10 Mei '19. No. 2185 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Vrouwen In de Provinciale Staten Tukenlng voor ,de Amsterdammer" van E. Woutersen-van Doesburgh V Noord-Holland; Mevr. L. J. KUIJKHOF?KOEDIJK (S.D.A.P.) Van Vrouwelijk Doen en Denken Wij leven snel op elk gebied. Het is nog niet zooveel jaren geleden, dat de meesten van ons er niet aan dachten vergaderingen te bezoeken, waar over andere belangen werd gesproken, dan die, welke in onmid dellijk verband stonden met het gezin of het kind als onderdeel daarvan. Arbeiders vrouwen zag men nooit op eenige vergade ring, behalve misschien op huishoudelijke bijeenkomsten van de S. D. A. P., en dan waren ze nog makkelijk te tellen. En de enkele die er was, zat bescheiden in haar hoekje te luisteren naar de dingen, waarvan ze eigenlijk nog zoo weinig wist, omdat zQ in haar druk bestaan van huisvrouw en moeder nooit tijd had kunnen vinden om zich met andere zaken bezig te houden. Totdat haar man lid werd van de S.D.A.P., en er haar van vertelde. Als ze nu hoorde over verbeterde toestanden van het gezin, loonsverhooging en verlichting van den arbeid, begon er zoetjes aan iets in haar wakker te) worden en beetje bij beetje be gon haar belangstelling te groeien In de maatschappelijke dingen. Als ze's avonds te verstellen zat, wanneer de kinderen slie pen, en haar man las in boeken, waarvan ze geen verstand had, vertelde hij haar telkens een en ander, legde uit. wat ze niet begreep, las haar soms kleine stukjes voor. En naarmate ztj meer begon te weten, breidde ook haar belangstelling zich uit. Zoo wist ze langzamerhand op hare dagen* een half uurtje uit te zuinigen, om wat te lezen in de boeken, die haar man mee naar huis .bracht. Zoo kreeg ze ook een kijk in de maatschappij, leerde zij vergelijken, begreep ze weldra, wat In het oeconomische bestaan verbetering behoefde. Toen hoorde zij van vrouwen-vereenigingen en bonden, vernam iiiiiiiiiiiiimminiiMiiiiiiiiiiimiii ze het werkdoel van al de vrouwen, die zich vereenigd hadden. Hare belangstelling bewoog zich op steeds ruimer veld, en ein delijk, nadat zij een paar maal haar man had vergezeld op een vergadering der S. D. A. P., ging ze naar een vrouwen bijeenkomst om er kennis op te doen over de maatschappelijke rechtstoestand der vrouw. ' Zoo heeft onlangs op een vrouwenverga dering een arbeidersvrouw frank en vrij ge sproken, en hare meening geuit, en het ronduit gezegd, wat zij hield voor de groote kanker in de maatschappij voor de vrouw in de arbeidersklasse : het militairisme en de prostitutie knaagden aan de welvaart van het volk, omdat het zooveel vrouwen ten verderve sleept, en het militairisme werkt de prostitutie in de hand. Dat heeft men in de mobilisatie maar al te goed kunnen waar nemen. Ik laat daar, of de door deze arbe ders vrouw getrokken conclusie geheel de juiste is; maar het feit Is bizonder verheugend, en daar wilde ik hier den nadruk op leggen, dat ook de arbeidersvrouw zich bewust gaat worden van haar recht op een men schep k bestaan, dat ook zij begint te voe len, hoe noodig het is den strijd aan te binden tegen wantoestanden in de maat schappij, en hoe dit alleen mogelijk is, indien de vrouwen zich vereenigen in grooten ge tale. Ik laat daar, of de strijd tegen mili tairisme en prostitutie, bei Ie instellingen zoo oud als de wereld, ooit zal kunnen uitgaan van de vrouw, waar de mannen tot nog toe van 't eerste roem en eer, en van het laat ste genot hebben geoogst, al is dan het gehalte van een zeer bedenkelijke soort; wij hebben ons te verheugen dat de proletariërsvrouwen gevoelen de noodzakelijkheid nu zelf mét de andere vrouwen de handen aan de ploeg te moeten slaan, zullen ze in den strijd tegen het onrecht sterk staan en kans van overwinnen hebben. Er is nog meer. Als straks de vrouwen het kiesrecht krijgen, maar daarmee kies plicht haar wordt opgelegd, zullen ze niet, zooals men vroeger dat noemde, als stemvee" naar de stembus worden geleid. ZQ voelen wel, althans de meesten, dat die iiiiiiniiiiiiiiiiiii LIJSTERBES Al heeft de lente lang gemard, ze is dubbel schoon verschenen." 