15 Febr. '19. No. 2173 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 IHIET IDTJITSCHIE Teekenlng voor de Amsterdammer" flwi Joh. Braakensiek Dokter Clemenceau bij de sponde van Germania: Dood of Schijndood?" IIIIIIIIIIUIIIIIIItlllllllllllllllllHIIIIIIII OP DEN ECONOMISCHEN UITKIJK imiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimi (Vervolg van pag. 10) wachten mocht.'Waaraan is dit te wijten? In mijn vorige beschouwing (, Welke vrede?", no. van l Februari 1.1.) wees ik er reeds op, dat het einde van den oorlog nog ganscrf iets anders Is dan vrede; ik wees er ook op, dat de langdurige oorlog een te vasten draai aan de oorlogs-economie heeft gegeven dan dat herstel van het normale (voorzoover daarvan sprake kan zijn!) in korten lijd mogelijk is. Maar ook al houdt men met deze twee factoren rekening, dan nog blijft het waar, dat het werk van weder-opbouw, de herscheppingsarbeid niet dan heel lang zaam vordert. Dat dit zoo is, moet, naar ik meen, aan vele en verschillende oorzaken worden toe geschreven. De wapenstilstand is uit zijn aard een tusschen-tijdperk: geen oorlog meer, maar ook: nog niet vrede. Wij wachten op belangrijke beslissingen, gelijk ik in mQn vorige beschouwing aangaf. Ia afwachting daarvan durft men nog niet goed de zaken aan te pakken. Men weet niet, waar men aan toe is en wat morgen de positie zal zijn. De heeren, die het te zeggen hebben, l beraadslagen over de economische grond slagen ; eerst als zij gesproken hebben, kan l men zijn plaats bepalen. Bij die verlam mende onzekerheid voegt zich onmacht: uit den oorlogstijd zijn nog zooveel handelsen verkeers-belemmeringen over, de vrijhtid van beschikking is nog zoo beperkt, de productie nog zoo gebonden en de zwarig heden zijn nog zoovele, dat voor velen hervatting van het bedrijf op den vroegeren l n valid-Portwij n DE BESTE MIDDA8DRANK f2.50p. flesch <? BarbansoB, 51 Aflutol, AMtontan 1|||==gH|' uiiiiiiiiuitiiiiiiuiïiütii MEDISC FEBRIS TYPHOIDEA (BUIKTYPHUS) Typhus, een ziekte, vrij geregeld in Nederland voorkomend, voornamelijk bij krachtige lieden, in den leeftijd van 20-30 jaar, is terecht eene gevreesde aandoening. Waar evenwel de prophylaxe, dat is de leer tot voorkoming van ziekten, en in dit geval van den typhus, een krachtig woord meespreekt en middelen ter voorkoming meestal op voldoende wijze worden aan gewend, lijkt het mij van belang voor de lezers van het weekblad, eenige woorden aan dit zoo interessante ziektebeeld te wijden. De tyhus wordt veroorzaakt door den typhusbaccil, die door den mond via de maag, naar de darmen gaat, zich door het geheele bloed verspreidt en zich aldaar vermenigvuldigt, bovendien aanleiding geeft tot het vormen van zweren in den darmwand. Zoowel de dikke, als de dunne darmwand kan aangetast worden. Deze zweren genezen in de meerderheid der gevallen na eenige weken, doch kunnen ook aanleiding geven tot bloedingen en doorbraak naar de buik holte, waarvan zoowel buikvliesontsteking als hevige darmbloedingen de gevolgen zijn. Voor alles dient er op gelet te worden, de lllllllllllllllllllllllllllltllllllllllmlIIIIIIIIHIItlllllllltlHIIIMIIIIIIH'llllllllll voet nog steeds uitgesloten is. En natuurlijk schept de onmacht van den een onmacht voor den ander: kan A niet leveren aan B, dan kan B zijn machines niet laten werken en kan dus niet leveren aan C... enz. In de traagheid van den economischen weder-opbouw speelt ongetwijfeld ook een groote rol het drijven juist nu in arbeiderskringen naar belangrijke verbetering van de arbeidsvoorwaarden. Vooral in de landen, die den oorlog hebben gevoerd, is dit drijven wel