De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1919 16 augustus pagina 5

16 augustus 1919 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

16 Aug. '19. No. 2199 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Een bijeenkomst van leden van den Internationalen Vrouwenraad (l. C. W.) te Londen. II Zoodra de wapenstilstand gesloten was, Is Lady Aberdeen begonnen, bet opnieuw samenkomen van den I. C. W. voor te be reiden. Volgens een te Rome genomen besluit had die samenkomst moeten plaats vinden, in dit jaar, te Chrlstlanla. Dat plan uit te voeren was natuurlijk een onmogelijkheid. Niet alleen ontbrak de tijd ter voorbereiding, maar ook zou een samenkomst, nu van sommige zijden de hartstochten nog zoo weinig gedoofd zijn, zeker meer kwaad dan goed hebben gedaan. En zoo heeft Lady Aberdeen naar het middel gegrepen dat in meer internationale vereenigingen is toege past; op hare instigatie heeft de Engelsche Vrouwenraad gedelegeerden van de gealli eerde, geassocieerde en neutrale mogend heden ultgenoodigd tot een voorloopige en informeele bijeenkomst te Londen, echter met de uitdrukkelijke mededeeling, dat de bedoeling was, voorbereidingen te treffen voor een samenkomst van afge vaardigden van alle landen te Christiania in 1920. Aan de uitnoodiging in dezen vorm konden ook de neutralen met goed geweten voldoen; en hebben dan ook de meeste neutralen voldaan: (veel neutralen waren er nu eenmaal niet meer op de we reld I) in Londen waren, behalve afgevaar digden van Frankrijk België, Canada, ZuidAfrika, Australië, Servië en Japan, de gedelegeerden van Denemarken, Zwitserland, IJsland (deze gedelegeerde was op een trawier gearriveerd, en had een zeereis van 8 dagen achter den rug toen zij voet aan wal zette I), en Nederland (nl. rnej. Johanna Naber en freule mr. B. Elias. Verder waren er de zoogenaamde I. C. W. officers" met uitzondering van degenen, die onderdanen van de centrale landen zijn. Ik geloof dat het bijwonen der bijeenkomst aan ieder onzer een gevoel van groote vol doening geschonken heeft. Het was een soort van groote repetitie voor de algemeene bijeenkomst, een oefening in zelf beheersching, die zonder twijfel zal blijken van groot nut te zijn geweest. En wanneer de absoluut neutrale toon geen oogenbllk verstoord is geweest, daa was dat wel in de eerste plaats aan twee omstandigheden te danken: aan de aanwezigheid van een leidster als Lady Aberdeen, die een heilramen invloed op den geest van iedere vergadering uitoefent; maar daarnaast ook en het is van veel gewicht daar hier te lande op te wijzen aan de aanwezigheid der neutralen. Er is meer dan n oogenblik geweest, waarop ik voelde, dat die aanwezigheid er in sterke mate toe meewerkte, te verhinderen, dat het samenzijn ontaardde in een inter-geallieerd en geassocieerd onderonsje. En ik zou ieder Nederlander die voor de inderdaad moeilijke keus komt te staan, of hq deel zal nemen aan dergelijke bijeen komsten van neutralen en geassocieerden of uit een zeer natuurlijk gevoel van rechtvaardigheid weigeren; ik zou leder willen toeroepen: gal Door uw houding kunt gQ uwe afkeuring van al wat onedel moedig is duidelijk genoeg toonen: maar wie zich onthoudt, kan geen Invloed uit oefenen; en door uwe aanwezigheid kunt gij een grooten invloed ten goede uitoefenen. En dan late men zich niet weerhouden door vrees, dat aan ons kleine land geen plaats zal worden gegeven in overeen stemming met onze waardigheid