't Is een heel oud liedje, op zeer verschillende wijs ge zongen en onder allerlei bewoordingen herhaald. In deze Meimaand zingen we het al met evenveel reden als- in 1917 en als zoo vele malen eerder. Onze inlandsche planten hebben alweer een voorbeeld ge geven van geduld en gehardheid en ook van voorzichtigheid. Trouwens veel buiten landers eveneens, Wat hebben de kastanjes na het verlaten van hun knoppen dadelijk stop gezet, ze lieten dag aan dag zonder merkbare verandeiing hun bladeren lood recht neerhangen. In de eiken, beuken en esschen geen werking als anders in de tweede helft van April. De planten van den bodem, die anders in 't begin van Mei al haast meterhoog staan zooals pijpkruld, brandnetel, koekkoeksbloem hebben het op de meeste plaatsen nauwelijks tot een voet .hoogte gebracht. Doch laat na den regen de thermometer maar eens boven 10°C. komen, dan is slles meteen in volle actie. Zeer belangwekkend is het, om na te gaan, hoe onder al deze voorzichtiger, enkele soorten en ook enkele individu's afwij ken door voortvarendheid, juist onder de sterkste soorten ziet men enkele plan ten die een paar dagen, een paar weken voor hun soottgenoten het wagen, om on danks de guurheid voortgang te maken. En doorgaans bekomt het hun goed; zij behooren tot het ras der pionieren. Bijzon der sterk is dat verschijnsel op te merken bij de lijsterbes, een van onze allermooiste boomen en die voor geen klein geruchtje vervaard is. Hij groeit door de geheele ge matigde luchtstreek van de Oude Wereld tot aan de boomgrens toe en in de N.euwe Wereld wordt zijn plaats ingenomen door een soort, die door den leek van de onze haast niet te onderschelden is. Hij klimt in de bergen tot tweeduizend meter hoog zonder onderscheid van grondsoort. Bij ons vinden we de lijsterbes even goed in de duinen en op de vlakke hei als op de hooge venen of in het laagveenmoeras. Ook be woont hij met plezier oude muren en in het bijzonder ziet men hem veel op de stoven'van oude knotwilgen. Juist in deze dagen, nu die wilgen weinig of gelig blad hebben is het een lust, om midden in hun ijle twijgen het frissche groen en de veel belovende bloemproppen te zien van een voorlflke lijsterbes. Op 20 April vond ik er een, die zijn bladeren al ging ontplooien, zijn bloemknoppen vertoonde, naast een andere, die nauwelijks zijn bladknoppen had geopend. Daar zat wel veertien dagen verschil tusschen. Later haalt nummer twee wel een beetje op, maar bij het begin van den bloei is hij nog wel tien dagen achter en bij het einde een week. Het bloeien van de lijsterbessen is een van de eerste overvloedige uitingen van de Meimaand. Zoo'n boom kan vijf tien tot acht tien meter hoog worden, maar zoo vind je er in ons land niet veel. De meeste, die ik ken, zijn niet hooger dan een meter of acht en dan zijn ze ook-al heel mooi, met een breede, ovale kroon. De bladeren zijn fijn verdeeld, gevend, iets dat bij onze inlandsche boomen nu niet zoo heel veel voorkomt en daardoor neemt de lijsterbes in het land schap al dadelijk een bijzondere plaats in. Daarbij komen dan nog de talrijke, groote bloementuilen, die het groen haast verbergen met hun ontelbare witte of roomkleurige bloempjes, elk een tamelQk klei' e, maar toch duidelijk appelachtige bloem. Ze ver plicht meer inhoudt dan 't zwart maken van een wit hokje, dan het aanduiden van een naam, zij zijn zich wel bewust gewor den, dat een door vrouwen gekozene een schoone, maar zware taak op zich neemt. Waarlijk, het is geen gemakkelijk werk de bedden te verleggen in den tuin, waarin tot. nog toe alleen mannen hadden gespit, om planten te pooten, waarvan de vrouw de schoone bloemen en zoete vruchten zal plukken, die zij tot nóg toe eerbiediglQk en bescheiden aan den man overreikte, terwijl *H zich met bladen en steeltjes vergenoegde. Maar het komende geslacht moet anders worden dan het huidige, het eischt zijn rechten, en voor die rechten zal de vrouw en de moeder van