10 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 5 Juli '19. - No. 2193 ~ ELIËZER BEN-JEHOEDAH Ben Jehoedah Naar eene buste van Josef Hebronl De Boeker en de Bouwer van de Hebreeuwsche Taal. Onze leus Is nu: Eén God, n Volk, n Taal, n Land. De Taal: wat ook een volk tot Volk maakt: zonder zfln Taal niet. Zeker niet het minst het Joodsche Volk. Want uit alle landen van de ballingschap zullen de Joden hierheen komen. En in welke taal zullen zij elkander verstaan als het niet Hebreeuwsch is? Vandaar, dat het werk van Ben-Jehoedah, Boeker en Bouwer van het Hebreeuwsch zoo belangrijk is. Veel belang rijker dan allerlei ijdel politiek bedrijf. Eliëzer Ben-Jehoedah heet Eliëzer Perlman. Hfl werd in 1858 in het gouvernement Wilna geboren. Bezocht de hooge leerschool te Polotzk en het gymnasium te Dwinsk Zijn vader heette Judah Perlman. Vandaar zijn schrijversnaam: Ben-Jehoedah. In 1878 ververtrok hij naar Parijs. Hij was toen ai over tuigd, dat het Joodsche Volk in Palestina waarlijk een Joodsch volk wezen kon. En dat daarvoor noodig was: een Joodsche Taal. Zfln werk aan het greote Woorden boek is hij toen reeds te Parijs begonnen. Zfjn gezondheidstoestand dwong hem zijn studie op'te geven en naar Algiers te gaan. Daar schreef hij in 1880 zijn eerste Zionis tisch opstel, jaren voor Herzls optreden. Het werd gepubliceerd in het Russische Tijdschrift Ha-Shahar. Sinds 1881 woont hij te Jerusalem, waar hij zich met letterkun digen en journalistleken arbeid bezig hield. Veel heeft h) ook in bultenlandsche biblio theken gewerkt: Rome, Parrna, Londen, Parijs, Berlijn. Hij is, in weerwil van zijne wankele gezondheid, een strijdbaar man. Zijne strQdbaarheid heeft hem menigmaal in groote moeilijkheden, en eens zelfs in een Turksche gevangenis gebracht. Gedu rende den oorlog bracht hij eenige jaren in Amerika door. Zijn zestigste verjaardag werd daar hartelijk gevierd. Amerlkaansche Joden boden hem een geldsom aan teneinde hem in staat te stellen zijn woordenboek rustig te voltooien. Onder redactie van Ruben Brainin werd een Herinneringsboek uit gegeven, waaraan de beste Joodsche schrijvers in Amerika hebben bijgedra gen. Daarin is ook herdrukt het hierbovengenoemde Zionistisch opstel uit 1880. Sinds twee maanden is Ben-Jehoedah weder te Jerusalem gevestigd. Zijn gezin was een van de allereerste, waar alleen en uitsluitend Hebreeuwsch werd gesproken. Ook zijne vrouw Is bekend als Hebreeuwsch spreekster en schrijfster. Zijn oudste zoon is onder den schuilnaam Ben Awleen bekend Hebreeuwsch dichter en prozaïst. Het Hoofdwerk van Ben Jehoedah is zijn Woordenboek. Het bevat alle woorden en hunne beteekenissen van de geheele Hebreeuwsche taal: gewijd en ongewijd, proza en poëzie oud en nieuw. Het is in in handschrift klaar tot S. Maar de oorlog heeft het drukken belet. Afgedrukt is tot de letter L. In drie jaren hoopt Ben-Jehoedah met zijn arbeid gereed te zijn. Behalve woordenboeker is hij woorden bouwer. Het spreekt vanzeli, dat het nieuwe Hebreeuwsch duizenden nieuwe woorden moet opnemen wil het alle behoeften be vredigen van de meest emotioneele spreek taal, tot de meest logische wetenschapstaai. Ook met dit geweldige werk heeft zich Ben-Jehoedah belast, daarbij geholpen door eenen Taalraad waarvan onder anderen leden zijn: David