verklaarbaar. Ik zei boven reeds, dat de regeeringen van die landen de oorlogsproductie geforceerd hebben ten koste van alles: daartoe werden alle arbeids krachten gemobiliseerd; hooge loonen dien den als lokmiddel; werden nog hooger loonen verlangd, de tegenstand was zwak, want de productie mocht niet stilstaan en staking moest worden voorkómen of dade lijk bezworen. Maar nu is het einde daar: de noodzaak dezer productie is vervallen. Maar de nawerking van het stelsel blijft. Wanneer men b.v. hoort dat in de Engelsche munitie-fabrieken aan meisjes een weekloon van 8.?pd. St. werd gegeven, dan begrijpt men dat deze arbeidsters aan het slot van dat tijdperk niet dadelijk be reid zijn het werk, dat zij daarvór plach ten te doen, weer op te nemen tegen het vroeger daarvoor geldend loon. Deze stemming, deze ontstemming bestaat bij honderdduizenden arbeiders in de landen der geallieerden; zij leidt tot de onrust.de stakingen, de arbeidscrises, de werkloos heid, waarvan men uit allerlei oorden leest. Daarbij komt in zekere mate de geest van het bolsjewikisme, die overal rondwaart en die de ontstemming versterkt ook bij hen, die overigens de neo-russische leer niet zijn toegedaan. Voeg daarbij het moeilijke vraag stuk der weder-tewerkstelling van de gedemobiliseerden, die in den jarenlangen krijgsdienst er aan gewend waren geraakt door het Rijk te worden betaald, gevoed en verpleegd en die nu er op aangewezen darmwand zoo min mogelijk te prikkelen en te dien einde is een dieet, voornamelijk be staande uit melk, uitermate noodzakelijk. Het mag bekend verondersteld worden, dat voortdurende koorts, die des avonds hooger is dan 's morgens, n van de uitingen van het ziekteproces is. een koortsverloop, dat geheel afwijkt van bijv. het koortsverloop bij longontsteking, waar na ongeveer negen dagen een plotselinge daling en een daarmede gepaard gaand subjectief zich beter gevoelen, geconstateerd wordt. Bij typhus gaat na weken van stijging, de koorts 's avonds langzamerhand en geleidelijk lager worden, om in normale gevallen na ongeveer 6 a 7 weken geheel te verdwijnen. Genezing van de darmzwering gaat daarmede gepaard. Uitermate voorzichtig dient men in de genezingsperiode te zijn met de toevoer van voedsel en in de samenstelling van de spij zen, die den zieke worden verstrekt. D i typhus wordt als besmettelijke ziekte beschouwd. Toch geschiedt de besmetiing slechts zelden of nooit van mensch op mensch.Het groote besmettingsgevaar schuilt in de ontlasting, waarin duizenden baccillen zijn op te sporen, eene nauwkeurige desinfectie met chloorkalk, creoline of karbol van de ontlasting isdanooknoodzakelijk, hiertegen wordt maar al te vaak gezondigd, voornamelijk ten plattelande. Wat toch is het geval? Ik stel mij voor een typhusgeval in eene kleine boerderij, gelegen aan een sloot.de ontlasting wordt in dien sloot ge worpen, de potten in het slootwater gerei nigd. Verder stroomafwaarts van denzelfden sloot woont, laat ik veronderstellen een melkboer, die, ik wil den man van geen 'T WOONHUYS Dir. F. J. ZEEGERS Prinsengracht 711-713 b/d Le AMSTERDA Zaterdag 15 Februari 2 uur FEESTELIJKE OPENING van hare Nieuwe Magazijnen en Modelkamers met TENTOONSTELLING kwaad betichten, niet zijn melk met slooiwater verdund, doch wel in den regel zijn emmers en vaatwerk afspoelt in den sloot, in het slootwater dus, dat vol is met typhus baccillen; de melk wordt in deze mei slootwater, en dus met typhusbaccillen bïzette emmers gedaan en aldus naar de stad ver voerd en aldaar verkocht en gedronken. WetenschappelQk is aangetoond, dat op deze wijze een geheele typhus-epidemie