-.JU?. 2175 Zaterdag l-Maart A°1919 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND ONDER REDACTIE VAN Mr. J. A. VAN HAMEL, Prof. Dr. H. BRUGMANS, Mr. E. S. OROBIO DE CASTRO Jr., Dr. FREDERIK VAN EEDEN en H. SALOMONSON UITGEVERS: VAN HOLKÊMA & WARENDORF Prijs per No. f 0.20. Per 3 mnd. f 2.50. Abonn. loopen per jaar Redactie en Administratie: Keizersgracht 333, Amsterdam | | Advertentiën omslag f 0.40 p. regel, binnenpag. 0.50 p. regel IK HOUD t Blad*. 1: De tjjd zonder stanr, door T. H. Heeft Nederland zijn Limbnrgsohe Grens onverdedigd gelaten? Buitenl. Overzicht: Onver loren, door dr. W. CK O. Byvanok. 2: Diploma tieke Weerbaarheid, teekening van Jordaan. Pers-hitsers ook al hier? door T. H. Bpreekzaal: De Volkerenbond, door C. de Vries. Een plech tige dag door dr. Frederik van E e den. 3 : Feuilleton: Van 't Licht dat nit-ging, door Ferd. Klejjn. - 6: Voor Vrouwen (red. Elis. M.Bogge) Anna Klaasten,doorLeo Lauer.?Moderne Meisjesportret ten, door Ariëtte, met teekeningen v. Is. van Mens. De Vrouw op de Nederl. Jaarbeurs, dosr Joh1 Idenbnrg. Mededeeling. Boeken en Tijd schriften. Uit de Natuur: Oosteun kers, do^r Jao. P. Thflese. 7: Muziek iu de Hoofdstad, door H. J. den Hettog. Verzen: Van de Beis, door Jacob Israël .de Baan, Een Erantenkomng, door 8. Loopnlt. 9. Med. Kroniek: Prof. E. Pel, door Arts O. Kropreld Jr. De Bolsjewiek, teekening van George van Baemdonok. Nieuwe Franeohe Boeken, door Johannes Tielrooy. 10: Waar de bommen vielen. Medailles, Op den Econo misch en UitHJk: Intern. Arbeidsbescherming, door jhr. mr. H. Smissaett. Van Staden de Onver vangbare, door Friso. 12: Uit het Kladsohrift yan Jantje. Bteen van Hans Meid, door H. Büjaitsport, door B. Leekenspiegel. Wande lingen met Jantje, door Melis Stoke, met Krabbels uit Jantje's Kladschrift. 13: Willem Royaards een Doctor, teekening yan Joh. Braakensiek. Brjmkronvok, door Melis Stoke. Boeketjes Soflstiek, door Gerh van Dflk. Boyal Anotioa Bridge, door Bridger. Bjjvoegsel: Het nieuwste argument op den weg naar de algemeece ontwapening, door Johan Braakensiek. iiiiiMiiitiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiii iniiiiiiiiiliiiifliii DE TIJD ZONDER STUUR Het is een hoofdelooze tijd, dien de wereld doormaakt. Overal heerscht chaos en onbeslistheid. De Parijsche Conferentie dijt zich uit in 't onbepaalde. De Vergadering te Weimar zet slechts de kleine parlementaire dis cussies van 't oude soort voor. Bouwmeesterskracht ontbreekt ook daar. Te München en elders schieten de lieden door elkander heen. In Engeland moet ieder op zijn beurt staken. De bolsjewiki spelen in Rusland met griezelige onver schilligheid hun va banque", om in zes maanden tijds de fantastische meesters der wereld of gefusilleerde hondsvotten te zijn. Is er in Nederland heg of steg? Het economisch evenwicht tusschen inkomsten en uitgaven, wordt dooreengehaald alsof 't niets is. De ernstigste landsbelangen liggen als kinderlijk speel goed ter neer. Men spreekt over onmiddelijke afschaffing van land- en zeemacht en zit er in de wereld bij voor Jan Kalebas. Kerk en godsdienst, wetenschap en philosophie staan metmachtelooze armen. De eenige, die doet alsof hij schik heeft, is de rederijke revolutionair. De fouten van de heerschende klasse wreken zich thans". Vraag echter niet met eenige preciesheid, hoe zij en de zijnen met een andere klasse 't beter na zullen doen. Het is de weg naar't nieuwe ideaal" zegt hij met een ernstig gezicht bij elk teeken van verwarring hier of ginds. ONVERLOREN III Dat zijn vier zware jaren geweest die op het land van Polen hebben gedrukt, sinds Pilsudski met het begin van den oorlog zijn kleine schaar van volgelingen over de grens had gezet en dadelijk had moeten merken, dat zijn heroieke poging niet zou slagen. De drie groote Noodiotsmachten <Me om de geknevelde republiek dreigend