21 Jun*'19. No. 2191 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DestaurantJeOudeDoeb11 TOURNOOIYELD DEN HAAG PUTS OU JOUR - VM 11.30 ttt 2 uur N ?? 7 uur tol 1.30 Restaurant-CaféLa Réserve" Rembrandlplein 44 bij de Utrechtschestraat AMSTERDAM De meest Moderne Inrichting - Huis van den Eersten Rang Dagelijks middag- en avondconcert l/l COOLSINGEL - POSTKANTOOR. Hoekcomplexen Ie stand Rotterdam, H TII 11 P m. gr. front aan diverse straten, geheel of K l II K M gedeeltelijk te koop aangeboden, oppervl. II L W 11 U 2000 tot 150 M2, ligging Aert v. Nesstraat, AT l IIHII l P Oldenbarneveldstraat, Oude Binnenweg N l A M HII Ij en Weenastraat nabfl Electr. Spoor. WinyilWIW Adi'es: N.V. C. l-~. A. JONKKKS & ('o., Mij. tot Expl. v. Landguederen, Villaterreinen, Huizen-. Handels-, Industrie- en Bouwterreinen door geheel Nederland. Hoofdkantoor: Schouwweg 34. Wassenaar. Tot het bouwen van Villa's en Laadhulien z|n prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te Lage prffzen, mooie vegen, ga», electr. licht, water, DE BILT ' «f fit !?? "?'? iaat' ?MUM T Tel. Int. 38 & 48 COGNAC MARTELL est garant! comme tant Ie produit naturel des vins récoltés et distillés dans larégiondeCognac. Koopmans & Bruinier Wijnhandelaren te Amsterdam miiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiniii AAG ROTTERDAM AMSTERDAM EERHOFF 6C§< KALVECSTOAff42AnSTECDAn HOOFDVEftTEGEMWOOEDlGEBSvDonPIEDEDLAPlD vA^HEiODFÈVCECIE CMDISTOFLE SPECIALITEIT IN ECHTE . " P.H. Kade 68 N. V. ALG. NED. ELECTR. MIJ. V/H GROENEVELD, RUEMPOL & Cp. Briefadres A.N.E.M. - Tel. N. 4826, 4827, 7004 Electromotoren. Generatoren. Schakellessenaars, Hoogspanningsinrichtingen. Sohakelkasten. Electr. Sirenes. ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED. JAC. URLUS HAVANA SIGAAR Stenografie Riënt Balt Zelfond. 8O Ct. In d. Boekh. en na postw. b| RIENTS BALT, Den Haag, bfl wlen ook mond. en schr. ond. Ik geef thans elke week een tstenogfratisoli versla van een technische" Rede. (w.g.) D. B. te Z. Hotei-Restaurant DES GALERIES Modern ingericht Restaurant van den eersten rang. American-Bar. Tzigane-Orkest. LUNCH en DINER a prix fixe en a la carte. Telef. Schev. 440. De Directeur HEMRI ZELLE. mmmm ^lllllllllllllllMIIIIIIIIIINIIIIMIIIIllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIHIIMIIIIIIIIIMtllIIllllllMlllllllllllllllllllllHIUIIMIIIIIII | STARK'S OXYDOL" j (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) NNaiml. Vann. STARK & Co. - Chemlscht Fabriek ,,'s-HABE", 's-Bravenhag* I j?IIIIMIII«IHIM«IMIIIW«imf«IIM>HHIIIIIlnilllMllmllllllimlllllltlmUHIIIIIHIIIII Illlllllllll IIIIIIHIHItlllllllll HEERENKLEEDIN6 H.J.LOOR, Utrecht Vraagt prijsopgave van Cognac : Hennessy aan Wijnhandelaren, ZWOLLE, H BEREN MODE-ARTIKELEN . HMHKNST1UAT 19, OBONIIWIW TKUCrOOM 100 Piano's, Vlougols on Kunstspelpiano'sdoorttuur In eigendom verkrijgbaar, mits In drie jaar afbetaald. Brieven No. 1431, Bureau van dit Blad, JOS. JACQUES WIJNHANDEL - BREDA Speciaal adres voor KLEINE MERKEN CHAMPAGNE Ingericht voor Wedorverkoopera - MICHELIN Rijwielbanden Buitenband f 9. Binnenband 5.25 il * ij i l t ! j j bij alle goede Rijwielhandelaren j j ?tga-iBa-BiEiliiliaiaiiliaiilJaiiliaiiBaHI-aiiCaJaigiilJiliaiaS BATAVIA'SCHE DAGBOEKBLADEN Overpeinzingen van een wandelaar in Oud en Nieuw Batavla II ?Een heilige plaats kramat op Loear batang", d. i. buiten den tolboom. Hier ligt begraven de