28 Juni '19. - No. 2192 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND TOURNOOIVELD Restaurant-CaféLa Réserve" Rembratidtplein 44 bij de l/trechtschestraat AnSTERDAM Fa m il i e-Restaurant van den Eersten Rang Zalen voor extra Diners en Partijen JAC. URLUS HAVANA SIGAAR JOS. JACQUES WUNHANDEL - BREDA Speoiaal adres voor KLEINE MERKEN CHAMPAGNE lng*rioht voor Wodorverkoopors DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland koet slechte f 2.50 per kwartaal Dames-en Heerenkleeding Piano'*, Vlougols on Kunstspolplano's door Huur In eigendom verkrijgbaar, mits drie jaar afbetaald. Brieven No. 1431, Bureeu ven dit Bied, Vraagt prijsopgave van Cognac Hennessy* aan Wijnhandelaren, ZWOLLE, IBBBBBBB BST EENIGE SPECIALITEIT m m J3O KRlMPVRIjE li J GEZONDHEIDS- ! g'ONDERGOEDEREN m II SI HET <a Nederlandsch Fabrikaat RICOTHUIS AMSTERDAM HAARLEM Reg. Breestraat 35 Gr. Houtstraat 143 TEL. NOORD 5066. TELEFOON 1465. vAmsterdam P. H. Kade 68 N. V. ALG. NED. ELECTR. MIJ. V/H GROENEVELD, RUEMPOU & Co. Briefadres A.N.E.M. - Tel. N. 4826, 4827, 7004 Electromotoren. Generatoren. Schakellessenaars. Hoogspannlngsinriohtlngen. Sohakelkasten. Electr. Sirenes. ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED. iiiiiiiiiin iiimmiii mini mm mi i imiiiiimiiiimiiimiiiiiiiimiiii miiiiiiin IIIllilllMIIIIIIIIIIIIMIlJIIIIIIIIIIIIIIIIIIllimiimillMllllllllllllllllll DE DAGVEROEELINQ VAN DEN ARBEIDER Studie over den achturigen arbeidsdag, door Jhr. A. RAPPARD, Ingr. b. d. Heemaf" te Hengelo Het maatschappelijk vraagstuk is een complex van problemen van enorme ver scheidenheid. Deze problemen kunnen ge* klasslficeerd en onderverdeeld worden, doch deze indeeling kan niet worden uitgevoerd tot dat men zou komen tot een reeks zeer scherp omlijnde vakken in ieder waarvan zich een onderdeel van het maatschappelijk probleem bevindt. BQ een voortdurend kleiner maken van het terrein dat wfl willen onder zoeken, komen wij tot het inzicht, dat het aantal in acht te nemen desiderata zoo respectabel is, dat beschouwing van het eene onderdeel slechts volledig kan ge schieden, door ook de aandacht tot de andere onderdeelen te bepalen. Wanneer wij ons dus hier wagen aan een beschouwing over den Arbeidstijd, als onder deel van het Maatschappelijk Vraagstuk, dan volgt hier uit, dat het onze bedoeling niet is aanspraak te maken op volledige behandeling van dit Vraagstuk. Wij doen slechts enkele grepen. Het inkorten van den arbeidstijd brengt vraagpunten te weeg die om oplossing vragen. Het wil ons voorkomen dat een aanbe velenswaardige oplossing zou gevonden zijn, wanneer n arbeid n kapitaal zooveel voor deel uit de nieuwe regeling zouden trekken, dat de onvermijdelijk ontstaande nadeelen ruimschoots door dat voordeel worden over troffen. Alvorens tot de bespreking der op lossing over te gaan is een kleine voor studie, noodzakelijk om ons standpunt te kunnen verklaren. Het maatschappelijk leven is zoolang de wereld bestaat in stand gehouden door arbeid en kapitaal. In de vijftig a zestig eeuwen cultuur-ontwikkeling zijn herhaalde lijk pogingen voorgekomen om arbeid over kapitaal of kapitaal over arbeid te doen 'heersenen. Steeds leidde dit tot excessen, die gevolgd werden door ontbinding van de maatschappelijke orde. Deze ontbinding IIIIIIIIIIHIIIIIIII leidde tot chaotische toestanden die zich na korten of langeren tijd weder oplosten in: Samenwerking van arbeid met kapitaal. Het experimenteeren op suprematie van arbeid of van kapitaal heeft in al die eeuwen nog nooit eenlg resultaat gehad. En daar het steeds op dezelfde wijze, met de zelfde middelen, ja onder dezelfde eeuwenoude leuzen beproefd