heden strijden. Zij is ontwaakt en zij zal wakker blijven, want haar dag zal weldra komen. E. C. v. D, M. llllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Penteekeningen IV De eerste schooldag Klein meiske is voor het eerst naar school geweest en nu ze aan de koffietafel achter haar boterhammen zit, staat haar mondje niet stil en moet ze eerst al haar wederwaar digheden vertellen. De juffrouw was z aardig; en eerst hadden we lezen en er was toch zoo'n domme jongen. En de juf frouw zei het hem vór en dan kon hij het niet eens nazeggen. Erf toen werd de juf frouw boos en toen moest hij uit de bank komen en in den hoek staan. En toen begon hij te huilen en toen had hQ geen zakdoek. En toen heeft de juffrouw hem naar huis gestuurd. En toen hadden we rekenen. En ik was de.knapste van allemaal. En toen gingen we op de lei schrijven, allemaal schuine streepjes en dat was zóvervelend en daar werd je zómoe van." Kindje," zegt moeder bedarend, nu moet je eens stil zijn en gaan eten, anders kom je niet klaar". Na eenige trage hapjes zegt het kleine meiske i O ja, moeder, de juffrouw zei dat ik het pukkelpapiertje moest meebrengen?" Wat?" vraagt moeder, die bezig is koffie in te schenken. Och," zegt Fransje, het oudere broertje, op een toon van meerderheid, ze bedoelt het pokkenbriefje, moeder". Klein meiske krijgt een blos van schaamte en ij verig gaat ze voort met eten van haar bord met boterhammen. Als ze klaar is,'schuif t ze haar bordje weg, maakt haar servetje los en van den stoel glijdend loopt ze naar haar broertje en terwijl ze al haar bravour van straks aflegt en de school in al haar strengheid en straffen weer voor haar ver beelding oprijst zegt ze smeekend: Fransje, ga je mee naar school?" Met hem durft ze beter door al die spelende kinderen en stoeiende jongens. Ja, straks hoor," zegt Fransje, het is nog veel te vroeg, je loopt er in 5 minuten, heen en het is nu nog half twee." Ja maar, als ik te laat kom, heeft de juffrouw gezegd . . . ." Je komt niet te laat," stelt hij gerust, maar niettemin blijft ze pal bij hem staan en wacht tot hQ klaar is. Zijn hand pakkend troont ze hem mee naar de gang en den kapstok. Treuzelig zoekt hQ zijn jas, kan zijn pet niet vinden, terwijl zij al vlug haar manteltje heeft aan gedaan en haar mutsje heeft opgezet. Ze begrijpt niet waarom hij nou niet voortmaakt en trappelend van ongeduld om zijn zoeken naar zijn pet, jammert ze zacht: Toe nou, toe nou!" Ongeduldig geworden om dit aandringen en driftig omdat hij niet vindt wat hij zoekt, roept hQ ineens op zijn dorpsch: Smeert 'm maorl" Aarzelend gaat klein meiske naar de deur en verdwijnt. Maar op de stoep blijft ze staan, zeker als ze is, dat Fransje wel dadelijk komen zal. En geen minuut later verschijnt hQ met de gevonden pet, neemt zijn zusje bij de hand en op een sukkeldraf je gaat het tweetal de dorpsstraat door naar school. A. W. B L A A U W-H BERING Veertig jaren van Toewijding en Liefde De huldiging was maar uiterst bescheiden. Zóbescheiden als de vrouw is, wie zQ in allen eenvoud werd gebracht; maar dan toch ook weer omgekeerd evenredig aan hare verdiensten. Het is verleden week gebeurd, dat me vrouw Quack?Van Heukelom het belangrQke feit herdacht, dat zQ, veertig jaren terug, bestuurderesse werd van de Amsterdamsche spreiden een heerlQke geur, die echter ver keerd beoordeeld wordt door wie de bloeiende takken in huls zet. In sommige boeken kunt ge vinden, dat ze naar wantsen ruiken, andere zeggen oude kaas, maar op stuk van zake is het ongeveer dezelfde geur als die van Meidoorn, de chemicus spreekt van een trimethylamin-geur. Ik weet wel dat ik zeer tevreden ben wanneer ik met mQn bootje in de plassen lig onder den wind van een dammetje met een stuk of drie iijsterbessen en als het zacht zonnig weer is, dan zit ik al gauw met mijn neus boven die bloemen ook. Niet om den geur, alleen De bloemenweelde van lijsterbes Mevr. Quack?van Heukelom Industrieschool voor vrouwelijke jeugd. Zeker is dat feit van het grootste betang geweest voor