5 April. '19. No. 2180 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Het Bolsjewisme en de Vrouw Schrijver van dit artikel is een Russisch fabrikant onlangs naarNederlandgekomen Hoe weinig kende West-Europa Rusland? Hoe weinig wist zelfs onze naaste buur, Duitschland, van dit land niettegenstaande de vele verbindingen, de duizenden koop lieden en het leger van spionnen dat ons omsingelde. Hoewel een groot aantal Rus sen Duitschland en West-Europa steeds bezocht, kreeg men toch overal, zelfs in toonaangevende kringen, altijd weer den indruk van niet-begrïjpen, van onbekend heid met land en volk. Eo vooral de Russische Vrouw! Wat weet, wat wist men van haar in WestEuropa? Bekend slechts waren: de steeds thee drinkende koopmansvrouw, de hyperelegante aristocrate op de toonaangevende badplaatsen en de nihiliste met het kortgeknipte haar! In het voorstellingsvermogen van den bewoner van West Europa dien ik ontmoette, namen slechts deze drie typen een plaats in. En toch hoe geheel anders is het type der Russische vrouw! Er was een tijd, lang geleden, dat de Russische vrouw al haar zusteren ver vooruit was. Een tijd toen zQ in West Europa, nog geen andere rechten bezat dan die, waarop zij door haar geslacht, aanspraak kon maken, geen andere macht als die harer schoonheid, geen anderen invloed, als dien van het slaapvertrek. Destijds legde de wet haar slechts plichten op, terwijl de mannen het recht behielden. En juist in dien tijd, ik spreek hier van de elfde eeuw, vladen wQ in het Barbaarsche Rusland reeds openbare scholen voor meisjes. WQ vind n volgens het Russische helden lied, de vrouw aanzittende aan de tafelronde der Ridders, dezelfde rechten genietend. Niet bezongen en uitgedoscht volgens de ridder lijkheid der Westersche begrippen, als een afgodsbeeld, waarvoor,tnen]dulzenden helden feiten en misschien nog meer dwaasheden deed, neen, dezelfde rechten als die der mannen en een stem hebbend in den raad. In het eerste Russische Wetboek, geschre ven in het jaar 1055, zien wij de rechten en plichten der vrouw nauwkeurig aangegeven. Hierdoor schijnt ons het bewijs geleverd, dat de emancipatie der Russische vrouw, reeds van zeer vroeg dateert. Toen kwam het juk der Czaren de heerschappij van vreemden, waarvoor Rusland, destijds nog geen geheel, moest zwichten dat van grooten invloed was op de ontwikkeling der Russische volksziel, op het huisgezin en op het geheele Russische leven. Wij zien Rus land voor eeuwen teruggedrongen en de Russische vrouw, uitgeschakeld en verban nen naar hare vertrekken. Voor haar geen opvoeding geen ontwikkeling meer, zij is niets meer of minder dan een wijfje. Hoewel in tegenstelling met de oorspron kelijke Russische opvattingen was deze zienswijze toch reeds zoo diep ingeworteld, dat een oppervlakkige Westersche beschou wing haar voor typisch Russisch hield en zij als zoodanig beschreven werd in de oude chrociken. Hoe weinig Russisch echter in werkelijk heid deze plaats der vrouw was, zien wij aan de buitengewoon snelle evolutie welke de Russische vrouw sedert Peter de Groote doormaakte. De tijd der heffeesten brak aan. Plotse ling bevond de vrouw zich weder, in gezelschap van mannen, zij kon weer deel nemen aan gemeenschappelijke gesprekken, zelfs aan den dans! Men bewere niet, dat het de hofadel was die zich schikte en plooide naar de wenschen van den Czaar. Neen in die tijden waren het de vrouwen uit alle kringen, zelfs uit de volksklassen, die Peter de Groote tot zich trok. Zij namen daarmede genoegen, wierpen de .zware) ketenen van zich af en werden HOEFBLAD Iedereen kent het klein-hoefblad, dat, dankbaar voor elke zonnestraal zijn gele bloempjes ontplooid tegelijk met sneeuw klokje en crocus en alles wat zich begint te verheugen bij een temperatuur van tien graden Celsius. In den regel groeit het in troepen bij elkaar en dan staan de bloem hoofdjes zoo dicht en weelderig, dat het u haast ontgaat, hoe de stengels naakt en bladerloos uit de kale aarde opschieten. Later, in