Jfllin, dr. Marie, Joseph Mejuhaz. Talrijke oud-Hebreeuwsche woorden zijn door Ben-Jehoedah tot nieuw leven gebracht. Vindt hfj geen oud- Hebreeuwsch woord, dan vormt hij een nieuw, uit een Hebreeuwschen wortel naar Hebreeuwsche vormingswetten. Is ook dat niet mogelijk, dan ontleent hij een woord aan een andere Semitische taal, meestal aan het Arabisch. Ben-Jehoedah is een aesthetisch jurist. Aller lei min of meer internationale woorden storen het rythme en de harmonie van de He breeuwsche Taal, daar zij niet gevormd zijn van Hebreeuwsche wortels volgens Hebreeuw sche wetten. Ben-Jehoedah wil dus uit het Hebreeuwsch weren de tallooze woorden als: mobilisatie, politiek, parlement, physlca. kolonist, coöperatie, internationaal enz. Of hfj daarin gelijk heeft en niet te ver gaat? Zletdaar een vraag van theoretische (ook een verboden woord bij Ben-Jehoedah!) en practische significa, die ik thans niet beantwoorden zal. Zeker maakt hij zoo doende zijn taak als Bouwer van een nieuw Ben Jehoedah staande aan zijn schrijflessenaar Hebreeuwsch niet gemakkelijker. Een chauvinistisch, nationalistisch jurist is BenJehoedah niet. Want dan zou hij juist geen woorden willen ontleenen aan het Arabisch, de taal van onze sterkste en bitterste tegenstanders. Van zijne signifische opvattingen heeft Ben-Jehoedah rekenschap gegeven in eene Inleiding tot het woordenboek, die na vol tooiing van het geheele werk als afzonder lijk boek verschijnt. De eerste bladzijde van de Inleiding heeft Ben-Jehoedah mij in hand schrift afgestaan. De vertaling is als volgt: Het was in het jaar 1810 van onze tweede ballingschap. Ik was toen leerling aan het gymnasium in de Russische stad Dwinsk. En Rusland was toen in oorlog tegen Tur kije ter bevrijding van de Bulgaren. Al de Russische bladen maakten in de vurigste woorden propaganda voor den Heiligen Oorlog, die Rusland voerde om het Bulgaarsche volk te bevrijden van het Turksche juk, en het weder tot zijne vroegere groot heid te brengen. In die dagen was het mfj eens, of de hemel zich plotseling opende. Een teder licht, een zacht licht gloeide voor mijn oogen. En een machtige stem sprak in mijn binnenste: .De herleving van Iraël in het land zijner Vaderen". Van dat oogenblik af, dag noch nacht, heeft die stem,opgehouden tot mij te spre ken. Mijn denken werd verontrust. En er kwam eene verwarring in alles, wat ik tot dusver in mijn leven over dacht had. Zooals de droomen in den nacht verdwij nen voor het ochtendlicht, zóverdween mijn ver langen mijn leven te geven aan den strijd van het Russische volk voor de vrijheid, en aan de voor uitgang van het geheele menschelijk geslacht, zooals de meeste van mijn kameraden aan de middel bare en hoogere scholen in Rusland toen deden. Maar na een hevigen zelfstrfjd kwam ik geheel in de macht van ne nieuwe gedachte en twee nieuwe woorden beheerschten mfl: Israël in zijn land". JEn na korten tijd had ik mijn levensweg afgeteekend. Een vast en on wankelbaar besluit, waar van geen latere gedachte mij een haarbreedte deed afwijken. Ik verliet Rusland en ging naar Parijs, dat toen nog het middelpunt was van het poli tieke leven in Europa. Ik ging geneeskunde studeeren, waarmee ik in Palestina in mijn onderhoud wilde voorzien, en al mijn vrijen tijd gaf ik aan de politiek. Ik las