DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND l Maart. '19. No. 2175 DIPLOMATIEKE WEERBAARHEID Teekening voor de Amsterdammer" van fordaan ,'t Is met de diplomatie nog steeds als met t 't wild: Hoe ouder en adel(l)Qker des te beter!" iiiiilMHHltiliiiliiiiiiMliiiiiiimimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii PERS-HITSERS OOK AL HIER! ONOEWENSCHT ANTI-BELGISCH STOKEN Wanneer deze aangelegenheid in een phase mocht komen, die voor de ver standhouding minder bevorderlijk zou kunnen zijn, ligt dit niet aan de Nederandsche Regeering". Met recht heeft de Minister van Karnebeek dit kunnen zeggen. Hetzelfde geldt helaas niet voor zekere stemmen in de Nederlandsche pers. Er zijn onder onze journalisten, die aan onredelijke vuurspuwendheidtegen België en de Belgen, niet onder doen voor... het heftigste blad in 't Zuiden. Men zou 't haast niet gelooven, in ons bedaarde Holland, waar wij er im mers ook zoo prat op gaan steeds ge durende den oorlog het nuchtere en bezadigde oordeel" te hebben bezeten en aan gén psychosen" mede te doen, maar... wij hebben ook nze hets-pers. Niet meer en niet minder, niet ver standiger en niet minder misleidend dan overal elders! De meeste verstandige bladen niet te na gesproken, moet ons publiek er tegen gewaarschuwd, dat sommige onzer jour nalisten, en helaas de minste niet, op de verschrikkelijkste wijze bezig zijn gif tegen België te strooien. Leukweg wordt ons volk de onware legende ingedruppeld, dat de Belgische Kegeering zich tegenover ons infaam gedraagt en achter omen rug in stilte stukken van ons grondgebied zou hebben geëischt. Wij hebben de vorige week reeds doen uitkomen, hoe geheel onwaar 't is, op deze voorstelling door te gaan, en hoe ergerlijk, om daarmede tweespalt te stoken. Men begrijpt de menschen niet, die dit doen. Wat zij bereiken, valt o.a. op te merken uit de motie, door den Maastrichtschen Gemeenteraad aangeno men, waarin zonder meer wordt voorop gezet: dat België door zijne gedele geerden ter conferentie aanspraken wil doen gelden op een deel van Limburg, met name op de gemeente Maastricht," terwijl dat verwijt vooralsnog zijn grond niet heeft. Maar dit bereiken die perstemmen, die er op uit schijnen te zijn ook eens stokebrandje te spelen en tusschen de Nederlandsche en de Belgische natie kwaad bloed te zetten! Wij blijven hehooren tot de eersten, om eene inderdaad onrechtmatige Bel gische houding terug te wijzen. Ditzelfde blad levert daarvan nog 't bewijs. Maar wij wenschen ons volk te heb ben gewaarschuwd tegen de schandelijke pers-hitsers die ook hier bezig zijn, en wier bedoelingen of zeer onverstandig of zeer onzuiver zijn! Indien onvermijdelijk, zullen wij dui delijker worden. Maar wij vertrouwen, voldoende te worden verstaan. Zaken als deze zijn eigenlijk te ernstig, te stuitend en te afkeurenswaardig om er nominatim over te polemiseeren. v. H. IHIIIMIMtHHII IIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllMlimillilllllllllilMIMMIII! N.V. PAERELS Meubileering M". COMPLETE MEUBILEERING -: BETIMMERINGEN :Rokin 128 Telef. 