de School, die door al die tientallen van jaren heen, de speciale zorgen heeft mogen hebben van deze vriendelijke, hulpvaardige, tactische vrouw, die met het klimmen van haren leeftQd volkomen heeft begrepen, dat andere principes naast of in stede van de hare recht hadden van bestaan en van zógroot aanpassingsvermogen blijk gaf, dat zQ, bQ het nemen van besluiten, die van eenigszins vooruitstrevenden aard waren, het groote, verstandige inzicht had, aan den jongeren over te laten, wat zQ niet van haren tijd vond. Professor Van der Wielen, die bestuursvoorzitter is van de School, heeft in een huishoudelijk speechje eraan herinnerd, dat Mevrouw Quack 40 jaren lang haar liefde en zorg aan de School heeft gegeven. Veel is er in de afgeloopen jaren ook in de inrichting der School gewijzigd, niet alles met de instemming der jubilaresse, maar wat er ook veranderd moge zijn, onveiflauwd bleef Mevrouw Quack's toewijding. Evenals eenmaal Erasmus den reeds be jaarden Reuchlin toewenschte, dat hQ voor ouderdom gespaard zou blQven, wenschte de voorzitter ook Mevrouw Quack toe, dat zQ, niettegenstaande haar hoogen leeftijd, haar belangstelling voor het werk der School op dezelfde wQze nog vele jaren mag geven. Uw liefde voor de School is door het bestuur met liefde voor de persoon van Mevrouw Quack beantwoord; in blijde en droeve dagen hebben de leden van het Bestuur met Mevrouw Quack meegeleefd", zei professor. Onder heel wat moeilijker omstandigheden voor Mevrouw Quack dan voor 15 jaar het zilveren herdenkingsfeest, herdenkt de school thans het 40-jarig jubileum; maar de waardeering van allen is er echter grooter door geworden." Als bewijs van deze waardeering bood de voorzitter aan Mevrouw Quack, die vicevoorzitster van het Bestuur en voorzitster van het dames-comitéwas, het eere-voorzitsterschap van het Bestuur aan. Toen is de grijze bestuurs-vrouwe in hare qualiteit van eere-voorzitster toegezongen door een leerlingen-koortje, waarover de directrice, juffrouw Steinen, den staf zwaaide. En daarna hebben al de jonge meisjes, die hare opleiding aan de School krijgen en de leeraressen, die dat uitnemend onderricht geven, hare weldoenster persoonlijk mogen complimentecren. En wel even ontroerd, toen zQ stond tegenover de bloeiende, huldigende jeugd, heeft Mevrouw Quack hare kinderen bedankt. J o B. IIMlIlIIlllllllll'IMIIirmilIllllimilMIllllllllieiMIMIIlllimillllllllllJIIMIIII Nog eens Moederschapszorg" Een nieuw bewijs, dat Mevrouw Suze Groeneweg het bQ het rechte eind had, toen zQ beweerde, dat bQ groote volksbe langen, waarbij de wenschen van de meer derheid naar voren komen, de partijstrijd zwijgt, is wel het volgende: Toen op 24 April door den Nationalen Vrouwenraad een onderwerp moest gekoren worden voor de Avondvergadering in 1920, werd dit bQ meerderheid van stemmen het door hetBestuur voorgestelde Moederschaps zorg". En dat wel in een bQeenkomsr, waar dienzelfden dag door alle aanwezigen het leedwezen werd uitgesproken over het feit, dat noch Roomsch Katholieke, noch Sociaal Democratische Vrouwenvereenigingen zich bQ den Nationalen Vrouwenraad echter maar om te zien, wat er al zoo op af komt. Soms zie er geen enkel dier op, maar op goede dagen is het een heel circus, dan wandelen allerlei insecten over den vloer van prachtige bloemblaadjes, door de dui zenden meeldraden in allerlei stand en stadien van ontwikkeling en over de ruige stempeltjes. Daar zijn zweefvllegen van al lerlei soort, die sabbelen aan de helmknoppen of zoeken met hun slurf naar het beetje honing, dat op den bloembodem glinstert. Handiger doen dat kleine vlugge graaf bQtjes, sommige blinkend in mooie metaalglans andere gehuld in prachtige pelsjes van velerlei kleur. Met hen komen er die op hun met mooi oranje of geel afgezette zwarte huid haast geen haren hebben, dat IQken wel wespjes, maar het zQn parasietbQen, die Nomada hèten. Een ander dier, dat als een wesp gekleurd is, blijkt een kever te zQn, hQ vreet meeldraden evenals de dikke breede gouden tor en nog een paar