10 Mei '19. - No. 2185 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE VREEMDE HISTORIE VAN DE ONDERWIJZERS-WEDDEN. De onderwijzer, van ouds aan minimum lijden gewoon, begon zoowaar in het laatst van 1918 op zijn manier er wat boren op te komen. RQk en gemeente hadden schuchter eenige belangstelling getoond. Een toeslagje hier, een verhooginkje daar; honderd extra guldens van den ouden heer Gort van der Linden, en zelfs een wettelijk voorschrift, dat alle tractemenfen der openbare onderwijzers vór l Januari 1919 door de gemeenten moesten worden herzien". Sommigs plaatsen werden zelfs b;paald royaal. Amsterdam om maar een voorbeeld te noemen kwam in December uit den hoek met een salaris-voordracht, die tot 3000 gulden liep. Nu ja, die drie duizend zijn misschien gelijk aan achtten honderd vór den oorlog, maar de vooruitgang hij het bestaande was in elk geval aardig En in het algemeen schemerde er iets van een tamelijke betaling in het verre verschiet. Edoch in her laatst van December zouden vreemde dingen gebeuren. Onze ijverige minister van Onderwijs, die van optreden en aanpakken houdt, verraste het land a dag voor Oudejaar met een wetsontwerp. Maar hoe! Het scheen wel, alsof het jonge departement de routine en bezadigdheid van zijn oudere broeders nog miste. Nu zou deze min of meer praemature geboorte tot daaraan toe zijn geweest, wanneer het jonge wicht niet een zoo bij zonder karakter vertoond had. Gelijke salarleerlng van openbare en bij zondere onderwijzers, een en ander uit de openbare kas nu ja, daarop had ieder gerekend. Dat was te voorzien. Maar vast stelling en betaling van alle tractementen door het Rijk volgens een vijf klassensysteem naar standplaats dat was iets nieuws! Zoo maar een hap uit de gemrentelijke autono mie! Vermoedelijk heeft Thorbecke in zijn graf de gebruik;l!jke beweging van erger nis gemaakt. Groot opzien dus bij belangstellenden. Belanghebbenden echter ontdekten dra nog een adde<tje onder het gras. De voorgestelde rijks-salarissen waren niet buitenspoiig, en wat m-er zegt lager dan die in som mige gemeenten. Zeker, niemand zou minder ontvangen, *oo werd er haastig bijgevoegd, dan hij op 31 D'.cember 1918 ontving maar de later aan te stellen ,.leerkrachten" dan? Moesten zQ in die gemeenten minder hebben dan de oudere confraters ? En waar bleven de periodieke verhoogingen boven het rijksmsximum? Consternatie en sensatie. Maar speciaal in Amsterdam, dat immers zoo stout was geweest, de salaris voordracht van Decem ber tot Januari te laten liggen! Paniekstem ming in den gemeenteraad. Het achtbaar college stak de rood geworden hoofden bijeen wat te doen? Brutaal zijn! luidde de conclusie; de voordracht toch aannemen, net alsof er geen kou aan de lucht was. En dan een adres raar Den Haag sturen om met een stalen voorhoofd te vragen, dat de rijkssalarissen hier in overeenstemming worden gebracht" met de onzel Aldus geschiedde. De onderwijzers kregen hun hooger salaris, met de boodschap er bij, dat ze misschien nog wel eens een d^el te.ug moesten betalen. Of ze daarop de begrooting maar een beetje inrichttn wilden. Minister De Visser had intusschen in Dtn Haag geen gemakkelijk leven. Een adres van een groote stad kuri je zoo maar niet negeeren. En buitendien werd zijn depaitement nog belegerd door ardere gemeenten, door de pers, door onderwijzers-organisaties Iedereen stond op zijn achterste beenen. Want er waren nog andere bezwaren dan de bovengenoemde. Sommige plaatsen waren bang, dat zij met al die