de wacht hielden, zouden ieder op haar beurt hun onheil over het slachtoffer loslaten. Rusland zou al zijn beloften vegeten en het land brandschatten en vernietigen om geen bult voor de anderen over te laten, Duitschland zou methodisch streng zfln eigen heerschappij prepareeren, en Oosten rijk zou zqn slap en verraderlijk egoïsme ia praktijk brengen getqk het altijd had gedaan. Maar van de Westelijke mogend heden zou vooreerst geen de hand uitsteken, want die leefden nog onder de vreeze van Rusland en hadden hun handen verward vol van hun eigen werk. H«e stond het dan met Joseph Pilsudski? Hij aan 't hoofd van zfln alleen in naam zelfstandige Poolsche afdeeling, moest zijn geoefende brigade als een deel van het Oostenrijksche leger laten gebruiken in de moeilflke wintertochten van de Karpathen, en ais hij later bij den grooten Dultschen inval in Polen van 1915 het eerst met zijn lanciers de stad Lublin binnentrok, wilde de jaloerschheid van zijn bondgenooten hem ook geen ander voorrecht van dien aard gunnen. Zij bevalen hem bij de nadering van War schau een omweg te maken, opdat hij niet vooraan zou ztfn om de stad van zijn verMaar naar welken kant hij dien weg kan wijzen door den rommel heen, daarvan heeft hij bedroefd weinig begrip, te 't niet merkwaardig, hoe de leiders en gidsen blijven ontbreken, die wer kelijk met vast houweel de nieuwe paden hakken, waarop de menschheid hen goedsmoeds volgen kan? Men zal ze niet zoeken onder de Eberts, zelfs niet onder de Wilson's, de Clemenceau's en de Lloyd Georges; en zeker niet on der de heele-halve of kwart-revolutio nairen, communisten, socialisten, congressisten en wat dies meer zij, van den dag. Benauwd en koortsig dribbelt de menschheid in de wachtkamer der ver warring heen en weer. 1 * * Dit moet het regime van de menigte, van de massa zijn. Hét oogenblik voor dat wonderlijke wezen: de collectieve ziel, die geen onderscheid en geen per soonlijkheid kent, geen individueele waarde en geen vertrouwen op indivi dueel oordeel, doch alleen de macht van den Drang der Ongetelden. Blindelings gaat zij over de enkelingen heen. Rekent hun streven, hun goede bedoelingen, hun goede wenken voor niets. Zij kan zich de weelde veroorloven spilziek te zijn; ook van in praatjes te zwelgen; en desnoods van alles in de war te laten gaan. Hare grillen zijn die van den eigenwijze, die allén niets kan, maar toch alle leiding verwerpt. Dan spreekt men van het massa-in stinct, waardoor al het goede in de wereld is gewrocht. De armen van geest, die het christendom hebben voortgedragen en de kruistochten gevoerd; die de landen hebben bevolkt en de akkers tot vruchtbaarheid gedwongen; die tyrannièn hebben verdreven en de burge rijen tot elkander gevoerd; de rijkdom men voortgebracht, en ook nu het geluk van de gansene menschheid dienen zullen. Laat het massa-instinct maar zijnen gang gaan. Het heeft ten slotte altijd gelijk, al weet niemand waarom. Het heeft gevoeld, dat een Lodewijk XVI zijn land had verraden en den dood ver diend, een eeuw voordat de geheime stukken later die schuld klaarblijkelijk hebben bewezen. Het heeft de burger oorlogen durven doorzetten, wanneer de intellectueele upper ten" tot onder werping raadde. Een Willem de Zwijger, en zoovele anderen, hebben er in den vrijheidsstrijd op gebouwd. In den jongsten oorlog heeft het de tanden op elkaar gezet. Het geweld der massa is geen ramp, maar een weldaad voor latere geslachten. * * Hoevelen hebben niet op deze wijze over de massa gesproken, en doen het nog. Sommigen in heilige overtuiging. Anderen om... haar te vleien en haar baas te zijn. Er steekt ongetwijfeld n diepe waar heid in. Het dorre verstand van den enkelen denker, de logische redeneering van 't fijne vernuft geven op zichzelve aan de wereld geen kracht; aangezien de gang der dingen in wereld ten slotte