kan ontstaan, en niet ten onnutte dus wordt . door de gemeentebesturen de bevolking dringend aangeraden, de melk vó: het gebruik te koken, of slechts gepasteuriseerde melk te drinken, omdat, zooals bekend mag worden verondersteld bij verhitting tot 80°90°de typhus-baccillen sterven. A'.hoewel alles omtrent de verspreiding vanden \ typhus nog niet bekend is; mag toch de boven genoemde wijze van verspreiding van voor naamst belang worden beschouwd en dient de bestrijding dus in de eerste plaats daarop te zijn gericht. De inrichting van melkcentralen, voortdurende controle op de melk, is dan ook in hei belang van de algemeene volksgezondheid. Niet altijd echter is de wijze van verspreiding van den typhus zoo gemakkelijk. In de laatste jaren is door de ontdekking van de baccillendragers" meer licht over de vaak nog duistere verspreidingswijze gekomen. Baccillendragers, zijn voor het oog vol komen gezonde menschen, die in hun lichaam baccillen herbergen, al of niet nadat de insectieziekte bij hen heeft gewoed. Baccillendragers", deze simpele woor den moge het duidelijk wezen, zijn een voortdurend gevaar voor hun omgeving, omdat een dergelijke individu voordurend typhusbaccilen afscheidt, met zflne ontlasthigofopandere wijze. Groote epidemieën o.a. in Amerika, zijn bewezen hun oorsprong te hebben in een baccillendrager en middelen worden overwogen, hoe men dergelijke, oogenschijnlijk gezonde menschen, kan isoleeren en ze zoo mogelijk bjhandelen, totdat de baccillen uit hun lichaam zijn verwijderd. Een zorgvuldige desinfectie van deontlasting van een typhuslijder doet ge woonlijk het gevaar voor de omgeving zoo sterk verminderen, dat zelfs tegen woordig nog typhus-lijders op de ge wone zalen tussctien de andere patiënten worden verpleegd en dat bijna nooit contact-infectie wordt waargenomen. Uit bovenstaande zal duidelijk zijn, dat het niet noodig is, te spreken van buiktyphus, omdat elke typhuslijder voorna melijk in den buik anotomische af wijkingen (zweeren) vertoont. Heel dikwijls hoort men spreken van hersentyphus, of de typhus is hem in het hoofd geslagen". Hiermeae wordt bedoeld zenuwstoornissen in de hersenen, gepaard met ijlen en bewusteloosheid, die vaak in het hoogste stadium van typhus Toonkamers van den Kunstpottenbakker C. J. LANOOY Papestraat 24 - 's-GRAVENHAQE Permanente Tentoonstelling IIIMIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll zijn door het vinden van een hun passende plaats op de arbeidsmarkt weer in hun eigen onderhoud te voorzien. Hen bereiken de aanlokkelijke verhalen van de hooge bezol digingen, uitbetaald aan de werkers in de oorlogsproductie. Is het wonder, dat ook zQ hooge eischen stellen? Te meer, wan neer zij, uit het vijandelflk gebied in het vaderland weergekeerd, ervaren hoe duur de levensbehoeften daar nog zijn? Zoo is er, onder de werking van deze en nog andere factoren, overal een drijven naar verbetering van arbeidsvoorwaarden, naar hooger loon en korter werktijd waar te nemen. Wij zien dit trouwens ook in ons land, waar verschillende gemeenteraden de bezoldigingen van arbeiders en beambten in publieken dienst herzien, waarna dan door werklieden in dienst van particuliere werkgevers deze loon-tarieven aan hun patroons als een na te volgen model worden voorgehouden. De overheid immers, zoo wordt gezegd, stelt een behoorlijk loon vast en eene daar beneden blijvende betaling kan dus niet als behoorlijk loon worden aangemerkt... Het is niet te zeggen, in hoever dit alge meen drijven naar loonsverhooging en korter werktijd succes zal hebben, blijvend succes. Wat wel duidelijk is, dat is, dunkt