en ons zelfrespect. De behandeling die wij van de groote mogendheden meer dan eens hebben ondervonden, zou aanleiding kunnen geven tot die vrees, maar dan bedenke men, dat OP DE EILANDEN I Zoodra de boot de bazaltwoestijn van de Harlinger haven verlaten heeft, wordt het al aardig. De blonde Waddenzee ligt wijd voor ons, met hier en daar een enkel zeil; de gezichteinder meestal flauw en ondui delijk. Er loopt al eb, de tonnen wijzen naar buiten en de Pollendam ligt al met zijn rug boven water. Dien houden we een heele poos aan onze rechter band, de steenblokken z|n ruig van mosselen en daar azen groote zilvermeeuwen op de bonte scholek sters, terwijl bovenop de lichtpalen de zwarte aalscholven zitten; mooie ornamentleke figu ren. Op de boot zelf is 't in den vacantletijd druk en levendig, meest allemaal badgasten, kampeerders en logeerders en studenten voor Vlieland en Terschelling, want't aantal bewonderaars van onze onver gelijkelijke mooie Noord zeeeilanden neemt ieder jaar toe. Elk eiland heef t iets bijzonders van 't groote, rijke Texel af tot het kleine, ieder jaar opnieuw verwoeste Rottum toe en Terschelling blinkt alweer uit boven alle. En wie er van genieten wil, moet houden van de zon en de ruimte, evengoed als van buien en noordwesterstormen, van stranden en duinen, de wilde vogels en ook wat weten van de fijne wonderschoonebloempjes, die nergers zoo goed gedijen als daar, op honderd pas van de branding, in de beschut ting van een zandrichel. Nu zijn we de Pollendam al lang voorbij en krijgen nu rechts de drie kapen van het legendarische eilandje Griend, eigenlijk niets anders dan de vlakke top van een groote slijk en zandbank. Er is een strand van zand en schelpen, dat blinkt helder wit in de zomerzon en daarboven komt een streep van frisch groen, want het gras groeit er dik en welig. Bij een van de kapen staat de bewakershut, het eiland is thans een bezitting van de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten en een sanctuarlum voor een zeezwaluw die langs de kusten van de Noordzee slechts hier en daar een broedplaats heeft. Eind Juli is het eiland brj een springvloed overstroomd, maar gelukkig niet heelemaal ; de noordoost wat de regeeringen doen, vooral wat de regeeringen in oorlogstijd doen, allerminst de uitdrukking is van het beste wat er leeft in de volken; terwijl men op dergelijke internationale bijeenkomsten Inderdaad met het beste wél in aanraking komt. Wij zijn dan ook door onze Engelsche vrienden ontvangen op een wijze, die boven allen lof verheven is; wij hebben te Londen niet alleen heel leerzame maar ook heel prettige dagen doorgebracht; de neutralen hebben meer reden gehad zich af te vragen of hun niet te veel dan op hun wel ge noeg eer werd betoond. Overal hadden zij de eereplaats, en in deze omgeving heb ik niets dan goeds over Holland gehoord. Er zijn toch waarlijk nog wel andere dingen waardoor een land zich kan laten respec teeren dan door geweld van wapenen. En Holland wordt gerespecteerd door de besten in andere landen. Ik zal hier niet uitwijden over al de on derwerpen die te Londen ter sprake kwamen: Ik wil alleen een paar van de interessantste momenten met een enkel woord memoreeren. Naast de altijd welsprekende Madame Avril de SteCrolx, was misschien wel de grootste belangstelling voor mrs. Fawcett, de sym pathieke 72-jarige kiesrecht-veteraan, het type van een lieve oude vrouw met haar eerlijke, lachende oogen, en