onlogisch is. langen aan 't hoofd van zijn Poolsche krijgs lieden te begroeten, en hij moest zien dat Beiersche troepen werden uitgekozen om de hoofdstad de eer van hun verschijning aan te doen. Om Polen werd niet meer gedacht dan als een prooi listig te bena deren en te verwerven door vreemde souverelnen. En ai forscher sloeg de hand van de vreemden neer op Poolsch gebied, al verder strekte zich hun begeerte uit, tot aan de zee en tot de grenslanden. Pilsudski en al wat eigenwillig Poolsch dacht werd door hen op zijde gedrongen en onderdrukt; het scheen alsof voor goed het einde van het zelfstandig Polen was gekomen, maar toen, na vier bange jaren, in den herfst van 1918, was daar onverwacht, in een oogwenk, de vrijheid, en met de vrijheid waren er de grondslagen van een geregeld inheemsch bestuur: een leger, een kieswet, een ver tegenwoordiging, een ministerie; daarbij, ik zeg niet uitsluitend, maar ingrijpend, Is overal de wil en de invloed te onderscheiden van Pilsudski. Niet vergeten mag hier worden: de voor smaak voor Polen van zijn oude grenzen. Polen teruggewonnen na bijna anderhalve eeuw! Onze gedachten, om de ontwikkeling der gebeurtenissen te leeren kennen, keeren terug tot den Joseph Pilsudski die in den winter van 1914 zijn schrikkelijken leertijd in het veld heeft volbracht. Het is van zijn route af dat hij toen is gegaan; hij heeft Polen voor een poos den rug toegewend, alsof hij zich geheel in dienst had gesteld van de Centrale Mogend heden. En hard heeft hij en hebben de Polen gevochten; de krrjgsverhalen spreken er van hoe, de dood wond in de borst, de getroffen officieren zich oprichtend met gestrekten degen op den vijand wezen: Legioenen vooruit l' en de liederen klonken ter eere van den held. De doodslaap lag over ons land, de sabel hing te westen in de zaal van onze voor ouders en de rug van hun naneven kromde zich onder den knoet, maar Pilsudski wachtte Het ergste van groote denkers is, dat zij gewoonlijk verkeerd hebben gedacht. De groote stroom van het gezonde mensehenverstand en het 't goede zoe kende menschengemoed is onmisbaar om verder te gaan. Dit is de ernstige leer, die tot het voortdurend contact met de massa noopt. Doch overigens is het 't wereldge beuren te veel uit de verte bezien, wan neer men waant, dat de massa en zij allén, de dingen tot stand brengen kan. De massa op zichz&re kan wel af breken, weggooien, vwfiieiigen, tégen-* werken, al wat haar voor de hand komt. Een ongetemperde democratie is daarom ook zoo licht bij uitstek destructief Opbouwen, herstellen, scheppen, vor men evenwel is steeds alleen het werk van de individueele persoonlijkheden, weinigen of velen, of van slaven ge weest. De tegenwoordige tijd zal dit in hevige mate doen zien: onmacht in het vernieuwen, omdat de tijd nu in zoo bijzondere mate aan de menigte is. Maar wanneer de massa in deze dagen geene hoogstaande leiders weet te vinden, wier leiding zij bestendig aanvaardt en die zij niet naar haar pijpen dansen laat, dan... ** * ... Ja, dan zal het resultaat slechts zijn dat de wereld veel meer en veel langer leergeld moet blijven storten, om ein delijk onder nóg veel zwaarder handen toch weer in 't spoor te worden gebracht. Want de tijd, dien wij nu doormaken, is een tijd van beproeving. De kwestie is: zal de menschheid wijs genoeg zijn om zónder eerst de bitterste ervaringen door te maken hare zaken in orde te houden, of wel: moet zij door de uiterste schade en schande heen, om aan het eind op veel ruwer wijze toch naar 't punt van uitgang te worden teruggebracht? Wij hebben tijdens den oorlog her haaldelijk de vrees gekoesterd, dat daarna een tijd van zware reactie komen zou. Anderen voorspelden echter de democratie De uitkomst kon wel eens zijn, dat het een het ander niet uitsluit, en dat de democratie zich zoodanig in het oeverlooze verliest, dat zij zelve ten slotte tot reactie haar toevlucht g|ernt om weer te worden ingedamd!