Historisch Archief 1877-1940
f~
10
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
9 Aug. '19. No. 2198
SLUITUW LEVENSVERZEKERING' B U
.AMSTERDAMSCHE
VERZEKERD BEDRAG 65 MILLIOEN
IIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIMIII
Ingezonden
WelEdele Heer Melis Stoke
Toevallig kreeg Ik dezer dagen de Groene"
in handen en las daarin over den Politieke
Liedjeszanger" in den trein.
U zoudt mij ten zeerste verplichten in 'n
eerstvolgende nummer te willen vermelden
dat het liedje door dezen treinzanger gezon
gen, door mij gecreetrd en uitgegeven is
onder de titel Vader ik wil gaan reizen"
op de melodie De verloren zoon."
Den Haag
Hulde, hulde!
LORE BANDY
MELIS STÖKE
VERSTOPPERTJE SPELEN
Liefde, dat is de man dien men nog niet kent
Het was op de pier. Ik zat achteraf. Weg
gedoken. Ik was alleen. Eigenlijk zat er een
kennis naast me, maar ik was alleen. Er
ging niets in me om. Ik keek onverschillig
naar al de menschen, die voorbijgingen. Ver
weg was het water en de hemel. De wind
was stil. In me en omme was het leeg. Ik
keek maar naar de menschen, die voorbij
gingen ... al die menschen.
Toen kwam jij voorbij. Je zocht. Ik zag
dadelijk dat je veel jonger was dan den
laatsten keer, een maand geledrn. Je was
slanker. Je lichaam rekte zich onder het
loopen als van een mooi dier, rog lenig,
dat een sprong gaat doen. Je houding, je
kijken, alles zei: Nu moet ik haar vinden."
Maar ik ben onvindbaar. Ik zit achteraf,
weggedoken, alleen, verscholen achter veel
menschen.
Ik zou op kunnen staan en langzaam
wegwandelrn en je tegerkomen aan den
anderen kant. Maar ik blijf stil zitten en
kijk naar je. Ik zie naar je lichaam, dat
zooMllllllllIIIIIIIIIIIMIflHIIllHIIIIIIIIMIHIIIIIIIIimilllllllllllt 1IIIIIIIII
J. H. DE BOIS - HAARLEM
KRUISWEG 68
TABLEAUX - ESTAMPES - EDITIONS D'ART
Zomer1919
R EDON
Tentoonst.
iiliiiiliiiiiiiiiitiiiiimiifimiiiiiiiiritiii nul
DE VIERING VAN DFN VREDE
EN NOG WAT
De vrede is er, en wordt dies gevierd.
Te Parijs is dat geschied op 14 Juli, te
Londen op 19 Juli, en de Brusselsche viering
heeft plaats gehad op 22 Juli. Waarom
niet op n dag?
Het volgende zal het u wellicht duidelijk-,
zfl het dan ook niet geheel geloofwaardig,
mi ken.
Ziet eens, het zal u wel opgevallen zijn,
dat bl| ledere van die vierineen een groote
Internationaal-militaire optocht heeft plaa's
gehad? Welnu, daar zit het hem in. Dat
gezelschap kan immers niet overal tegelijk
zfln?
Of denkt u soms dat het maar zoo een
twee-drie gaat om een stoet samen te stellen
bestaande uit (alphabetische vo'gorde):
Amerikanen, Belgen, Engelschen, Italianen,
Japanners, G;ieken, Polen, Portugeezen,
Serviërs, Chineezen, Roemeniërs, Siameezen,
Tsecho-Slowaken, enz. enz. enz..?
Hal Daarvoor is een geweldig organisatie
vermogen noodig, en een groot aan'al trans
portmiddelen .. denk maar eens aan paarden,
tanks, automobielen en kanonnen die
desgewenscht aan de stoet kunnen deelnemen.
Het was natuuilijk onmogelijk, om in elk
land het werkelijke overwinnende leger
binnen te halen. De strijdkrachten liggen
nog verspreid in alle hoeken van de wereld,
en een groot gedeelte is reeds
gedemobiliscerd.
Daarom wekt het dubbele verbazing bij
den oningewijde, wanneer hij hoort van de
glorieuze intochten die desondanks in ver
schillende hoofdsteden hebben plaats gehad.
Deze regelen mogen er toe dienen, om
eenig licht in de zaak te verspreiden.