boeken over politiek en stelde daarin veel belang". Tegenover zijnen taai-Boeken en taaiBouwer heeft het Joodsche Volk n plicht verzuimd: hem een behoorlijk jaargeld te geven, opdat hfj zonder zorg voor zich en de zijnen voortwerken kan. En daarna vredig van het laatste leven genieten. Nemen de Nederlandsche Zionisten het initiatief ? JACOB I S R A : L DE HAAN BATENBURG i FOLMER Den Haag ?:? Huijgenspark 22. SPECIALITEIT: VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE-:- -:- -:- -:-:- -:- -:- -:- BERGPLAATSEN KOOR INBOEDELS Over de purperen bergen Over de purperen bergen Zonne, gij goudne, en ik: Ik met de jeugd mijner droomen; Gij met den glans van uw blik. Samen zoo wandlen wij belden, Gij met uw zwaard en uw schild, Held die tot heerschen geboren, 't Alles veroveren wilt. Ik met mijn luit en mijn zangen, Ik met alleen maar mijn lied, Enkel naar schoonheid begeerend; Iets anders begeer ik niet. Over de purperen bergen Wandlen wij, zonne, saam: Ik in mijn zwerversarmzaargheld, Gij in uw glansrijke faam; Gij door de ongemeten Ruimte, van kust tot kust; Ik door de spanne des levens: Kort is de weg ter rust. Ik een tintelend vonkje: 't Vlamt in den nacht en verschiet; Gij zaagt de wording der wereld, Jeugdig gelijk gij mij ziet. Over de purperen bergen Zullen wij samen gaan; Ik zal niet lang meer zwerven, GQ zult eeuwig bestaan. Zal 'k in mijn graf u gedenken? Zal ik het weten nadien, Dat ik uw aanschijn zoo lief had, Dat ik uw pracht heb gezien "i... Samen zullen wij rusten, Samen, in glorie gelflk, Aan het hart van den Vader, Broeders in 't ne rfjk. Dr. F E L i x R u T T E N IIIIIIIII1II1IIIIIIIIIIIIIIIIIUICIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIII DE TWENTSGHE BANK AMSTERDAM, ROTTERDAM, 's-BRAVENHAGE, UTRECHT, ZAANDAM Bittert kapitaal f 26.662.000.?Rasarveii f 11.000.000. Ui vtlli aansprakelijk VMP vtrbliUiluei vti: B. W. BLIJDENSTEIN fc C»., 55-56 TirtatfMMlIestrMt Ltidti E.C. B. W. BLIJDENSTEIN Jmler, Eitoirie. LEDEBOER i. C«, Al*el«. Rekening-Conrant met Rentevergoeding. In-en Verkoop Wissel s op Binnen-en Buitenl.,Yreemde Munt, Coupons. Incasseer-lag op Binnen- en Buitenland. Bembonrseredleten in Noord- en Zuid-Amerlk». I«- en Verkoop Effecten. Bewaring ran Waarden. Safe Deposito. Verzekering tegen verlies bij uitloting van fondsea. Voorschotten op Fondsen en Goederen. Credleten aan Handelaren en Indnstrieelen bf| hare afdeeling CRE DHTYEBEEMGING, hetzfl tegen borgstelling, credlethypotheek of andere zekerheid, hetzij in blanco. Kent»voor DEPOSITO'S. Direct oprorderbaar. , l pCt. TIen dagen opzegging IJi . Een maand vast . . \ op nader overeen te komen Een maand opzegging ? voorwaarden. Drie maanden opzegging 3 . *) Zes Maand»3% . *) Een Jaar . 4 . ?) ?) Vai dea dag der opzegging af wordt % pCt. minder rente vergoed De Maatschappij voor Hypothecair Crediet 's-Gravenhage - Nassaulaan Ho. 23 gooit thans uit 5 pCt. Pandbrieven IN STUKKEN VAN f 1000.-, f500.?en f 100.-. HEERENGRACHT 581, Opgericht Gooit uit: 5 pCt's PANDBRIEVEN In stukkin van ? 1000.?, 500 en ? 100.?tegen den koers van 1OO pCt. DE DIRECTIE. ONTVANG-ei BITAALKAS N.Doelenslr.20-22,Amsterdam. Renteverg. voor gelden a deposito met l dag opzegging . . l pCt. Bedr. tot/20.000-terst. betaaldb met 10 dagen opzegging l^pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens Reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING, geopend: op Werkdagen van 8% tot 5 uur. op Zaterdagen en Beursvacantied. van 8% , 2 Loketten van / 2.50 per maand (? 