** ''*" Dit kan alleen worden voorkómen, zoo de geesten thans niet te veranderingslustig, niet te oppervlakkig en meegaande, niet te vooruitstrevend zijn, en aan be staande en beproefde elementen der samenleving vasthouden. Een staatsman heeft eens terecht ge zegd : er zijn tijdvakken, waarin men vooruitstrevend, en er zijn andere tijd vakken, waarin men behoudend regeeren moet. De tegenwoordig aangebroken tijd is, in het waarachtige algemeen belang ge zien, van de laatste soort. Alleen conservatieve democratie kan thans de reactie afwenden. * * * Wat anders wordt geboden, is schijn. Er is iets onrustbarends en iets hartsroerends in, hoe men thans den Schijn ziet scepter zwaaien. Aan allerlei kant. Beloften, leuzen, oppervlakkige verwachiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllllllllllillllliiiiliiiiiliiiiiiiiiMillliiillliiiiillllllllllllilll zijn t ij d af, hij waakte, het hoofd der legioenen, de schrik der Russische horden. Als de bliksem is hij op den onderdrukker neerge komen, toen het uur van het herstel had geslagen. En opnieuw wordt de Poolsche sabel gezwaaid, de schrik doet het Kalmukken gebroed verstijven. Held Pilsudski voert zijn jonge arenden aan, hoofd der legioenen, schrik der Russische horden." Want zijn mannen begrepen hem, zij ble ven het geloof in hem houden, zooals hij het in Polen hield. Schijnbaar zich latend verleiden onder het bevel van Oostenrijk en Pruisen, maakte hij van zijn stelling ge bruik om een geheime militie op groote > schaal: in Polen te organiseeren, die buiten aanraking bleef met de machthebbers over het land, en toen hij den maat vol achtte van de opofferingen aan manschap;en voor de Centrale Mogendheden trok hij zijn troepen terug. De Duitschers beschouwden dit als dienst weigering in den oorlog, maar voor hun plannen hod Pilsudski nog niet uitgediend. Beseier, gouverneur van Polen, riep hem naar Warschau In 1916, vertrouwde hem de bedoeling toe van de Keizers om Polen te herstellen en sprak de verwachting uit dat hij, Pilsudski, voor het bijeenbrengen van een Poolsch leger zou zorgen. Nooit ra\ ik zoo'n daad van schande aanvaarden," antwoordde hem Pilsudski, dat ik aan een Polen kan denken zonder Posen en Qalicië' en aan een Poolsch leger dat niet strijdt onder een Poolschen stan daard." Beseier stoof op, maar wist zich te bedwingen; het oppeibevel echter eischte straf en zag spoedig, toen hij zijn ont slag nam, en met hem het meerendeel zijner officieren, dat men niet zonder Pilsudski kon en er niet aan te denken viel een Poolsch leger te werven of een geregelde organi satie in te voeren zonder medewerking van Pilsudski. Hij nu liet zich wel gebruiken als een werklulg, gelijk men dacht, in den Staats raad van Polen, maar hij ging zijn eigen gang en vereenigde de partijen van het land; en hij werd het al meer en meer tingen en wenschen van het oogenblik, modernismen vervullen de lucht. Schijn van vrede, schijn van welvaart, schijn van democratie sleepen de ge moederen mee. Beproefde ervaring en dieper doordenken leggen het daarbij af. Is het niet schijn van vrede, door te wijdsche plannen van volkerenbond en ontwapening beloofd? Hals over kop storten velen zich daarin. Zij smalen op wat tot dusverre met het staatkundig evenwicht tusschen de verschillende landen, met beleid van politiek, met volksweermacht en wel overwogen nati onale krachtsontwikkeling, voor de rust in het statenstelsel is nagestreefd. Door dit alles op te ruimen, houdt men zich een nieuwen heilstoestand voor. Of een nieuwe fata morgana? Want achter dien schijn liggen de kie men van nieuwe, maar dan geheel onge ordende en wilde oneenigheden tusschen de volken, de volkjes, de menigten! Ligt de instorting van den toren van Babel. Ligt de ongetemperde