Maart. '19. No. 2175 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Leontd Kreutzer Kreutzer heeft ons rooral aan zich ver plicht door ons het 3e Concert van Beethoven te brengen, dat op de programma's van tegenwoordig zoo goed als nooit meer voorkomt. Waar men zich wel zeer over moet verbazen. Het is, van welken kant men het ook beziet, een uiterst dankbaar stuk en voor wie gewoon is, in muzikale dingen wat dieper te kijken, biedt het veel merk waardigs. Het Is alweer een brok pioniers arbeid. Het werd A. D. 1800 geschreven, in een lijd, dat de solo-concerten ultsluiter-d ten behoeve van de virtuozen werden ge maakt. De partij van den solist wa* aller, die van het orkest niets. Beethoven her stelde met forschen greep de Muziek in hare rechten. Het concert werd dialoog. En de wendingen der samenspraak tusschen solist en orkest ontwikkelen zich in schier eindelooze variatie. Slechts een mimisch duivelskunstenaar zou het kunnen onder nemen, de aanhoudende wisseling der gelaatsuitdrukking uit te beelden van het tweetal, dat dit geanimeerd gesprek voert. Er blijft voor den virtuoos vuurwerk genoeg af te steken, maar alles krijgt een zuiver-muzikaal cachet. Alle brlllante figu ratie letft uit den muzikalen gedachtengang op. De eerste satz is vol van Beethovensche ruigheid phenomenaal werkt reeds dadelijk het contrast tusschen de kernlge stijgende kwart en de kalmeerende seconden ia de beantwoording, van heerlQk-zoeten zang vervult zich het in weelderig-bloeiende arabesken prijkende Largo, en het pittige Rondo geeft weer eer s zeer compleet den echten Beethoven, den Beethoven.die, schoon in zijn allerbeste humeur, schoon zich over gevend aan de onschuldigste dartelheid, toch altijd nog den indruk blijft maken van de heele wereld te IQf te willen. Eigenaardige bekoring is er ook gelegen in de opeenvolging der toonsoorten: c-kleln, E-groot, c klein. Het laat zich denken, tot hoeveel hoofdschudden een dergelijke nieuwigheid op het tijdstip van ontstaan van het werk heeft aanleiding gegeven. Kreutzer's voordracht van dit concert ken merkte zich allereerst door klaarheid, klaar heid In de uiteenzetting, klaarheid in den aanslag. Alles klonk volkomen duidelijk en welover wogen, maar toch ook rijkelijk spontaan. Hier was van de eerste noot tot de laatste die boeiende evenwichtigheid, welke slechts de allergrootsten bereiken. Iets zeer aparts bieden verder in Kreutzer's spel de verrukkelijke half-tinten, die zoo voornaam contrasteeren met de krachtigaangezette kleuren In wat voorafging en wat volgen gaat. En hoe hield de weekrulschende aanhef van het Largo de volle zaal gevangen l Ook met Beethoven's 5e concert heeft Kreulzer schitterende triomfen gevierd. Alexander Schmuller Met een meesterlijke vertolking van Tschatkowsky's ontzettend-veelelschend vioolcon cert heeft Schmuller aller bewondering af gedwongen. In de zangerige gedeelten heef t hij veel teederbeid weten te leggen, en in de vurige passages waren alle duivels los. Maar vooral: hoe vond men den grooten cadenz? Was dat niet kloek van durf en pralend van welslagen? Ik ben neg maar zelden zógeboeid door een stel virtuosen-toeren. Eers'e voorwaarde voor een op dergelijke wijze beheerschen van een instrument blijft het bezit eener machtige muzikaliteit. Nieuwe Orkestwerken Pijper en Van Goudoever hebben in Utrecht bij Wagenaar een voortreffelijke leerschool doorgemaakt. Ze blijken in de eerste plaats op het gebied der instrumen tatie grondig ontwikkeld. Wat er op dit punt onder dergelijke leiding van de mo derne meesters te leeren is, dat hebben zij geleerd, dat hun een zeer opmerkelijke zekerheid eigen is in de toepassing. Zie daar reeds hél wat l Wat ze schrijven, klinkt. Van bijzonder groote