andere kevers, waaronder we de langwerpige kniptorren herkennen. Ook ontbreekt nooit de vuilgeel 'met vaalgroene vlieg, die in Mei overal te zien is en waarvoor we een nieuwen naam moeten bedenken, daar hij ook veel op drek voorkomt. Misschien likt hQ hier op de bloemen honig, maar meestal tapt hQ uit een ander vaatje en ge kunt zien hoe hQ de andere vliegen bespringt en ze uitzuigt, want eigenlijk is hQ een echte roover. Vleeschvliegen,keizers,zelfskamervliegenen muggen kunt ge op die lijsterbes-bloemen zien ver schijnen en er zou een heele verzameling van te maken zijn. De meidoorn heeft ongeveer dezelfde gasten en later in het jaar vinden we een dergelQk gezelschap op engelwortel en berenklauw en andere groote schermbloemen. De bloei van de IQsterbessen duurt niet lang, na een paar weken valt het laat ste witte blaadje neer, de groene rijpende vruchljes zQn in den zomertijd tusschen het gebladerte haast niet te zien, maar in Juli, gaan de takken buigen onder den last der Kleeding van de Maand Teekenlng van Roosje Bakhuis Japon van bedrukte Llberty-zijde en groene charmeuse. Jersey van wit zQden trlcot en gestreepte omslagen in dezelfde tint groen en wit. Groene strooien hoed met wit lint en een toefje kleurige bloemen. wenschten aan te sluiten. Er werd zelfs beweerd van een kant, die het meende te weten, dat de kans groot was, dat de Katholieke vereenigingen nog eens haar vooroordeel zouden overwinnen; van de Sociaal Democratische werd dit in twijfel getrokken. En toch werd een onderwerp van het strijdprogram van de Sociaal Demo craten gekozen als onderwerp voor een bQeenkomst van den Nationalen Vrouwen raad, omdat het hier geldt een volksbelang. A. B. SCH. B.-H. Lenteliedje Daar gaat door 't teere, jonge loover Een lied van lente, wonderzacht, Het doet de knoppen zwellen, groeien En breekt dan uit in volle pracht. Daar ruischt door verre wijde luchten Een lied van vrede, eerst nog zacht: Maar 't klinkt steeds blijder dieper, voller, En 't breekt dan uit in al zQn macht. En als daar heel de wond're schepping In bruidstooi wacht haar heerlijk lot, Dan daalt er vrede in de harten En danken duizenden hun God. P. A. E. O O S T E R H O F F Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VflN SCHflICK BOOTHSTRflflT UTRECHT koraalroode of oranje vruchten, een sieraad, haast nog mooier dan de bloemen. In sommige streken van ons land ver dwijnen die vruchten als, zij nog maar nauwelijks rijp zijn, in andere blijven ze aan den boom tot in den winter, dat hangt af van de vogelbevolking en van den vogeltrek. Het zijn de vogels ook, die de zaden verspreiden, en die de lijsterbessen zaaien in dakgoten of op de knotwilgen. De zaalerQ valt niet altijd even goed uit. Op het Loo heb ik eens een zeer groote eik gevonden, daar kwamen zeker in het najaar alle spreeu wen en lijsters rusten en nu was de grond onder dien boom bezet met duizenden kiemplantjes van lijsterbessen, die daar natuurlijk elkander den groei beletten. Maar in andere gevallen komt het beter uit, van daar dat, op ongestoorden grond altijd lijsterbessen genoeg staan. WQ planten de lijsterbessen nog te wei nig in onze tuinen en haast niet langs de wegen. Tegen dit laatste bestaat net bezwaar dat in het najaar de afgevallen vruchten de grond slipperig zouden maken, maar elders stapt men daar over heen, zoodat ge in het heuvelland van Duitschland en België zeer mooie lijnterbes-alleeën te zien kunt krijgen met vrij forsche boomen. De vruchten hebben voor den mensen weinig beteekenis.. Er bestaan lijsterbesrassen met vrij groote, zoete eetbare vruchten. Bij andere rassen zijn de bessen bitter en vergiftig, doordat ze blauwzuur bevatten. In tijden van nood zijn ze nog al eens ge geten en er is ook alcohol uit gestookt. Maar eigenlijk zijn ze toch van de vogels en het voornaamste gebruik dat de mensch er sinds eeuwen van gemaakt heeft is, dat hij zich er van bediende om vogels te vangen. De wetenschappelijke naam is dan ook Sorbus aucuparia, de boom der vogel vangers. JAC. P. T H ij ss E