de geestige rimpeltjes over het heele nog altijd frlssche gezichtje. Met onbetaalbaren humor vertelde zij van hare vele schermutselingen met Asquith en de elndelpe overwinning. Een van de belangrijkste onderwerpen die verder ter sprake kwamen was de natio naliteit der vrouw. Jarenlang is hier te lande zonder eenig resultaat bij de regeering aan gedrongen op wijziging van de ergerlijke wetsbepaling, krachtens welke de gehuwde vrouw gedwongen kan worden een natio naliteit aan te nemen, die zij niet wenscht: Mr. E. Fokker heeft aan het onderwerp een paar interessante brochures gewijd. Nu heeft de oorlog allerwegen de oogen geopend voor deze verwerpelijke bepaling, en schijnt er veel kans te zijn, dat zij in verscheiden landen gewijzigd wordt. En tenslotte de merkwaardige mededeelingen, die Mme. Avril, Lady Aberdeen, en Mrs. Corbet Ashbey ons deden over de ontvangst die haar te beurt gevallen was bij de Commissie voor den Volkerenbond uit de Vredesconferentie. Met gedelegeerden van de Internatlonal-Suff rage Alliance werden Lady Aberdeen en eenige andere gedele geerden van den I. C. W. door de heeren ontvangen, en het resultaat van deze ont vangst is zeer belangrijk geweest: tweeerlei Aoor de vrouwen zeer gewichtige-besluiten zijn door de conferentie genomen: dat in alle landen, waar een referendum over de nationaliteit van het volk zal worden ge houden, de vrouwen mee zullen stemmen; n: dat in alle besturende lichamen van den Volkerenbond vrouwen zullen kunnen zitting nemen! De Engelsche Vrouwenraad heeft aan stonds een zeer actieve propaganda op touw gezet, om als n der drie afgevaardigden naar den Algemeenen Raad van den Vol-' kerenbond een vrouw gekozen te krijgen. Namens den Volkerenbond werd aan de Vergadering te Londen ook voorgesteld of zij de instelling van een afzonderlijk bureau voor vrouwen-aangelegenheden wenschte; de meerderheid was daar echter tegen, in de meening dat dit «afbreuk zou doen aan de kans vrouwen afgevaardigden naast de mannen in de besturen gekozen te krijgen; men vreesde dat de vrouwen dan afgezonderd zouden blijven, inplaats van samen te kunnen werken met de mannen; de toestand dien men begeerde. E. C. v. DORP llllllllllllimillllMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIItllllllll Vliegen! i Lieve Kitly. Je vraagt mij, naar de nieuwste nieuwtjes uit ons Amsterdam. Welnu boven onze hoofden spelen zich de meest ongeloofelijkste punt, waar de vogels het dichtst huizen, is gespaard gebleven. Maar het neemt niet weg dat er duizende eieren en jongen zijn verongelukt, daarvan is een groot deel aangespoeld om Oost" op Terschelling en bij manden vol ingezameld voor varkensvoer. Nadat het water geweken was zij n'ver scheidene vogels een nieuw legsel begonnen en we zien nu over zee de groote woeste zeezwaluwen alweer vlijtig af en aan vliegen. 't Is te hopen, dat ze het er houden. Over het algemeen wordt het natuurmonument door de omwoners, zoowel Terschelllngers als Friezen gerespecteerd, en dat is een geweldige meevaller, gezien de omstandig* beid dat van oudsher de vogels en hun eieren als gereede buit werden beschouwd voor ieder, die er de hand naar kon uit steken. Maar een goed woord vindt toch altijd een goede plaats. Een bedrijvig tafereeltje volgt: de Vlielander motorboot is ons tegemoet gekomen en wisselt bagage en passagiers. Ook hebben we de vlet van het loodsschip langzQ gehad en nu draaien we langs zandbanken en het open Vlie het