normaUseering" van de wedden in een leelijk parket zoulen komen. Immers geen uniforme regeling ter wereld is In staat, om met al de voor- en nadeelen van groote steden, provineieplaatsen tn uithoeken rekening te houden. Zouden er niet zijn, die geen voldoend aantal of geen goede dienaren meer kor.den krijgen, wanneer hun de beschikking over de geld zak ontnomen werd? De stom moest worden bezworen. Minister Da Visser vond er iets op. Ziet zoo sprak hij bij zfjn gewijzigd ontwerp Amsterdam is nu eenmaal on deugend geweest, en de straf volgt op de zonde. Maar ik wil goedertierend dj n, en als een bijzondere gunst toestaan, dat onze hoofdstad het sur lus zelf uitbetaald d.w.z. zooveel meer dan het rijkssalaiis als ieder met l Januiri kreeg, wel te verstaan mits zi] het ook aan de bijzondere leerkrachten geeft. En wat het overige betreft weet ik ook wat: ik zal de be/oegdrteid Dvhoulen, om me«r te geven dan het wettelijke tractement, indien dat voor het op peil houden van het benoodigde aantal noodzakelijk blijkt. Zoo sprak do Minister, maar het geachte publiek was weinig tevreden. Waar blijven onze periodieke veihoogingen ? bruldni de Amsterdaaiscbe dames en hseren. Wat moe ten wij dan? gilde een zwak koor van pas aan gestelden. En wij zeggen her Zijn Edel Achtbare na. Wat moet er gebeuren, als ee;i gemeente met zwakke en slechte leerkrachten blijft zitten? In Dsn Haag jammeren om bet-ra saiarieering, boven er, bulten de heilige wet? Den Haag zal doof zijn, aarzelen, onderhan delen, zeggen, dat het wettelijke aantal er toch is. Resultaat alzoo: normalisering en... bureaucratie. Men mag zich nog wel eens goed bedenken, eer men dezen maatregel neemt! Dr. J. A. S c H R E D E R. Na&chrift. De tijd gaat snel. Sedert dit artikel was geschreven zijn er alweer ge wichtige dingen gebeurd Plotseling trok de heer De Visser zijn concessie aan onze goede gemeente weer in. Intusschen zouden v/ij niet gaarne in de schoenen van den minister staan, wanneer de behandeling van het ontwerp eerstdaags begint. De heer Ketelaar heeft nog een amendement ingediend om den gemeenten verlof te geven tot vaststelling van hoogere wedden dat precies vierkant met het wetsvoorstel strijdt. Erg genoegelijk! De heer De Visser zal er natuurlijk niet van willen wete^. Maar dan vreezen wij tcch, dat Z. Excellentie van zijn ontwerp . . . ketelaar blijft. J. A. S. Fred. van Eeden en de l Meidag Met verwondering heb ik kennis genomen van Dr, v. Eeden'- epistel in dit blad, den l Mddsg b.-trtffjnde. Met verwondering, want rut is mij abüoluut duister, wat deze aangelegenheid voor aantrekkelijks kan hebben voer een lezerskring als van dit orgaan: voor menschen, die in den strijd d;r Acarchisten wd geen belang zullen s'elien en bij mijn weten dit ook nimmer gttoond hebben. Ik ben de eerste, om te erkennen, dat Dr. van Eeden volkomen reden heef?, om de Anarchisten ter verant woording te luepen docli de wijze waar op hij dit doet, n.m.l. vo:<r een publirk, dat ons en onzen strijd, f niet begrijpt, f vijandig gezind is dat is zoo vreemd. Lïat men «ar, de Anarchisten zeggen wat men wil, dd i groote en moMe eii^nschap hebben /ij ,-;l!ijc! \ór gehad cp welke panij ook: cie vrijheid aan den tegenstander ge bod, n, om u?ar hartelust te kunnen schrijven in hun r. c blacien. Waarom dus de Anarchis tische pers g'pasEeerd? En laat ik het ru tt ch maar set s ronduit zepgrn: waarom o Fred. van Keilen, toont gïj de bourgeoisie in dit blad een wondeplek van het Anar chisme? Versta mij wel: ik verwachtte wat gij deedt en acht uw optreden zeer gerecht vaardigd. Doch in onze Anarchistische pers had de zaak behandeld moeten worden en als er onrecht was geschiedt, had dit her steld geworden; absoluut. Nu dwingt Van Eeden mij, om betrekke lijke Intieme bewegings-aangelegenheden naar voren te brengen en een stukje zwak heid te toonen aan een publiek, dat ons bij voorbaat niet goedgunstig gezind is. En daa.