den voorzomer komen er bladeren en die mogen, voor zij zich ontplooien, in hun vorm wel even aan een paardenhoef herinneren. Er bestaat ook een Groot-Hoefblad, dat bloeit ook in deze dagen, maar trekt lang niet zoo de aandacht, hoe mooi het bij nader bezien ook blijkt. Ook is het lang niet alge meen, hoewel het plaatselijk zelfi tot een last kan worden. Het groeit bij ons in 't land ook liefst langs wegen en op dammetjes o.a. bij Nieuwersluis langs de molentocht bij het station, waar gij nu gemakkelijk van uit den trein de grauwig rossig lila bloeipluimen kunt zien, trouwens nog op honderd andere plaatsen langs de spoor en dan vooral op hekdammen. Ook langs wegen waar veel rommel is neergesmeten en in tuintjes, waar een onvoorzichtige eens zoo'n plant heeft neergezet en er zich later niet om bekommerde. In de eenzaamheid, waar de mensch niet woont en werkt, vinden wij de plant slechts zelden en dan bijna altijd langs beekjes of waterloopen, waar van tijd tot tfjd de bodem bedekt wordt met een laagje slibbig aanspoelsel. Want deze plant is een hongeraar en groeit alleen, waar snel veel stikstofrrjk voedsel is te krijgen, bag ger en slib, dierlijken afval en alterlei vui ligheid, zooals dat allemaal door den mensch menschen, zelfbewuste menschen, die haar rechten wilden handhaven en het ook deden. Sedert dien tijd heeft de Russische vrouw zich snel ontwikkeld, zr] heeft alle phasen der emancipatie doorleefd, zelfs sneller dan hare West Euiopeesche zusters. In alle vakken wist zij zich te bekwamen en er haar plaats te veroveren, vór alles echter, heeft zij zich meester weten te maken van haar plaats tegenover den man en het hulsgezin. De revolutie gaf haar het politieke stemrecht. Toen kwamen de Bolsjewiki... Zij kwamen en brachten verwoestingen aan overal In het openbare en particuliere leven. Zij kwamen met Hoogdravende woorden over menschelijk geluk en menschelijke rechten, zfj kwamen met holle zinnen die velen hielden en nog houden voor nieuwe ideeën, voor waarheid, voor het eeuwige. Zij kwamen en ontnamen niet alleen alles aan de vrouw, wat zij met moeite had ver overd, maar ook wat zij altijd had bezeten. Alles ontnamen zij haar in naam der Idee, der Vrijheid. Zij lieten haar zelfs het recht niet meer om te beschikken over haar eigen lichaam. Het kiesrecht mocht zij behouden, doch in het land der vrijheid is dit slechts scherts, onder de heerschappij der Bolsjewiki, wordt er geen waarde aan gehecht. De hedendaagsche Russische verkiezingen be wfjzen dit. Indien wij de Bolsjewistische wetgeving voor zoozeer zij betrekking heeft op de vrouw, van nabij beschouwen, dan zien wij hoe haar plaats in het nieuwe huwelijks- en echtscheidings recht is achteruitgegaan. Of is het mogelijk dat een normaal denkend mensch, het als verbetering kan beschouwen, dat men zich thans in Rusland, in het huwlij k kan begeven en laten scheiden, zoo vaak men wenscht, dat men alleen slechts hiervan even behoeft kennis te geven aan een beambte? Hierbij komt dat de rechten van hem of haar die is verlaten, slechts dan van kracht zijn wanneer de betrokkene persoon) physiek niet in staat is tot werken. Maar ook alleen in dit geval moet de ouder eenig geld ultkeeren voor de verlaten kinderen. De som wordt bepaald door het gerecht. En dit ge recht bestaat eigenlijk nog slechts op papier. Is het wel een verbetering te noemen, dat elke man zijn vrouw, elke vrouw haar echt genoot heden ten dage ten allen tijde kan verlaten, zonder eenige reden, alleen uit een gril of begeerte om dan den daarop volgenden dag weer met een ander te hertrouwen en dan als men wil, den derden dag weder te scheiden? Zulk een wetgeving komt slechts een deel van het menschdom ten goede, n.l. den zedelijk dlepgezonken mensch. Hij toch kan hiervan misbruik maken en zondigen zoo dikwijls dit hem goeddunkt. Maar de vrouw, de moreel hoogstaande vrouw is hulpeloos aan haar lot overgelaten, zij heeft geen rechten en haar kinderen even min. In den korten tijd