vrome moslim Hoessin bin Aboe Bekr. Er is een moskee b$ gebouwd n nog een aparte bidgelegenheid op het graf. Ik mag als onrein de bidplaats niet betreden en een bak met drabbig water, waarin juist een paar hadji's zich rein maken, lokt mij niet aan. Mooi is 't bidden in 't Oosten. Ia 't gebed van den moslim is altijd gloeiïag, brand van godsvuur. Het zijn voornamelijk hadji's die hier bidden. Er zijn enkele Ara bieren onder hen, gekleed in vlammend rood en citroen-geel: de bronzen hoofden zijn door groene met gouddraad gestikte tul banden gedekt. Zij zitten met de beenen gekruist onder het lichaam, heffen plechtig degeneratie en erfelijkheid, wat hem van de zijde van een typisch verwaarloosden germaanschen professor, zoo juist met reverentie ontvangen en rondgeleid, het rechtvaardig verwijt op de jeugdige hals haalt, dat man gewöhnlich zu leich'sinnig met solchen Begiiffen um sich wirft". Degeneratie blijkt gecompliceerder dan het jonge mensch, dat Lombroso vereert bevatten kan. Hij gooit het dus liever over een anderen boeg, helpt de vrouwen eventjes gedienstig glazen omwasschen en zit dan weer, bij de jongeren, midden in een arrogante en luidruchtige oratie, gedetailleerd en met meesterschap voorgedragen, over levenskunst. Hij is on getwijfeld een dier menschen, die zich aangenaam weten voor te doen en het peil van een gezellige fuif bepalen. De danseres, de groote en superieure, voor wier prestaties men hier feitelijk is bijeen gekomen, staat in afwachting, verlaten in een hoek, b| planten en een middeleewsch verweerd heiligenbeeld. Zij heeft al bijkans grijze haren, wat vreemd lijkt, en oogen waarin een wereld van goedheid en be deesdheid ligt. Is zij te afschrikwekkend zuiver of kent men te weinig Duitsch om met haar lm Deutschen" gemakkelijke beleefdheldsphrasen te komen wisselen. Er moet wacht gehouden bij een raam. Het reusachtige gebouw, dat dit atelier beHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiif iniiiiiimiiii l UMI i de handen omhoog en wrijven ze over de gesloten oogen. Hun gebed klinkt klagend, maar dringend vol geheim vuur. 't Gebed moet dan ook naar 't woord des Korans tot God klinken als de smeeking van den bedelaar om een aalmoes." MIJ dit woord herinnerend kijk ik 't weggetje af, dat tusschen kamponghulzen hierheen voert. Aan weerszijde zitten ze, de bedelaars, vele en verminkte en met zweren bedekte. Dit weg getje geeft wel de essens van het Oosten: gloeiende vroomheid, armoede, afzichtelijke krankheid en onreinheid. In de brandende zon sleepte een geschonden menschenlichaam zich voort: vuile windsels om ver wonde etterende armen en beenen: een gescheurd vod bedekte het bovenlichaam slechts ten deele en liet bloedende wonden zien OD den rug, Luid kermde hij om een gave. Een moskeeknecht werpt hem iets toe. De hadji's bidden voort: uit den stroom van onverstane woorden klinkt het bekende la-il!ah telkens luide op. Deze moskee, dit heilig graf, dit weggetje met zijn bedelaars werd mq het symbool iiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii HUI iiiiiiEiiiiiii iimiiiiiiiiiiiiii kroont, heeft, gevaarlijke puzzle, twee Ingangen. De hoofddeur is gesloten en aan nog komende gasten moet nu, van heel boven af, vanuit het zolderraam, de weg naar de poort in het steegje gewezen. Dit geeft eindelijk aleiding, en de eenzame, in onverwachte opleving van bijkans ver lamde energie, heeft zich haastig