*.*
Door een toeval maakte ik verleden week
kennis met een zekeren heer Barley, een
ondernemend Amerikaan.
Dat kwam zoo: hij stond in gepeinzen
midden op het Dam rak, en staarde in de
richting van het Centraal-Statlon. Hij zag
niet dat hij elk oogenblik door een voertuig
overreden dreigde te worden, en bleef
hoofdschuddend midden tusschen het verkeer
staan, totdat ik hem op een gegeven oogen
blik door ren snellen ruk kon redden van
een smadelijken dood onder lijn 9.
Jammer... jammer.." prevelde hQ, en
ik dacht reeds te doen te hebben met een
levensmoede, toen hij voortging:
Wat een prachtige intochtsweg zou dit
zfln voor mijn show.. l
Uw wat?" vroeg ik verbaasd.
HQ keek me verontwaardigd aan en vroeg:
Hebt u dan niet eens gehoord van mijn
show ? .. De groote militaire overwinnlngs
show..?"
Ik noodlgde hem een Bodega binnen, en
daar vertelde hij mij het volgende:
Toen de vrede geteeker.d was, begreep
ik onmiddellijk dat er iets gedaan moest
worden . . een groot feest. Men sprak van
een parade, maar ik begreep wel, dat er geen
soldaat in de wereld meer was, die nu het
niet meer noodig was nog eens een paar
iililllllllliiniimii
iliiiiniiiiliitii
veel slanker lijkt, omdat je je weer jong
voelt. Ik zie je gezicht, je oogen, die je
half dicht knijpt om beter te zeeken. Onder
je fijne strooien hoed weet ik je mooie,
grijze haar.
Dan ben je voorbij.
Ik zit hier en mijn hart is vol verlangen.
De leegte om me en in me is volgestroomd
met verlangen.
- Het is beter zó.
**
Ik lees. J( zit tegenover me. Ik voel je
blikken voortdurend op me gevestigd, je
wilt me dwingen je aan te kijken. Natuurlijk
doe ik het niet. Alleen nu en dan kijk ik
langs je heen.
Maar ik zie alles. Ik zie je sterke kop,
je wel wat brutale oogen, je mond. Ik kan
me voorstellen, dat je op sommige
oogrnblikken de kop hebt van een dier dat bijten
wil. Wat zal je dan boos zijn. Ik mag zoo'n
gezicht wel.
Nu en dan strijk je met je hand door
je haar. Nerveus, omdat ik niet kijken wil.
Wat moet het zalig zijn met mfln vinger
toppen je haar te beroeren, zachtjes te
streelen. Ik kijk langs je heen naar buiten,
in het donker. De trein bonkert regelmatig.
**
Ik droom: Je zit bij me in m'n kamer onder
het milde lamplicht. Een oude klok tikt
zachtjes. Buiten is het geruisen van den
regen. Ik sta op en loop zacht door de
kamer. Dan blijf ik bij je staan. Je legt je
hoofd tegen mij aan.
Ik buig me voorover en ruik de geur
van je haar, je mooie grijze haren, die zoo
zacht zijn als zijde onder mijn streelend?
vingers. Al de verrukking, die de eene
mensen den anderen geven kan ligt in die
aanraking. Dit is het puurst geluk. De
ontroering van ziel en zinnen te gelijk, ik
hou van je, o wat houd Ik van je."
Dan zie ik je eindelijk aan. Je gezicht
is n vraag: Wie ?
Je kijkt zoo grimmig, een booze hond,
die bijten wil.
Iets in me lacht: jij domme man. Maar
mijn oogen koel, afwijzend, glflden over
jejweg.
- -.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI
SS B L R N C H E
ClGRRETTES
Us<K! s
...Een smadelijken dood onder Hjn 'J...
uur lang voor het plezier van de burg'rs
zou gaan marcheeren. Dit bracht mij op het
denkbeeld van mijn GREAT MILITARY
SHOW... op het oogen blik werken wij in
Londen.. 14 Juli in Parijs gewerkt meneer ..
geweldig succes.. hier.. lees de kranten
eens., wat een recensies,, kolommenvol..
volgende week contract in Brussel.. niet
zoo groot natuurlijk . . beperkt programma
voor kleinere beurzen. Nu kom ik net van
Montenegro.. daar heb ik gern zaken kunnen
doen., krenterige lui., wilden de hè.ft af
pingelen . . maar toch alles er bij hoor . .