me, dat men zich daarmee beweegt in een noodlottigen cirkel. Wij snakken, zoo zeide ik boven, naar bevrijding uit den ban der oorlogs-misère, naar ruimere voorziening, vrijer leven, grootere voorraden, lager prfzen. Wij weten, dat er heel een wereld weer op te bouwen valt, dat die taak eischt een ontzaglijke som van werk, hetwelk hoe eer hoe liever begonnen, krachtig aangepakt en stevig voortgezet moet worden. Maar het leger der arbeiders dringt juist nu met klem aan op een korter arbeidsdag, wat in veel gevallen geringer productie beduidt. Men verlangt heoger loon, waardoor de productie-, dus de verkoopskosten stijgen. Ieder klaagt over de duurte, vraagt daarom voor zich hooger loon, waardoor zijn product duurder wordt. De metselaar draagt dure schoenen en kleeren, omdat hooge loonen daarin verwerkt zfln, maar zij, die deze schoenen en kleeren maakten, brengen een hooger huishuur op, omdat des metselaars uurloon was gestegen. Ziet ge wel den noodlottigen cirkel? En het proces ver scherpt zich door de herhaling, die een wedloop wordt van allen achter elkaar naar steeds hooger loon voor allen, omdat door aller hooger loon alles duurder wordt l Totdat... ? Totdat de wal het schip keert," d. i. er geen afzet meer voor het dure goed is te vinden, dus werkloosheid intreedt, die de loonen terugdrukt op een peil, waarop bevredigende afzet is verzekerd. Maar eer het zoover is gekomen, is veel welvaart vernietigd en veel ellende geleden. Zorgen van dezen tijd"! Staatkundige onzekerheid, traag herstel van het normale leven, bestendiging van belemmeringen voor nijverheid en handel, woelige stemming op de arbeidsmarkt, algemeen drijven naar hooger loon, waardoor de duurte blijft.... Wanneer zullen wij een blijder toekomst zien lichten... ? SMISSAERT IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII iiiiuiiiiiimiiimmimi ONZE PÜZZLE Een schuld van 25 gulden moet betaald worden uitsluitend met halve guldenstuk ken, guldens, rijksdaalders en vijfgulden stukken. Op hoeveel wijzen kan dit geschieden. Zou iemand moed hebben om na te gaan op hoeveel manieren 80 gulden betaald kan worden met dezelfde muntstukken als hier boven, doch daaraan nog toegevoegd het tienguldenstuk? (Puzzle No. 3) De oplossing van Puzzle no. 2, komt in ons volgend nummer. Inzendingen aan het redactiebureau onder letters A. B. edele deelen feitelijk veroorzaakt door de vergiftige afscheiaingsproducten van de typhusbaccillen. Alhoewel niet zoo dikwijls als bij vol wassenen, komt typhus ook bij kinderen herhaaldelijk voor en stuit de geneesheer bij het stellen van de diagnose op groote moeilijkheden. Gelukkig is door het bloed onderzoek de diagnose vrij zeker te stellen. Zorgvuldige verpleging, voeding en behan deling is bij den typhus uitermate nood zakelijk en geeft gelukkig in de groote meerderheid der gevallen het resultaat, dat de patiënt geneest en na eenige maanden zich weer volkomen krachtig gaat gevoelen. Helaas is dit niet altijd het geval en kan de vermenigvuldiging van de bacclllen en dus ook van de afscheidingsproducten z hevig zijn, dat het weerstandsvermogen van het lichaam daar niet tegen is bestand en de vijand overwint. Sociaal-hygiënische wetgeving, betere voorlichting van het volk omtrent het ont staan van de infectie, zijn krachtige hulp middelen ter bestrijding. Moge het ons volk daaraan niet ontbreken!' Dr. TULP iiiiliiiiiiiiliiliiiii Ufrechtsche Schietschuitenveer AMSTERDAM, SINGEL 273 TEL. INTERC. 5181 H. DajjelijkschB Motordienst tusschen Amsterdam - Utrecht - Zeist - De Bilt - Huis ter Heide Bosch en Duin - Rijsennurg - Driebergen - Doorn enz.