l Maart. '19. No. 2175 < JDE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Anna Klaasen Anna Klaasen's* jongste portret Anna Klaasen werd groot gebracht bij hare tante, de bekende actrice, wijlen Anna Fuchs. Deze laatste zond haar omdat zij als kind al zoo lief verzen zei" rnede op aanraden van mevr. Holtrop-van Gelder en den heer Bouberg Wiison naar de Tooneelschool. Nadat zij daar een jaar lang de lessen had gevolgd, bood de Kon. Ver. Het Ned. Tooneel Anna Klaasen een engagement aan, 'en zoo debuteerde de 16-jarige Anna als Emma", het bakvischje, in Dokter Klaus". Dit debuut was, zoowel in Amster dam als in den Haag, een succes. Ook schreef de crltiek o. a. wfllen J. H. Rössing zeer gunstig over de wijze, waarop zij de reien Gysbrecht van Aemstel" zegde. In het zelfde jaar creëerde zij nog Hdga" in Starkadd" van Hegeuscheidt. Steeds groo tere rollen werden haar nu toebedeeld. Men herinnere zich slechts Sylvette" in Romanesques" van Rostand, hetgeen zij ook voor H. M. de Koningin speelde, haar Roxane" in Cyrano de Bergerac", baar Duifje" van Fabius en Reijding, Viola" In Drie koningenavond" van Shakespeare, verder Trilby", in welk stuk zij de eenige actriee was, die zelve in het derde bedrijf haar liederen zong. Gedurende 15 jaar is zQ bij het Ned. Tooneel gebleven. Haar idealen strekten zich echter verder uit, haar zin voor onafhankelijkheid deed haar te stetk den druk van een vaste verbintenis voelen, en zoo verliet zij, DU 5 jaar geleden, dezen werk kring. Het eerste jaar na haar vertrek be reidde zij zich voor haar nieuwen werkkring voor. ZQ maakte repertoire voor haar gewijde voordrachten,en nam e. a. les bij mej. Dusault. Daarna richtte de kunstenares een cursus op in methodisch spreken en voordracht kunst. Iets geheel nieuws heeft zij ons ge bracht in het vertellen van sprookjes van kinderen, en de figuur van Grootmoeder" is onder de jeugd inderdaad populair ge worden. Toen de oorlog kwam, begreep zij als fijn-voelend artiste. dat het publiek ook lichtere, meer opmonterende, kost wenschte, en zQ openbaarde zich in een nieuw genre, het zingen van liedjes, n.l. liedjes van Nederlandsche componisten* en dichters. Zij gaat nu deze kunst aan onze landgenooten in Ned. ODst-Indië brengen. Op 8 Maart vertrekt de kunstenares. LEO LAUER iiimiiimimiiiii Moderne Meisjesportretten Teekening van Is. van Mens V HET HEELE GEWONE MEISJE Los opgemaakte haren, een vroolijk-blozend gezicht, een appetijkelijke mond nut mooie gave tanden. Ze ziet er altijd goed gekleed uit met een eenvoudig mantelpakje en hel dere blouses, nette zwarte kousen en keurige schoenen. Ze is dartel als een veulen, en frisch als een zomerwei. Haar lach is als helder water, haar stem is klaar zonder overmoed. Ze is IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIII DE OOSTENRIJKERS Sedert een dertigtal jaren vormt zich in en langs onze duinen een nieuw landschap. Wie van Overveen achterom over den Hoog Duin- en Daalschen weg wandelt naar het Koninginneduin (dat langzamer hand den naam van het Kopje" usurpeert) kan zich daar gemakkelijk rekenschap van geven. Zoodra ge de villabuurt van Kweekduln achter u hebt ziet ge naar links nog vór de narigheid van de schietbanen eenige prachtige hooge duinen, de hellingen breed geplooid, deels begroeid met helm en duindoorn, maar ook, en vooral in die plooien, bezet met dichte boschjes van berk en meidoorn, elk, lijsterbes en liguster. Daarop volgt een laagte, in de laatste jaren met jong loofhout beplant, maar daartusschen zijn nog te onderscheiden mooie berkeboschjes van voorheen met randen van besheesters en in hun binnenste vinden lelietjes