Schuilengat in. Reeds lang bewonderen we het nobele sillhouet van het Vlielander duin en voor ons uit den grooten geelgrfjzen Brandaris, dien we al meer en meer naderen, den Terschellinger vuurtoren. HQ staat daar met zijn groote vlaggestok als een grenadier met het geweer op den schouder, de groote wachter op Neerlandsbergen aan het aloude zeegat. Hij is goddank weer in functie en Kleeding van de Maand Teekening voor de Amsterdammer" van Hanna Lamberts De moderne Vliegpakken. tooneelen af. De vogels zullen eerlang hun vluchten moeten staken want de lucht gaat behooren aan den mensen. Zij is het veld van zijn vindingrijkheid, zijn proeven, zijn geestkracht die hem dwingen niet te rusten voordat hij de overwinning heeft behaald op de bovenaardsche natuurkrachten. In de lucht is 't rumoerig, daar snorren ratelend de motoren. Ze kondigen reeds van verre hun komst aan en brengen jong en oud in een zenuwachtige agitatie. Uaarzweeft het vliegtuig. Waar? Waar? Kijk daar komt het ? Wat een groot ding! Zeker de Italiaan! Nou dat kan je wel hooren. Zoo klinkt het telkens. Ieder wil van de trotsche luchtvaart genieten, wil den vliegenier vanaf omlaag bewonderen, zelfs toe wulven. Aan rustig werken valt niet te denken in dezen tijd. De hulsgenooten hebben het zich allen tot plicht gesteld een wakend oog in 't zeil te houden, en nauwelijks wordt het luchtgegons hoorbaar of men roept en schreeuwt en is niet eerder gerustgesteld voordat leder lid van 't gezin tuurt en tuurt om ten slotte den kleinen stip in 't luchtruim te ontdekken. Vooral op straat zijn onze oogen voortdurend op de lucht gericht. Men mag werkelijk blij zijn als die abnormale oogen wending niet eenig onverwacht verrassend ongeluk tengevolge heeft. Kitty je kent mijn man en zult je kunnen voorstellen, dat Karel, war's van al dat drukke gedoe, deze week tot mij zelde: Hoor eens Emmy, dat turen in de zonnige lucht ener veert je zeer, het zal je nog je oogen kosten. Hier heb je een schutbril, een groen-gele waarover Dr. Schouten laatst in De Amster dammer" schreef. Laten wij samen naar de Elta gaan. Je kunt daar dan zooveel vlieg tuigen zien als je wilt. Wat mij betreft, mag je zelf vliegen op n voorwaarde dat je dan in 't vervolg alle luchtreizigers in kalmen vrede hun bovenaardschen weg laat gaan en min iMMiniiiiiiiiiiiniruiMitmniiimmmmnniij<m!tmtHt!iiiii!ni als we nader komen zien we ook om en op het platform en boven op de lantaarnkap de vogelrekken, die hier sinds 1911 zijn aangebracht en het leven hebben gered van miliioenen vogels, die anders bezweken zouden zijn door hun angstige, nachtelijke rondvlucht onder de betoovering van de i onddraalende lichtbundels. De groote, tragische nachten vallen pas in October, maar reeds nu, in Juli en Augustus, zien we als de vier lichtwieken langs den donkere hemel draalen telkens iets er in blinken als een vuur dat plotseling opvlamt, dat is een vogel, die op zijn nachtelijke tocht door het licht is ge lokt. Soms raakt hij er weer uit en gaat verder, maar dikwijls blijven ze meevliegen, al rond en rond den toren tot ze niet meer kunnen en rust gaan zoeken op de gast vrije rekken. Maar wat ge thans daarvan ziet, is niets vergeleken bij de vierde week van October. Terschelling is voor het grootste gedeelte duin: staatsduin, vrij duin, iedermans duin. Een paar kleine stukjes vlak bij het dorp worden bewerkt als moestuintje of aard appelveld en er zijn uit den ouden tijd ook