beteekenis hierbij is natuurlijk, dat het ons orkest is, dat hun werk in klank heeft omgezet en dat dit geschiedde onder Mengelberg's lei ding. Ik heb met veel belangstelling de twee uitvoeringen n van Willem Pljper's Symphonle die ik verleden jaar niet heb gehoord , n van Qoudoever's Nocturne gevolgd, en ik vermeld met bewondering, dat den tweeden keer, en vooral ten aan zien van den klank, alles nog aanmerkelijk aan rijpheid bleek te hebben gewonnen. Dit is trouwens niets nieuws bij repri ses onder Mengelberg; hij waakt streng tegen alle inzinking, hij is reeds bij de eerste uitvoeringen van een werk op zijn hoede tegen den immer dreigenden sleur, bij elk nieuw doorlezen der partitie ontdekt hij telkens weer andere dingen, waar het op aankomt, dingen, niet die hij zelf er bij componeert, maar die zui ver in de natuur van het werk liggen en hij rust ni-t vórdat het nieuw-opge merkte uit het ensemble opklinkt, precies zooals het bij innerlijk aanhoorén zich aan hem het f t voorgedaan. Men heeft gevoeld, dat Mengelberg ge heel naar deze hooge opvatting zijn zor gen aan het werk der beide jeugdige co*mponiiten heeft gewijd, en men mag hunmet dit bewijs van oprechte belangstelling van den kant van onzen eersten dirigent van harte gelukwenschen. Nu komen het spreekt vanzelf! de maren". En althans voor Van Goudoever zijn ze vrijwel verpletterend. Wat geeft ons zijn Sphinx" aan inhoud ? Niets dan namaak-Debussy. Pure namaakl Het is z kras, dat ik me zelfs afvraag, of Wagenaar en Mengelberg het stuk niet zonder meer hadden moeten afkeuren. Hier past geen vergoelijkend verwijzen naar de onzelfstan digheid der jeugd; rut is handig calqueeren, maar het blijft calqueeren, wat Van Goudoever heeft gedaan. Daarvoor staat het oeuvre van een ebussy ni:t als een monument in de muziekgeschie denis. Van Goudoever moet er afblijven, iedereen moet er afblijven l Ik acht het den duren plicht der leermeesters, zonder ophouden en met allen ernst te waarschuwen tegen het anders dan bij wijze van uitzondering gebruik maken van de technische middelen der nieuwere Fransctien, in de eerste plaats dan Debussy. Eéa voorbeeld slechts: de consequente opeenvolging van heele tonen; men moge er zich toch eens eindelijk van doordringen, hoe de aanwending van dit middel te allen tijde en zér direct den indruk geefc van verregaande onoorspronkelijkheid. Mijn lezers moeten er zich maar eens van overtuigen: grijp links een octaaf met de kwint erin, en sla die een'ge malen achter een aan, zachtjes, wazig natuurlijk, en speel daartegen rechts een loopje in louter heele' tonen, grillig heen, en weer, onregtlmatiggerhy.hmeerd, en vooral ook weer heel zacht en wazig; het is een proef; die een ieder nemen kan, en hebt ge ze genomen, dan hebt ge geen verderen uitleg meer noodig... Van Goudoever, die stellig wat kan, moge ons spoedig wat anders en wat beters brengen. Willem Pijper is volgeling van Mahler. lllllllimlIlllllllllllllllnilllllllmilllJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIInlIIIIIIHIIIIIIIIIIMHIIimillll EEN KRANTENKONING Een korte Levenschets van Lord Northclifft door S. LQOPUIT (The man who dined with the Kalser) iiliimiimiiiiMiiiii Veel en dikwijls is er den laatsten tijd la de dag- en weekbladen geschreven over Lord Northcliffe, den Engelschen krantenko ning. Er zullen echter weinigen in ons va derland zijn, die weten wie Lord Northcliffe eigenlijk is, en nog minder die hem per soonlijk kennen. Schrijver dezes was echter in de gelegenheid hem dikwijls te ontmoeten en heeft urenlang met hem doorgebracht. Alfred Charles William Harmsworth, de latere Lord Northcliffa werd den ISden Juli 1865 te Chapelized in het graafschap Dublin geboren' en is dus zooals vele Britsche