van dalen, viooltjes, orchidieën, salomonszegel en zenegroen een gewenschte schuilplaats: echte duin weelde uit vroeger tijd. Intusschen hebben we rechts de afraste ring van Lindenheuvel gekregen en daar over komt de nieuwe tijd uitkijken: een vrfl hoog bosch van rechte dennen, voor het meerendeel een ja#r of. vijftien oud, nog al duister van uiterlijk. Maar ze zien er goed uit, hun takkenkransen zijn volle dig, ook naar den zeekant heen en ze heb ben naalden van drie, vier jaargangen, ja aan de stammen zelve halen ze nog wel schuchter en bloost, als men haar het hof maakt, en te beschroomd om zich daartegen te weren. Ze wordt bedeesd en geërgerd als men haar uit hoffelijkheid met freule aanspreekt. Ze is sptelsch als een kind, en schalksch, en kan soms geestig zijn, maar dringt zich nooit op den voorgrond. Ze is vol charme die ze zich zelf onbewust Is. In steden ziet men haar alleen nog maar als logee, die logeert bij een oom en tante die dol op haar zijn. Ze is dan verrukt met elk pleziertje, als een middag in een tearoom of een avond in den schouwburg. Ze doet allerlei nuttife dingen in huis, en is steeds haar moeder behulpzaam, met ontbijt afruimen, theezetten enz. Ze leest prettige eenvoudige boeken, maakt smaak volle handwerkjes, en speelt graag en goed piano. Ze is graag op bezoek bq haar grootouders, en is van Oma de liefste vriendin, kan uren met haar babbelen over haar pretjes en verdrietelQkheidjes. Ze leeft bewust geluk kig, en kan zich niet begrijpen dat er iets anders voor haar bestaan kan. Ze heeft een gezellig kamertje, waar aar dige, eenvoudige platen hangen en waar een paar Hoying-artikeltjes staan die niet on smaakvol zijn. Ze heeft wel smaak maar is beschroomd die te accentueeren. Op een boekenhangertje staan de jongemeisjesboeken van Turner, Top Naeff, en anderen, naast eenvoudige moderne romans en gedichten bundels. De laatste St. Nicolaas of verjaarsgeschenken zijn steeds de trots van haar kamer. Als er op haar eenvoudige hartelijke gemoed geen pressie wordt uitgeoefend, en geen overwicht van, voor haar bestwil, en dat ze later wel zal inzien dat het het beste is. Ze dat ieder het goed meent enz. trouwt ze met eeneenvoudigen degelijken jongen,dieze liefheeft met overtuiging eninnigetoewijding, en wordt een lieve hartelijke huismoeder met zorg voor haar kinderen, verstandig en praktisch, die zich uit elke moeilijkheid redt. AR IETTE De Vrouw op de Nederlandsche Jaarbeurs WIE-ZEE-HOUDT-WINT-DE REIS Het had 'n glorie kunnen zijn voor de Jaarbeurs en 'n glorie voor de stad Utrecht niet minder, wanneer in deze veertien dagen miiiniiiiiiiiii imiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimim een vijfde jaar. Die naalden zijn lang, meer dan dubbel zoo lang als die van de gewone grove den en thans in den winter vaak wat gekrinkeld en opeen gekruld wat aan de schoonheid van de boom wel afbreuk doet. Verder gaande krijgen we links ook al weer een nieuwe plantage van deze Oostenrijksche dennen en daartusschen zien we vlak aan den weg een paar grove dennen van eenjaarof tachtig oud. Hun stand en vorm getuigt van aanhoudende worsteling met het stuifzand en den zeewind. Aan den dwarsweg naar rechts staan er nog een paar en op het gebied van Lindenheuvel eenige die daar nog, voor de weg werd aangelegd, in een windgeul hebben gestaan en nu geheel platgeblazen lijken. Naar den zeekant heen hebben ze geen enkele knop kunnen ontwikkelen en zoo zijn ze maar altijd ge groeid landwaarts in jen het is alsof zij nu voortdurend gebogen en gerekt staan, gezweept door den Wester storm, jonge rechte Oosten rijksche dennen staan er omheen, ongerept, naar