overblijfselen van bebosschlngs-pogin gen. Sommige valleien zijn geheel begroeid met een wonderschoone plant, die voor den Qstijd in Europa groeide, maar thans niet meer, en in het wild alleen gevonden wordt in Noord-Amerika. Het is de groote veenbes of cranberry, Vacinium macrocarpon. De groote, roode bessen worden thans inge zameld en uitgevoerd voor jamfabricage; West-Terschelling met den Brandaris. als een goede hulsvrouw rustig in de achter kamer je huiselijke bezigheden blijft ver richten al vliegen er ook honderd vliegers tegelijk boven onze stad. Je moet de mannen niet alles toegeven, dus grifweg beloven deed ik dit laatste dan ook niet. Maar het vliegen trekt mij machtig aan. Ach, Kitty, jij op je stille dorpje kent die vlieg-emoties niet, maar wij, Amsterdamsche vrouwen, willen allemaal de lucht in. Wat is nu ? 40 ? Eén avondblouse minder en je bent voor die uitgave verantwoord. Maud en Annie hebben ook al gevlogen en ze sparen op de hulshouding om't nog eens te doen. 't Moet gewoon zalig zijn! En bovendien ik voel het als een ver plichting. WfJ hebben nu medezeggingsschap in regeeringszaken en krijgen het kiesrecht. Als het luchtgebied bij de aarde wordt geannexeerd schijnt 't mi] als vrouw wenschelijk, er voor te zorgen dat er een vliegenierster in de Kamer komt. Kitty, je moet dus mede vliegen, 't Is plicht. Karel wil niet. Hij zegt dat hij zich zou compromitteeren in zaken als hij een ongeluk kreeg. Ik voel dat argument niet. Je komt dus hier. We laten dan eerst ons leven verzekeren, en bieden den aviateurpilote nog op den beganen grond bQ be houden landing een fijn dinertje aan, een klein souvenir zou mogelijk ook gepast zijn. Dan nemen wij flink wat bonbons mede, dat geeft stemming onderweg. Zeg zullen wij loopen"? Dat kost wel beduidend meer, doch Miss Hollander deed het ook en Fokker's vrouw loopt" ook steeds met hem mede. Men moet wat wagen als men iets bovenaardsch onderneemt. We zullen een Jagertje" kiezen, dat vliegtuig vliegt als een meeuw. De Vickers Vimy, de Handley Page en de Kangaroo zijn zoo on vrouwelijk, 'oo zwaar. Maar na de kleeding Dat is 't meest bezwarende van de gansche vliegtocht. Je ziet er n.l. zoo akelig ongracieus in uit. Het beste is om zelf niet in de spiegel te zien. De vraag rijst anders een moment op, of je je zelfs aan de gevederde luchtbewoners als vrouw zómag vertoonen. Laat gerust je fijne gris-perle japonnetje, je slappe, groote bergere met de mosroosjes, je Irlande" parasol thuis. Ook je luchtige zomer-dessous kunnen geen dienst doen. Kijk je winterkleeren na en steek je in 't wol van je teenen tot je kin. Der vrouwen vormen zijn in 't luchtpak toch geheel ge nivelleerd. Ik zend je een krabbel van de meest modieuse pakken. Het Jagershuis stelt ze voor de vliegsters disponibel met en zonder bontvoering. Ze zijn geheel van goud bruin leder en sluiten om enkels, polsen en hals. Een mutsje van leer omgeeft het hoofd. Er zijn ook lange lederen mantels te krijgen, doch ik voor mij geef den voor keur aan een Adastra-combinationpak. Je kunt je dan netter bewegen als je't ongeluk hebt, omlaag te duikelen. Voor ongeveer .7200.