Historisch Archief 1877-1940
14 Juni '19. - No. 2190
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Restaurant De Oude Doelen
TOURHOOIVELD
vao 11.30 tot 2 uur ?? vm 7 uur tot 1.80
Restaurant-CaféLa Réserve"
Rembrandtplein 44 bij de Utrechtsenestraat
AjnSTERDAN
Weelderig ingericht Restaurant
Af ter n o on tea- en Apéritif-Concert
JAC. URLUS
HAVANA
SIGAAR
JOS. JACQUES
WIJNHANDEL - BREDA
Speciaal adres voor
KLEINE MERKEN
CHAMPAGNE
Ingericht voor Wederverkoopera
Dames- en
Heerenkleeding
M/s-Gravenbage
Vraagt prijsopgave van
Cognac :
Hennessy
aan
Wijnhandelaren,
ZWOLLE,
_
EENIGE SPECIALITEIT
in
fe%Y
i| KRIMPVRIJ
l GEZONDHEIDS- |!
' ONDERGOEDEREN S
Nederlandsch Fabrikaat
AMSTERDAM
Reg. Breestraat 35
TEL. NOORD 5066.
HAARLEM
Gr. Houtstraat 143
TELEFOON 1465.
V
go
Amsterdam
^ N.V. *:
MNEW
ELECTRICITEIT
P. H. Kade 68
N. V. ALG. NED. ELECTR. MIJ.
V/H GROENEVELD, RUEMPOL & Co.
Briefadres A.N.E.M. - Tel. N. 4826, 4827, 7004
Electromotoren. Generatoren.
Sohakellessenaars.
Hoogspanningsinriohtingen.
Schakelkasten. Electr. Sirenes.
ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED.
IIIIIIMIllMlllltlllMIlMnillllMIMIMIIIIIIIMMIIIIMMIIMIIMIMMIIMIMIIIMIIIIMIIIMMIIIIMlIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllllllllllllllttltlllllElllllinillllllllllln ......... IIIIMHII'* Cl ...... Illllllllllltlllllllllllll ........
het water een diepe, gloeiende koker ont
staan. De stoom spreidt zich als een reus
achtige dampwolk over de omgeving uit,
condenseert in de hoogere lucht, valt als
water weder naar beneden, doch komt dan
in aanraking met de gruwelijke massa's
gloeiende steenen en heete asch, welke de
krater op hetzelfde oogenblik bl^ft uitbraken:
het nedervallende water zuigt ook de losse
deelen van de omgeving van den kratertop
mede en als een vreeselijke lawine, duizend
voudig zoo groot als de ergste lawine in
sneeu wbergen komt deze gloeiende, koekende,
stoomende massa met de vaart van een snel
trein naar beneden. Waar die stroom heen komt
is dan ook niets meer tegen hem b'estand: de
dessa's, de bosschen, welke overrompeld wor
den, worden in een oogenblik tijds bedolven
en zijn zoo totaal verd wenen, dat men dikwijls
niet meer de plaats kan aanwijzen, waar zij
enkele oogenbl kken tevoren nog stonden
als vcorbeelden van rust en welvaart. De
hitte van die gloeiende modderstroomen is
Nederl. Munt
Hollands meest gewilde Sigaar
HET BARONNETJE
DOOR
FRITZ FRANCKEN
met teekeningen voor de Amsterdammer"
van George van Raemdonck
A LA MANIERE DE ...
In deze eeuw van maatschappelijke om
wentelingen en volksopstand hebben we
verleerd, bij 't klokgelui van adeldomstitels,
een avéte prevelen. De tijd van groeten
is voorbS sinds de straatjongens knikkeren
op de Place de la Bastille. We erkennen
nog enkel de aristocratie van den geest.
Eén nogthans
heb ik gekend,
van nobelen bloe
de, wlen de jon
gens Instinctief
eerbiedigden en
eerder uit vriend
schap dan uit
ironie 't Baron
netje" heetten.
Hij droeg zijn
naamlndeschulp
van een blazoen
en leefde onder
de schaduw van een eeuwenouden
geslachtsboom. Doch al vertrapte hij de vo
roordeelen welke sommige lieden van zijn stand
er nog op r,a houden, in hem bruiste de
vervoering van een ridder der
middeneeuwsche krulsvaarten. En ten bewijze.
Sterven is eigenlijk altoos een dagelijksch
zaakje geweest, maar er blijft ook immer
la maniere, ziet ge.
't Baronnetje, candidaat-ofhcier, bezette
zógroot, dat, voor zoover nog iets van
boomen overblijft, deze zich nog slechts
vertoonen als totaal zwartgeschroeide staken
en dat menschen, die niet eens met den
stroom in aanraking zijn gekomen, d«ch in
de windrichting dicht bij de kokende massa
zich hebben bevonden, gedood zijn, zó, dat
het vel over hun geheele lichaam als n
groote brandblaar verbrand is, evenals waren
zij in een reusachtigen ketel gekookt ge
worden. De heete modderstroom, lahar ge
naamd, gaat vele kilometers het land in, tot
hij eindelfk zijn kracht heeft verloren en
dikwijls na grillige bochten te hebben ge
maakt, blijft staan. Ditmaal moet de lahar
zoover gekomen zijn, dat zelfs een groot
deel van de stad Blitar verzwolgen en ver
woest is. Gewoonlijk staot de Kloet na de
uitbarsting nog een aschregen uit, welke
de omgeving mijlen ver in de richting
van den wind bedekt met een aschlaag, soms
tot meer dan ^ M. hoog. De kracht van
de erupties is zógroot, dat het donderend
geluid daarvan ia 1848 zelfs gehoord werd
tot in Makassar, zijnde een afstand van
868 KM., dus een afstand zoo ver als
Nederland tot een heel eind in Italië. Slechts
deze enkele woorden om de vreeselijke uit
werking van een uitbarsting van den Kloet
Miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiniiii nu
met een dozijn manschappen den
vooropgeschoven post welke op de kaarten van
den Staf X X gedoopt wordt. Er was ern tijd
dat daar de kopwilg stond; thans kruiste
er amper een stuk van den tronk boven
den aarden wal die hem met een half
maantje van opeengestapelde, gedamde zak
jes omringde.
Den vorigen dag waren er daar twee
vijandelijke verkenners gesnapt die, onder
vraagd door den bevelhebber der groote
wacht, bekend hadden, dat de Beieren den
volgenden avond een raid op X - X - X
gingen uitvoeren. Er diende dus,een oog
in 't zeil gehouden, 't Baronnetje had zijn
proefstuk reeds geleverd; ook de mannen
waarover hij 't bevel voerde kenden hun
stiel en hadden meer dan eens met dolk en
browning hun standjes uitgevochten.
De nacht verliep kalm. Zouden de krijgs
gevangenen hen wat opgevezen hebben?
De sterren verbleekten in den hemel en in
den oostelQken hoek kriekte een grille
morgen klaarte. De kerels, in hun wijde
ruiterste schetsen.*) Op Nederland wordt dan ook
een beroep gedaan om geldeljke bijdragen,
teneinde de overlevende slachtoffers van
die vreeselijke verwoestingen te steunen, om
elders buiten de verwoeste streken weder
een nieuw leven te beginnen, en om weezen
en andere nagelaten betrekkingen van om
gekomenen te verzorgen.
*) Naar aanleiding van de ramp van
Loemadjang en Pdsirian, waarbij deze laatste
plaats geheel en Loemadjang ten deele
verwoest werd door een lahar van den
Smeroe, heb ik ten bate van het
Smeroef jnds, hetwelk een eerste hulp bij natuur
rampen in Indië verschaft, een boekwerk
uitgegeven, getiteld Geweldige Natuur
krachten". Ik heb toen zeer veel mede
werking gekregen van Departementen van
Bestuur, van de landsdrukkerij te Batavia,
van den bekenden fotograaf Kurkdjan te
Soerabaya en van verschillende particulieren.
llllllllflIIIIIIIIIIHIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
mantels gewikkeld, wachtten. Deze lagen
kopknikkend tegen den wal, wijl de twee
schildwachten, aan 't uiteinde van den post,
stampvoetend heen en weer wandelden.
Nog een half-uur en we kruizen ervan
door, riep de een tot den andere.
ja. 't Licht ferm, bevestigde zfln makker..
Zoetjes, zonder dat iemand vermoeden
kon, van waar hij uit de lucht gestreken
kwam, hing er een aëroplaan boven hun
hoofd, hoog in de lucht te zweven. De motor
bromde gedempt. De jongens zochten vakerig
naar het vliegenierken.
Luistert, zei er een.
'n Nieuwpoortje.
'n Fokker.
Ja, ja 'n Fokker, roezemoesden ver
scheidene stemmen.
Toen h? boven fcun post was, Het de
vliegenier een lichtpijl vallen en onmiddellijk
daarop brak er een spervuur l«s dat den
post met een vlammenkreits omsloot.
Apprêtez les armes, riep 't Baronnetje
tusschen twee tabakwolkjes in. Geweer
grendels klikklakten. De grenadiers legden
de Mills sm^tensgereed. Maxim's klapperden
aan de overzijde; de kogels scheerden langs
den kam van de borstwering en noodzaakten
Hotel-Restaurant DES GALERIES
8 C H E V K IV IN G E N
Modern ingericht Restaurant van den eersten rang.
American-Bar. Tzigane-Orkest.
LUNCH en DINER a prix fixe en a la carte.
Telef. Schev. 440.
De Directeur HENRI ZELLE.
??????
IIIIIIIIIIIIIIIIMII1IIIIIHHIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII.HIIIIIIII
IIIIIIIMMIIHIIIIIMIIMIIIIlmlIIIMIIIIIMtlMIIIIMIIINlUMMIIIIIIIII.
i Naaml. Vann. STARK
STARK'S OXYDOL"
(CHLORAS KALICUS TANDPASTA) i
o. Chemisch! Fibrlak ,,'s-HABE", '«-Bravanhaga i
?IWltlllllIIIIIHMIIIIHmiliniHMIHtll
J. S. MEUWSEH
| HOFLEVERANCIER
? Amsterdam - Rotterdam
Leldschestr. 4, Da m ra k 73 - Mosseltrap 3
0. Doelenstr. 20, Da m s t r. 2 - Boymanstraat 3
28 LBBSCHESTRAAT 22
AHSTERBAH
TELEFOON N. Bltl
HEMDEN
MAAR MAAT
- MIGHELIN
Rijwielbanden
Buitenband f9.
Binnenband 5.25
bij alle goede
Rijwielhandelaren |
'"" "" "' """ IIIIHIIUIl Illlllllll I.IIIIIIMIIMI II Ml,,,,,,, ,?, IIM1IIIIIIIIIIIIIII
7ppr mfinip frtfn'Q van H|A vrppQpIrïlrp v*»r_ rin **.AAot «f*L.n,t**i::i_~ _«fru~..~i.ji.t_~_.. A_j.._
Zeer mooie foto's van die vreeselijke ver
woestingen zijn in dit boek opgenomen,
waarin een duidelijk beeld van de ontzet
tende uitwerking van een lahar te verkrijgen
is. De nog voorradige exemplaren van dit
boek zijn het eigendom van het Smeroefonds
en worden door welwillende tusschenkomst
van de h'rma J. H. de Bussy ter beschikking
gesteld van degenen, die minstens / 100.?,
welke geheel ten bate van het Smeroefonds
komen, aan de firma de Bussy willen
afdragen.
Overzicht van Ontvangen Boeken
ARMENIËRS EN JODEN: In geallieerde
kringen poseert men tegenwoordig, gaarne
als een volk, dat veel geleden heeft"; dat
geeft ook de meeste kans op een flinke
schadevergoeding. Behoort men daarbij ook
nog tot de gefêteerde groep der kleine na
ties, dan staat men er oogenschijnlijk toch
wel heel goed voor! Doch om geholpen te
worden dient men niet in de eerste plaats
klein te zijn en geleden te hebben, maar
moet men bovenal belangen hebben, even
wijdig aan die der groote heeren, of althans
zulke, die schadelijk zfjn voor den vijand.
IIIIIIMIIIIMIIII Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
de jongens zich te bukken. Shrapnells klakten
schervelend open en het staal der
neerbonzende houwitzers spatte onheilspellend
en huilend in 't r«nde. Vijf jongens kron
kelden reeds ten gronde, pijnlijk-kermend.
De schildwacht die links van den post op
uitkijk stond, lag met versplinterde hersen
pan, de armen uitgerokken over den wal.
't Baronnetje stak een vuurpijl af om een
tegenspervuur te vragen.
't Bombardement hield plots op, enkel de
kruis- en uitgangspunten werden nog be
schoten en nauw was de laatste obus naast
den post ontploft of daar stoomden de
veldgrauwe aanvallers voorwaarts, handgranaten
smijtend en revolverschoten lossend.
De jongens herpakten zich vlug, aange
wakkerd door 't Baronnetje. Ze vuurden op
hunne beurt en de hopman der Duitschers,
welke op den wal gesprongen was, tuimelde
dadelijk weer achterover, den buik tot aan
den navel opengereten door een der gevelde
bajonnetten.
Eilaas, 't Baronnetje had reeds meer dan
de helft zijner manschappen buiten slag.
Op versterking moest hij niet rekenen.
Défendre jusqu' a la mort, had de kapitein
hem gezegd b? 't afscheid.
N'escomptez pas de renfort.
Alleen in uitersten nood, wanneer hij be
merkte dat allen tegenstand nutteloos was,
De meest schadelijke zelfbeschikkers worden
't eerst geholpen l Zoo zullen dan ook de
Joden en Armeniërs wel achteraan komen.
Sinds het Russische imperialisme van de baan
is, missen de Armeniërs de krachtigste soort
van belangstelling. Voor de Joden is de zaak
wel 't moeilijkst, daar het voor hen niet
alleen gaat om een nationale woonplaats, en
bevrijding van 't juk van n overheerschend
volk. Het joedsche probleem valt uiteen in
een Russisch, een Poolsch, een Roemeensch
vraagstuk enz. Wij kondigen daarom gaarne
aan twee boeken, die de aandacht vestigen
op vtlken, bij wier lijden vergeleken al het
gebeurde in België en Noord-Frankrijk maar
kinderspel is. A. P. Hacoblan zelf een Ar
meniër schreef in 19'8 Armenia and the
War", uitg. bij Hodder and Stroughton,
Londen 1918 en H. H. van Kol: de Joden
en de Vrede; A'dam bij Emmer ing 1919.
M.
Minimum niiiiiiiHiiitiiiiiiÉiiiiiiiiiiieiiiuriiiiiiiiiiii minimum m
SPAANSCH, ENGELSCH,
FRANSGH, DUITSGH etc.
BBrlitz-School
Heerengracht 4-51 ft. 3286
Pract. Onderwijs door buitenl. leeraren
"f" iiliMiiiiiiiiiiiliiiiimiiiiiiiimuii:
mocht hij iich al strijdend terugtrekken op
de groote wacht.
En ze vochten hardnekkig, de keerlen, on
verbiddelijk, rood en gezwollen van inspan
ning, rillend van koortsige drift, een tegen
v$f. 't Baronnetje kreeg een kogel door den
linkerarm; 't bloed filterde door zijn wollen
mouw. Maar hij streed voort, kalm en
krachtig, het hoofd twee voet boven de
lage borstwering. Doch de vijand was te
talrijk en 't Baronnetje ziende dat er hem
enkel twee weerbaar mannen restten, riep:
Repliez vous ?ur la grand' gaide.
H5 persoonlijk bleef, wierp zich op de
elektrieke pil die de strooming meedeelde
aan 't dynamiet van den ondermijnden post
en hem met vriend en vijand een vreeselijke
ontbranding verwekkend, in de lucht blies.
Naast den krater van de ontploffing vond
luitenant R., eens de tegenaanval uitgevoerd,
den van de romp gescheiden kop van 't
Baronnetje. En 't scheen hem of de gruwelijk
verwrongen mond de omringende Ijken
grijzend uitdaagde.
Belg Front, 1918