den zeekant behoorlijk voorzien van takken en knoppen. Het jonge bosch links ziet er heel prettig uit; er kronkelt een zandpad door, de helling op. Ik heb di£helling gekend, bedekt met hoornmos en rendiermos, met daar tusschen plekken van dicht ge doomde enibruin-bebladerde duinroosjes, het nobelste Jaarbeurstijd de eerste steen was gelegd voor het eerste vaste Jaarbeursgebouw l Maar wij moeten het zonder dien jubel doen en zoo prijkt Utrecht weer op alle pleinen met houten dorpen, waaraan de architect zijn smaak niet heeft onthouden, maar die voor een stad als Utrecht toch geen versiering mogen heet en. Of te dezer stede Inderdaad nog eens de groote Beursgebouwen zullen verrijzen? Men spreekt van aanbiedingen uit Am sterdam, uit den Haag?en wacht! De derde Jaarbeurs is alweer grooter dan de tweede: Vreeburg Neude Janskerk hof Lucasbolwerk Tivoli Maliebaan. Men zou zoo zeggen: de expansie is voor Utrecht bereikt. Als een vierde Jaarbeurs wederom grooteren omvang heeft, wat dan ? Gij vraagt voor dit nummer van de Groene 'n eersten indruk? Ik ben vandaag Maandag, de eerste Jaarbeursdag de zes terreinen, waar je wel zes dagen voor mag uittrekken, overgehold; heb nu het gevoel, alsof je'n tafel vol, moet opbergen in een klein tuitje. Ik wilde wel, dat Ik tien Groene Amsterdam mers vullen mocht 'k Doe maar 'n greep. Vermoedelijk 'n heel willekeurige. En on volledige o ja, stellig! Op Maliebaan-Noord is een standgebouw dat zeker in het bijzonder de aandacht van de huisvrouw verdient, n.l. dat der N. V. Overschlesche Land- en TuinbouwmaatschappQ, de inzending van de fabrieken der Primula-producten. Deze stand, héft met z'n wijd opinstaande deuren het smaak volle door Chris van Geel ontworpen inte rieur en de last not least keurig gtdekte tafels met borden dampende soep en koppen bouillon, een suggestieve kracht op het voorbij wandelende publiek om even naar binnen te wippen, om een oogenblik uit te rusten van zijn kijken, stand in en stand uit en zich te verkwikken aan een geurig bord of kopje, hun door de bereidwillige stand-eigenaren voorgezet. Z'n eerste Indruk is al dadelijk: allersmakelijkst dit hollandsch fabrikaat, 't Kan met de Maggie tablet j es concureeren. Bepaald. En onder het verder drinken van zijn kop wordt de Hollander voor het Nederlandsen fabrikaat gewonnen. De N. V. Overschiesche land- en tuinbouwmaatschappij, waar ik hier over schrijf, brengt de z.g. regeeringsbouillon en jusblokjes en soeptabletten in den handel, die in verschil lende plaatsen van gemeentewege reeds worden gedistribueerd. Zooals haar naam aanduidt, hield die maatschappij zich vór den oorlog bezig met tuinbouwteelt. Op haar terreinen te Overschie, die een omvang van 500 H. A. hebben, werden erwten, boonen, wortelen kortom, in uitgebrelden zin groenten geteeld, die vooral in het buitenland te markt werden gebracht. Toen nu echter door den oorlog de exporthandel geheel stil kwam te liggen, zag de maatschappij naar andere exploitatie van haar producten om; waarop eerst de groenten in gedroogden staat in den binnenlandschen handel werden gebracht, maar daarna het prachtige voor nemen werd opgevat om in navolging van Maggie in Zwitserland bouillon-blokjes en soep-tabletten, die door den oorlog niet meer werden ingevoerd, zelf te gaan fabriceeren. Wel waren er ook vór den oorlog hier reeds Nederlandsche fabrieken die met Maggie concureerden en is hun aantal tijdens den oorlog verbazingwekkend snel in om vang toegenomen, maar steeds moest het Nederlandsche fabricaat jammer genoeg bij het Zwitsersche ten achter staan. Nederlandsche bouillon blokjes hadden den naam, voor