- kan je zoo'n pak In je bezit hebben. Niet duur. Je wintermantel, met zijn suf aardsch bestaan, kostte meer. Omhoog zweven! Den hemel in! Hooger, steeds hooger, los van alle aardsch gedoe in sferen van reine lucht en zuivere klaar heid. Toekomstbeeld, wellicht van reiner menschen leven. Schrijf spoedig aan je EMMY. P.S. Meld mQ vooruit welke kleur van pak het voordeeligst staat bij je voetbekleeding. Er zijn acht kleuren te kiezen. Spoedig bericht, Dag! Dag! De Vrouw op het Arnhemsche Middenstands Congres Een gebeurtenis voor onze vrouwenbe weging, de verschijning van de vrouw op het van 16-19 Juni 1919 te Arnhem ge houden Middenstands Congres. De vrouw in den handel. Zou er, de tijden door, wel tlllllllllllllIlMimiIlIllinillllliniinillltltmmilUllllllllIIIIIIIIIIIIItllllllI het domein trekt er een aardige pacht van. Niemand weet hoe die veenbes of lepel tjeheide op Terschelling is gekomen, ze is er een vijftig jaar geleden door Holkema ontdekt en de Terschellingers hadden destijds geen besef van het mogelijk nut van die bessen, wel een bewijs, dat er van opzettelijke aanplant geen sprake is. Later is zij op verschillende plaatsen aangeplant en ze wordt zelfs aangeboden door deBoskooper kweekers. Maar de herkomst van die Ter schellingers blijft nog altijd een heel inte ressant botanisch vraagstuk, waar ik thans echter niet verder op kan ingaan. Een van de beroemdheden van Terschel ling is het Groene Strand, en strandweide aan de buitenzijde van de hooge Wes terduinen. Vroeger, als je dat Groene Strand Noordwaarts volgde kwam je terecht in een duinvallei, die naar het Zuiden open lag en bij zeer hooge stormvloeden ook nog wel zeewater naar binnen kreeg. De flora van de vlakte was ongelooflijk rijk en mooi, maar slechts weinigen hebben er volop van kunnen genieten, want het staatsboschbeheer zag hier gelegenheid voor bouwland en weide en heeft er inderdaad een zeer verdienstelijke ontginning van ge maakt. Nu houd ik als elk braaf Neder lander ontzaglijk veel van landaanwinning en ontginningen, doch dit geval heb ik toch met leede oogen aangezien. Gelukkig strekt de vallei zich nog verder uit, altijd vlak achter de uiterste duinrichel en hoewel het stuk, waar af en toe de zee placht te komen, en dat juist daardoor zoo interessant was, nu voor de studie is verloren gegaan, is er nog heel wat moois overgebleven. Hoe het komt, dat de laatste duinvalleien naar den zeekant zooveel rijker zijn dan de meer binnenwaarts liggende, weet ik niet. 't Is hoogstwaarschijnlijk een kwestie van jeugd en ook van hoogte en vochtigheid, misschien steekt er nog veel meer achter, maar een feit is het, dat alle natuurvrinden op die valleitjes volmaakt verslingerd zijn. In Augustus zijn ze op hun mooist, dan bloeit er in overvloed de Parnassia met zijn juweelachtige nectariën, het Wintergroen met zijn rechte trossen van s root e roomkleurige of spierwitte uiterst welriekende bloempjes, de Moeras-wespenorchis met bloemen, wel kleiner, maar even mooi als i je mooiste Kas-orchideeën. Vroeger in 't jaar hebben er allerlei andere orchideeën gebloeid in tal van nog onvoldoend bekende verscheidenheden en ook de kleine Siurmia, een vreemd bleekgroen orchideetje, dat typisch is voor de allerrijkste venen en een energieker, stoerer, vasthoudender en standboudender element in de vrouwen beweging zijn geweest? Wie kent ze niet in de eigen omgeving, die vrouwen van durf en ondernemingsgeest, die moedig stand hielden in den vaak ongelijken strijd tegen der mannen-meerderheid? Vanwaar dan dat achterblijven in een beweging, gelijk die van onzen oplevenden middenstand? Waarom geven,om slechts enkelen te noemen,. de honderden zelfstandige modisten, hoofden van zaken, zich niet unaniem in deze bewe ging? Onze tijd staat