3 Mei '19. No. 2184 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 DE KONINKLIJKE SUBSIDIE AAN DE N.V. HET TOONEEL" Teekenlng voor .de Amsterdammer" van Joh, Braakensiek Roy aard s-Mercadet De heer de Breuk, voorzitter van de Regelingscommissie DE GROOTE KEURING EN VOOR JAARSTENTOONSTELLING VAN BLOEMEN EN PLANTEN Het moet goed begrepen worden dat bet maar een Groote Plantenkeuring was en geen tentoonstelling. We hopen, dat de Maatschappij van Landbouw en Plantenkunde ook nog eens een werkelijke tentoonstelling organiseert en dan in den goeden tijd van het jaar en op een werkelijk daarvoor ge schikte en bestemde plaats. Zoo iets als de Tentoonstelling van de Vereenigingvoor Bloembollencultuur, die we in 1911 in Den Hout gehad hebben en die in 1921 weer gehouden zal worden te Heemstede, omdat, zooals de heer Krelage in den Keurings catalogus eventjes vertelt, Haarlem zelf geen NMMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllMllllltlllllMlltlMIIIIIIIIIMIIMIHIIIIMIIIMIIItllHM tentoonstellingsterrein meer rijk is, en dus moeten we dan naarGroenendaal. Ook al goed. Het groote publiek echter heeft deze keu ring al dadelijk betiteld als Tentoonstelling en zij had er ook al de allures van. Zij is nu tot een lieve herinnering geworden, die wij plaatsen naast die van de Groote Herfstkeuring in 1918 in het Concertgebouw. Ik ben natuurlijk gaan kijken hoe het gegaan zou zijn met mijn voorspellingen en ver wachtingen en ben beloond met veel moois, waaraan ik niet gedacht had. Ondanks de kolennood. ondanks de abnormaal koude lente, was er nog een overvloed van fraaie en interessante inzendingen. Het begon al in den tuin. De groote kastanje was zoo vriendelijk geweest om zijn reeds ontloken bladeren nog zoo dicht mogelijk saam te vouwen en zoo hadden de planten in de parterres licht genoeg. Daar stonden de rechte hulsten, sommige met gewoon gestekeld blad, andere met gekrulde gladde bladeren en als eenling er tusschen ook de variëteit de verschrikkelijke horrida" die niet alleen stekels aan zijn bladranden, maar zelfs op de bladeren heeft een bijzon der weerbaar sinjeur, die in forscher exem plaren een ideale omheining zou leveren. Daarnaast een echt, gebouw van struiken, een half cirkelvormige heestermuur, die hier een perk j e vroege hei omsluit, maar ook een bank zou kunnen beschermen, goede gedachte in deze gure dagen. Een mijnheer demon streert een bijenstand, ook elders op de keuring vinden we deze gevleugelde vriendjes weer, die zoo onafscheidelijk aan de bloemen verbonden zijn. Als grootsteaantrekkelijkheid herinneren we ons echter uit de tuin een Opening bloemententoonstelling te Haarlem. Jhr.'van Tets, voorzitter Mij. Tulnbouwen Plantkunde op het spreekgestoelte De vele goede eigen schappen, die de P O NGERS bezit en dit rijwiel bij normaal ge bruik en behoorlijk onderhoud een langen levensduur verzekeren, maken het GOEDKOOP DeGroningerRiiwielenfabriekll,FOIIGERS Huisjesmelker ij enz. Dat er in tal van plaatsen in ons land over het algemeen en te Amsterdam in het bijzonder woninggebrek heerscht, zal menig een bekend zijn, in verband waarmede het dan ook een toer is om tegenwoordig aan eene behoorlijke woning te komen ingeval men genoodzaakt mocht zijn om van woon plaats of woning te veranderen. Niet alleen de huiseigenaren, doch ook de kamerverhuurders en verhuursters trachten zooveel mogelijk van de een onderdak-zoekenden te trekken. Gaat dit niet op de gewone manier, dan wordt daarbfi een geniepigheidje toegepast om den huurder het bloed onder de nagels vandaan te halen, want in het naar-zich-toe-halen is menigeen een genie. Voor zoover schrijver dezes bekend is, iiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiitiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiititiiMi groep Rhododendrons slank opgeschoten met helder ge kleurde losse trossen van groote frisch gekleurde bloe men; al wat een Rhododendron soms stug en somber maakt is hun weggekweekt en wei mogen deze planten den bij naam van Parel" voeren. Sommige van onze kweek- v planten hebben een beetje losheid hard van noode vooral de Hortensia's en Cineraria's die maar al te dikwijls het bloemkool-type naderen. Ik herinner mr] uit den tuin dan ook nog met veel genoegen een zeer fraai geschikte ver zameling Cineraria's, waar onder eenige met geheel nieu wen habitus.hoog opgeschoten en met losse bloemtrossen, ? een zeer gewaardeerd nieuw figuur. 4 De groote, werkelijk a glorno verlichte zaal wordt eigenlijk geheel beheerscht door Krelage en van Tubbergen, lang zullen ze leven. Krelage's Hippeaslrums, doorgaans Amaryllis genoemd, staan dicht ger9d de zaal in te kijken vis a vis de prachtige Richardia's die de glorie zijn van Van Tubbergen. Verderop rijzen nog meer Amaryllissen op uit een groep van wuivende varens; een zeer mooi middenvak. Er is een enkele spierwitte Hippeastrum, andere zijn rose, of gestreept en donkerder, tot zeer diep donkerrood toe. Fier staan al die groote bloemen op hun forsche stelen en in elke bloem staan, in prachtige regelmaat, de zes gebogen meeldraden met hun stamper, die nu eens hooger dan weer lager staat al naar de ouderdom der bloei. Maar de groote vlinders, die ze zoo verwachten, komen nimmer. Van Tubbergen is weer op ontdekkingen uit geweest naar de einden der aarde en vergast ons op een verwant van zijn Ri chardia's, een Aaronskelkachtige plant uit Kamschatka: Lysichitum Kamschatcensis. De gele bloeischede herinnert in vorm ietwat aan die van onze gewone Aaronskelk en er zit een groene loeikolf in en min of meer ovale, fluweelig groene mooi geaderde bladeren komen uit den grond. We moeten eens zien, wat in volgende jaren van deze nieuweling nog terecht komt. Aalsmeer zat alweer op het orkest, maar heeft blijkbaar veel last gehad van den oorlog, kolennood en late lente of lijdt onder de nabuurschap van die Haarlemmers. Hier zien we witte Westeria's die we langs de wanden ook in 't blauw aantreffen en daar staan ook bloem stukken en arrangementen o. a. een van lelietjes van dalen, die overigens slechts schaars vertegenwoordigd zijn. Bestaan er voor die lelietjes niet wat meer mogelijk heden ? Met de tulpen is het ook karig, alleen van belang is een inzending van Krelage, waaronder vooral de Darwins be wonderd worden. Daarachter noteeren we even de aardige Japansche ahorntjes, die daar te midden van veel moois staan. Wakkere padvinders regelen het verkeer op den trap naar de bovenzalen. In een soort van tempel huizen de propagandamelsjes, die de vele medailles bewaken en meteen leden en donateurs trachten te wer ven voor de Maatschappij. Hier vind ik mijn dierbare rotsplanten waarvan beneden ook al een partijtje aanwezig was. Verderop zijn cactussen, twee uitgebreide verzamelingen van zeer mooie exemplaren, een heel aparte liefhebberij, die in ons land door eenige dilettanten op uitstekende wijze wordt be oefend. En dan komen we aan de clou van de bovenverdieping: het muurtje van Clingendaal. Het bevindt zich aan het eene uit einde van de kleine concertzaal en daar is een terrasje met een trap op en een trap af, waarlangs de bezoekers circuleeren als op een tooneel. Muurtje en rotspartijtje erachter zijn allerfraaist begroeid met een groote verscheidenheid van planten, honder den soorten. Wilt ge ze kennen? Ge hebt niet anders te doen dan de duidelijke num mers even op te zoeken in het catalogusje, dat de firma u aanbiedt. Een groot deel van het