vooraanstaande mannen een Ier van geboorte. Zijn vader, Alfred Harmsworth was een onbekende advocaat in de Middle-Temple te Londen, en toen hij op betrekkelijk jeug digen leeftijd stierf, liet hij zijn vrouw en kinderen zeer weinig cash" na. De jeugdige Alfred koos de journalistiek om in zijn onderhoud te voorzien hij ver diende weinig; doch langiamerhand werd zijn werk beter bitaald Op 23jarigen leeftijd huwde hij Mary Elisabeth Mitner, een eenvoudig meisje. Door hard en vlijtig wer ken wist hij zich met behulp van zijn jon geren broeder Harold (nu Lord Rothermere) voldoende geld te verschaffen om een eigen weekblaadje te beginnen, het in Holland welbekende Answers." Hij begreep het Engelsch publiek. In tegen stelling met den Hollander, die na het be ëindigen van een week werk, des Zondags heel zwaar op de hand is en gewichtige, leerzame artikelen wenscht te lezen, is de Engelschman op Iktite kost gesteld, en houdt hij ervan een weekblad te lezen, gevuld met artikeltjes over sport pp elk gebied, aardige moppen en lost hij gaarne prijs raadsels op, als er wat mede te verdienen valt. Dit nu wist de jonge Harmsworth en hij gaf zijn lezers elck wat wils" volop. Mevrouw Harmsworth hielp haar man vlijtig aan de redactie, en wist zich nog bij administratie en expeditie va a het blad verdienstelijk te maken. Eenige jiren later besloot hij teprobeeren een algeheele ommekeer te brengen in de dagbladpers. Tot dien tijd kostte een ochtend blad (in tegenstelling met bij ons, het hoofd blad van den dag) in Engeland altijd ee penny (vijf cents). Alfred Harmswort kwam op het idee een ochtendblad uit te geven van hetzelfde formaat en in dezelfde stijl voor 2H cent, Toen hij door middel van advertentlën en andere reclame van zijn voornemen kennis gaf, was iro.iisch mede lijden en spot algemeen zijn deel. Weinig dagbladhoofiredacteuren, die hem toen uitlachten zullen waartcifnlijk vsrmoed hebben, dat de opkomende ster hun zonne tje? zou doen verbleeken. De Daily Ma l" dan, het blad waaraan Lord Northliffi zijn enorm fortuinen popu lariteit te danken heeft, werd 22 jaar geleden opgericht. Er werden den eersten dag 100.000 exemplaren van gedrukt; den vol genden dag was dit aantal al tot 300.000 gestegen. Onmiddellijk verheugde het blad zich in een groote populariteit. Op het oogenblik worden van de Daily Mail" dagelijks meer dan n en een haif millioen exemplaren uitgegeven. Werkelijk bereikte Harmsworth geheel zrjn deel. Het succes der Mail" was z enorm, dat de eigenaren van verscheidene dagbladen ertoe moesten overgaan hun prijs ook tot de helft te verminderen, om tenminste te ptobeeren niet te veel achterop te geraken. Daar de Daily Miii" zoo alge meen gelezen werd, kan Harmsworlh een zeer grooten, ji bij ons geheel ongekenden prijs voor zijn advertentiekolommen maken. Het titelblad was (ook al in tegenstelling met de tot nu toe gevolgde gjwoonte in de dagbladpers) voor advertentlën vrijge houden, meestal vjor n groote, die het geheele blad bedtkte. Deze advertentie alleen brengt de Mail" 500 (? 6000) per dag ii. Met het blad wies ook Harmsworth's populariteit. In vijf jaar was hij millionair, en negen jaren na het oprichten der Daily Mail" in het jaar 1905 verhief de koning hem in den adelstand (Lord) waardoor hij tevens erfelijk lid van het Hoogerhuis werd. Zooiets is alleen mogelijk in een land als Engeland, waar de pers een zoo veel groo teren invloed heeft op regeering en volk als bij ons te lande, en dientengevolge de eigenaren der groote bladen de eigenlijke regeerders van het Vereenigde Koninkrijk zijn. Dit wordt duidelijk geïllustreerd door het volgende. Toen Asqulth in het begin van den oorlog de leiding daarvan wat te slap voerde in het oog van de meeste