wordt, moet men wel wanhopen dat het in onzen tijd tot andere resultaten zou lelden. Daarom lijkt ons het prediken van klassenverschil (arbeiderproletariër tegenover kapitalist of bourgeois) zoozeer te veroordeelen en staan wfj tegen over dit soort moderne" wereldbeschou wingen wel zeer sceptisch. Een algemeen bekend en niet te weerleggen voorbeeld van het Penelope-werk der Klassen-aktie is de loonstrijd. Loonaktie die overwint, geeft loonsverhooging. Loonsverhooging geeft stijging van de levens-kosten. Dus: de maatschappelijk zwaksten blijven de maat schappelijk zwakgten. .Dit doet niets ter zake", roepen de pro pagandisten der aktie. Onze aktie is middel en geen doel. Wfj moeten daardoor komen tot socialiseering der bedrijven!" Maar een gesocialiseerd bedrijf houdt op een bedrijf te zijn. Immers een bedrijf dat niet steunt op de eigenbaat der leiders is onbe staanbaar. Voor de machinerie samengesteld uit kapitaal en arbeid is het egoïsme der leiders de stuwkracht. Daaruit behoeft nu echter ook weer niet de conclusie getrokken te worden, dat al wat door de leiders ten behoeve van hun eigen belang gedaan en vooral: nagelaten wordt, onze instemming heeft. Natuurlijk ook wij geloven, dat een frissche democra tische strooming onze gemeenschap ten goede zou komen. Doch wie staan die frissche strooming het eerst in den weg? Juist zij die er het hevigst om schreeuwen l Een kleine groep idealisten, gevolgd door een groote bende dieven en bandieten! Idealen zijn aantrekkelijk omdat ze vaag zijn. Houden ze op vaag te zijn, dan houden ze op idealen te zfln. Derhalve kan de idealist niet precies omschrijven wat hfj wenscht. Hfj kan echter wel omschrijven wat hfj niet wenscht. Dus begint hij met af te breken. En waar afgebroken wordt valt wat te vernielen. Zoo is het alle tijden geweest. Vandaar dat ieder tijdperk van ultra-revolutionnaire heerschappij de meest ongure elementen naar voren bracht. Dezen vermoorden hun idealistische leiders en daarmede wordt een tijdperk van terreur ingeleid, dat na chaotische verwarring de oude toestanden weerom brengt. Nemen wij de gro«te Fransche Revolutie als voorbeeld. Zij predikte gallté, literté, fraternité.Waar waren die drieleuzei in 1800, in 1814, in 1848, in 1914 en 1919? Zij emancipeerde de derde stand, en er ontstond een vierde stand. Feitelijk verdween tegelijk de eerste stand, dus au fond is alles bfj het oude zij het in andere vormen geschapen gebleven. Daarom houden wfj onze stelling ook vol, dat het soclaliseeren der maatschappelijke orde, tot ontbinding dier orde moet leiden. Willen wij dus bet goede middel vinden om den achturigen arbeidsdag tot voordeel voor alle partijen te maken, dan moeten wfj ons met onze beschouwingen blijven PflRFUM w ROSB DE CMRHBfl HlIlillllllllUIMIIIIIIIIIimill bewegen in het kader van het bestaand Maatschappelijk verband: Kapitaal samen werkend met Arbeid. Na deze voorstudie kan het experiment over ons onderwerp snel verloopen. Be schouwen wij nu deze arbeidsdag van het bedrijfstandpunt, dan moeten wij beginnen te constateeren, dat, bij acht uur arbeid per dag of vfjf-en-veertig per week, het bedrijf gedurende honderd drie-en twintig uur per week stil ligt. Derhalve staat een achturige arbeidsdag kwantitatief gelijk met een campagne van drie a vier maanden contlnu-bedrfjf, terwijl dit bedrijf gedurende acht a negen maanden van het jaar stil ligt. Kwalitatief staat hij er nog bij achter, want men heeft nu elke vier-en-twintig uren het aan- en uitgaan van het bedrijf, welk be drijfsverliezen veroorzaakt die men bij een continu-campagne met aflossingen niet zoo sterk ondervindt. Waar echter de industrie