succes van een tentoonstelling ligt in een goede etiketteering. De methode van Clingendaal is buitengewoon aanbevelens waardig. mag een huiseigenaar in den laatsten tfjd de huur niet meer opslaan, ten einde op die wijze het behalen van woeker winsten zoo veel mogelijk te voorkomen. Edoch, geen nood; er zijn wel andere middeltjes, die tot het doel leiden om binnen den korst mogelijken tijd rijk te worden indien men zulks nog niet mocht zijn, althans volgens eigen begrippen. Van een armen drommel vernamen wij een dezer dagen toevallig, dat n zijner familieleden, na lang zoeken, eindelijk eene woning gevonden had, die hQ tegen den laatst-betaalden huurprijs kon aanvaarden, mits hij... een zeker bedrag (in dit geval vijftig gulden) voor den sleutel wilde betalen! Vermoedelijk zal bedoelde huiseigenaar wel gedacht hebben: krijg ik het niet op de eene manier, dan maar in Godsnaam op eene andere. Grootere schelmerij is bijna niet denkbaar, te meer waar het in het onderhavige geval iemand betrof, die van een karig weekloontje met een betrekkelijk groot gezin moest leven! Een ander geval: Iemand heeft gemeubileerde kamers ge huurd tegen een van te voren vastgestelden prijs. Na verloop van drie maanden deelt de verhuurster aan den kamerbewoner mede, dat ze de kamers niet meer tegen den bewusten prijs kan afstaan, doch dat de huur voortaan met zoo- en zooveel verhoogd moet worden, niettegenstaande de oorspronkelijk overeengekomen prijs al bflzonder hoog was, namelijk vanwege het woninggebrek. Daar de huurder niet zoo gauw eene andere geschikte woning krijgen kan, betaalt hij derhalve de gevraagde hoogere kamerhuur, niettegenstaande hfj zich schaamt om iemand ten zijnent te ontvangen, zulks van wege den verwaarloosden toestand, waarin de woning verkeert. Onze vraag is nu: kan aan dergelijke afzetterif geen einde worden gemaakt, door bijv. de betrokken woningen of kamers door eene voor dat doel speciaal aan te wijzen commissie te doen taxeeren ? Mocht alsdan blijken, dat de huiseigenaren of kamerverhuurders (-verhuursters) misbruik van hun recht maken, namelijk door de huren noodeloos op te drijven, dan dienen daartegen strenge en afdoende straffen te worden opgelegd, terwijl aan den huurder ten allen tijde het recht moet worden toe gekend om bij de betrokken Huurcommissie eventueele klachten dienaangaande in te brengen, welke commissie alsdan verplicht zal zijn om ter zake een serieus onderzoek in te stellen en naar bevind van zaken te handelen. Door aan de huiseigenaren en kamerverhuutders de verplichting op te leggen om bij de Huurcommissie opgave te doen van alle door hen te verhuren woningen en kamers, met vermelding van den huurprijs, zou aan den vorenbedoelden misstand een einde kunnen worden gemaakt, terwijl op bedoelde commissie de taak zoude moeten rusten om door betrouwbaar personeel te doen nagaan of de huurprijzen der diverse woningen en kamers (al dan niet gemeu bileerd) in overeenstemming met de waarde daarvan zijn, in aanmerking genomen de ligging van het perceel enz. Waar het vast staat, dat er thans bijna overal gebrek aan doelmatige woningen bestaat, daar dient de Regeering (of de gemeente-besturen) in deze leemte te voor zien, wil men althans voorkomen, dat de betrokken personen nog langer overgeleverd worden aan'de willekeur van gewetenlooze huisjesmelkers en kamerverhuurders (-ver huursters), die zich vetmesten van de op brengst hunner eigendommen ten koste van fatsoenlijke menschen, die tegenover der gelijke lage praktijken machteloos staan. Sommige kamerverhuurders (-verhuursters) loopen er bij alsof zij over duizenden te beschikken hebben, niettegenstaande ze van een armzalig weekloontje, pensioentje, enz. (of wellicht