12 Juli '19. -r-' No. 2194 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Dr. Anna Shaw f Reverend Dr. Anna Howard Sbaw f Amerika en vooral de Amerikaansche vrouwen hebben in het sterven van Anna Shaw een onherstelbaar verlies geleden. Maar erger nog, de vrouwen der wereld ver liezen in deze liefderijke, scherpzinnige vrouw een harer beste pleitbezorgsters. Hoewel Anna Shaw aanvankelijk in de medicijnen studeerde en dan ook in Boston haar doctorstitel haalde, voelde zij zich toch meer tot het predikambt aangetrokken en begon hare universitaire loopbaan opnieuw om nu voor predikant te studeeren. Toen zij ook deze studie met groot succes volbracht had en zQ voor een predikants zetel soliciteerde, kwam zij in moeilijkheden, omdat men haar eerst niet ea na lang wachten op een vlsschersdorp aanstelde. Toen men haar gedurende eenige jaren steeds passeerde als er een betere plaats open kwam, besloot z| haar groot redenaarstalent, waarvan zij zich toen bewust was geworden, aan te wenden in dienst van de geheele menschheld, inplaats van in een afgelegen hoekje van Amerika eens per week voor eenige tien tallen van menschen te spreken. Zij gaf dus haar predikantsambt op en begon een tocht door heel Amerika om overal de menschen op hunne menschen plichten te wijzen. Weldra ging er zulk een roep van hare welsprekendheid uit, dat overal de grootste zalen te klein bleken om allen te bevatten, die maar hooren wilden. Toen Frances Willard haar strijd tegen het alkohol gebruik begon, vroeg zij Doc tor en dominee Shaw om haar bij te staan. Onmiddellijk stelde deze zich tot haar dienst en jarenlang heeft zij het alkoholvraagstuk door heel Amerika besproken, tot hareoogen geopend werden voor de onmacht der vrouw door hare politieke onmondigheid om wet ten verbeterd te krijgen en hooger gewaar deerd te worden. DE JONGEN Nu de ouden haast niet meer zingen, hooren we de jongen des te meer. Maar ondanks het spreekwoord, draagt hun gepiep meestal een heel ander karakter. Daar zit een klein, vlekkig, bruin vogeltje op het hek met een klein kort bruinrood staartje, en daaraan is dan ook met zekerheid te zien, dat we te doen hebben met een jong roodstaartje. Was die staart anders dan kon het een roodborst zijn. Hij zit daar te wachten op voedsel en als het oude wijfje nadert met den bek vol, dan wordt hij onrustig en gaat roepen ?et een raar geluld net of een stuk of drie lagen droog krinkelig vloeipapier ineens doorgescheurd worden. Ge zult dat geluid dezer dagen dikwijls genoeg gehoord hebben. Een andermaal is het alsof een kind, dat pas begint te leereu spreken het woord koek" zegt, maar zonder zijn mond open te doen. Dat is de jonge merel, die om eten vraagt; hij staat op het'gras, mooi groot, wat dik in z|n vlekkig bruine veeren. Hij lijkt zelfs Van dat oogenbllk af gaf zfl zich geheel alleen aan de vrouwenkiesrecht bewe ging, waarvoor zfj tot haar laatsten snik streed Tot haar 70ste jaar was zij de presidente van de Nationale Amerik. Vr. Kiesr. vereeniging,gaftoen haar plaats over aan hare vriendin, Mrs. Carrie Cbapman Catt, doch aan vaardde gaarne het haar aangeboden eerepresidium der vereeniging, waarvan zf] steeds met groote waardee ring gewaagde. Op de Congressen van den Wereldbond v oor Vrou wenkiesrecht ontbrak zij nooit en gerust kan gezegd worden dat zij van deze Congressen de ziel was. Het is haast onmogeluk ons eene voorstelling te maken van zulk een Congres in de toekomst waar Anna Shaw zal ontbreken. Zij gaf er altijd een bijzondere tint aan. Alles en allen concen treerden zich bij voorkeur rondom haar, voor ieder had zij een vriendelijk opwek kend woord en altijd was zij bereid om bij elke gele genheid nog eens en nog eens het woord te voeren. En