reeds veelal arbeidsweken van vier-en-vijftig en zestig uren heeft, behoeven wj in de bovenstaande cijfers niet een plotseling opdoemende hindernis voor de invoering van den arbeids tijd van 8 uur daags te zien. Doch de vraag is gewettigd: Zou het dan niet aanbeveling verdienen het bedrijf continu of semi continu te maken? Bijvoorbeeld zestien uur arbeid en acht uur rust? Zeker komt dit ons wenscheltjk voor, mits de wetgever bepale dat bij elk ploegenstelsel een reserveploeg van minstens het halve aantal arbeiders behoort. Daarmede bereikt men dat geen werkman meer langer dan acht uur behoeft te arbeiden. Doch tevens zal invoering algemeene invoering van het ploegen- en reservestelsel, uitnemende resultaten opleveren. Er wordt meer geproduceerd en er wordt werkeloosheid bestreden, terwijl tevens de bedrijf s valuta beter geëxploiteerd worden. Een bezwaar tegen de ploegen stelsels met reserve is dat n algemeene Zondagrustdag onmogelijk wordt. Doch is die algemeenheid thans voor vele bedrijven ook al niet illusoir? Een ander bezwaar is echter, dat de verlooningen op het fabrikaat enorm stijgen. Doch die zullen dat, bij Invoering van den acht uren dag, toch reeds, zonder dat daar grootere productie tegenover staat. Over dit onderwerp zullen w| echter in dit opstel niet uitwijden, daar het een grondslag van een geheele reeks beschouwingen op zich zelf vormt. Wij willen het vraagstuk niet langer aan overwegingen van vór en tegen onderwerpen, doordat er vór de invoering van verkorting van arbeidstfld voorname ethische redenen bestaan, die alle andere bezwaren doen ter zijde stellen. Onze industrie heeft den arbeider steeds meer tot l Hötel-Restaurant DES GALERIES 8 C H EJ V E N IN GE N Modern ingericht Restaurant van den eersten rang. American-Bar. Tzigane-Orkest. LUNCH en DINER a prix fixe en a la carte. Telef. Schev. 440. De Directeur HENRI ZELLE. Tot het bouwen van Villa's ea Landhuizen zin prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop in HET OOSTERPARK te Lage prgzen, mooie wegen, ga*, electr. licht, water. .laat|.i Dlr.J.J.STÜlïANSiOTTOÏCiïLZ Tel. Int. 38 & 48 J. S. MEUWSEM HOFLEVERANCIER Am*tendam - Rotterdam Leldtoheitr. 4, Damrak 73 - Moualtrap 3 0. Dodanatr. 20, Damstr. 2 - Boymanitraat 3 fi. SINEMUS 29 LEIOSCHESTIUAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5IU HEMDEN MAAS* BAAT "i'iiiuiiuiiiiiiiHHUiiHiuiiiiiiiMiiiiiiiiiiiniiiMniiiiiiiMiiJimiiiiiiiiiHiiiiirniiiiHiuriiiiiiiiiiMiiiiMiuHHiniHiM. STARK'S OXYDOL" j (C H LOR AS KALICUS TANDPASTA) | i Niiml. Venn. STARK & Co. Chemische Febrlek ,,'s-HABE", 's-arevenhage i l -?u~~"«»<»«ii«i"i«<HMm«inmmiiiiiHiinHiiniiiiuiiniiiii«Mmu«iiiiiH iiiiiiiiiiiiiiiiini iiitmiiimin: l - MICHELIN Rijwielbanden Buitenband f9. Binnenband 5.25 bij alle goede Rijwlelhandelareni iiiiaiigHCaaigaffi iiiiiftiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiiiinmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimii een machine onderdeel gemaakt. Wfj kunnen dus bezwaarl|k zeggen dat de man gedurende zijn arbeidstijd iets aan zijn leven heeft. Eveneens brengt hij natuurlijk zijn slaaptfld onbewust door. Pleit dus niet deze indeeling: 8 uur arbeiden, 8 uur rusten, 8 uur... leven, reeds zonder verder commentaar voor zich relf? Is het leiden van een eigen leven ge durende n derde van het jaar, geen eisch, waartegen geen andere overwegingen mogen gelden ? Allén vragen wij ons af: hoe en onder welke omstandigheden leidt de arbeider dat .eigen leven?" Want vergeet niet, het routine werk heeft hem te zeer afgestompt dan dat hfj zijn eigen levensweg kan zoeken. Daartoe moet hem gelegenheid worden gegeven. En die gelegenheid