4541 N uliiiiiimiiiiiiuuiiiiuiiiHitiiiiiiiiiiiiiiiiiili minimum m Aan onze Medewerkers De redactie acht het gewenscht, haren medewerkers en inzenders nadrukkelijk te verzoeken, voor hunne bijdragen zoo veel mogelijk rekening te houden met den voor het Weekblad meest geschikten om vang. Te lange artikelen leveren ver schillende bezwaren*op, zijn ook voor de lezers veel bunder aantrekkelijk. De normale afmeting van artikelen moet op ten hoogste 1500 woorden, en, die van Feuilletons op ten hoogste 2000 woorden worden gesteld. Van met potlood geschreven bijdragen kan de redactie geen kennis nemen; evenmin van die bijdragen waarvan het papier aan beide zijden is beschreven. Zoo mogelijk, gelieven de inzenders ge typte copie in te zenden. Alle inzendingen moeten geadresseerd worden: Aan het Secretariaat der Redactie van De Amsterdammer", Week blad voor Nederland, Keizers gracht 333, Amsterdam, zonder vermelding van persoonsnamen. De Volkerenbond Een praktisch begin Wilson heeft ingezien, dat het, voor alles, noodzakelijk was, dat, na dezen oorlog, kwam eene nieuwe wereldorganisatie de Volkerenbond die op ethische gronden wenschelijk, maar om practische redenen (zie Nprman Angell en anderen) beslist nood zakelijk is voor de welvaart en de ontwik keling van alle volkeren; en voor de wereldrust. Het is, zooals door dr. Fried en anderen verricht is (die Wiederkerstellung Europa's) nog betrekkelijk eenvoudig om theorethisch het denkbeeld .Volkerenbond" te ontwik kelen en te verdedigen. Maar: het is nog geheel iets anders om aan zoo'n denkbeeld een practischen vorm te geven. En ziet, binnen 2 maanden tijds brengt Wilson, ge holpen door erkende deskundigen op vol kenrechtgebied ais Léon Bourgeois, lord Robert Cecil, Smuts, enz. en voorgelicht door zeer veel studiemateriaal van anderen een schema tei tafel. Is het denkbeeld van het gebied der graue theorie overgebracht op het terrein der practrjk! En dat binnen 2 maanden tijds. Als men slechts eenig denkbeeld heeft van de vele moeilijkheden, die daarbij moeten zijn overwonnen geworden, dan is er voor dit vlug indienen door Wilson slechts n woord: het is geniaal, ontzagwekkend! Het is teleurstellend dat men die bewondeiing hier te lande bijna niet heeft veriiiiiiiiiiiimi iililliiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii EEN PLECHTIGE DAG 15 Februari, 1919 welk een datum in de geschiedenis der menschheid l Zijn wij het ons wel bewust wat er geschiedt ? Het is mij of ik den dageraad stond te wachten, het zenith werd al lichter blauw, de wolkjes meer en meer goud en purper, zou het groote licht komen? Nog altijd konden wij niet gelooven, wij menschen moeten weifelen en twijfelen, totdat het feit zichtbaar is, onmiddelijk zichtbaar. We schamen ons oover onze k!ein-geloov(gheid en ons gemis aan vertrouwen. Waar im mers heemel en wolken zoo prachtig ver kleuren daar moet toch een zon achter den horizon zijn, het kan niet anders, en toch l wij durven nauwelijks gelooven. Zoo is de vloek der waereld, bij het schoonste en zeekerste moeten wij toch nog op teleur stelling reekenen. Hoe vaak zijn wij teleur gesteld, waar de verwachting ook stellig en schoon wasMaar nu, 15 Februari 1919, nu komt het eerste vonkje van de gloeyende zonneschijf boven de kim. Er valt niet meer te twij felen, het licht daagt, er is een zon die ons koesteren en verlichten zal. Wie nu nog twijfelt toont zich een dwaas, niet enkel de voorloopers der menschenmeenigte zien het rijzende wonder, de gansche kudde ziet het, en de weifelende worden meegesleept. Voor vier weeken was ik samen met drie vrienden en wij spraken over Woodrow Wilson. * Van ons vieren was er n ongeloovlg. Zijn gezindheid was de Bolsjewieksche. Hij was de volbloed revolutionair, teeder en zachtzinnig, maar juist door die teederheid hard en meedoogenloos hervormer, geen hinderpaal duldend tusschen onze ellende en l n valid-Portwij n DE BESTE MIDDAGDRANK f 2.50 p. flesch l t»larfcHsiw, 61 Aautal, OELOF