altijd weer luisterden wij allen met groote belang stelling naar haar. Want Anna Shaw was de beste redenaar van de wereld. ' Hare welsprekendheid was onovertrefbaar. Elk ernstig onderwerp wist zij toch zoo met humorischtische trekjes te doorspekken, dat hare hoorders geen oogenblik moede werden haar tot het einde aan te hooren. Alleen wanneer zij het over de domheid der mannen had, die maar niet begrijpen wilden, dat zij in het politieke leven de hulp der vrouwen noodig hebben om de wereld een gelukkig oord voor allen te maken, dan werd zij soms sarcastisch en berouwde het dan later dat zfj zich door haar gevoel te ver had laten drijven. Maar het waren niet alleen de vrouwen die de groote talenten van Anna Shaw in dienst van hare zaak stelden, ook de mannen wisten haar steeds te benutten, wanneer zij een of andere goede zaak doorgedreven wenschten. Want alleen als Anna Shaw het goede en rechtvaardige van eene zaak inzag, wilde zij er zich geheel aan'wijden. Met President Wilson was zfj bijzonder bevriend en deze zal zeker zeer pijnlijk ge troffen worden als hij haar doodsbericht verneemt bij zijn aankomst in Amerika. Hij stelde haar zeer hoog en zijn werken voor vrouwenkiesrecht moeten wij wel aan den invloed van Anna Shaw toeschrQven. Haar redenaarstalent en haar zucht om een goede zaak te dienen, al ging het ook ten koste van haar zelve, heeft nu haar vroegtfjdigen dood ten gevolge. O'/erwerkt door een drukke wintercampagne voor vrouwenkiesrecht, wilde zij toch het ver zoek van oud-president Taft niet afslaan om met hem een tocht door Amerika te maken om de Volkerenbond aldaar meer populair te maken. Bij een van deze spreek beurten, die dag aan dag, soms tweemaal daags gehouden werden, vatte zfj koudeen moest terugkeeren. Thuiskomende bleek het dat zij eene longontsteking had opgedaan, waaraan zij nu op 72 jarigen leeftijd is bezweken. 't Was alsof zij reeds vroeger gevoeld heeft, dat z| niet lang meer zou leven. In hare laatste brieven schreef zij steeds, dat zQ vór haar dood nog eenmaal naar Holland wilde komen om van al hare Hollandsche vrienden persoonlijk afscheid te kunnen nemen. Want Holland en de Hollandsche vrouwen had zij bijzonder lief. Ik kom in July", zoo schrijft zfj in haar laatsten brief, Want mijn grootsten wensch bij deze reis naar Europa is, om nog eens lang en ongestoord door verplichtingen tegenover congressen of vereeniglngen met u en mijne andere goede vrienden samen te zijn. Wij zullen dan samen door heel Holland gaan, opdat ik dan van alle goede vrienden kan afscheid nemen en ik van het lieve, kleine Holland voor mijn verder leven frissche, prettige indrukken bij mij omdraag". Het heeft niet mogen zijn. Anna Shaw is van ons heengegaan en ons resten slechts dankbare herinneringen aan het vele goede dat zij ook ons bracht en een liefelijk her inneringsbeeld. Gelukkig zij, die deze warm voelende vrouw van nabij gekend hebben en zich in hare vriendschap hebben mogen verheugen l ALETTA H. JACOBS grooter dan zijn vader, die hem verzorgt; die is heelemaal pikzwart met een oranje snavel en gelen kring om het oog. Dat zie je tegenwoordig dikwijls: n jong en n van de beide ouders en verder nie mand van het heele gezin. Het kan zijn, dat er een scheiding heeft plaats gehad en dat mannetje en wijfje huns weegs zijn gegaan, elk met n of misschien twee jongen. Maar ik vrees, dat ons tweetal dikwijls het eenige is wat er van het gezin over bleef, of ook wel, dat er maar n jong restte en dus n van de beide oude op nonactief kon gaan. De geschiedenis van een vogelgezin herinnert maar al te dikwijls aan de tien kleine negertjes. De gevaren die hen bedreigen zijn velerlei en naast het hongergeroep van de jonge vogels hooren wij dezer dagen ook onophoudelijk de angst roepen der ouden als zij hun kroost bedreigd zien door katten of kraaien of vlaamsche gaalen. 