overmacht van enkele staten o ver de anderen. Ligt zelf s de mogelijkheid, dat eenmaal de politielegers worden een nieuw verdrukkingsmiddel in de hand die over hen beschikt, zooals eenmaal de praetorianen zijn geworden de vijanden van de vrijheid der burge rijen, toen deze hun eigen weerbaarheid hadden afgelegd. En is het geen schijn van welvaart, die uit de ongebreidelde en gedachtenlooze loonpolitiek, stakingspressie en onnatuur lijke economie dezer dagen voortvloeien zal? Men waant, het rijker envoordeeliger te krijgen. Maar tegelijkertijd treedt het ce qu'on ne voit pas in. De prijzen en levenskosten stijgen mede. De goe deren worden zeldzamer. De productie gedrukt en gestoord. De energie ver slapt. En achter alles ligt: mér te kort en grooter armoede! Schijn van democratie eindelijk, al die vergaderingen en raden, het eindelooze overleg" en de heerschappij van 't Groote Getal, de Oppervlakkige Be lofte en de Pakkende Leus? Men demo cratiseert gestadig door. Democratiseert zichzelve weg. Achter de discussie's en tegendiscussie's, hervormingen en volks wil, achter al het wegsnauwen van de bestaande instellingen, waartoe zich de ' menschheid drijv6n laat, liggen: regeeringloosheid en onmacht en de onvrijheid van een vrijheid,~die geen perken en geen vaste punten meer kent! Achter veel schijn van geluk, veel on.geluk. Achter veel schijn van een nieuwe orde, de .zedelijke leegheid, waarvan ieder denkend mensch reeds thans den aanvang bespeurt. Waarlijk niet alleen te Neurenberg, in Beieren, kan de gemoe delijke schoenmaker Hans Sachs 't refrein reeds zingen: waan, waan, overal waan. Zoo verkeert de wereld thans in een phase, alsof een God, in gepeins ver zonken, voor een wijle gedachteloos de dingen door de hand liet glijden, tege lijkertijd reeds de kruimkens kneedend tot wat eenmaal een Bonaparte worden moet. v. H. IIIIIIIIIIIlIIllllllllllllllllllllllllllllllllIlllllliHIlmlmlNtMFMIIIlmWMMltl naar wien men opkeek in het land en van wien men het sein verwachtte totdat Duitschland en Oostenrijk, geen den ander den buit van Polen vertrouwend, en bevreesd dat op den duur, Pilsudski's invloed hun macht zou ondermijnen, hem plotseling in den nacht Heten oplichten en in de vesting van Maagdenburg Interneerden. Korten tijd te voren in Juli 1917 had Pilsudski zich openlijk van de Centrale Mogendheden gescheiden. Rusland was een republiek geworden, het zou Polen verder niet in zijn zelfstandigheid hinderen; zoo richtte hij een adres aan zijn legioenen: Ik ben er trotsch op dat de jonge Poolsche soldaat weerstand heeft weten te bieden aan wat men het f t beproefd om hem op het verkeerde padite brengen, hij heeft de kracht gevonden om te verklaren dat hij alleen zijn leven wil wijden aan de zaak van het vaderland." Al wat er in Rusland voorvalt van het begin van 1917 af tot de vredesonderhan delingen van Brest-Litowsk toe en daarna, vindt voortaan een terugslag in Polen. En het belangrijkste misschien is dat de Wes telijke Mogendheden, vroeger gebonden door hun verdragen om den Tsaar op zijn Wes telijke grens de vrije beschikking te laten, thans het gewicht gaan Inzien voor hun positie in Europa van een machtig rij k tus schen Duitschland en Rusland. Zij hebben hun politiek systeem neergelegd in de ver klaring der eerste ministers van Engeland, Frankrijk en Italië van 3 Juni 1918: De vorming van een vereen igden en onafhankelijken Poolschen Staat, met vrijen toegang naar de zee, maakt een der voor waarden uit van een stevigen, billijken vrede, en van de heerschappij van het Recht in Europa". Daarmrc is een nieuw aantrekk'ngspunt voor de Poolsche aan gelegenheden gevestigd. Een van de centra der nieuwe beweging wordt thans de raad van Versailles en wat daaruit is voortgevloeid; de kracht die zij om zich heeft weten te groepeeren, zijn de over de wereld verstrooide