persmagnaten, werd een campagne geopend, die tot zijn val leidde. Lloyd George, hoewel hem de plaats zeer zeker toekomt, dien hij in zijn land H.STINIS Haarlem - Kruisweg 23 TELEFOON 15O6 EXPORT IN TABAKSARTIKELEN NAAR DE GEALLIEERDE STATEN iiiiiiMimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiMiiMifiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiitifiiiii Wat hij doet, is zeker gén calqueeren, laat ons zeggen: ook geen copiëeren, maar toch wél en ontegenzeggelijk een ongeoorloofd imiteeren. Ongeoorloofd, althans: zeer ongewenscht. We hebben hier te doen met mér, met erger dan een onder Mahler's invloed staan. De componist der Pan-symphonle zelf zal later ook tot dit inzicht komen; daaraan twijfel ik geen oogenblik. In vormend vermogen is hij Van Goudoever de baas, dat is intusschen pok wel duidelijk uitgekomen. Er is lijn in zijn werk, hij weet hier en daar wat wezenlijks op te bouwen. Laat ons met vertrouwen volgende compo sities in grooten stijl van hem tegemoetzien, composities met wat meer elgens; en het apparaat op meer dan volle sterkte te bren gen, dat is ook niet bepaald noodig. Dat bataljon bedienaren van het slagwerk, ge groepeerd om een vleugel heen, wiens roe ping het allereerst scheen, te zwijgen, daar zal menigeen, evenals ik, wel eventjes om hebben moeten lachen. Ook van een gerijpt kunstenaar, een man, die heel aan 't eind van dit jaar zestig wordt, hebben we een nieuw werk te hooren ge kregen. Het is eene symphonle in cis-klein, en G. H. G. vonBrucken Fock is haar maker. De Finale lijkt mij, althans na de eerste auditie, niet geheel geslaagd. Zelfs zijn er een paar banallteitjes in, waar ik na zoo veel goeds erg vreemd van opkeek ik bedoel de punt-komma's (of wil men: uitroepteekens), die eerst de alten, later de Ie trompet achter een phrase zetten; ik zou zeggen: ze moeten er i-twee-drie uit. Maar overigens heb ik niets dan lof voor deze nieuwe symphonie. Het Adagio, waarmee ze aanvangt, leidde reeds eenigen tijd een zelfstandig bestaan, onder den titel van Zee-impressie." Een kloek stuk, gezond van opzet, dat in heel zijn wezen doet bedenken, dat de componist ook schilder is. Wat hij hier ten gehoore brengt, moeten zijn ontvankelijke oogen eerst gezien hebben. De stormwind der Hollandsche kusten giert door dezen satz, en verderop in het werk steekt hQ zoo nu en dan opnieuw het hoofd op. Voorts is er een Andante, met veel liefelijks erin, dat zich allereerst openbaart in een aanhtf en een slot voor klarinet, welke zeer melodieuse gedeelten in den knappen en zoo warm-muzikaal voelenden Brohm een voortreffelijk vertolker vonden. Maar bepaald verrukt ben ik van het Scherzo l Ziedaar een allerkostelijkst stukje muziek, levendig van teekening, fijn van kleur en buitengewoon bevallig van expressie. En in zijn geheel getuigend van eigen visie, eigen vorm-geving,eigen instrumenteerkunst! Ook in dit werk weer hétft Von Brucken Fock er prijs op gesteld, zich zelf te zijn. Ik meen, dat hij in dit streven volkomen is geslaagd, zelfs, ja, in de introductie der Finale, met hare onmiskenbare Walk re"allures. Dit gedeelte werkte namelijk op mi] in als een soort van paraphrase. De nieuwe symphonie is zeer hartelijk ontvangen, en de componist, die op 't podium geroepen werd, moet wel sterk onder den indruk gekomen zijn van het spontane en oprechte der hem toegebrachte hulde. H. J. DEN HERTOG bekleedt, is door Lord Northcliffi op den voorgrond gebracht. Met zijn reusachtig lezerstal achter zich,"beheerschte hij geheel de ,,'egeeringsmarkt" en het is uitsluitend aan Lord Northcliffe te danken, dat Lloyd George premier werd en bleef in GrootBrlttanië. En vergelijk dit nu eens met den invloed der pers ten onzent. Een bijna drie jarige campagne van vele onzer groote bladen, kon zelfs geen Postuma van zijn troon stooten. Eenige jaren na het oprichten der Daily Mail" wi&t Lord Northcliffe een avondblad in handen te krijgen. De Evening News" een avondblad, dat een sleepend bestaan voerde en zich hoofdzakelijk op beurs en sport had toegelegd met verwaarloozing van al het andere, stond juist op springen. Northcliffe kocht het zaakje, en het blad, dat zijn vorige bezitters steeds een strop had bezorgd, bracht zijn nieuwen eigenaar het eerste jaar reeds 40.000 (bijna een half milUoen gulden) zuivere winst in. En momenteel is de opl ige weinig kleiner dan die der Daily Mail." Uit Lord Northcliffe's mond vernam ik, hoe het mogelijk is geweest de Evening News" zoo plotseling populair te maken. Daar is natuurlijk geluk bij gekomen, zooab bij alies wat slaagt. Het geluk bestand daarin, dat juist den dag dat Northcl.ffe dit blad als eigenaar uitgaf, een sensationeel moordproces in een der provinciesteden haar beslag zou krijgen. De te verwachten uirspraak hield geheel Londen bezig. Wat deed de handige Northcliffe? Een geheele staf van redacteuren en re porters, wel esn twintigtal, werd naar die stad gestuurd, en op bevel van Northcliffe stuurden die den ganschen dag prutstelegrammen naar Londen, zoodat de lijnen voortdurend door zijn personeel in beslag waren genomen. En toen nu de uitspraak kwam, kon een van zijn mannen het nieuws en de bijzonderheden een half uur eerder naar Londen krijgen dan de concurrenten. Northcliffe had voor dit eeiste nummer tevens de meest vooraanstaande mannen voor veel geld ertoe bewogen eenige inte ressante artikelen te schreven, en zoo vond het publiek, die het eerste de venters der Evening N:ws" de uitslag van het moordproces hoorden uitschreeuwen, tevens een geheel nieuwe, interessante courant. Steeds werd het peil opgevoerd, en spoedig was de Evening News" er geheel in" en droeg er zijn steentje toe bij om Northcliffe's in vloed te versterken en te vergrooten. Weer eenige jaren later wist Lord Northcliffe het allergrootste en meest invloedrijke Engehche blad The Times" geheel in handen te krijgen. Het is duidelijk dat met dezen VAN DE REIS i Het wi/nglas Hij dronk den wijn, ik zag de zonnestralen Een eeuwig oogenblik verspelen in zijn glas. Hij zal nooit weten (God weet, waar wQ dwalen) Dat ik de Dichter van zijn wijnkelk was. 2 De Eeuwige Stad De Eeuwige Stad: o, Lied, wat is er eeuwig ? Van Rome naar Jerusalem reis ik, * Langs zeeën diep en bergen hoog en sneeuwig: Ik vind niets eeuwig dan het Oogenblik. 3 Napels Hier voel ik weer het lieve leven lichter En viert mijn hart, van wroeging vrij, zijn vreugd; Hier ben ik weer de onbekommerde Dichter, Van zon en zee, van jok en jeugd. 4 Kom over... O, Vriend, dragen uw dagen zwaar in 't Noorden Van fnuikend werk en wreede zorgen? Hier bloeit Napels langs zijn ruischende boorden En is er zon van af den morgen. 5 Straatjongens Zij hebben niets dan hunne vodden kleederen, Sierlijk verslordigd om hun lijf, Maar o, hoe zij mijn hart veiteederen, Met hun blikken en hun bedrijf. 6 Een monnik Een monnik, diep in zijn gebedeti Ik kwam, hij keek, ik werd bewogen. Gods hemel lachte nooit zoo in aardsche. oogen, Wat schrikkelijk verleden sleept hQ mede? 7 Het Huis Wanneer ik waak uit mijn bloeiende droomen, Hoor ik het weidsche zee-geruisch. Deed God of deed Toeval mij komen Naar dit gelegen huis? 8 Regen, wind en zee Het ruischen van den regen hoor ik niet, Door het ruischen van de zee, Ademloos luistert mijn Lied. Soms rulscht de zeewind mee. 9 Mijn schip naar Egypte Rose Castte" Hij ligt op stroom, de stoute stoomer Voor de overtocht gereed gemaakt. L«ef ik in Napels? Of ben ikeen droomer, Die straks in Amsterdam ontwaakt? 10 Het Klooster Neen, ik benijd u niet de rust van 't klooster, En niet de veiligheid van uw bestaan. Als Moeder mild is mijn God weer mijn trooster, Ik durf weer door dagen en daden gaan. 11 Troost Klaag niet over ons ontmoeten, Klaag niet over onze scheiding: 't Is alles n en de eindlijke verblijding Zal 't bitter leed verzoeten. 12 Verrukking Wolken, bergen, droom en daden Kan ik hier niet onderscheiden, Maar ik ga langs al mijn paden, In een veilig en verrukkelijk verblijden. (Londen-Rome-Napels) JACOB ISRAËL DE HAAN Zooeven verscheen het 1OOST£DEEL MEULENHÓFF-EDITIE. EEN ALGEMEENE BIBLIOTHEEK onder den titel KEN ONS LAND EN HEB HET LIEF door D. J. VAN DER VEN. 330 bladz. eenvoudig gebonden prijs f 1.25. In pracht ban d met goud f 1.8O. INHOUD: Een woord vooraf. Ons landselgen bezit en Rrjksmonumentenzorg. Har monische samenwerking en verdeeling van krachten noodzakelijk. Bouw maatschappijen en de exploitatie van fraai-en-gezond" gelegen terreinen. Plaatselijke verfraaiingsgenootschappen en hun aesthetisch arbeidsveld. Bevordering en verbreiding der moderne kunstreclame in dienst van het vreemdelingenverkeer. Toerisme en verkeerswegen. Bestrijding der tuchteloosheid in Nederland. Natuurvervreemding en buiten" zijn. Grootgrond bezit en wandeltoerisme. Lindschapsschoon en de studie der levende natuur. Particulier initiatief en natuurbescherming. Oorspronkelijk landschapsschoon en landontglnning. Van de woeste diluviale hoogten naar de bebouwde alluviale vlakten. De Nederlandsche pers als kampioen voor s'aatsboschbezit. G-meentelijke en nationale b/sctiparken. De concentratie van den artlstieken geest in Nederland. Een nationaal volkstijdschrift voor ons eigen land. Moderne bouwkunst op het land en in de stad. Het streven naar de ideale stad der toekomst. Vaderlandsche stedenkarakteristiek en de bevordering van het vreemdelingenverkeer. Zingende torens en volkseigen kleederdrachten. Stadsuitbreiding en plantsoenverfraaiing. Kerkhofkunst en Roomsche heem schut. De «esthetische verzorging der beveiligingszor.es rond groote sleden. Het Nederlandsch openluchtmuseum als een apotheose van onze landsliefde. Geïllustreerde Catalogus van de MEULENHOFF Editie bevattende alle, tot heden verschenen 100 deelen op aanvrage gratis en franko. J. M. MEULENHOFF, Uitgever, 88 Damrak, Amsterdam. iiliiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii aanwinst de macht van Northcliffe voor goed gevestigd was. Het blad genoot de reputatie op de geheele wereld, niet alleen een serieus eerste klas persorgaan met een aloude naam te zijn, maar werd tevens, en tot dien tijd terecht, als de spreektrompet der Engelsche regeering beschouwd. En hoewel dit, nadat Northcliffe de eigenaar was, anders werd, wilde het publiek in de Times toch meer zien dan een gewoon dagblad, en dit kon niet anders dan zijn eigenaar ten goede komen. Het bestek leent er zich hier niet toe, een uitgebreide beschrijving te geven van al de bladen en blaadjes, tijdschriften, magazines en weekbladen, waarvan Lord Northcliffi eigenaar is. Het zij genoeg, te verklaren, dat The Amalgamated Press" (én der drie persmaatschappijen" van Northcliffe) alleen een kleine 70 uitgeeft. Daar zijn natuurlijk veel kleine, onbeteekenende vakblaadjes en dergelijke bij, maar ook zeer bekende, zoo als Answers", London Magazine, enz. enz. The Associated Newspapers" bestaat alleen uit groote bladen Daily Mail", Evening News" en Weekly D.spatch". (Een zeer bekend weekblad, vooral veel in Ierland gelezen). The Times" is geheel apart en heeft ook een geheel apart gebouw, of liever complex van gebouwen waarin de bureaux gevestigd zijn. Met recht kan men dus van Lord North cliffe zeggen dat hij een krantenkoning is, want