't Is dan, of ze smeeken om genade. Een braaf vogelbeschermer gaat op die geluiden af en kan dan dikwijls genoeg een paar vogelleventjes redden. Tot de luidruchtigsten behooren wel de jonge Spechten. Als ze nog in hun hollen boom zitten staat hun snavel geen oogen blik stil en ook de eerste dagen na het ultvllegen vermanen zij hun ouders herhaaldeUk tot vlijt en opoffering. Buitengewoon aardig is het, hoe, naarmate ze ouder worden uit het snel staccato geschreeuw Wat de week bracht 't Is een warme dag. Een oogenblik draal ik om de frissche buitenstad te verlaten en naar het stoffige Amsterdam te trekken. Maar de Industrieschool voor Meisjes heeft haar jaarlijksche expositie van het werk der leerlingen. Ik heb vernomen dat men een nieuw leerplan heeft ingesteld om het jonge meisje op te leiden tot costuumteekenares en dat de proeven van het eerste jaar (de eigenlijke cursus duurt drie jaar) thans zijn te bezichtigen. Dit trekt mfl aan. Ik weet hoe moelelijk het is goede kleedingteekenaressen te vinden, weet de bezwaren die zich voordoen bij teekenwerk van een costuumteekenares zonder vakkennis van naaien en knippen. Weet ook hoeveel be hoefte er in verschillende mode- en lingeriezaken bestaat aan vrouwelijke krachten, die kunnen teekenen en de gedachten van een nieuw kleedingontwerp, met kennis van zaken kunnen vastleggen. Zoo sta ik dan in het gebouw. Ik maak den gewonen rondgang door de zalen. Overal ligt nauwkeurig uitgevoerde arbeid. De lingerie-afdeeling vooral heeft een sprong ten goede gemaakt. De nachtkleeding, ge heel met de hand genaaid, is gelukkig ver dwenen. De machine snort waar de hand kan en moet rusten. Alle modellen en het aardige baby-goedje zijn onverbeterlijk netjes tot in de fijnste puntjes afgemaakt en waar het pas gaf met borduurwerk versierd. Jonge meisjes drentelen om mij heen. 't Zijn de werksters van het mooie witwerk. W| hebben al verscheiden leerlingen op ateliers geplaatst," verhaalt de onderwijzeres mij. Geen wonder. Als de meisjes van het lingerievak de school verlaten, hebben zij de praktische wetenschappen opgedaan, die haar indien zij aan het goede onderwijs der school getrouw blijven een werkkring verzekeren. Ik laat me gaan zaal In, zaal uit en ver dwaal in het vertrek waar in werkstukken de opleiding is vastgelegd voor de acte fraaie handwerken. Treurig toch dat die exameneischen zich niet aansluiten bij de eischen des tijds. Moeten wij steeds blijven vast zitten in die overdreven technische kennis die van de aspirante-naaldwerkster wordt gevorderd? Welk een dood werk al die proeflapjes, klein en groot, welk een handvaardigheid, die, nu ja nooit verloren is, doch daadzakelfjk, zooais ze daar voor ons ligt. wel nimmer te pas zal komen in onze dagen staande in het teeken van vrij heid, van eigen initiatief, van zelfstandigen arbeid, dagen die in de kunst met het ver leden hebben gebroken en een nieuw pad banen. Ik verlaat dit vertrek van den ouden sleur om mij te begeven naar het frissche, nieuwe werk dat de school geeft, waarvoor ik ben gekomen. Werkelijk dat nieuwe werk verdient onze aandacht. Voor zoover ons bekend is, is de speciale opleiding voor costuumteekenares nog op geen program van eenige vakschool voor meisjes opgenomen. Er worden costuums geteekend op alle industrlescholen, ze houden verband met het costuumvak, doch in een leergang met driejarigen cursus voor het vak van costuumteekenaresse ten dienste van modeateliers gaat, meenen wij, thans de Industrieschool te Amsterdam voor. Ongeveer een jaar geleden besloot het Bestuur tot het instellen van een paralel cursus