Kalverstraat t - Opgericht 185O TELEFOON 658 N Paarlen, Brillanten Goud, Zilver en Horloges Uitsluitend eerste kwaliteit iifiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiittiiiiiiiiimiiiiiinifii het heerlijk ideaal der toekomst. Voor hem was Wilson een gevaarlijker menscïi dan de felste reactlonnair, omdat hij de mensch heid bevreedigde in plaats van haar te ver ontrusten, omdat hij beloofde te geeven door verstard en minnelijk overleg, wat alleen de revolutie kan geeven door een schrikkelijken doop van vuur en bloed, omdat hij voor de waereld de illuzie schiep van een vreedsame oplossing der groote misver standen en ongerechtigheden, terwijl toch zulk een oplossing volgens het Bolsjewieksche boekje alleen door harden strijd kan gevonden worden. Als Woodrow Wll son dit deed zonder goed de strekking van zijn woorden te doorzien, dan was hij een beminnelijke dwaas, doorzag hij die strek king wél, dan was geen straf zwaar genotg om deze welbewuste misdaad, dit wél geweeten bedrog te boeten. Zoo sprak de Boisjewiek onder mijn vrienden. Men zou 't niet denken, maar men kan vrienden blij ven, met zoo verregaand verschil. De tweede bewonderde Wilson van ganscher harte, als de grootste staatsman van onzen tijd, en een der aller-krachtigste en edelste menschen van alle tijden maar hij geloofde niet in zijn succes. Hij vond Wilson bijna naïef in zijn hoog gestemde toespraken. De macht der teegenstanders, zoowel in Europa als in Amerika, was te groot.de heimelijk loerende bende der groote geld-haayen, die hun jachtterrein vreezen te zien inkrimpen, zal hem spoedig genoeg de duistere macht van boosheid en samenzweering leeren. Het reusachtig internatio naal complot der geld-magnaten zai 4iem doen inzien, dat er van schikking en vriend schappelijk overleg niets terecht komt, waar men met zulke geweldige, niets ontziende, duivelsche samenspanningen te doen heeft. Wilson is eerlijk, te goeder trouw, zijn houding en zijn daad is prachtig, maar hij zal verliezen, omdat hij te goed is om menschen zonder geweeten te begrijpen en te bevechten. Hij handhaaft zich niet, hij zal het afleggen. Zoo sprak de tweede. De derde eindelijk geloofde in Wilson en in zijn zegepraal. BB deezen sloot ik mij aan. En ik stelde vór dat wij alle vier zouden neerschrijven wal wij van de naaste toekomst verwachten omtrent Wilson's poogingen. De eerste zeide: Wilson zal water in zijn wijn doen, en wel moeten toegeven aan de kapitalisten. De tweede zeide: Wilson zal niet toegeeven, maar zijn zaak niet winnen. De derde zeide: Hij zal niet toegeeven en zijn zaak winnen. En dat laatste zeide ik ook. Want van den aanvang van zijn optreeden zag ik in hem den sterken, die vertrouwend op zijn innerlSk Godsbesef, ongestoord door het drijven der partyen de oriëntatie zou vin den voor de zoekende menschheid. En mij dunkt het ziet er nu vrijwel naar uit, dat wij optimisten gelijk krijgen. Veertien staten onderschrijven het groote contract, dat waarschijnlijk in de geschienis den naam zal dragen van the Charter of Humanlty" Het verdrag der Mensch heid" en niet ten onrechte. En onsterfe lijke eer komt hem toe, die de reusachtige opgave, te schoon bijna voor onze ver wachting, heeft in woorden gebracht, verdeedigd en doorgezet ondanks twijfel en ongeloof. Nu is Wilson weer afgereisd om thuis even de boel op pooten te zetten. Er is iets ooverbluffends in, voor ons bedacht zame Nederlanders, deeze Amerikaansche voortvarendheid en gezwindheid. Het pro gramma afgewerkt tot op de minuut. Even tjes de