van al deze bladen en blaadjes is hij eenig eigenaar. En daar hij de hoofd artikelen in de groote bladen allen contro leert, en ze voor het ter perse gaan doorkijkt of zich telephonisch op de hoogte stelt, begrijpt men dat hij een zeer werkzaam man moet zijn, temeer nog daarbij dikwijls zelf hoofdartikelen schrijft. Voor directen arbeid op politiek gebied is dan ook weinig tijd over, en ik geloof niet dat Lord North cliffe meer dan twee keer per jaar de zittingen van het Hoogerhuis bijwoont. HQ is zeer sober, gebruikt weinig of geen alcohol, staat 's morgens om 6 of 7 uur op, en gaat zeer vroeg ter ruste. De eenige sport die hij beoefent, is het golf spel. Zrjn mooi, elegant ingericht huis in St. Jimes's te Londen is een toonbeeld van goeden smaak, en gewoonlijk kan men er vele mannen en vrouwen te zamen vinden, die een vooraanstaanden plaats in de Engelsche society'1 innemen. Een van de mooiste eigenschappen van Lord N. is wel zijn buitengewone liefde en vereering voor zijn oude moeder. Het is eigenaardig.dat zoovele Nederlanders zich zoo een vreeselijke voorstelling maken van Alfred Harmsworth. Zij zien in hem de brallende, bluffende marktschreeuwer of een iiiiiiimiMiiimiiiilll soort journalistieke boef, een gevaar in ieder geval voor ons land. Nu, niets is minder waar dan dit. Zij, die over Lord Northcliffe willen oordeelen, moeten beginnen met te bedenken, dat die man niet door een Hollandschen bril kijkt,maar door een Engelschen, en dus de dingen heel anders beziet. En dan kan ik u de besliste verzekering geven, dat hij persoonlijk een warm vriend van Holland is. De zooveel grootere ontwik keling van de jonge Hollanders, die hij in Londen leerde kennen, vergeleken met Engelschen van dezelfden leeftijd, boezemde hem zeer veel respect in voor ons stelsel van onderwijs. En om op zijn politieke inzichten terug te komen, moet ik allereerst opmerken, dat wij allen geneigd zijn eerlijkheid en moed in iemands politieke inzichten te bewon deren. En daarvan heeft Lord Northcliffe ondubbelzinnig blijk gegeven in zijn cam pagne tegen Lord Kitchener. Men moet van Engelsche toestanden op de hoogte zijn, om te kunnen beoordeelen, wat het zeggen wil een campagne te beginnen tegen the hero of Karthoum" de afgod van 9/10 van het Engelsche volk. Ik ben er heilig van overtuigd, dat die campagne begonnen was, omdat Lord Northcliffe oordeelde dat Lord Kitchener niet de aangewezen man was om een zoo grootsche onderneming als de oorlog tegen het machtige Duitschland, te lelden, en dat het winnen van veldslagen tegen ongedisciplineerde kleurlingen nog volstrekt niet zeggen wilde, dat men in staat was een oorlog tegen de Centralen te voeren. Toen Kitchener naar het oordeel van Northcliffe te lang vast hield aan het stelsel der vrijwillige recruteering, waar de laatste een conscriptie leger beslist noodig oordeelde (wat hem k duizende vijanden in Engeland bezorgde) begon hij zijn campagne tegen Kitchener. De gevolgen leeken eerst fataal. Den eer sten dag scheen het of de menschen te verbijsterd waren om hét te gelooven, den tweeden dag werden zelfs de exemplaren der Daily Mail" die men kon machtig worden onder hoeragéroep der bezoekers op de beurs publiek verbrand. Toen ik Lord Northcliffe vroeg, waarom hQ Kitchener zoo fel aanviel, wetende welk een afgod die was vooral voor The man in th3 streef', schreeuwde hij mij half toe: I wantto win the war, and can 't attack stone buildings likethe War-Office, Kitchener isnotour man." Dit staaltje slechts om U te bewijzen, dat Harmsworth het belang van zijn land boven dat van zijn beurs stelt, want deze Kitchener campagne, die trouwens bijna geheel mislukte, kostte de .Daily Mail" en ook zijn eigenaar veel van hun populariteit.