bieden hem niet de tehuizen, cursussen, e. t.q. hoe nuttig die instellingen ook zijn l Die gelegen heid tot leven, moet hem in zijn gezin thuis" geboden worden. En juist den meeeten ontbreekt een huiselijk thuis. De normale taak van de arbeidersvrouw is: schoonmaken, schrobben en boenen, wasschen van kleeden en ondergoed en beddegoed, eten koopen en kooken, her stellen en maken van kleederen en kleedingstukken. Bovendien gaat dikwijls ook de vrouw uit werken of verricht zij thuis arbeid. Vandaar dat een arbeidersvrouw nooit iets anders doet dan huls-sloven. En door dit zwoegen en sloven maakt zij van het arbeldershuis,gén thuis. Het gezin hulstin een keuken, waschhok, eetkamer en huis kamer. In het tuintje of langs balcons of uitbouwen wappert steeds waschgoed aan lijnen. De vermoeide ouders zijn korzelig en kribblg.de slecht gevoede en slecht gekleede kinderen zijn dreinerig en huilerig. Dit mllien ontvlucht de arbeider en brengt zijn vrije 8 uur in de kroeg door. Het gezin vervalt dan van kwaad tot erger. Om dit te verhelpen tracht men een surrogaat-huiselijkheid te scheppen in Volkshuizen, Volksleeszalen enz. Men vergete echter niet, dat het arbeidersgemoed veel overeenkomst vertoont met het kindergemoed. En was niet in uw kinderjaren, lezer, het voornaamste verschil tusschen een vacantiedag en een speeltijd op school, dat men tijdens de vacanlie niet reglementair ge amuseerd werd? Het vacantie-uur-thuis won het steeds van het speel-uur op school l Welnu dat vacantle gevoel krijgt de arbeider nooit, omdat hij een .thuis" mist. Juist het hebben van een .mooie kamer", waar men nooit of allén Zondags zit, toont het instinctieve verlangen naar een ander milieu. Een milieu waar niet gekookt, niet geschrobt, niet eeuwig gewasschen wordt. In het algemeen een milieu waar niet steeds aan de beslommeringen van het huis houden wordt herinnerd. Daarom moet de arbeiderswoning aan geheel andere eischen voldoen dan de tegen woordige burgerwoning. Men moet die woningen weinig, heel weinig kook- en waschpelegenheld geven, zoodat de arbeiders op coöperatieve keuken en bewassching zijn aangewezen. Nu zijn de arbeiders woningen nog steeds copieën van woningen die zonder bedienend personeel heel ongeriefelfjk voor bewoning zijn. Daarom diende de wetgever de werk- l gevers te noodzaken voor hunne arbeiders SPAANSCH, ENGELSCH, FRANSCH, DUITSCH etc* Berlitz-School Heerengracht 451 N. 3288 Prect. Onderwfjs door buitenl. leeraren dergel^ke woongelegenheden te scheppen met coöperatieve keuken en bewassching, Het spreekt vanzelf dat deze woningen met hun geheele bij behoorende exploitatie een geldbelegging en nooit een geld-winning mogen vormen. Bovendien wordt door deze woongelegen heid de bewoning voor den arbeider goedkooper. Want de coöperatie koopt, kookt en wascht natuurlijk goedkooper dan de arbeidersvrouw alleen. In hoofdzaak echter bereikt men dat deze laatste een groot deel van haar huiswerk wordt afgenomen en daarmede brengt men het gezin een grooten stap nader tot huiselijk verkeer. Men krijgt dus bij geriefelijker wonen een kostenbesparing voor den arbeider op zijn loon, die meer doeltreffend is, dan een loonsverhooging, die hem steeds op het laagste niveau houdt. Daar echter een loonactie aan propagan disten een betere politieke positie bezorgt, zal het verleidelijke van deze soort arbeiders uitbuiting voorloopig nog wel maken, dat de arbeidersbeweging zich niet uit de poli tieke greep kan loswringen. En het is juist we zeiden het boven reeds, die politieke democratie, die de hoogere en ware demo cratie in den weg staat. iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii