Historisch Archief 1877-1940
5 April. '19. No. 2180
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Restaurant Je Oude loeien"
TOURNOOIVELD
DEN HAAG
PLATS DU JOUR
van 12.30 tot 2 uur en van 7 uur tot 8.30
Tot het bouwen van Villa's ei Landhuizen z|n prachtige heuvel
achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te
Lage prijzen, mooie vegen, gat,
electr. licht, water.
DEBIUT
«taf i ?? '?*????*trt El»UIt TU let ?«*«»**
9MIIVH DiUUTOimSiOTTOSCHÜLZ
Tel. Int. 38 <S 48
l ='' IIIIMIHNlimillNMIMIIim ItllMMIIIIIIMIIIMIIIIIIIIim IllllllliIIIIMMMIIMIlIIMMIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIHIIIl- SE
STARK'S OXYDOL"
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA) =p
j i Naaml. Venn. STARK & Co. Chemische Fabriek ,,'s-HAGE", 's-Qravenhage \ m
??iiiiiiiiiiiiDiiniiniiniiiiiiuiiiiiniiniiiiiiniiiiiiii
HAVANA
SIGAAR
Stenografie
Bi en t s
Balt
Zelfond. BO t. In d. Bockh. en na postw. b)
RIENTS BALT, Den Haag, b| wien ook mond. en schr. ond.
Mede door het bezit van Uw Diploma werd ik benoemd
tot Aml>t. t. Secr. (w.g.) H. K. te O.
EENIGE SPECIALITEIT
KRIMPVRIJE !;S
GEZONDHEIDS- ||
ONDERfOEDEREN
Nedtrfandsch Fabrikaat
HET
g
m
RE8»BREESTRAAT.35
TEL. 50<B6 N,
KJK&ÏÏKÏK"
Piano's, Vleugels en
Kunstspelpiano '« d oo r H u u r
in eigendom verkrijgbaar, mits in
drie jaar afbetaald.
Brieven No. 1431, Bureau van I dit Blad,
DAMES!
Abonneert U op
het Maandschrift
DE VROUW EN
: HAAR HUIS" :
14E JAARGANG
Prijs per jaargang f 7,50
franco per post f 8,
UITGAVE:
VAN HOLKEMA & WARENDORF
AMSTERDAM
liiillHliiiiiiiiiiiiiimiiiiMiMiiiiMiiiiMMiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiMiiiiii
f[, sim
28 LBOSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON Et Bltl
HEMDEN
HAAK MAAT
J. S. NIEUWSEN
HOFLEVERANCIER
Amsterdam - Rotterdam
Leidschestr. 4, Damrak 73 - Mosseltrap 3
0. Doelenstr. 20, Damstr. 2 - Boymanstraat 3
JOS. JACQUES
WIJNHANDEL - BREDA
Speciaal adres voor
KLEINE MERKEN
CHAMPAGNE
Ingericht voor Wederverkoopers
Dames-en
Heerenkleeding
-14,'s-Gravenbage
Ons Aandeel in de Campagne
tegen ons
Hadden wij, om het even of de
Europeesche machtsverhoudingen al dan niet van
de basis af stonden gewijzigd te worden,
zoolang de strjd om den voorrang duurde,
heusch niets beters te dom dan om vrede
tot eiken prijs te bidden ? Waren wfl het niet
aan ons verleden duizendmaal verschuldigd,
dien rcuzenstrfjd ook als een ons rechts
gevoel rakenden beginselstrijd mede te leven
en te lijden ?
Zoo ik die vraag stel, is het omdat ik
niet kan gelooven, dat zulk een worsteling
enkel door ouderlingen naijver tusschen
naar hegemonie wenschenden te verklaren
zou zijn.
Zoolang de oorlog raasde, bleven wij bij
het standpunt volharden, dat ons de zaak
niit aanging. Hoewel dan toch in zoover
hiervaa werd afgeweken, dat wrj voor een
compromisvrede in 't krijt traden.
Stonden wij reeds vór den oorlog, In
1911,-onaer de valsche verdenking, te veel
onder de pressie van Duitschland te han
delen, in den loop der laatste vier jaren
mochten wij geen gunstiger dunk van ons
doen en laten bfl de Entente-genooten
wekken. Zij maakten het ans tot een grief,
hun de vrucht van zooveel inspanning te
misgunnen. Vandaar het zoo vaak tegen
ons gericht verwijt, aan onzer vaderen
Idealistischen zin ontrouw te zijn geweest.
Wat tevens in verband is gebracht met
de ons toegewreven baat- en schraapzucht.
Op dit pant Is wel karakteristiek, hoe
tllMIMItlllllllllllltlllllllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIH
LIENEKES SCHAT
DOOR
ANN1E BOSCH
in den roken, lichten zomermorgen stond
Lieneke, en keek met een vagen glimlach
op haar droomerig kindergezichlje den
bloementuin in.
Achter haar rees het groote, blanke huis
en wijd strekte om haar de kleurige tuin
met geurende bloembedden en welig groene
grasvlakten zich uit.
Roerloos stond het negenjarige kind.
Onder de geplooide crème kanten jurk,
kwamen de tengere, fijne beentjes in witte
kousen uit. Als een zacht, levend manteltje
viel het lange, bruine haar om haar schou
ders tot den middel neer.
't Was Zondagmorgen en Lieneke was
alleen thuis. Vader en moeder met haar
ouder zusje waren naar de kerk en ze was
den tuin Ingeloopen, vol van dat zachte,
goede vrede gevoel, dat de stilte van den
Zondagmorgen in haar kinderzieltje opriep.
De breede laan, waaraan hun villa ge
bouwd was, lag in koele schaduw. Ieder
blaadje was een paraplultje voor het fel
neerschietende zonlicht, zoodat alleen heel
fijne, vlugge zonnestralen zich een weg
baanden door dit zware dak van bladeren,
en in een lichten vlek op den effen grond
iieerplekten.
het niet alleen de Geassocieerden waren,
die ons misverstonden.
Dat het, onder die voorwaarden, geen
baantje is, tegenwoordig als Nederlandsch
berichtgever in den vreemde te toeven,
behoeft geen betoog.
Het is een haast onbegonnen werk ons
maar voortdurend in te spannen om telkens |
voor het feit gesteld te worden, dat aan onze
nauwgezetste aanwijzingen niet eens een
vluchtige attentie wordt gegund.
Thans, nu gebleken is, hoe riskabel het
was, zekere moreele factoren, die het con
flict waaruit de oorlog is ontstaan,
beheerschten, maar eenvoudig te negeeren,
weerklonk het, op initiatief van mr.
Nederburgh genomen besluit ons aan die zoo
luttel gerlefelijke wereldpopulariteit te ont
trekken door middel van... drietalige
rechtvaardlgings-geschriftjes.
't Valt innig te betreuren, dat geen rijper
nadenken dit besluit voorafging.
Wat toch meent men ermede te bereiken?
Of wij staan zuiver, of wij staan het niet.
In het eerste geval hebben wij geen
rechtvaardiglngs-geschriftjes van noode. Immers,
al gelukte het somwijlen in de buitenland
sche pers ons standpunt toegelicht en ver
dedigd te krijgen, veel kwam er niet van
terecht. Op zijn hoogst werd onze positie
ver van benijdenswaard genoemd.
Zoo dus het uitgebreidste verweer op den
duur geen duidelijk waarneembaar resultaat
opleverde, moet de fout elders liggen.
De vraag luidt categorisch: waar dient
de reden van onze vereenzaming, van onze
wertldimpopularitelt dan wél gezocht?
Belasterd als ooit een volk was, zijn wij,
Nedeilanders, ongetwijfeld. Doch het blijft
ons, meen ik, ook allen verre, ons te laten
gebruiken om de schuld van hetgeen ons
land tegenwoordig wordt aangedaan, op
den nationalistisch aangelegden en
ageerenden buitenlander te wentelen.