den gtoot deel uit niets anders dan water, zout en meel met wat specerijen om een smaakje er aan te geven, te bestaan. De N. V. O/erschiesche land en tuinbouwmaatschappij vatte hiertegenover haar streven om een gezond, voedzaam, voedingsmiddel te fabriceeren ernstig op. Zij zocht hiertoe den financleele steun van de Regeering; die zij, daar het rijk het belang van een dergelijke industrie inzag, verkreeg, op voorwaarde dat de fabriek onder ambtelijk toezicht van het rijk zou staan en uitsluitend aan gemeente besturen haar producten zou afleveren. Deze voor waarden werden onderteekend; de fabrieken waarin de r;ieuwste vindingen zijn toegepast, verrezen. En terwijl begin Januari met de leverancien werd begonnen werken de fa brieken thans met een personeel van 500 man. Deze nieuwe door de regeering voortgeholpen industrie is er zeker een, die mag worden genoemd; denke men slechts aan .het getal 800.000 stoksnijboonen die zijn gebezigd en aan de 108 H. A. bruine boonen, die zijn verbouwd. Wel een bewijs, dat tapijt, dat ge u kunt denken. Maar nu staan daar rechtop, in rijen geschaard, die dorkere Oos tenrijkers. Hoogerop krijgen we oud dennenbosch, grove dennen van wel meer dan zestig jaar oud, maar jezcudt het hun niet aanzien, zoo dun zijn hun stammeljes, zoo ijl hun De lange naalden van den Oostenrijkschen den Mevrouw J. Sterck-Proot spreekt over: Opvoeding vraagt allereerst ZelL'pvoedlng" Teekening voor de Amsterdammer" van Bldau Ehrhardt In diepe aandacht Bij een leuk gezegde Nabetrachting Alles gom en wel, maar ik zeg toch"... IIIIIIMIIIlUJIIIMIMlnlIllllllllmilll men iets grootsch van plan is. Aan alle gemeentebesturen werd door het Rijk een schrijven rondgestuurd om van de Primula"-producten, bestellingen te doen. In verscheidene gemeenten als Nijmegen, Gouda, Zeist, Bussum, Hilversum, Vlissingen, Alkmaar, worden de blokjes, zoowel als de tabletten, al in den handel gebracht en meerdere zullen, waar «er voortdurende regeeringscontróle op ingrediënten, berei ding, zoowel als verpakking bestaat, zeker volgen. Zeer van belang lijkt ze me, deze nieuwe uitbreiding van onze industrie. * * . Op het Lucas Bolwerk ben ik dezen eersten dag binnen gegaan in de stand van de Ned. Artistiek behkngselfabriekte Amsterdam die uitsluitend werkt naar ontwerpen van den architect L. Z wiers. Bijzonder de moeite waard Ishetdezeinzendingvan artistieke behangsels (de eenige fabriek die Nederland tot dusver in behangsels nog maar kent) te bezichtigen. Heel mooi van varm en kleurenopvatting zijn deze ontwerpen, waaraan het Oostersche element, (waarschijnlijk door des ont werpers' verblijf in Ind(ë) niet geheel vreemd is. De behangsels zijn als het ware al een wandornamerit op zich zelf, gedacht in vlak ken op een effen fond. Mooi zullen ze ook doen in verwerking onder friezen, of in houten omlijsting. Het vorig jaar zijn de behangsels van Zwiers voor het eerst in den handel gebracht. Tweehondercidessins, waarvan erók gedacht voor uitwerking in pluche stoffen, cretonne en velours, voor japonstoffen en meubelbekleedlngen en voor artistieke verpakkingen, zijn door den kunstenaar ontworpen, waar van er veertien thans in behangsel-papier uitgevoerd, kunnen worden geleverd. Zeer mooi zullen deze behangsels zich aanpassen in het moderne interieur. Jammer dat ze nog zoo duur zijn l Voorloopig worden de papieren nog slechts uitgewerkt in steendruk en verkocht per vel; in rol gedacht, zouden ze echter op h et oogenblik f 10.?per stuk kosten. Dit zal bi] massa-productie natuurlijk beter worden Ook dit is een industrie, die veel voor de toekomst van zich doet verwachten. JOH. IDENBURQ Hiiiiiiimiimi iiiiiiiiiiiiiiwimiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiuiiéiiiiiiiii Mededeeling : Wanneer het voorstel Marchand c. s. tot invoering van actief vrouwenkiesrecht zal zijn aangenomen, zal er behoefte zijn aan een vrouwenorganisatie, die eigen candidaten zal stellen voor de vertegenwoordigende lichamen, welke candidaten op zullen komen voor de belangen der vrouw en verder zullen werken voor algemeene hervormingen. In verband hiermee werd het initatief genomen tot het oprichten van een vrouwenpartij. Zondag 2 Maart, des middags te twee uur, zal in American Hotel" te Amsterdam de oprichtingsvergadering plaats hebben, waar onderstaand concept-program zal worden behandeld. ~1. Vrouwenkiesrecht In de grondwet. 2. Herziening van het burgerlijk wet boek, voornamelijk met het oog op de huwelijkswetgeving. 3. Gelijk loon voor gelijke arbeid. 4. Strijd tegen alle belemmerende bepa lingen voor vrouwenarbeid. 5. Moederschapszorg. 6. Verbetering van de zorg voor het iiiiiiiiiiiii[iiiiiiiiiiiiiiiiitiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiniiiiiiiiiimniii«iiiiiii kronen en het laatste gelid, naar de zee toe is heelemaal kreupel en verminkt. Af en toe een groepje nieuwe aanplant van jonge Oostenrijkers en dan even vór de Karmeltrap een hooge nog al zware den, ook met zeer lange naalden, nog grooter dan die van de Oostenrijker. Ook heeft die boom zeer groote kegels, het is de Zeepijn, Pinus plnaster, die vijftig jaar geleden nog wel werd aangeplant, maar waarvan al spoedig bleek, dat hij onze winters niet kon door staan wanneer ze eens een enkelen keer wat streng uitvielen. De winter van 1890?91 heeft bij ons veel zeedennen geknauwd. De Oostenrijker is bij ons echter volkomen winterhard. Een paar stappen verder krijgen we naar links een rij te zien van tamelijk oude Oos tenrijkers, dertig jaar en ouder en daaraan kunnen wij ons al zoowat een denkbeeld vormen, van hetgeen die boome»in de toekomst ons nog zullen brengen, Ze vertoonen nog al de regelmatigheid van de jeugd en hebben nog kransen van takken tot dicht aan den bodem. Dat doet de grove den anders, die gaat omstreeks zijn dertigste jaar zijn stam al reinigen en gaat ook al vroeg een kroon vormen, waarin de kransschlkking der takken niet meer duidelijk valt op te merken. Tegelijkertijd vormt zich ook de schors met zijn wondermooie kleu ren; onderaan de groote blauwig bruine plakken, naar boven het prachtig roodbruin. In dit opzicht blijft de Oostenrijker in de minderheid; van onder tot boven blijft de stam gehuld in zwartachtig bruin en dat mag wel de reden zijn. waarom de boom den wetenschappelen naam van Pinus Nigra (Schwarz-föhre, Schwarzkiefer, Pin noir d'Autriche, Pino nero) heeft gekregent Die prachtige groep op het kopje geeft ook dikwijls een donkeren indruk. Wij spreken altijd van Oostenrijksche den nen of, als we erg goed op de hoogte iijn, jonge kind (zuigelingenkeukens, consultatiebureaux enz.) 7. Verbetering van het onderwijs. 8. Veredeling van de kunst. 9. Verbetering van de woningwet. 10. Bestrijding drankmisbruik, ook door de staat (o. a. door het geven van subsidies aan geheelonthoudershotels en café's). 11. Staatspensioen voor allen die het noodig hebben (ingaande op lager leeftijd en hooger uitkeering dan nu het geval is). 