van smokkelhandel en derge lijke meer) moeten leven.doch.de opbrengst hunner kamers is dikwijls van dien aard, dat ze daarvan een z.g. fieerenleven kunnen leiden, enkel en alleen omdat er geen vol doende controle schijnt te bestaan, die aan een dergelijk uitzuig-systeem paal en perk stelt. Wanneer zal daarin verbetering komen? H. DU iftuiiimiiiiiiHii De Heer de Breuk spreekt. Zoo'n muurtje van oude baksteenen, liefst met de kalk er nog aan, is nog al makkelijk en goedkoop te krijten en als er dan'goede, voedselrrjke grond achter ligt dan kan de plantenliefhebber in een klein bestek een groote verzameling aanleggen van allerlei planten, hoofdzakelijk uit de bergen. Hier groeide van alles en 't mooist was wel de Saxifraga Cotyledon, de meest trotsche Steenbreek uit de Alpen. Er waren nog andere steenbreken en velerlei primula's, vetplanten en allerlei huislooksoorten groot en klein, longenkruld en schildzaad, gipskruid, leverkruid en de mooie blauwe ouderwetschen Omphalodes. Ook allerhande heestertjes en daaronder de kleine kruipende Labrador-thee, Gualthersa procumbens. Dit stukje was nu eens echt tentoonstelling. Maar er viel in deze zaak ook te keuren en nu trof ik het dat een heel partijtje Lissers of Hillegommers of Sassenheimers, jongelui met hun meisjes kwamen kijken naar de nieuwe narcissen, hier uitgestald. En 't was een lust te luisteren naar de waar deering, de deskundige opmerkingen en te zien de levende aandacht dezer bezoekers. Het waren me dan ook mooie narcissen, meest trompetnarcissen van bijna wit tot oranje toe en met trompetten van allerlei wijdte en krullerigheid. Men vraagt zich af, waar al die soorten wel worden geplant, want als we hier wandelen In de plantsoenen, langs de wegen of op de groote buitens, dan krijgen we ze haast nooit te zien. Onze bloembollencultuur werkt niet voor Neder land, maar voor de heele wereld. Misschien moesten we de wereldbol uit hyacinthen, die midden in deze zaal een plaats innam, wel opvatten als sym bool van deze waarheid. Een groep narcissen uit Zierikzee toont aan dat de bollenkweekerij reeds lang de gren zen Oegstgeest-Uitgeest (zoo als we dat in onze jeugd leer den) heeft overschreden. De baas van de Hartekamp kwam met een mooie verzameling orchideeën en hfj mag al niet minder doen, want de Harte kamp is de plaats van Clifford's tuin waar de groote Linnaeus werkte. Daarnaast komt van Tubbergen weer opduiken met een nieuwigheid. Bij het heengaan vond ik nog een zaaltje met tuinbouwwerktuigen en plannen en maquettes van tuinen o.a. een voor een werk- en schooltuin voor kinderen, een belangrijk stuk toekomst, dat wel wat harder mocht opschieten. In een hoekje ook kleine maquette's van tuintjes en borden vervaardigd en ingezonden door de onver moeide kampvechtster voor eerbied voor het levend materiaal in de tulnkunst" en voor de gebogen lijn, mej. De Leeuw, ook bekend als Geertruida Carelsen, of als het Landmeisje, dat een halve eeuw geleden met haar Brieven" den grondslag hielp leggen voor den zin in het natuurleven, die thans zoovelen gelukkig maakt. Het zal haar thans genoegen doen in hetzelfde zaaltje nog vele plannen te zien, waarin de gebogen lijn is toegepast. Ja, het was een mooie keuring en ze is druk bezocht door een bonte menigte met velerlei belangstelling. Ik houd er een mooie herinnering aan en bewaar ook hetpiantenIQstje van Clingendaal. Maar uit den cata logus, die ik kocht, bewaar ik alleen het voorwoord en het artikeltje van Krelage, samen drie pagina's. De rest was in hoofd zaak advertenties en reclames. Misschien be hoort het tot de kenmerken van een heusche tentoonstelling, dat er een werkelijke catalogus te verkrijgen is. JAC. P. T H ij s s E de groote zaal