voor costuumteekenaressen en ornamentteekenaressen, nadat een ernstig onder zoek naar de behoef te aan zulke teekenaressen in verschillende modezaken te Amsterdam de overtuiging gebracht had, dat door deze opleiding inderdaad in een leemte zou wor den voorzien, terwijl aan de geslaagde leer lingen een goede kans op een behoorlijk gesalarieerde betrekking wel verzekerd ge noemd mocht worden. Het Bestuur streeft er naar, de school zooveel mogelijk aan de nieuwe eischen door de samenleving gesteld, te doen aanpassen en stelt zich ten doel om vooral in die vakken waarin gebrek is aan goede werkkrachten meisjes op te leiden om door op de school ver worven bekwaamheid een goed salaris te kunnen bedingen. Door deze redenen werd het bestuur ge noopt de klasse die was ingericht voor de opleiding voor de teekenacte M. K. op te heffen en deze te vervangen door genoemde klasse voor Costuum- en Ornamentteekenaressen. De klasse voor de akte M. K. telde slechts weinige leerlingen terwijl bovendien op de Dagteeken- en Kunstambachtschool voor Meisjes eveneens de ge legenheid bestaat zich voor die acte te bekwamen. Het komt ons voor, dat ook om deze laatste overweging het besluit van het Be stuur der Industrieschool zeer gelukkig genoemd mag worden. Het ware te wenschen dat voortaan de Besturen der verschillende scholen waar onderwijs in de naaivakken gegeven wordt, meer overleg met elkaar plegen konden over het aan de verschillende scholen te geven onderwijs in de bij vakken, waardoor een besparing van leerkrachten en IIIIIIIIIIIIIIIIIIIHII HUI iiiiilliiicmillllllllimiiiiiiiiiiiiiiiiiim gaandeweg de echte roep der oude spechten te voorschijn komt. Hun stem slaat dan door en meteen hebben ze voor een paar oogenblikken het hooge Ijedoek" te pakken. Maar dra vervallen ze weer in het kindergewauwel. Een week of zoo na het ultvliegen spreken ze mannentaal. De studie der vogelgezinnen heeft een groote bekoring en is ook in menig opzicht van groot belang, jammer alleen, dat zij meestal stuit op onoverkomelijke bezwaren en dikwijls uitloopt op teleurstelling, 't Is water scheppen met een mandje. Maar we moeten den moed niet opgeven, want als we precies weten wat er met de jongen gebeurt, die hier zijn uitgebroed, dan heb ben wij meteen het begin te pakken van een ontwijfelbaar goede oplossing van het allergeweldigste vraagstuk uit de ornithologie, den vogeltrek. Met de vischdlefjes zijn we al eenigszins op het goede spoor. Ik beleef ook veel genoegen aan de spreeu wen. Die hebben de gewoonte, om na het uitvliegen hun jongen soms naar bepaalde plaatsen te brengen waar je dan alle spreeu wenfamilies uit de buurt bij elkander vindt, maar aanvankelijk ieder op zichzelf. De mooi gekleurde oude vogels vliegen dan af en aan om hun drie- of viertal vale jongen te verzorgen en dat gaat allemaal met groot spektakel, den lieven langen dag. Verleden jaar had zoo een troep van eenige honderden beslag gelegd op een prikkeldraadversperleermiddelen verkregen zou kunnen worden die alleszins aan een goede samenwerking ten beste zou komen. Wij stellen ons voor op deze kwestie later nog terug te komen. Het onderwijs in de nieuwe klasse op de Industrieschool omvat: Teekenen, naaien, knippen borduren, costuum- en ornament geschiedenis, voortgezet lager onderwijs en Fransche taal. De cursus duurt drie jaar. In het eerste jaar worden de lessen aan de toekomstige costuumteekenaressen gemeen schappelijk gegeven, in de beide volgende jaren worden de opleidingen gesplitst. Over de resultaten der opleiding, in haar eerste jaar, valt thans nog weinig te zeggen. Wij zagen echter hoeveel goeds reeds werd bereikt, en hoe de leiding van den leergang in allen deele getuigt van een practischen, ruimen