Volkerenbond in orde gebracht, en wel voldaan steevent hij de haven van Brest uit, om straks weer terug te koomen om te zien of de zaak marcheert. En voortaan geen politiek gekonkel meer achter de schermen. Oopen Kaart! ooveral. Niet meer intrigeeren als diplomaten, maar ronduit spreeken als menschen. Wilson is geen diplomaat, hQ is ook niet staatsman in den ouden zin, hij is voornamelijk mensen, voortreffelijk mensch. Maar toch zal er in de wording van dit groote Contract veel geschied zijn dat nog nomen. (Branting heeft het klaarblijkelijk beter ingezien). Hier te lande schijnt men het grootsche van de conceptie (misschien door onbekendheid met de materie) en ook het groote belang van Nederland bij deze aangelegenheid niet te hebben begrepen. Voorbijziende het grootsche in de algemeene gedachte is men hier te lande het gepubli ceerde schema gaan beduimelen en besnuf felen, en gekomen met aanmerkingen op artikel zooveel en bemerkingen op artikel zooveel. Tegenover het groote werk kan (het zal later wel blijken, want de Volkeren bond komt tot stand) dit gewurm moeilijk nalaten te geven een indruk van kleinziellg gepeuter. Want men besefte het wel: de keuze is f een Volkerenbond of weer bewapeningen, enz. als in de periode vór 1914. Er is naar mijn bescheiden meening over dat werk van Wilson iets anders op te merken. Nu in 1919 staat men, door het voorge vallene in de laatste oorlogsjaren, geheel anders tegenover een oprichting van den Volkerenbond dan in 1907 (het jaar van de 2de Haager conferentie). Het is wel heel duidelijk, dat nu slechts begonnen kan worden aan den opbouw van den Bond door Wilson en zijn talrijke mede standers. Daargelaten dat de vrede nog niet is gesloten, zijn er ook andere bezwaren tegen een onmiddellijke toelating van Duitschland, nu Duitschland nog maar steeds niet. gekomen is tot de erkenning van de fouten en misslagen, die begaan zijn (zie Lichnowsky en dr. Muehlon; een erkenning, waarop onlangs Max. Harden ook aandrong) en nog voortdurend blijkt geeft niet te willen inzien, dat het de ge volgen heeft te dragen van hetgeen is voorgevallen. Niettegenstaande nu uit de woorden van Erzberger bekend is, dat ook Hindenburg den toestand in October 1918 hopeloos achtte, hoort men nog steeds het: wir sind unbesiegt. En door torspraken, zelfs van Ebert, wordt die onwaarheid ge handhaafd. Dat moet zich wreken; den ge associeerden moet het aanleiding geven om nog meer dan anders, waarborgen te eischen. OoV toelating van neutralen is, op dit oogenblik, voor de Geassocieerden nog niet zonder gevaar. Al is dus nog geen toelichting op de artikelen van het schema gegeven, zoo laat zich toch de voorgestelde regeling wel begrijpen. Maar er valt niet aan te twijfelen; met dit schema is het laatste woord in zake volkerenbond zeker niet gesproken. De volkerenbond zou ten eenen male zijn bedoeling missen, als hij niet ten slotte zou omvatten alle statrn en volkeren. Men moet al zeer weinig studie gemaakt hebben van Wilson en zijn werk om te durven veronderstellen, dat Wilson zelf dit niet zou inzien. Bleef het nu nog bij die afkeurende oor deelvellingen over Wilsoi's groote daad dan zou men ze stilzwijgend schouderop halend kunnen voorbijgaan. Maar men schijnt tegenover dit begin een contra-actie op touw te willen zetten. En daarbij ontmoeten wij weer indeeersteplaatsDuitschepersonen. Blakers een interview hetft de bekende Gra»f Bernstorff, de fx-Duitsche gezant te Washington, bekend door zijn machinaties in Amerika, zich uitgesproken over