12. Bestrijding van elke vorm van indirectie belasting of andere belasting die zou kunnen drukken op de eerste levens behoeften. Over Boeken en Tijdschriften Indische mysterieën en Indi sche Levens, twee boekjes door M. C. Kooy-van Zeggelen. Indische mysterieën, Uitg. L. J. Veen, Amsterdam. Indische levens, uitg. J. M. Meulenhoff, Amsterdam. Beide kleine handige boekjes geven korte schet sen uit het land, zoo nauw met het onze verbonden. Met enkele streken zijn ons toe standen voor oogen gebracht, vreemd in onze kille lage landen. Ze zijn fijn geteekend de karaktertrekken van den trouwen inlander, de leefwijze, het zich aanpassen van den Europeaan aan toestanden zoo gansch verschillend bij de onzen. De korte verhaaltjes, levensbeelden zouden wij ze willen noemen, typeeren scherp !en juist, doch ze geven tevens het bewijs van een medevoelen met den oosterling, en werpen een bij zonder licht op de grootsche weel derige natuur in ons Insulinde. Schilderstukjes met de pen, die vél zeg gen aan hen die ze weten te waardeeren. Het boekje Indische levens" is gestoken in een toepasselijk, net batik bandje, dat er de waarde zeer van verhoogt. Een reis zakboekje! Blauwe verten, van Tony de Ridder. Uitg. J. Ploegsma, Zeist. Een bundel gedich ten: ernstige, deels weemoedige gedachten van een vrouw die leeft temidden van de natuur; die in het licht der zonne weet te verhalen van al wat daar is van schoon heid, van blijheid op aarde, doch in neveligen avondstond en herfstatmosfeer de aanraking gevoelt van het mysterieuse, dat noopt tot peinzen, tot in ons zelf opgaan. Een bundel korte gedichten die ons sym pathiek zijn. Recepten door mevr. Koba J. M. Catenius v. d. Meyden. Uitg. J. F. v. d.Ven, Baarn. Wij vinden in dit boekje een aantal aanwijzin gen hoe schapen-, lams-, paardenvleesch en konijnen smakelijk te bereiden zijn met boter, melange, margarine of vet. Na den vrede, als de oeconomische toe standen weer in goede verhouding zijn en ook de vleeschvoorziening weer in gewone banen is geleid, zal dit boekje zeker zijn nut hebben. MfririiiiiimfitiiriffiimiififfiiimiiffiiiffiffijiriiimifffifiMiJiiiiifiiiiiiiif :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWflREK E. J, VAN SCHRICK BOOTHSTRRflT UTRECHT ook wel van Corsicaansche dennen, want dat zijn eigenlijk twee verschillende rassen van den Zwarten Den en allebei worden ze in ons land aangeplant. Zoo heel ge makkelijk zijn ze niet altijd van elkaar te onderscheiden: de Oostenrijker heeft de takken van het laatste jaar zwartig bruin, bij den Corsicaan zijn ze helder bruin bij geelachtig af. Later als ze kegels dragen kunt ge ook opmerken, dat de kegelschub ben van de Oostenrijker vaak een scherpen richel hebben, bij den Corsicaan zijn ze stomp. In ieder geval blijkt uit de namen dat dat de laat ik nu maar zeggen Oosten rijksche den ofkomstig is uit het Zuidelijk deel van Europa, uit de Oost Alpen, de Karpaten, Dalmatië en het Middellandschezee-gebied. Wij mogen blij zijn dat hij in onze duinen zoo goed tiert, want daar heb ben we lang gesukkeld met de grove dennen en de zeepijnen. De Heidemaat schappij en het Staatsboschbeheer zijn nu al sinds een kwarteeuw bezig onze duinen er mee te beplanten, van Zeeland tot Schiermonnikoog en reeds nu is op menige plaats de gunstige invloed van de beplanting dui delijk te gevoelen. De particuliere duinbe zitters houden vrij wel gelijken tred met Domeinen, sommigen loopen nóg harder, maar andere langzamer. Zeer belangwekkend is het om na te gaan, hoe die bebossching ook ten goede komt aan de wilde flora en fauna en er is ook een keerzijde aan de medaille, want in de bebosschlngsdrift is al menig merkwaardig duinvalleitje met al zijn moois geheel weggevaagd. Ik heb daar al veel verdriet van gehad, maar het gebeurde onopzettelijk en uit dienstijver. Intusschen Is daar ook wel weer een mouw aan te passen, zoodat we summa summarum ons oprecht kunnen verheugen over de invasie der Oostenrijkers. JAC. P. TH ij ss E