blik op de entwikkeling van het meisje en de kennis welke in die drie jaren moet worden opgedaan. ELI s. M. ROGGE Vrouwen in den Gemeenteraad HiminiiuiiitiimmiiMiiimimiMHHimiiMiiiiiimi De Campaaala's Tegen donkeren achtergrond, in stille vaas, de Campanula's droomden... Teer verlichtte het lichtschijnsel van de hanglamp, de fijne klokjes. Eenige dier bloemen hieven hoog op de hoofdjes. Het was als luisterden z| naar de klanken van een wonderbaar lied. Een lied dat kwam van verre en allengs aanzwol in kracht... Er waren ook onder hen, kelken die wijd ontplooiden hunne blaadjes. Zfj wilden de rijke melodieën in zich opnemen en bewaren. Slechts enkele dier bloemkelken deden niet vermoeden dat zij luisterden. Stil, on verschillig, zagen zij rood, onbewogen, Doch ook waren er klokjes die als ver moeid blikten naar omlaag... Het was alsof zij niet wilden hooren naar het lied dat uit de verte, klonk... De Campanula's droomden. Want het was de eerste avond van den Vrede l Zij droomden... Misschien zonden zij hun teêre bloemengedachten uit naar hun bronzen zusteren, , zooveel grooter en machtiger dan zij zelven! \ Wellicht ook zag hun bloemenblik de machtige, trotsche bronzen kelken, uitver koren om vanuit het luchtruim, in te leiden de Vrede! Want zij hoorden het jubelend klokgebeier, versterkt en gedragen, door juichende menschenstemmen. En eenigen hunner zullen wel hebben gedacht dat er ook klokken bestonden die niet vermochten mede te galmen. Zij wisten wel, de fijne, teêre Campanula's dat de vreugde van den eene gaat langs het leed van den ander. En ook wisten zfj dat vrede niet was gelijk aan rust... En zij wenschten zoo vurig in hun ge vende bloemenzieltjes, dat der menschheid mocht worden geschonken, rust. Zij had zoo oneindig veel geleden, zoo veel moeten afstaan. Waarom dan kon er geen Vrede zijn nu, zonder angst voor het morgen? Voelden de vol eerbiedigen aandacht luisterende klokjes, dat de wereld nochthans wachtte ? Wachtte op iets, dat nog komen moest na den Vrede ? Een alles doordringende, alles overwel digende belofte? Wie zal het zeggen. Maar de nacht viel in met storm en regen. En weeklagend klonk het gehuil van den wind. De zwiepende takken kraakten en steunden. Donkere wolken streken pijlsnel langs het donker luchtgordijn. Neen de natuur rustte niet, al was het Vrede! Nog niet... Het was nog maar slechts de eerste avond... Morgen, misschien... Tegen donkeren achtergrond, in stille vaas, de Campanula's droomden... 29 Juni 1919 J O DE Vos Mevrouw W. Asser-Thorbecke, het zesde vrouwelijke lid in den Amsterdamschen raad IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH MOEDER Ik heb een klein logét je, een snoezig blond, blozend kereltje van 8 jaar. Alles aan hem is dik en rond, en hij dreigt telkens van zijn stoel te rollen. Daarom zit hij nu maar op den grond, een schoolboek op de knieën; de lipjes prevelen en een kort dik vingertje wijst naarstig bij. Zie je", vertrouwt hij mij toe, de juf frouw van school heeft gezegd dat ik 'zoo slecht lees en nou heeft ze gezegd: neem je leesboek maar eens mee en lees thuis wat. Zal ik eens voor jou lezen ?" Ik vind het best en zet mij tot luisteren, 't Is een wat zoetelijk ouderwetsch leeslesje over Vader en Moeder" met een opsomming van wat die beiden zoo al voor de kinderen doen... of behooren te doen. En mijn dikkertje leest, brabbelt, kleine eindjes raffelende en dan weer hakkelende, het verhaal van Moeder's" werkzaamheden en zorgen. Moe-der neemt het s-stof af en maakt dat alles schoon is..." Niet waar!" valt hij zich zelf in de rede, dat doet de meid l" Nu ja", vind ik, dat doet er niet toe". Lees maar". en Moeder kookt ons e-e-ten en bakt pan-ne-koe-ken en soms k-kookt Moeder