Niet eens in de eerste plaats zouden wy
er voor te vinden zijn, den chauvinist" of de
jlngopers" deswege aansprakelijk te stellen.
IIIIIIIIIIEMIIIIIMIIlMrt
Er waren heel weinig voorbijgangers.
Juichend, in breeden cadans, zong het
klokgelui in de stilte. Zonder zich te ver
velen, zonder te bedenken wat ze nu zou
gaan doen, ging Lieneke op het stnepje van
het terras zitten, deeljeboogen opde knieün
en zag die reine blijde wereld in, waar
bloemen geurden en de zon scheen en klokken
luidden, waar gonzend drukke bijen zoem
den van bloem tot bloem en vlinders dwar
relden.
Niets dan zomergeluiden, zomergeuren en
klanken.
Toen sloften aan, onmerkbaar eerst, in de
klankvolle stilte, doch allengs duidelijker, de
moeizame stappen van een ouden man.
Hij ging, het hoofd gebogen, steunend op
een stokje, de vettig grijze pet, diep over
de oogen, het gelaat naar de aarde. Dof en
zwaar, gedachteloos was zijn gang door
deze lichte al groene, bloeiende wereld.
Doch plots leefde het versufte,
uitdrukklnglooze gelaat op, de oogen zagen nu het
groote, witte huis met bloemen voor alle
vensters, den golvend groenen tuin en 't
kleine meisje in het kanten jurkje.
Lieneke, met 't zonlicht zelve in haar
bruine kijkers en 't rustig gelukkige mondje
keek, het gezichtje geheven naar een mooi
blauwgroen vogeltje, dat uit YOÜC borst te
zingen zat tn een zwaren rooden beukenboom.
Toen schurend In de stilte, met poging
om vleiend te klinken, hoorde ze een
heesche stem.
Jongejuffrouw, jonge juffrouw."
Er Irefde even een lichte schrik op in
haar oogen, het mondje verstrakte. Ze zag
voor het hek den ouden gebogen man staan,
die zijn pet had afgenomen.
Jongejuffrouw, och hebt u ook een
kleinigheid voor me."
Onlangs ontmoette ik een vriendschappe
jkgezinden Belg, die het werkelijk onaange
naam zou vinden, als er tusschen Nederland
en België herrie" ontstond. Gevraagd of
hij soms mede kon deelen wat zijn regeering
ertoe dreef, aan het anrexionisme een kans
te geven, moest hij bekemen, dat ook Ivm
die daad zeer hind rde. Hij wist haar blij
baar niet overeen te brengen met het streven
naar gerechtigheid, dat de Geassocieerden,
Frankrijk en België bovenal, zoo luide
beleiden! Maar toen ik hem nader ondervroeg,
vernam ik het buitengewone, dat ook de
Belgen onze armoede aan idealisme toe
schrijven ...
Of zij ons dan zoo goed kennen, vorschte
ik, daar hij even te voren zijn leedwezen
erover had betuigd, dat Nederland voor zijn
landgenooten, met inbegrip vandeVlamingen,
vrijwel een gesloten boek was.
H'er zweeg hij, eenigszins verbluft.
Gelooft men nu, dat zoo iemand ik
herhaal: een
niei-onvriendschappelijk-gezinde Belg beter naar een geschrifij; van
het Ned. Verbond dan naar mij zou luisteren,
gesteld dat het geschriftje hem ooit in
harden kwam?
Neen, niet waar?
Doch dan wende men andere middelen
aan. V/elke? 't Staat niet aan mij die aan
te geven. Mag ik er evenwel op wijzen, dat
het ons misschien geen kwaad zou doen,
als wij ook eens uit cns hoekje treden?
Niet om anderen de les te lezen, maar om
hen te leeren verstaan, gtlijk ook wij gaarne
verstaan willen worden. *)
Of kunnen wij het, op onze beurt niet
van ons ve<krijgen, veor andermans idealen
eenig begrip aan den dag te leggen? Zijn
we soms, ever.min als vele anderen, voor
het deelnemen aan een daadwerkelijken
volkerenbond heekmaal rijp?