jawel.. of dat maar niks kost.. driehonderd
Japanners te paard .. drie bataljons Grieken
en dan die Tsjecho-Slowaken.. Meneer zeg
ik tegen dien minister, laten we rlkaar goed
begrijpen . . wat ik lever is alles prima
prima .. mijn eigen tanks breng Ik mee, en
de bloemen en bananen om van de balcons
te gooien zijn in de prijs begrepen. Ik ben
geneigd een paar nummertjes te latrn
vallen . . de Chineezen bijvoorbeeld .. die
hebben toch niet eens zooveel succes als
ik gedacht had, . . en dan heeft het voor
een klein land als het uwe ook geen zin
om er ALLE generaals bij te hebben . . Als
we nu eens zeiden een aardig klein
optochtje .. hier.. ik heb ze in mijn prospectus
uitgewerkt.. eerst een stuk of wat Ameri
kanen .. die moet u er beslist bij hebben..
overal succes gegarandeerd meneer.. Ik heb
een type dat precies op generaal Pershing
lijkt.. twee druppelen water meneer.. alleen
moet hij niet spreken, want hij heeft een
licht cockney-accent . . maar dat doet er
niet toe.. en dan bij /oorbeeld wat Belgen.,
toevallig heb ik er nog wat disponibel die
u goedkoop kunt krijgen, omdat ik ze ergens
anders niet gebruiken kan .. activisten
meneer, maar dat zie je niet van buiten . .
en een paar kleine tanks moet u er beslist
bij hebben.. u hoeft niet direct in de heele
groote te vervallen.. Siameezen net zooveel
als u wilt, maar dan verbindt u zich ook
tot de Roemeniërs en de Polen:. NatuurUk
levert u zelf de MontenegrQnen.."
Wat denk je dat de kerel mij aanbiedt..
5000.?dollars. Ik sta op.. woedend meneer.
En ik zeg net zoo als ik hier voor u zit:
Met u kan ik geen zaken doen .. denkt u
dat ik er op die manier mijn dure transport
uithaal.. en mijn bloemen en mijn bananen..
en de versiering van de stad . . dank u
meneer..!"
HQ zweeg en keek naar buiten, terwijl
hij zijn whisky leegdronk.
Jammer", herhaalde hij .. verduiveld
jammer van die mooie straat hier.. eenige
gelegenheid.. prachtige paradeplaats.
Vind me maar liever niet.
Als het voetlicht tusschen
ons is, zie je mi] in ver
schillende gedaanten, de
coquette vrouw, de serieuse,
de treurende, de lichtzinnige,
de koele, de hartstochten ke,
de mondaine, het moderne,
perverse meisje of de on
deugende, overmoedige
jongen en je vraagt je af:
hoe is zij zelf nu eigenlijk,
hoe is haar diepste wezen
en hoe vind ik den weg ?
Vind mij maar liever
niet. Ik ben eene, die diep
dronk 's levens werkelijk
heid en die dus weet, dat
alleen de droom schoon is.
Word mij niet tot nieuwe
werkelijkheid. De een of
anderen dag zou je bijvoor
beeld een boord dragen die
iets te wijd was of een paar
gekke sokken. Of je zou een
van die dingen zeggen, die
ren vrouw zoo vrrtselijk pijn
kunnen doen. En dan was
a les in eens weer anders,
weg.
Nu weef ik allerlei fanta
sieën om je heen, omdat
och all-en maar omdat je
eens lief voor me wa*, op
'n bizondere manier lief,
toen ik me een»hrel erg
moe en hulpeloos en ellendig
voelde weet je nog. Je
weet niets van me af en ik
lachte, zooals alt!]d. Maar je
sloeg het juiste accoord aan.
Zoo ben ik, zoo zijn wij
vrouwen eigenlijk allemaal. |
Ik zie heel goed hoe
je bent. N-e, wees maar niet
boos, je draaft geen gekke
boorden en sokken. Je bent
correct, chic, wat onver
schillig. Je mond is wreed
en je oogen zijn wel wat j
brutaal.
Die van je hielden zullen ]
wel veel verdriet gehad
hebben.
Maar voor mij ben je
eens fijn en lief geweest,
een glimp, een glimpje, van
hft ideaal, dat we nooit,
i ooit hoor je, verliezen.