Wilson's schema; en breed uitgemeten de bezwaren, die! het heeft voor de neutralen. Volgens zijn meening moesten die zich vereenigen en zich uitspreken tegen h?t voorstel. Nu zal zich toch menigeen zich afvragen: weten we nu nog niet genoeg af van die Duitsche machinatien en intriges? hebben we nu nog geen leergeld genoeg betaald? Moeten we nog weer dupe worden? Laat men, alvorens den weg door Bern storff zoo warm bepleit, te vol gen, toch ook ffns practisch denken aan het belang van Nederland en vooral ook dat van Nederlandsch-lndië nu Amerika, Engeland en Japan zoo vastbesloten n lijn trekken. Daaraan denken, alvorens men de moei lijkheden, waarvoor de conferentie te Parijs gesteld is kog verder vergroot. De daad van Wilson en zijn medehelpers om reeds nu, practisch te besinnen met de oprichting van den Volkerenbond is een daad van den allergrootste betetkende voor de welvaart en de ontwikkeling der volkeren. Zij is ook voor de welvaart en de ont wikkeling van Nederland en de andere kleine staten van het allermeeste gewicht. niet bekend kan worden.'Er zijn immers veele vertrouwelijke gesprekken gevoerd, buiten de oopenbare conferentie om? Daarin hebben de karakters der deelneemers voeling met elkaar gekreegen. Vooral het aandeel 'van Lloyd George in het gansche ontwerp lijkt mij hoogst belangrijk. De twyfel aan Wilson's succes j vond wel voornamelijk zijn grond in de ! meening dat de machtigste Iddrr van het nog | dór en dór kapitalistische Engeland nooit te.vinden zou zijn voor zulke radicale plannen. Maar men ziet in L'oyd George nog veel te veel den sluuwcn, handlgen staatsman. Wie hem goed kent, jnl wie nmaal met hem sprak, weet dat het eenvoudig-menschelijke bij hem eeven goed de hoofdzaak is als bij Wilson. Men vergeet nog vaak hoe hij verwoed gestreeden heeft teegen de Engelsche autocratische reactionnairen, zoo fel dat er geen mér gehate persoon lijkheid in Engeland was dan Lloyd George. Zeeker zal hij nu op het toppunt van zijn macht zijn radicale gezindheid niet verloochenen. De steun van Wllson hierin moet hem welkom geweest zijn, en rustig heeft Lloyd George aan Wilson den voorrang gelaten als ont werper van het Charter der menschelijkheid. Hij kon eevenmin als Wilson de samen hang met het volk dat hij verteegenwoordigt verbreeken. De termen socialistisch" en .revolutionair" kon hfl niet gebruiken, eevenmin als Wilson. Maar het staat voor mfj vast dat de groote Angelsaksische leiders niet minder socialis tisch denken en voelen dan de democraten van het revolutionnaire Duitschland. Het kapitalistisch, parasitaire systeem isveroordeeld. De daadwerkelijke strijd er teegen staat nu te beginnen. De uitslag kan niet twijfelachtig zijn. Lloyd George is eeven krachtig, eeven consequent, eeven vast van houding als Wilson. In n opzicht is Wilson de meerdere, en wel in dichterlijk vermoogen. Wilson is onovertroffen meester in het hanteeren van de taal tot een welbewnst menschlievend doel. De toespraken, die hij als kos telijke zaden uitstrooide op zijn triomftocht DAVID WIJNKOOP MOET 't ZOO? Burgers, menschen zenuwlijders Hebt ge dan geen ooren meer, Gaan de vloekende verdrukten Nu nog niet genoeg te keer ? Deelen moet ge, stoute potters Komt maar met de duiten op, Zet de brandkast lustig open Anders kost het u den kop. Ploegen, zaaien, maaien, oogsten Zult ge voor hel algemeen, Opbrengst, kapitaal en voedsel Zijn bestemd voor iedereen. Niemand heeft meer recht op weelde Allen worden we gelijk, Niemand mag meer geld bezitten Allen even arm en