Poolsche legiHEEFT NEDERLAND ZIJN LIMBURGSCHE GRENS ONVER DEDIGD GELATEN? Onware Voorstellingen van Belgischen Kant Door onzen gewezen Opperbevel hebber weerlegd Onder de on billijke verwij ten, welke ten ?JMMZtou van Limburg' aan Nederland wor den gedaan.behoort ook dit, dat wij in den zomer van 19i4en daarna de Limburgsche ttrens onverde digd zouden nebben ge laten. Zoo schreef Belgisch Dagblad Le Generaal C. J. Snijders. Gewezen Opperbevelhebber van Land- en Zeemacht. nog onlangs een Sou": Nederland beschikte den 26sten Juli 1914 over 60.000 man in Limburg en liet er den 4en Augustus slechts 600, om zich te ver zetten tegen een eventueelen doortocht der Duitschers l... De Amsterdammer" kan daartegenover stellen een eigenhandige verklaring van onzen Opperbevelhebber. Generaal C. J. Snijders schreef ons op ons verzoek, om over genoemd bericht inlichting te willen verstrekken, het navolgende: De voorstelling van Le Soir" Is een krasse en onbeschaamde on waarheid. Op 26 Juli 1914 bevonden zich in Limburg niet anders dan de zeer zwakke vredesgarnizoenen van Venlo, RoermondenMaastrichf, samen naar schatting hoogstens1800 man. Op eender laatste dagen van Juli ik meen: den 29en-~ w er a de landweergrenswacht op geroepen en langs de DultschBelgische grenzen van Limburg opgesteld. Op l Augustus werd gemobiliseerd; de legerbataljons werdtn op oorlogssterkte ge bracht en de landweerbataljons werden onder de wapens geroepen. Door een en ander werd de in Lim burg beschikbare macht minstens vervijfvoudigd. Vermindering van deze sterkte heeft gedurende de eerstvolgende maanden niet plaats gehad. Met de meeste hoogachting heb ik de eer te zijn Geheel Nederland zal zeker met ons den generaal voor deze afdoende en bondige krijgsmanstaal erkentelijk zijn. Aan Belgische zijde moge men er zich voor hoeden, aan zulke valsche argumenten voet te geven. Men ziet nu, dat Nederland waarlijk wel voor Limburg weet te zorgen. oenen, legioenen die in Rusland hebben gestreden of in de Oekraïne voortgaan te vechten, legioenen die zich doorgeslagen hebben tot Frankrijk of in Amerika zijn bijeengebracht, dan wel legioenen die door Roman Dmowski in Vladivostok verzameld waren tot meewerking in den inval in Siberië... Ja, het zijn nieuwe namen die aan het licht verschijnen of oude die weder aan den dag komen. Maar wat er in Polen zelf ge beurt, schijnt zonder beteekenis voor het echte Polen, papieren staatsregelingen worden daar afgekondigd, en schimmen van menschen worden er als regenten aangesteld, de ware vraag waarom het is te doen, die luidt: hoe zal het Duitschland en Oostenrijk gelukken den buit te deelen en zullen zij hem behouden ? Aan Pilsudski en zijn legioenen denkt men niet, Polen, het onaf hankelrjke Polen, is thans onder leiding van Roman Dmoswki bond genoot van Frankrijk en Engeland geworden, en dient onder zijn eigen standaard, den witten adelaar, in het leger der geallieerden... Maar de dag komt! Verdwijnen doet de macht van Oostenrijk en Pruisen, de Pool sche regenten, schepsels der Centralen, verbletken als de schimmen die zij zqn, na de macht te hebben overgeleverd aan de volgers van Roman Dmowski. En was Pilsudski dan niet meer in het land der levenden ? Hij is uit de vesting ontslagen! Hfl heeft waarlQk niets te vragen van de volgers van Dmowski, hij is het zelf die de macht in Polen heeft; hij gevoelt zich en is dictator, hem gehoorzaamt het leger, de wereld van Versailles en Parijs moet met hem onderhandelen. Waartoe uittewelden, men heeft dat kun nen volgea. Kunnen volgen in den laatsten tijd, dat over en weer tusschen Warschau en het Westen. Pilsudski's vaderlandsliefde heeft in de groote oogenblikken de beslissing gegeven. Hij ziet Polen herrezen, zooals hij het in den geest voor zich heeft gezien gedurende de dagen der verdrukking, onverloren! W. G. C. BYVANCK l