öm gevoel ik mij kregelig op Van Eeden en maak hem het verwijt, dat hij op eene volstrekt ongemotiveerde wijze, een betrek kelijke intieme Anarchistische aangelegen heid in een bourgeois-weekblad naar voren brengt, en de Anarchistische pers, waar de zaak feit! lijk thuis behoort, hooghartig pas seert. Ik schrijf liever in een blad met grooten lezerskring" zegt Van Eeden. Ik zeg het hem na. En om mér dan eene reden. Doch er komen momenten in het leven voor en er vinden vaak gebeurtenissen plaats, die ons dwingen, het begrip liever" even te laten schieten. Om de relat en uit verleden, om het samengaan van vroeger jaren, om het groote respect en de toege negenheid die wij voor u gevoelen, nóg en trots alles en vooral: omdat g3 zoo goed bekend zijt met onze verhoudingen wat kracht en ook wat zwakheid betreft omdat alles: waarom roept gij ons voor een vier schaar van bourgeois ? ? * De zaak waar het om gaat, heeft zich als volgt toegedragen. Ondergeteekende was secretaris van een anarchistische groep en hij had tot taak sprekers voor den l Mei dag uit te noodigen. Men had mij bepaalde rederaars aangewezen doch Fied. v. Eeden niet. Bij het verzenden der brieven, drong het tot mij door, hoe arm onze anarchistische beweging is aan intellect, hoe weini,j menschen van werkelijke beteekenis en beschaving wij rik zijn ea een gevoel van triestheid maakte zich van mij meester. En nu toonde ik mij een slecht secretnris en een slecht bestuurslid. Want ik schreef van Eeden een brief, ten merkwaardigen brief waarvan ik geen afschrift behouden heb tot mijn grooten spijt. In dit schrijven noodigde ik van Eeden uit voor ons op te treden, op grond van reactie bestrijding, zoo hoog noodlg na November, cp grond van zijn beschaverden Invloed op de arbeiders en schreef ik verder omreden wij in u iemand zien, die nu eenmaal een positie in de maatschappij inreemt, boven de par tijen uit." Schrijver dpzfs, zou er hooger prijs te steil n, als van Eeden dien bewusten brief zou willen pu'oliceeren: immers hij heeft ru mrjn geestverwanten nieuwsgierig gemaakt. Toen ik echter verslag uitbracht mijner werkzaamheden in de organisatie kreeg ik de wind van voren en bracht men zóveel tegen Dr. van Eeden in doch ik weiger aan de buitenwereld te vertellen van anarchistische kleinheid en benepenheid. Doch sindsdien, htbben de woorden van Alexander Cohen, voor mij beteekenis gekregen: de anarchisten hebben mij van het anarchisme genezen." Mij restte dus niets anders dan aan Van Eeden te verzoeken, om zijn woord terug te willen nemen. Ik begrijp niet, waarom Van Eeden die vreemde menschen een kijk gunt In eens anders huishouden niet wat uit voeriger bij de correspondentie stilstaat en ook dit tweede briefje onverkort publiceert. Ik moet er op aandringen, want htt is een rechtvaardiging voor wat ik deed. Het be droefde mij, dat een klein aantal onwetende en zeer onbeschaafde lieden, in staat waren, om mijn werk, n. 1. het tot elkander bren gen van deze twee elementen: beschaving en ruwheid, ongedaan te maken. Begrijpt Van Eeden thans, wat er wel in mij moet hebben omgegaan, toen ik dat laatste