nist, Luthersch. Roomsch-Katholiek, En ten derde: de woonplaats van het Joodsche Volk moet Palestina zijn. ledere Zionist weet, dat juist over dit laatste punt zeer veel te doen is geweest. De Engelsche Regeering had Oeganda als woonplaats aangeboden, zoo op de voet als de Chartered Company gedeelten van Zuid-Afrika beheerde. Dit aanbod is na lange discussies sfgewezen. De meerderheid wilde Palestina. En de wereldgeschiedenis zal nu waar schijnlijk in het voordeel van de meerder heid uitvallen. Een minderheid, onder aanvoering van Zangwill scheidde zich af. En vormde de Jewish Territorial Organisation, kort genoemd de Ito. De Itoïaten stellen zich ook met een ander land tevreden. Maar zij hebben tot dusver geen ander land gevonden. En nu wij Palestina waarschijnlijk het gemakkelijkst kunnen krijgen, zullen de meeste Itoïsten wel naar de Zionistenvereenigingen overgaan. Dit staat nu wel in het program. Over den godsdienst staat in het programma niets. Speciaal is niet uitgedrukt, dat de Joodsche gemeenschap in Palestina moet worden bestuurd naar de begirselen van Leer en Overlevering. Dat die beginselen de leidende beginselen moeten zijn, is de meenin? van de orthodoxe Zionisten, die als Mizrachie" binnen de algemeene Zionisten-organisatie georganiseerd zijn. Het is ook mijne meening. En niet in de laatste plaats daarom ben ik spoedig naar Palestina gegaan. De Mizrachie in Palestina heeft hulp noodig aan mannen en aan geld. Ik hoop iets, al is het dan niet veel, voor Mizrachie te kunnen doen. Jodendom is voor mij de eenheid van Volk en Gods dienst. Ik kan ze belde niet scheiden. Het Baseier program geeft het doel. Niet de middelen. Herzl heeft zich waarschijnlijk een charter van den Turkschen Sultan als het beste middel gedacht. Voor kolonisatie in Palestina zonder charter voelde hij niet veel. Dr. Weizmann, de tegenwoordige leider, voelde meer voor bevolning van Palestina met Joden, in de verwachting, dat de publiekrechtelijke waarborgen dan bij een dienende gelegenheid gemakkelijker zouden worden verkregen. Hij was van meening, dat een land niet gegeven wordt aan een volk d it er niet woont. Zangwill heeft deze tegenstelling nog eens goed uiteengezet in het laatste nummer van de Jewish Chronicle" (15 Januari). Wat wij dus noodig hebben is een Joodsch Volk en een Joodsch Land. Beide zijn even belangrijk. Buiten Palestina zal het werk van de Zionisten dus gericht moeten zijn op behoud van het Joodsche Volk. Op het tegengaan van assimilatie. Ook op bewust making van de Joodsche Massa. En in Palestina: het land moet gereed gemaakt worden om al de Joden op te nemen, die verlangend zijn, om daar te wonen. Dat kan. Het land kan millioenen menschen dragen, meer dan het ooit droeg. Het is bijna overal vruchtbaar, waar voor voldoend water gezorgd wordt. Er is waarschijnlijk geen steenkool, maar waarschijnlijk wel petroleum. En de watervallen in dejordaan zullen, gcëlectrificeei-d, licht en beweegkracht geven. De Doode Zee is n groote mijn met mineralen, die maar op ontginning wacht. Er zal handel zijn en nijverheid. Daurzonder kan het land het Volk niet dragen. Ojk itmiimiliiiiiiiiitiiiiiiiimiiiiiiiiiiiitillillllllliiililllllll daaraan zal ik medewerken. Ik heb daaraan reeds medegewerkt met een energie, die merigeen verbaasde in den Dichter van Het Joodsche Lied". Mij niet. Wat zijn ge dichten anders, dan gevoel, dat opspuit als bronwater uit een nauwe opening onder druk? Een goed gedicht is altijd een fontein van energie. Dat is het Zionisme ook. Handel en nijverheid zijn niet slecht. En niet beneden de waarde van den Dichter. Mits zij goed worden gedaan. En wanneer handelaars en nijveren zich richten naar de beeinselen van Leer en Overlevering, dan wordt hun Daad vanzelve goed. O, wij staan voor groote economische problemen. Kapitalisme of nationalisatle van grond en productie-middelen. De laatste Pittsburgsche Conferentie van Amerikaansche Zionis ten, wil de natlonalisatie. Maar doorjulius Slmon is hun plan in de Juedische Rund schau bestreden. En wellicht zal Palestina de coöperatieve rijkshoeven zien zooals Frederik van Eeden zich die heeft voor gesteld. En wij zullen ook een geestelijk leven r.oodig hebben: wetenschap, kunst. Ik droom van een Joedsch- Nationaal. Dichterschap in het Hebreeuwsch. De eerste steenen van de Hebreeuwsche Universiteit zijn gelegd. En met het Joodsche Volk zullen wij een nieuw Hebreeuwsch opbouwen, dat aan alle be hoeften van een tegenwoordige spreektaal en schrijftaal voldoet. En zou ik daar dan niet van harte gaarne aan medewerken: actieve significa. Dr. Ben Jehoeda keert naar Jrruzalem terug. Ik heb zQn zoon hier te Londen ge sproken. Zal h't mij dan aan waardeer vollen arbeid ontbreken? De problemen zijn overvel; groot, over weldigend. Het religieuse probleem. Het economisch probleem. En dan: Het Joodsche Volk is wel een Volk zonder land. Maar Palestina is niet een land zonder Volk. De groote meerderheid is er thans Arabisch. En vele Arabieren denken zich een Grooter-Arabië, dat ook Mesopotamië en Syrië, inbegrepen Palestina bevat. Het Arabisch proleem is een van de allerbelangrijkste voor een Volk. * * De Wereldoorlog heeft een einde gemaakt aan de leiding der Duitsch Oostenrijksche Zionisten. Het centrum is thans hier te Londen. En er wordt hier hard, heel hard gewerkt. Mijn deel aan het groote werk is maar klein en bescheiden, Ik zoek geen eer en geen invloed. Ik heb het Lied, ik heb het Joodsche Lied. Maar wie mij noodig heeft voor het Volk en voor het Land, die kan mij krijgen, altijd en overal. Dat is mijn Palestina-plan in weinig woorden.