rijk. Deelen zult ge, dwarsche burgers Tot er niets meer over is Dan een veilig, rustig plaatsje In de Strafgevangenis. Voedsel mag geen geld meer kosten Iedereen heeft recht op brood, Als ge dit niet wilt begrijpen, Volgt de roekelooze dood. Burgers, menschen, slapeloozen Hebt ge dan nog niets gehoord. Wilt ge dat men met revolvers Uwe laffe rust verstoort? Wilt ge dan niets verder weten Van de nieuwe levens-eisch, Burgers, menschen, slapverwenden Rilt ge niet van dat gekrijsch? Stelt ge geen belang in wezens Die nu rechters zullen zijn, Die in uw belang nog tobben In kantoor, fabriek en mijn. Treurig zal uw toekomst wezen Als ge u tevreden stelt Met de praatjes die uw kapper En de conducteur vertelt. Burgers hebt ge dan geen oogen Ziet ge dan dat lijden niet, Al dat hongeren en schreien Al dat moordende verdriet. Uitgezogen, uitgemergeld Leeft het pleps met vrouw en kind, Burgers wilt ge nog meer woede Burgers zijt ge gek en blind? Burgers hebt ge niets begrepen Van het groote Ideaal; Leven, Leven, prachtig leven Is toch meer dan Kapitaal. Burgers geefi uw geld vrijwillig Aan de Groote Kas cadeau, Daarna kunt ge kalmer vragen : David Wijnkoop moet 'f zoo ? ]. H. SPEENHOFF imiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiMiiiiiMiiiifiiiiniiiiiiiimu Daarom moet het werk van Wilson (zoo als ik reeds aangaf in dit weekblad van 23 November j.l.) eerder wordsn gesteund, dan koel bejegend of, erger nog, tegengewerkt. iiiiiiiiiiniiiiii iiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiin i u DEVO Geurige Sigaar FABRIKANTE N.V. DIEVENBACH's Holl. Sigarenfabriak _ UTRECHT mnniiui iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiimiiiiiiiiiiimiiiuiiiiii door Europa, zfln meesterlijk als taai-pro ducten en behooren tot de waereld literatuur. Ze hebben dit bizondere, dat men ook in sommige weetenschappelijke werken vindt b. v. in Lorentz' Handboek der Physica dat hun expressie zuiver en vast is, in signifischcn zin. Ze affirmeeren een aantal begrippen, die niet nader wijsgerrig onder zocht worden, omdat daardoor de werking zou worden verzwakt. Maar binnen die affirmatieve grenzen zijn re volkomen zuiver en sterk aaneen gebouwd. Ze staan kantig te lood" als perfecte, sterke bouwsels. Be grippen als eer", plicht", schande" worden niet nader toegelicht hetwelk ook in dit verband een nutteloos poogen zou zijn maar ze worden zoodanig gebruikt dat men voelt hun leeven en hun solldlttlt. .Ik ken de vrees wel," zegt Wilson, maar ik vrees de schande, -niet den dood." De verfijnde wijsgeer, de decadente peinser haalt welligt de schouders op voor deeze en dergelijke gezegden. Zij zullen ook een maal, na eenige eeuwen, hun waarde ver liezen. Maar op dit oogenblik zijn ze noodig en voor den gang der menschheid niet minder waardevol als de affirmaties van Rousseau of de Onafhankelfjkhelds verkla ring van de Amerikaansche republiek. Naast de groote stichters van Amerika, naast Franklin en Washington staat Wilson als een waardig opvolger, met verwonderlijke actualiteit optreedend in een tijd van crisis, niet minder gewlgtig en hachelijk als die waarin het Amerikaansche gemeenebest gebooren werd. Nu is de gansene waereld in nood, en het is blindheid hier niet een genade-volle bestiering te zien, die den rechten man zond in het rechte oogenblik. FREDERIK VAN EED E N iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiliiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM H. BERSSENBRUGGE, PORTRETFOTOOBAAF ZEESTRAAT 65, mast Panorama DEN HAAG. Tel. 1538.