10.?per jaar) en hoogertehuur voor bfj de Directie bekende of geïntroduceerde personen. Standaard Hptheelliank (B Rotterdam Directie: Mr. H. H. C. Castendijk en I. Mosselman De Bank geeft onder con trole van het Algemeen Administratie en Trustkantoor 5 pCt. Pandbrieven uit tegen 100 pCt. en 4y, pCt. Pandbrieven tegen Beurskoers. bij de Excess lus, Cj, Liiii. Hoofdagentschap: J, Herin. Schrob Keizersgr. 39!, AMSTERDAM. Telefoon N. 329. Zij geeft dekking voor alle denk bare schade. De beschikbare waarborgen der Maatschappij bedragen meer dan / 4,500.000. Het bedrag der tot nu aan Neder landsche Auto-bezitters betaalde schaden overschrijdt ? 200.000. Onze voorwaarden zijn bonafide; modelpolissen worden op aan vrage gaarne verstrekt. UKIWKHE Ulin-IUTKItffll Gestort Kapitaal f 7O,OOO,OOO - Statutaire Reserve /14,590,545 Hoofdkantoor: AMSTERDAM Agentschappen te ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-lndië, in de Straits-Settlements, Britsch-lndië en China. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Incasseeringen en Financieeringen. Schriftelijke of Telegrafische Credieten. Reiscredietbrieven. Deposito's. Rekeningen-Courant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken. Rentevergoeding voor Deposito's met 12 maanden opzegging 4 pCt. DE HAARLEMSCHE HYPOTHEEKBANK. 4<i, en 5 PmdbrliviN Bturskstri ^-(Associatie ?lm & \jomperli 1S34 en ureJmfuereeniginy 1853 ALLE BAIKZAKE1 KAPITAAL El lESEIÏES f 11.500.000,- EEN EK TWIITIG XANTOIEI MYMERCURIUS! Bij het plaatsen van advertenties herinnere men zich steeds dat 't Financieel Nieuws- en Uitlotingsblad de grootste^oplage heeft; het meest gelezen wordt f tien meesten invloed heeft en het goedkoopst is van ALLE FIHAHC1EELE BLADEN hier te lande Amsterdsmsche - Liquidatlekas GELDEN IK DEPOSITO voor 1 Ds g . 1 Maand 1 Jaar . Pet Pet Pet uw LEVENSVERZEKERING MAATSCHAPPIJ en raadpleeg de tarieven van de Oranie-taüLevensverzekering FREDERIKSPLEÏN 51 AMSTERDAM i JUNI HOOFDPRIJS f 35.000.- i JUNI gevallen op Serie 23308 No. 42, voorts verschillende prijzen van f4500 , «1000.-, «480.?, f225.-, f115.?enz. Prijzen dadelijk betaalbaar. TrekkingsUjsten op aanvraag. Ondergeteekende geeft rechtstreeks uit of weidoor lusscher komst van hare Bijkantoren en Agenten door geheel Nederland 3 pCt. Obligaties met Premieuitkeeringen (zonder nieten), waarvan dt aandeelen Kos inklQk zijn goedgekeurd, groot f200.-, f 10O.?, f50.?en f 1O. -, ook in termijnbetalingen, vanaf « 2.20 per 2 maanden.Deze premie-trekkingen geschieden zesmaal per jaar in het openbaar ten overstaan van een Notaris. Eerstvolgende trekking 1 Augustus E.s. met den hoofdprijs van f 70.000. Voorts hedraeen de hoof ip'ijten der overige trek kingen 155.000. , «28.000. , 1110.000.?, « 45.000.?en «35000 De Obligaties kunnen tot 85 pCt. worden beleend. Vraagt kosteloos voliedige inlichtingen. Middenstands-Vereeniging, Hoofd-Administratie, Westeinde 67 Voorburg. .- SOLIEDE AGENTEN GEVRAAGD gevestigd to Ha®rl&m leers fan sitiiüs der S put PüiÉn^en 100 put. Keers na gifts der 4^ pCt FIÊIIÜED 96 en t 1Q4X _J