door de groepen langharige pianisten en coloristen, bezige en drukke jongeren een wee gebaand en is gretig tot het raam, daar in den rookloozen, stillen en killen bijzolder gevlucht. Het raam onder het hijschblok zwenkt al open en de gansene goddelijke, groote stad, met 'er lichte straten en glimmende pleinen, 'er brokken gracht en 'er einder in blauwe nevel ligt open. Macht en grootheid, stilte en rust, die nauwelijks het, diep omlaag, zuchtende en kreunende leven, waaruit het is opgebouwd, schijnt te bevatten. Zwijgende torens in sluiers van nevel, en, vlak boven het duizelend hoofd van den schouwer, de gigantische lichtreklame, letters als menschen, die, aan en uit, aan en uit, lichtzeeen storten over natte daken, over duizenden vensters, en kleine deuren en ramen en urinoirs en bewegende poppetjes heel beneden aan den grauwen voet van den steenen reus. Als ie straks, moediger, terugkeert, is er binnen suite en fluweelen duister, wijding van Java onder den Islam. Niet langer de sereene sfeer van het Hindoeïsme, wijsheidsgodsdienst gepopulariseerd voor kinderlijke menschen, maar de zwoele brand van het religieus fanatisme te midden van ziekte, ontaarding, verwording en toch niet zonder een stralende kern van schoonheid en heer lijkheid. Weltevreden Mr. H. G. KOSTER niiiiiiiiitmiiiiiiiiniiiiiiiimiiiiiiiiiiuiiiiiiiimiiiminiiiiiiininniuui Droom en Leven Weer hoor ik 't wondre, lichte zoemen, als van insecten die de bloemen omzweven op een warmen dag, zooals ik dat zoo dikwijls zag in d'ouden tuin, waar kind ik speelde, en waar de zon de wonden heelde, die 't wreede leven, al te vroeg, mijn teere kinderhartje sloeg. en aandacht. L. danst, zonder muziek, en haar kleine voetjes schuifelen, hoorbaar, rythmisch ov«r het kleed. De blanke soepele armen winden en wenden, kronkelen en heffen zich als slangen en zwaarden, als pluimen en zonnestralen. Binnen grijze slu er beweegt zich, hee lijkheid van standen en lijnen, het edele lichaam, devoot en willig. De luisterende stille draagt tenslotte het hijgen over van haar zwoegende borst eri toewijding nadert tot de grenzen der extase. Als waarlijke kunstenaars klapt of juicht men niet, stoort niet de rust die op het dansen volgt en het gave beeld brengt en het zielsbevatten van wat, schoon, voorbij ging; het hinderlijke licht blflft uit. Maar op de tafel staat, groot, grotesken ponpeus, de chlneesche schaal met gesmeerd krenten brood, dat straks allemaal moet wor'en uitgedeeld, onder licht en babbel en weioverdachte vroolijkheid. Heel laat in den nacht wordt dan Jopie nog binnengeleid Jople is een type, want Jopie is altijd dronken. Hij begint, gewichtig, over een koekfabriek, en bazelt er lang over door. Totdat tenslotte dit vreemdsoortig beeld zich uitspint, na hardnekkige ondervraging en in een helder oogenblik als de alcohol dampen even zijn opgetrokken, tot de zeer Herinring, wonderbare gaaf, rijs voor mij op, dat ik mij laaf, aan wat geweest is, neen nog is: want 't leeft al in mijn heugenis. Ben ik dan niet meer die ik was? het kleine wezen dat in 't gras te kijken zat naar splnne' en mieren, de kameraad van alle dieren, die slechts gelukkig wezen kon met plant en dier en lucht en zon? Mijn lijf is sedert veel gegroeid, en 'tjonge leven werd geboeid, geleid in harde, vaste banen toch dwaalt mijn ziel nog door de lanen waarin zij eens gelukkig was met plant en dieren, zon en gras. Zooals een boom, die ouder wordt, elk jaar al grosiend zich omgordt met nieuwen ring van schuttend hout, zó, zówordt ook het menschklnd oud. IIIIIIIIIIIMIIIlllllltlllllllllllllllllllllllMllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllll juiste en grootmenschelijke theorie, dathet beter is, zooals h), Jopie, deed, naar een koekfabriek ergens in de Zaanstreek te trekken om op willekeurige wij ze een tientje weeks te verdienen, dan je kunst te ver knoeien en om den broode te prostitueeren". En dat duift die mensen te zeggen ten aanhoore van een tiental blnnenhuisbroedmachlnes en Sluyterlaantjes l Hij durft nog meer. Moedig oor de dranknevel die de juiste kontoeren van al die gewichtigen voor hem verdoezelt en Omhult, waagt hij het zelfs te smaden op de vergeestelijking. Aangeschoten Jopie onderstaat het publie kelijk niet te gelooven in de gesublimeerde zinnelijkheid! De eenzame, waarvan ik aldoor sprak, is ontwaakt. Een warme sym pathie heeft zijn verstarde wezen weer tot leven gewekt. Dronken Jopie schijnt hem een Mensch onder deze menschen. Het gesprek gaat over Treub, het gynaecoloogje, dat imponeer^nd tracht te keffen tegen de groote onaantastbare, Roland Holst, onze Blaricumsche communiste. Een Haagsen danseresje, dat langen tijd stilletjes en in effen rust op een divan heeft gelegen, spreekt plechtig van de leer der goddelijke twee-eenheld, man en vrouw vereenlgd in de gemeenschap van het bevende licht, n geworden In de Unna, het lichaam hunner liefde, bezegeld en voortlevend In itEMmiiiiiiinimiiiiiMiiiiiiiiiMmmiiMMiii ...... iiiitiiiiiiiiiiiiniiii ..... lm Vanbinnen blijft de kern dezelfde, hoe ook het voorhoofd hoog zich welfde en werd doorgroefd van denkersvoren niets kan het zuivre beeld verstoren, dat, eens gewekt, voor altijd blijft en tot verwezenlijking drijft. Want klnder-dróom en menschen-wérk, zoo broos de een als 'tandre sterk, zijn onverbreeklijk saamgeweven: uit kinderdroom wordt 't nieuwe leven. H. G l L TA Y iiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiaiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiit SPAANSGH, ENGELSCH, FRANSCH, DUITSCH etc. Berlltz-School Heerengracht 4-51 M, 3286 Pract. Onderwijs door buiten), leeraren het kind. Heb God Hef, zie alleen zijn licht en bezit den man die, voor uw geestelijke blik in dat licht komt te staan. Zij heeft maanden lang, als Vestaalsche, het heilig vuur brandende gehouden In den tempel van de godsdienst der toekomst, leer der onpersoonlijke liefde. Leer van berusting en zuiverheid. Grflp zelf niet in, wacht tot de tijd vervuld en rijp is. Zet alles van u af, wat niet het waarachtige is, wachtend op den eenen, die komt of niet komt. Weest een open poort voor Gods liefde. Zij spreekt extatisch en heft de armen met de lange blanke vingers, om goed te doen zien hoe ze, onopzettelijk en als door een onzichtbare macht gedreven weer rustig in haar schoot samendrijven. In een hoekje, schijnbaar in diepe bewon dering voor een aquarel, staat iemand met lange haren en een besmeurd fiuweelen jasje haastig te eten. Men doet of men het niet opmerkt. Het is zoo gewoon, zijn geval, en ons zoo heel gemeenzaam. Niet zoo veel later, in bed, roept de een zame zich al deze beelden weer voor den geest. Maar voor alles komt toch de angst verontrusen: wat zouen ze wel van me denken ?" Eeuwige onwaardige vrees voor de kritiek der heel sterke, der gevierde specialisten.