schrij ven tot hem richtte ? Laat Van Eeden zich nu toonen de man die boven dat kleine gedoe verheven is en laat hij op niemand en niets met wrevel neerzien. Heb ik gefraudeerd ? Het is zoo, doch ik betrachtte het goedeen voel mij dus aan niets schuldig. En vreemd is het leven toch: in dat kleine clubje trachtte men Van E?den te weren. En juist daardoor is men in de Anarchistische wereld zóbenieuwd geworden naar wat Van Eeden ons te zeggen heeft, dat hem heden reeds een verzoek is geworden, van de grootste Anarchistische organisatie in Nederland. Zoo ziet men dat alles in orde komt Ik heb niet te antwoorden op al de vragen, door van Eeden gesteld. Want ik noodigde hem. Doch n ding wensch ik op te mer ken, en dat aan mijn eigen geestverwanten van de Sociaal-Anachistische actie: als ik merk dat ze oneerlijk spel gaan spelen, zal ik hun geheugen opfrisschen. Zij moeten aan van Eeden antwoorden, waarom zij hem niet hebben durven laten spreken op l Mei. En ik zal nauwkeurig opletten of de zaak zuiver behandeld wordt: in godsnaam wie schuld heeft moet maar boete doen! L. B. H i L B i N K ex-secretaris S. A. A, IIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIilllllllll Illlll lllllgUIIIIIUIIilHIIIIIIIIllMllllllllumilml VIERKLE Het Moderne Nederlandsche Rijwiel Prima fabrikaat Prima materiaal Prima afwerking Catalogus op aanvraag. N.V. Rijwielfabriek DE VIERKLEUR" 196 Prinsengracht. AMSTERDAM n3:Eïl!5^ fiï-l TU Lïl i n TH in p in TKXTOOXSÏi'EEIXG VAX XIEUWE \YEKKEX VAX "V "T?^ T?A 4 T" T X~~^> y^~^V "X T1W TT T **? ~ï~\ LE FAUCONNIER LJJT) Ifilil m m LlTl liïiii inl Inli lyïi (ÜUI l''l J C. L. H. VAN DER LINDEN 88 R O K I N, A M S T E R D A M l i Lul GEËXPOSEERD WORDEN VIJF XIEUWE SCHILDERIJEN, TEEKEXIXGEX __ EX Aol'ARELLEX HEDEX YERSC1IEEX EEX .MAP OVER TIET WERK VAN LE FAUCOXXIER ^: 1908'?1918 =? EN «ÏWORPEN i^DEf/ KORT5TEN T u) D f DOO R ? DG MONOlYPE-lJsTslAUAllE gj VAN JDRUKKBRLT UTRECHT <&> ;: I 3.-r S*> E^risiE^^ '-?i-<!;:'r^,--:^.~wf^«ü?sï5i; ^ fiu tS NEL HAACX MOUTriANOCL ?'UITVOERINÖ. TO_ .PADOX' De Kieuwe Meisjesschool Park Zorgvliet Den Haag Directeur : M. VAN C R S V E L Voortgezet onderwijs aan meisjes (12-17 jaar) Voorbersiding voor verdere studie. Prospectus met leerplan en inlichtingen op aanvrage. fc,, lilïpi^^^ÖBfli;;^^^^ ~£^5^ ^*^£^*&.^t^£&£sa£<?. wa&^^ï**^?-&"$&. -"i.. ^^?^&S5^tsti5'3Sa*'i!^'^ ' VCDPLMT^DAQ£HOUTEN GEBOUWEN VB-AAROINGEM BOIKVERKOOPfNG TE V6RAVENHAGI Door VAN STOCKVM'S ANTIQUARIAAT zal van 17?28 MEI a,s* eene belangrijke E§?¥ERK O O PI N G gehouden worden, waarbij vele gezochte mer ken uit alle takken van Wetenschap, IflJKOAGfM 14, 13 en 16 MEI. De CATALOGUS van ruim 47OO HOS. is a ? O.4O te hekomen. VAN STOGKUM'S ANTQUARIAAT (J, B, J. KERLING) GOOIEN SWAGEüMAti H | Piano's Orpls GRONINGEN. CAROLIEWEQ 13 - TEL. 860 (Centrum der stad) W-Resiaurant Eizinga" Certrale Verwarming Bonds-Hotel A N. W. B. ALMELO HOTEL DOLFIN Met prachtigeïuln en Serre. Ruima frissche logaerkamsrs.Eiectr.verl. Tel. 133, Schuin over 't Station. Aanbevelend J. H. DOLFIN, Eig. ENSCHEDE Hotel Restaurant M E N D E L A A R" HAVER STR AAT 39 Firma H. J. MENDELAAR Bah. Vtnn. W. L. VISSER Inhêtctntrum derstad Platdu|cur 12-3 Hollandsch «n Duitsch Iltr 5 Wllhilmlniblllirdt - Tel. Inttrt. 221 AMSTERDAM Hotel OLDEWELT Nieuwen.dijk 100 Tel. 2012 Noord Rustig gcrenomeerd Midd&nstanrishottI Aanbevelend, L. B. SMITS In lederen Boek handel voorhan den Werken van Guy de Maupassant G deelen gebonden f 1.25 Uitgave van Van Holkema & Warer.dorf, Amst,