sjoo-co-la-de-melk voor ons-..." Ook niet waar! Dat doet de keukenmeid!" Nou ja!" argumenteer ik, lees maar." Moeder kleedt ons aan en geeft ons onze b-boter-ham en 'savonds brengt Moeder ons naar bed en dan s-stopt ze ons lek-kertjes toe...." Och niks van waar!! Dat doet de juffrouw!" en als we ziek zijn, past Moe-der zoo goed op ons en dan zit zij bij ons bedje en geeft ons een dr-drankje in " Niet waar!!! Dat doet de verpleegster l Och, dat gekke boek zegt allemaal jokkens l" Klets! boek dicht. Ik herinner me, dat hij een tijd geleden nog al ernstig ziek is geweest. Maar wat doet Moeder dan ?" flap ik uit, en ik schrik van mijn eigen Indiscretie. En hij, met een kleurtje, een beetje weifelend: N-nou ze gaat uit!" BERTHA LEDEBOER Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. IIII1II, lllIIllllllMlltll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItMIIIIIIIIMIIlllllllIlllllllIIllllllIIllllllllIlIIIIIIIIINIIIIIllH VANAF MAANDAG 15 JULI COUPONS l N ALLE AFDEEUNCEN iiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiii ring, die hun zeer te pas kwam. Daar zaten dan rijen van vale jonge spreeuwtjes, ge sehelden in kleine familiegroepen. Na eenige dagen kwamen ze al van den draad af, liepen in het weiland achter de ouden aan en maakten in velerlei opzicht vorderingen in de school des levens. Tegen den avond ging het heele gezelschap rondvliegen, bij wijze van spel of tijdverdrijf; we zouden ook kun nen zeggen als oefening. Altijd waren nog de oude vogels in den troep te vinden maar na verloop van eenigen tijd leek het wel, dat ze hun jongen hadden verlaten, de bende was heelemaal vaal. Lang duurt dat echter niet, want nu gaan die jongen ruien en ze krijgen een even mooi donker pakje als de ouden. Ook ve-andert de troep van getal, hij wordt kleiner en verdwijnt eindelijk geheel of hij wordt veel en veel grooter tot in de duizenden en tienduizenden toe. Het hangt er maar van af, of we van het begin af te doen hebben gehad met een groote verzamelplaats of niet. In verschillende deelen van ons land zijn dergelijke groote verzamelplaatsen te vinden o.a. aan de Vecht bij Uitermeer, op Texel in het dorp Den Burg, op Terschelling in de oude eendenkooi, alle maal uitgangspunten voor den spreeuwentrek. Nog interessanter is het samenrotten van jongen van verschillende vogelsoorten. Daar van krijgen we in Augustus, September en October de resultaten te zien in den vorm van gemengde trektroepen of rondzwervende benden. Dat begint echter in deze dagen. De meezen zijn uitgevlogen, hier koolmeezen, ginds pimpelmeesjes of zwartkopmeezen en nog andere. Luid roepend hebben de families rondgevlogen, dagen achtereen, maar nu zijn ze uit de omgeving van het nest verdwenen. Waar zijn ze gebleven ? Dat is moeilijk te zeggen, maar vandaag of morgen ontmoeten we onverwachts een troep van een stuk of dertig meezen van verschillende soort, die elkander hebben gevonden. Aan de bad- en drinkplaats in 't bosch zie ik vandaag een enkel kwikstaartje maar morgen komen er drie en ze brengen een paar piepertjes mee. De mooie donzig gele füisjes doen een stel letje melig grijzig gestreepte blauwoogige jonge vllegenvangers op en brengen samen den dag door in het berken- en larixlaantje. Morgen zijn ze er nog of misschien zijn het ook andere, want ten slotte is er op het rustelooze goedje geen oog meer te houden of men zou ze al moeten voorzien van be paalde merkteekenen. Dat gebeurt ook al. Honderden van die snaken krijgen in ver schillende deelen van de wereld genommerde ringetjes van aluminium aan hun pooten, licht en onschadelijk. Als daar nog wat meer mee gewerkt wordt, zullen we misschien nog tamelijk spoedig het geheim van Juli kunnen doorgronden. JAC. P. TH ij ss E