dat dit nieuwe bolsjewistisch recht in werking is getreden, heeft het reeds zeer veel onheil gesticht. Veel nobele vrouwen zijn er door ten val gebracht, evenveel anderen hebben in overspannen toestand door spontaan handelen, dingen gedaan, die zij voor haar geweten nooit zullen kunnen verantwoorden. Men zou er boekdeelen over kunnen vullen. Neen van welk standpunt men de zaak ook beziet, deze wet wei kt slechts ten gunste van wellustelingen en deernen, zij ontneemt aan de vrouw, de moreel hoogstaande vrouw, al haar rechten. Volgens de opvattingen der Bolsjewiki echter is deze wetgeving nog voorlooplg. Zij is nog in het ontwikkelings stadium en zal tot resultaat moeten ko men tot de eenige idealen toestand, ideaal volgens hun beschouwing. Het was dan ook geen tegenspraak in theorie maar overwegingen van praktlschen aard, dieLenin en zijn volgelingen in toorn deden ontsteken tegen het Decreet van Samara, toen dit deze ideale toestand" schiep voor stad en land. Het was vrees! Uit de onderhandelingen te Moscou is duidelijk gebleken, dat in principe, het Bolsjewisme op het standpunt staat van de nationalis-ering der vrouw" al duift het deze nog niet geheel door te drQven. De nationaliseering der vrouwen, van acht tien tot vijfendertig jaar. Dat beteekent niets en zijn bedrijf in wilde verkwisting wordt rondgestrooid en waar een heel leger van planten op teren. Men vraagt zich af, hoe het er met die ruderaalplanten" moet uit gezien hebben, toen wfj nog niet op deze wereld waren verschenen, of voordat de kudden van zoogdieren ronddoolden door de bosschen en steppen van het Tertiaire tijdvak. Ze zullen het toen vooral gehad moeten hebben van de beekjes en water loopen en van het vruchtbare fijne puin, dat pas verweerd komt afspoelen van de bergen. Op zulke plaatsen vindt ge ze dan ook DU nog in de Alpendalen, ook zonder dat er koeien komen. Ieder wandelaar kent daar wel de nog al steile half-kegelvormige hoopen tegen den berg aan, van onder tot boven begroeid met meer dan manshooge weelderig groeiende kruiden: monnikskap om van te waterlanden en de prachtige, sierlijke hazensla Prenanthes), de melksla Hoefblad, in vollen bloei meer of minder dan een nieuwe, verschrik kelijke gedwongen prostitutie. Want welk onderscheid is er of de vrouw het loon voor haar afschuwelijk bedrijf ontvangt uit de hand van den man, of van den Staat? De vrouwen van Samara hebben geener lei verschil hierin bemerkt, toen zQ gedwon gen waren zich te geven aan hem die daar voor aan den beurt was. Wat helpt het haar of zij worden beschouwd als staatsbeambten, die op vijfendertig jarigen leeftijd zullen worden gepensionneerd ? De inneming van Samara, door deTsjechoSlovaken maakte aan dezen verschrikkelfjken wantoestand een einde. Maar voor hoe lang? De theorie is er; het ideaal bestaat. Wij hebben gezien en ondervonden dat .het Bolsjewisme voor niets terugdeinst, waar het geldt zijn idealen door te zetten. Het is dus te vreezen dat het ook deze Idee tot werkelijkheid zal maken. Want afgezien van het bolsjewistisch ideaal, heeft zij bovendien neg hare buiten gewoon praktische zijde: het is n.l. het eenige middel om de voor de Bolsjewiki zoo gevaarlijken en hinderlQken invloed van het ouderlijkhuls op de jeugd te ver nietigen, de eenige mogelijkheid om zelf de opleiding der jeugd ter hand te nemen en dus den kinderen slechts Bolsjewistische ideeën in te prenten. Hoe het zij, reeds de theorie alleen, of zij nu tot uiting komt of niet, brandmerkt reeds het Bolsjewisme, Zij toont aan hoe het staat in de verhouding tot de vrouw. Zij bewijst dat alles, wat de Russische vrouw met moeite had verkregen, vervalt, dat geen ander beroep, geen andere werkkring meer voor haar is weggelegd, als die eene vreeselijke plicht: zeventien jaren lang, haar lichaam algeheel te moeten afstaan, aan den Staat! Niet, als slavin van een enkel individu, van den man, maar slavin van alle mannen van den Staat. Een kreet van afgrijzen is door gansch. Rusland gegaan, toen