Dan behoorden wij, in elk geval, tegen
de onrijpheii dier anderen het blaffen en
bluffen te laten.
L a u s a n ii e L. o u i s VAN O u T H o o R N
j *) Gaarne misschien, maar dol gaarne
| niet. Of bestaat er nog altijd geen officieus
contact tusschen onze regenten en de be
richtgevers van Invloedrijke buitenlandsche
bladen in Holland? Geen wonder eigenlijk,
dat wij somwijlen zoo... verkeerd beoor
deeld worden.
't Is nu al twaalf jaar geleden, dat mr.
Van Doorn (niet eens in openbare zit
ting der Tweede Kamer, doch, als ik wel
herinner, in een bij het Voorlo«pig Verslag
op Hoofdstuk III gevoegde nota) erop
aan' drong, dat het oprichten van een persbureau
aan Buit. Zaken in overweging zou genomen
| worden, 't Vermetele plan werd in de klem
gesmoord.
KIEKJES UIT KAFFERLAND
AFRIKANER IN HOLLAND
Stoer en breedschoudeiig, vierkant vast
geplant op de kleine sterke voeten stond
een man aan den heizoom. Bruin en ver
weerd de gelaatskleur, los en flink het
lichaam, onbewolkt het voorhoofd. Een
toonbeeld van kracht in rust en onversaagd
heid. Maar in de oogen een wonderlijke
l weemoed, die niet paste bij de forsche
opgewekte verschijning. Verlangend strekte
zijn blik zich ver... ver...
Naast hem een tengere vrouw. Zij hield
van haar land, van haar volk, van haar
omgeving. Maar mér van hem. Liefde ried
iets van wat in haar omging. Zacht raakte
haar hand zijn arm.
Nu Ratel onder je, hé? en op dezen
heerlijken zonnigen dag rennen over de
ruimte!"
Haar leek die wijde hei zoo eindeloos
ruim, de winterzon zoo koesterend warm.
Maar bitter barstte hij los! Ruimte!
Ruimte! Hier is geen ruimte! Waar moet
mijn Ratel rennen? Hier keert hem een
bosch, daar stuit hem een huis, ginds zinkt
hij kniediep in het heizand Hier ('s geen
ruimte, geen plaats voor mijn paard en mij.
Bewegingloos zat ze in haar crème jurkje,
in de zachte val van haar lange haar. Ze
voelde zich onrustig worden en keek onaf
gebroken naar het verweerde, oude
manneng'èzicht, dat i u dikke rimpels en donkere
plooien onder 't weinige haar was.
.Och toe, jongf juffrouw, een kleinigheid
maar," herhaalde hij.
Plots stond ze op. Ja" zei ze. Met een
ernstig gezichtje, een schaduw van zorg in
haar oogen liep ze vastberaden naar binnen.
l Moeder was niet thuis en vader ook niet,
i maar ze hal dien cer.t nog dien ze gisteren
van vader gekregen had.
Den vorigen dag, toen Lieneke moeder
' flink geholpen had, beloonde vader haar
j met een cent. Ze had het een heele schat
gevonden, en na er een poos lang in haar
handje mee rond geloopen te hebben, raadde
moeder haar, om hem liever ergens goed
weg te bergen, anders verloor ze hem nog.
Ze kreeg toen een leeg blikken
cigarettendoosje en stopte haar cent daarin. In een
veilig hoekje in de speelgoedkast had ze
haar doosje toen neergezet.
Ze wist het plaatsje nog en zonder eenige
aarzeling liep ze naar de kast.
Daar, onder een paar boeken vond ze het
rood en gele doosje, met een jachtige
beving in de teere vingertjes, onhandig
poogde ze 't klemmende ding open te
krijgen.
Het ging niet dadelijk. Lieneke kreeg een
kleur van het haasten.
Nu moest die man zoolang wachten.
Ze zag even hulpeloos om zich heen,
probeerde dan weer, bezeerde zich, doch ze
lette er er niet veel op, toen ging 't doosje
open.
Haastig nam ze den cent er uit en liep
er mee naar buiten.
Voor het hek stond geduldig de bede
laar te wachten, het oude gelaat in vleiend
nederige glimlach, toen hfj Lieneke naderen
zag, de pet steeds onderdanig in de hand.
Over het veerend zachte gras ging ze
naar hem toe, het gave, blanke gezichtje
ernstig. De oogen half schuw in verwonde
ring keken den man in het geiaat.
Als 't u blieft", zei ze toen.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiniiiiifiiiiiiiitiiiii
En zon l!... Die zon, die nu juist het Zuiden
bereikt is over een paar uur weer weg.
En bij gebrek aan zonnewarmte moet je
in dit land, om ziekte en vocht van je lijf
te houden, een kleerwinkel met je
rondsleepen, zoodat je lichaam zijn losheid, je geest
er zfln veerkracht bij inschiet." En onge
duldig lichtte hij de schouder, als wilde
hij den kleerenlast af s m ij t en.
Wrok, beklemming, heimwee ze hooren
niet bij dezen man. De kleine hand glijdt
van zijn arm in zijn vuist.
Neem me maar mee naar dat warme
wijde wondere land, dat je vaderland is.
Ik wii mijn woestijnleeuw niet opsluiten, ik
wil niet mijn adelaar kortwieken. Neem
me maar mee. Laat jouw land mijn land,
jouw zon mijn zon zijn."
Hij tilt haar de lucht in, in blijde ver
rukking.
Hoera! Nu zul je zon zien!"
Ze ziet al zon: in zijn oogen. Weg is de
weemoed die hem misstond. Nu is hij
zichzelf: een man uit n stuk.
W. S.
Uit voorraad leverbaar nieuwe
12/34 P. K. ADLER" landaulette
limousine, nieuwste type, modern
uitgerust. Een 10/28 P. K., N.A.G.
limousine de luxe. Vraagt onze Voorraadlijst.
Firma Ge. NEFKENS
A'DAM, Jacob Obrechtstraat 26. Tel. Z. 2507
Hij hief zijn hand op, een groote, harde
hand met donkere naden en hoornig geel
vel. Toen Lieneke den cent gaf, raakte haar
handje even die hand.
Wat hard, dacht ze, en ze vergat haar
schuwheid om die vreemde, ruwe, groote
hand, ze had nog nooit zoolets gezien.
Dank u wel jongejuffrouw", zei de man.
Dag mijnheer", zei Lieneke zacht en ze
bleef hem nazien met een peinzend gezichtje,
toen hij langzaam wegstrompelde door de
stille Zondagsche laan.
Wat een gekke hand, dacht ze.
Dien middag toen de heele familie bijeen
zat, vader, moeder, Betsy haar zuster, en
oom en tante, vertelde moeder hoe flink
Lieneke haar gisteren geholpen had en dat
ze daar een belooning voor had gekregen.
Zoo", zei oom, en wat doe je nu met
dien cent, wat ga je ervoor koopen ?''
.Ik heb 'em niet meer", zei Lieneke, en
ze dacht weer even aan die harde, groote
hand, met breede platte vingertoppen, die
ze had aangeraakt.
Heb je dien cent niet meer, en we heb
ben hem gisteren nogal zoo goed verstopt.
Waar is hij dan?" vroeg moeder.
Heel even kleurde ze.
Er was vanochtend een arme man", zei
ze, en die heb ik hem gegeven".
Hè?", vroeg vader, heb je die je eigen
cent gegeven?"
,Ja", zei Lieneke, een beetje verwonderd
om vaders stem.
Toen prezen ze haar allemaal en moeder
kuste haar en tante zei, dat 't heel lief van
haar was. Lieneke vond het niet prettig
en ook niet naar. Ze begreep het alleen
niet goed,