Zoek maar rift langer.
Ik zit zoo veilig in mijn
hoekje. L^at me maar stil
letjes verder droomen.
Mi EN VERMEULEN
UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE
^3 / '\3?^Lu3 /^J? 4^-J y /o_>^, "
%^
? / /
iliinniiiiiiiiiilii
Daarna vroeg ik hem nog het een en
ander van zijne onderneming. Hij vertelde
mij dat hij reeds jaren geleden, op de ten
toonstelling van St. Louis, groote successen
had gehad met een sci'ie uit den boeren
oorlog . . opgevoerd door prima artisten
meneer. Bij de bekende show-exploitanten
Barnum en Bailfy had hQ het vak geleerd.
Maar dat vond hij geen aangenaam werken.
De wondermenschen en tweelingen werden
schaarsch. Ze kregm belachelijke eischen
naarmate ze zeldzamer werden, en toen ten
slotte de vrouw met de baard hem een
gratificatie van $ 100000 had durven te
vragen onder bedreiging dat zij anders een
veiligheids-schcermes zou koopen en zich
wekelijks scheren, en daardoor een aanbod
van een reclame- beluste scheermessenfabriek
accepteeren, toen had hij haar en de heele
zaak de borsg'geven, en was tot de nor
male menschen teruggekeerd.
En gaat het u nu beter?" vroeg ik be
langstellend.
...de vrouw met de haard een i.anlKd...
Och, antwoordde hij .. over mijn succes
heb ik i.iet te klagen .. maar de looneischen
meneer .. wilt u wel gelooven dat het een
haar geschreid had, c f de optocht in Athene
was niet doorgegaan ? De stoet was al op
gesteld . . alles was klaar . . 8000 plaatsen
van door-me-kaar 100 drachmen per stuk
bezet meneer.. de herle regrering present..
voor een halve ton aan bloemen., de heele
stad versiert,, en net dat ik het treken zal
geven voor de af marsch,.. daar komt me
die kerel die voor Joffre spelen rnoer, en
vraagt in zijn gemeene plat Amsterdamsch
(het is een jirdaner uit een
groentenwinkeltje die toevallig veel op de maa'schalk
lijkt) . . om vrrdubbeling van zijn gage . .
anders zou hij zoo zijn rooie broek uit
trekken en heelemaal niet optreden. Wat
p-roote militaire optochten ...
moest ik doen .. Dan maar zonder die vent
er bij denk ik .. maar hij heeft toegegeven..
en hij is meegegaan . . maar met een zuur
gezicht meneer..! Den volgenden dag seint
Reuter dat de Maarschalk er slecht uit zag..
erfin.. alweer reclame voor de onder
neming...
Maar die loonacties zijn aan de orde van
den dag.."
En dan het transport.. wil u wel ge
looven dat dat het ergste van alles is?
We reizen natuurlijk niet in costuum..
al die uniformen worden in kisten verpakt
en apart verzonden . . ik heb driehorderd
kleerenmakers bij me die onderweg de
noodige herstellingen doen. Want die kerels
kunnen wat aan! Ze leven maar met die
pakjes . . en natuurlijk krijgen ze er overal
weer vlekken op van die vervloekte bloemen
en bananen smQteri].
En verwend dat ze raken.. waar ze
komen groote feesten en danspartijen.. uit
Parijs heb ik ze met geweld en bedreigingen
moeten weghalen . . u begrijpt wel . . dat
was dansen en fuiven op de straten tot
's morgens vroeg., en de boot naar Servië
ging al om tien uur den volgenden dag..
ik weet nog niet hoe ik ze mee heb ge
kregen.
G lukkig heb ik een uitstekende koerier,
die overal een dag eerder is en voor onder
komens zorgt, en zich belast met de
plaatsenverkoop.
Wilt u mijn contracten misschien eens
zien..?"
Uit zijn binnenzak wrong hij een dik pak
papieren.. krantenuitknlpsels die hij voor
me op tafel gooide . Persaanbevelingen,"
zei hQ .. Ires maar.. alle groote bladen
van de wereld.. hier hebt u mijn contracten
voor de rest van het seizoen."