deze houding van het Bolsjewisme jegens de vrouw bekend werd, een wanhoopskreet van millioenen! Op duizenden vergaderingen werd hier tegen geprotesteerd, in vliegschriften werd de oproeping geplaatst om tot verzet aan te manen, de Bolsjewiki verloren zelfs hun meest gettouwen aanhangsters. Tot hen kwamen slechts zij, die de parodie zfjn der vrouw: het uitvaagsel van het vrouwelijk geslacht. De verontwaardiging was z groot, dat zelfs de oificieele pers deze theorie over de vrouw trachtte te bestrijden door te beweren dat het een anarchistisch denk beeld was. Het mocht niet baten. In Rlissische kringen weet men nu wat onze vrouwen van het Bolsjewisme te wachten hebben, wat er van onze huisgezinnen overblijft, wanneer het Bolsjewisme niet zoo spoedig mogelijk, van den aardbodem ver dwijnt! Geen ander als bovenstaand vraag stuk is zoo geëigend als dit, om den waanzin, het misdadige van het Bolsjewisme te ken schetsen; geen ander ook in staat om het Russische volk en vooral de vooruitstrevende, vrijheidslievende Russische vrouw, op te zwiepen tot den allergrootsten tegenstand. En deze tegenstand groeit reeds aan. De Bolsjewiki heerschen thans nog slechts door de ontzettende terreur, in 't leven geroepen door hun ^huurlingen. Doch aan alle kanten van het groote rijk, neemt men de wapens op om de vreemde indringers waaronder slechts n Rus Lenln te ver delgen. Men zal hun sporen doen verdwijnen en een werkelijk nieuw Rijk, een vrij Rijk stichten, monarchie of republiek, wat doet de naam er toe. Dan zal ook de Russische vrouw schade loos worden gesteld voor het afgrijzelijk lijden van het heden en door medewerking op het door haarzelve gekozen arbeidsveld, een rechtvaardige belooning vinden. WL A D IM IR IIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII (Mulgedium) en Adenoslylis, waarvan de bladeren al heel veel op die van hoefblad gelijken en eindelijk het hoefblad zelf, zoo wel ons gewone groot-hoefblad als de fraaier bloeiende soorten, het witte hoefilad en het wollige hoefblad en dan nog een heeleboel planten meer, die we allemaal weer gaan zien, als het reizen in het buitenland wat gemoedelijker is geworden. En dan doet het merkwaardig aan, wanneer we al die mooie planten van de berghelling of van de oevers der ruischende beekjes in even grooten overvloed terugvinden in de onbeschrijfelijk smerige omgeving van de Sennhüiten. Maar dat is alleen om die stikstof. De bloem van het groot-hoefblad begint bij ons in Januari al naar boven te komen, nog dicht gehuld in een menigte knopschubben, die met elkaar een dikke maar spitse kegel vormen, waardoor zelfs vaste grond en steen gemakkelijk wordt op zij gedrongen. Verder is het nu een kwestie van vochtigheid en warmte, vooral warmte, hoe snel de stengel zich gaat strekken, eerst onderaan en dan hoogerop, totdat tenslotte de bloeipluim zich een decimeter of zoo boven de aarde verheft. Dan gaan de b'oemhoofdjes zich openen en die kunnen tweeërlei uiterlijk hebben. Op onze foto, een van de vele knappe werkstukjes van mijn ouden vriend, den heer G. Bosch, ziet ge dat elk hoofdje bestaat uit rafelig fijn gedoe en ieder rafJtje is dan eigenlijk een apart bloempje met een stampertje, dat later een vrucht kan worden. Omgeven door die fijne franje vindt ge echter midden in elk hoofdje een of twee, of zelfs enkele meer, grootere bloempjes, duidelijke vijftandige bekertjes en daarin zit behalve een ver worden stampertje, dat zich verder niet ontwikkelt, nog een aaneengesloten kringetje van helmknopoen, die al of niet bruikbaar stuifmeel leveren, meestal niet. Ik heb een aantal van dergelijke planten In mijn Amsterdamschen schooltuin en die geven dan ook oooit fijpe vruchten. Toch doen ze net alsof, want wanneer ze zijn uitgebloeid, dan schiet de stengel nog eens weer met extra snelheid een paar voet de hoogte in, om de gekuifde vruchten, die hij niet heeft, des te Een Kijkje in het Reclasseeringswerk Een kijkje in de wereldjvan verwaarloosde kinderen gaf mevr. Heldt verleden week aan de leden van de af d. Amsterdam van den Ned. Bond voor Vrouwenkiesrecht. 't Was een genot soms een heel droe vig om het kleine, kittige, dappere vrouwtje te hooren sprekeno ver haar moei lijk, afmattend, soms ondankbaar, soms zoo hél dankbaar werk onder ontslagen gevangenen vrouwen en verwaarloosde en misdadige kinderen. Er straalde zooveel toewijding van haar uit: men voelde, dat als iemand een misdadige of verwaarloosde terecht kon brengen, dat zy het dan was, Zg gaf geen, systematisch overzicht van de kinderwetten en van de taak der Voog dijraden enz. maar zij deed grepen in de werkelijkheid. Het was een kijkje" in een poel van menschelijke ellende. Zoo het verhaal van een moeder van vier jonge kinderen, die voorwaardelijk was veroordeeld tot ge vangenisstraf met een proeftijd van een paar jaar en die dat verborgen hield voor haar man, met wien ze zielsgelukkig was, en die nu nooit haar .man hoorde thuiskomen, of het hart klopte haar in de keel van angst, dat booze buurvrouwen haar mochten hebben verklapt. ZQ vertelde ook, dat de reclasseering van ontslagen gevangen vrouwen zooveel moeilijker is dan van mannen, om dat de slechte vrouw zooveel slechter is dan de slechte man; zooveel hartstochte lijker en feller in liefde, maar ook in haat. Als de vrouw eenmaal in de diepten der misdaad is afgegleden, dan is er dikwijls geen redden meer aan. Toch wel. De spreekster vertelde van een vrouw, die een vreeselijk leven van misdaad achter den rug had, maar in de gevangenis een patrones trof, die haar in 't hart wist te grijpen, en nu werkt deze vrouw zelf mede in de reclasseering en zet haar huis open voor ontslagen gevangen vrouwen. Daarna weer een verhaal van een vrouw, verslaafd aan den drank, die zrj, na herhaalde pogingen tot beterschap, slapende aan tafel vond, met haar arm in een bord met eten, stomdronken. Hoe ze bij haar neerknielde, en haar wakker schudde en zei: Anna, mijn vader heeft altijd gezegd: als je n mensch hebt gered, dan heb je niet vergeefs geleefd. Wees jij voor mQ die ne." En hoe die vrouw dat beloofde, en zich onder bescherming stelde van het Leger des Heils... En toch weer tot haar zonde verviel, en verloren ging. En de diep-teleurgestelde vrouw, die haar had willen redden... ging werken aan een ander geval." En dan de kinderen! Het eene tafereel, nog droeviger dan het andere, Het Mevr. Heldt aan haar ademloos luisterend publiek voorbijgaan, en haar stem trilde van warm medegevoel met haar pleegkinderen. ZQ vertelde van kinderen van 9 en 10 jaar, die door de moeder werden meegenomen naar winkels, om de aandacht van de winkeljuffrouw |af te leiden, terwijl moeder stal. Van kinderen, die thuis broodkaarten en bons stelen en aan opkoopers verkoopen. Van kinderen beneden 12 jaar, die reeds diefstal met braak plegen. Van kinderen, die opgroeien te midden van woeste tooneelen van dronkenschap en onzedelijkheid, en voor wie het leven geen enkel geheim meer heeft. Zij vertelde van den noodlottigen invloed van bioscoop en sigaretten-rooken van een meisje, dat als minimum 30 sigaretten per dag rookte en hoe kinderen, aan bioscoop en sigaretten verslaafd, stelen, om 't noodige geld te krijgen. Het middel er tegen ? Mevr. Heldt zeide: Wilt ge het zedenbederf onder de kinderen tegengaan, hervorm dan de ouders." Als de ouders medewerken, zijn misdadige kinderen bijna altijd terecht te brengen; als de ouders onverschillig zijn, of den ambtenaar van de kinderwetten wat voorliegen, dan is 't geval meestal hopeloos. En daarna sprak zij over het zegenrijke werk van Pro Juventute. Als een kind een strafbaar feit heeft ge pleegd, dan tracht Pro Juventute te bewerken, dat er geen strafvervolging wordt ingesteld, en dan wordt het kind een kans gegeven om zich te beteren en tracht men het terecht te brengen. Dikwijls gelukt dat. Mevr. Heldt zei in beminnelQken eenvoud: Ik geef een geval niet gauw op, dat verbiedt mijn ijdelheid." mini iiiiiimiiiiiiiiiiini gemakkelijker door den wind te laten verspreiden. Dat is nu alleen in orde te krijgen door den anderen bloeivorm van groot-hoefblad in de buurt te brengen. Die maakt ook zoo'n pluim, maar lang zoo groot niet en gevormd uit bloemhoofdjes, die bijna uitsluitend be staan uit van die mannelijke bekerbloempjes en dan met echt goed stuifmeel. Deze man nelijke pluimen zien er veel mooier uit dan de vrouwelijke en worden dan ook bij voor keur als sierplanten gekweekt in de wltbloemlge of rose soorten Petasites albus en Petasites fragrans, die ge wel in de prijs couranten kunt vinden. Die naam Petasites moet afkomstig zijn van een Grieksch woord, dat breedgerande hoed" of zoo iets betee kent rn dat doelt op de bladeren, die even als bij klein-hoefblad te voorschijn komen Hoefblad, jong Herinnering Teekenlng voor de Amsterdammer van Rldau Ehrhardt imimimiiiimii Dat laatste was meer dan een verzuchting; 't was een vraag, een bede. Een bede om hulp bi] het prachtige werk dat Pro Juven tute doet. Een bede om financiëelen steun aan de tijken; een bede aan alle vrouwen om mede te werken, mede te helpen in dit reddingswerk, dat zooveel liefde en zooveel toewijding vraagt. Gemakkelijk, of prettig" in den gewonen zin van het woord is het werk zeker niet. Mevr. Heldt zei oprecht: Mijn eerste boefjes hebben mij heel wat tranen gekost". Maar zij voegde er aan toe: De liefde is de groote redster", en zij eindigde met de woorden: Wij die sterk zQn, zijn schuldig om de zwakheden der onsterken te dragen." Wie helpt deze sterken dragen ? BERTHA LEDEBOE R. iiiliilliiHlimimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiii Mededeeling Naar aanleiding van het stuk van mej. Marcus Het land vanliefde voorde Vrouw" in het Nr van 22 Maart j.l., vernamen wij van bevoegde zijde dat aan Nederlandsche meisjes, die plan mochten hebben naar Canada te emlgreeren, dringend wordt aan geraden zich eerst om inlichtingen te wen den tot het Informatie-Bureau der Nederl. Vereeniging Landverhuizing", Dir. Jhr. J. C. C. Sandberg, Bezuidenhout 30, Kamer 102, 's-Gravenhage. iMiiimiiMimn als de bloei op zijn eind loopt. Eerst zijn ze grijs en ineengefrommeld, nog niet eens zco groot als een hand, wanneer ze boven den grond komen. Maar als nu de Meiregentjes komen en de zomerzoelheid, dan gaan ze zich strekken en strekken tot plak katen van wel een meter in doorsnee. Het zijn o, zulke mooie bladeren, forsch gesteeld en prachtig onderspannen en gesteund door een sterk aderstelsel, vooral zeer mooi, waar de bladsteel in den bladrand over gaat. Het blijkt al spoedig, dat de plant aangepast is aan vochtige standplaatsen, want in de droge Juni als de middagzon brandt, overtreft hun verdamping den water toevoer door de wortels en dan staat het heele geval er troosteloos verwelkt bij. Maar in de middagkoelte herstellen ze zich spoedig en als de nacht zeel en bewolkt is, dan krijgt de watertoevoer weer zoo de overhand, dat thans de verdamping te kort schiet en uit den bladrand het heldere water wordt uitgeperst, alles met alles een beeld van groote activi teit. En onder den grond is de plant dan bezig niet alleen met de vorming van nL-uwe blad- en bloemknoppen voor een volgend jaar, maar ook met het maken van uitloopers naar alle kanten tot anderhalven meter lang, zoodat op gunstig terrein de plant van dit jaar in een volgend jaar omgeven is door een kring van nieuwe planten en onder om standigheden ons hoefblad dus ook kan optreden als vormer vanheksenkricgen.Het spreekt vanzelf, dat we in onzen tuin heel wat moeite hebben om zoo'n overweldiger binnen zijn demarcatielijn te houden. De wetenschappelijke naam voluit is Petasites officinalis, maar de plant is thans niet meer in de geneeskunde in gebruik. Uit den Duitschen naam Pestwurz is af te lelden, dat hij gold als geneesmiddel tegen de pest, maar 't hielp zeker niet. DeEngelschen noemden hem butterburr", ik weet niet waarom en de Franschen spreken van chapeau d'eau en chaperoniere, vanwege die hoed en parasol. JAC. P. T H 14 s SE