Inderdaad .. er waren heel wat.. en alle
maal verschillend .. sommige die zeer groote
en kostbare intochten vermeldden, met volle
muziek., en ook wel met zingende soldaten,
waar natuurlijk extra voor berekend werd..
andere die wrer meer bescheiden waren en
alleen twee of drie naties vertegenwoordigd
konden hebben, niet zingend en zonder
muziek, maar toch met glimlachende ge
zichten rn met twee of drie pseudo-generaals
van minder bekendheid aan het hoofd."
Ik voel het lezer., ge wantrouwt mijn
verhaal.. Nu, om u de waarheid te zeggen..
ik begon ook het vertrouwen in mijn zegsman
te verliezen toen hij voortging: Maar u
moet niet denken dat dit mijn eenige spe
cialiteit is!., O jénee.. Dat is aardig voor
een poosje., maar op den duur.. Alles
verveelt het groote publiek langzamerhand
moet u denken.. zelfs van het gooien met
bloemen en bananen en het juichen tegen
soldaten en generaals worden ze langza
merhand beu..
Nee.. kijkt u hier eens mijn andere
prospecti in l"
HQ overhandigde m( een lijvig geschrift,
getiteld:
Politieke acties, revoluties,
contrarevoluties, opstanden, demonstraties,
stakingen, alles natuurgetrouw en
in het groot te verkrijgen bij Barley
brotfiers.
Succes, ook zonder bloedvergieten
verzekerd. Betrouwbaar ptrsoneel.
Discretie.
Bij mq, ging hQ voort kunt u voor alles
terecht. In Portugal krijg ik de eene bestel
ling voor de andere na.. Ierland is een ge
regelde afnemer.. De Valera en Carson zQn
iriiiiEiiiiiiiin
prima klanten van me.. in Hongarije is op
het oogenblik geen werk meer voor onze
firma, daar zijn de zaken vastgeloopen.,
maar in Rusland en Duitschland kunnen we
de bestellingen haast niet bijhouden.. bij
dozijnen meneer.. In Hamburg alleen heb
ik de laatste weken veertien kleine en acht
groote opstootjes geleverd. Op het oogenblik
sta ik In geheime correspondentie met gene
raal Haller.. en voor de Berlfjnsche
activisten-bureaux meneer., och nee maar daar
hebt u geen idee van wat die me allemaal
voor Polen en België bestellen .. Kolossaal
meneer., reuzen afnemers en coulante
betalers.
Nederland heeft niet veel noodig.. maar
als u soms iets weet.,? Die
aardappelrelletjes van voor twee jaar.. weet u ook
of die soms geleverd zijn door Smith uit
Boston..? Slecht huis meneer., zeer onbe
trouwbaar., ze hebben geen kijk op de
zaken en ze wisselen te vaak van personeeel..
ze kennen hun menschen niet.. Als wij u
iets leveren dan garandeeren weden afljop."
* *
*
Toen hQ even zweeg, vroeg ik hem op
den man af: Maar die feesten in Parijs en
Londen en Brussel.. waren die van Smith
of van u?"
Hij keek me even aan en antwoordde toen
lachend: Och kijk u eens., die waren
eigenlijk van geen van ons beiden.. Om u
de waarheid te zeggen.. we hebbr n er
allebei moeite voor gedaan .. maar wat wilt
u .. Ze waren daar al voorzien .. ze werken
daar met eigen personeel.. ik heb ze niets
kunnen leveren., nog geen enkel
grneraaltje.. geen enkel soldaatje... niks dan
de bloemen en de bananen.. Dat is een
soort concurrentie waar we niet tegenop
kunnen., als ze met chte grner als aan
komen .. waar blijf je dan met je figuranten.."
J.
... Ze waren daar al vuorzien ...
N'en, om het maar eens huiselijk uit te
drukken.. wij werken meer voor de pro
vincie., de interralionale provincie., het
is jammer van die moo^e straat meneer..
Dus u denkt niet dat er iets noodig zou
kunnen zijn.. een relletje.. een klein
revolutie'tj'?"
Ik schrref hem een kaartje voor mfln
vriend Wijnkoop, maar toen ik het hem gaf
en hij het adres gelezen had, wierp hQ het
met een verachtelijk gebaar onder tafel en
riep verontwaardigd uit: Wat, .diekerel?..
Die is toch van WQnkoopen Holst?.. Dank
je wel hoor., die firma heeft me de heele
zaak van de November-revolutie afgesnoept..
Slechte firma, meneer! Groote woorden..
anders niets..!"
MELIS STOKE
(///. 7s. van Mens)