in het teeken der orga nisatie. Niet om daardoor materieel sterker te worden, ook al zou zulks, waar noodig, een gevolg zijn. Doel is het geenszins. Doel is de geestelijke verheffing, het zich van men schen waarde bewust worden. Het niet voortle ven in den zorg en sleurgang. Zou het achter blijven een gevolg zijn van de schuwheid der mannen ? Omdat ook zij schoorvoetend zich samenbonden in een moderner geest dan die der antieke kluizenaars-atmosfeer? Vermoe delijk wel. Nu echter de eerste vrouwen op het, tot dusverre uitsluitend uit mannen, be staande congres zijn verschenen, zal de ont waking wel komen. Dat congres waarop professor van Embden uit Amsterdam zijn magistrale rede hield over de noodzake lijkheid van bestaan eener ekonomische middenklasse, was wel het meest gewenschte voor der vrouwen aanwezigheid. Het begon al, met haar optreden, in de ontvangstzaal van Musis, waar zij ons de stedelijke kleuren op de borst spelde. Ten stadhulze volgden ze ons, bij de officieele taptoe. In de openingsrede herdacht voorzitter Koppel, onder algemeene instem ming, de blijde gebeurtenis: de vrouw ten congresse. Op Sonsbeek Ijverden zij, als naar gewoonte, in haar vrouwelijke meerderheldssfeer: het terrein der filantropie... Geen handiger collectante voor on&Meeuwsenfonds dan zij. Zij voor wie, zeer eigen aardig, juist dit fonds goede vruchten af werpen kan als zij, als weduwe, handelaar ster worden moet... Het hoogtepunt van het optreden der vrouw ten congresse, kwam echter op den avond van den twee den dag. Zeker ook in de Cabaret-gezelligheid, bij een strijkje, en bij den dans, maar toch in hoogeren zin, toen aan het diner, het o/ficiëele, waaraan de autoriteiten deelnamen, de vrouw sprak.. Het was in die oogenblikken van plakken", waarover jonkheer Rappard.aan het vrouwenfeesteten, op Zeerust, op den Vrouwendag, had her innerd. Toen sprak hij immers het beroemde woord tot zone zeer geliefde mede-kiesge rechtigden... Daarna had wederom een vrouw den moed om, bescheiden maar flink, haar stem te verheffen. Het tafelrumoer verstomde. Mr. Fock, de voorzitter onzer Tweede Kamer, had getoost op zijn meesterlijke wijze, ge toost op de vrouw .. De heer Das, bondspenningmeester, ou-bollige forsch-gespierde Utrechtsche zakenman, had het met een guitigheidje onderlijnd.. Toen sprak de eerste middenstandsvrouw: eenvoudig, flink, pakkend. Wij voelden allen het moment. De muziek speelde het: zij leve hoog l Zij dit zoo! Zoo kome er spoedig in den Bond van 40000 mannen, een krachtige, fiere vrouwenkern... Hier kan de vrouw naast den man, strij den. Het is noodig, want in dezen, in elk opzicht, harden tijd, strijden velen een moeiüjken strijd Hen te steunen en te schra gen, te bemoedigen, en te sterken is de allereerste mooie taak. Komt vrouwen uit den middenstand! Gordt u aan: J. N. J. D E B O O IJ :: VERHUIZEN :: MEUBELS BEWAREN E. J. VflN SCHflICK BOOTHSTRflflT UTRECHT itiiimniuntiiniiiiiiiitiiiiiikiiiiittimiiiiiiimiiitiiimiiiiiiittiiiiiiiliitiii valleien. Deze Sturmla wordt al zeldzamer en zeldzamer, staat hier in de Terschelllnger vallei nog zoo overvloedig en krachtig, dat we er zijn eigenschappen kunnen bestudeeren. Om te weten, wat een plant werkelijk Is moet ze in haar fleur gezien worden en juist in deze soort van duinvalleien vinden tal van de allermooiste en merkwaardigste planten hun optimum van wasdom. Daar zij n ook riet en biezen en zeggen van allerlei sport; wie hier de mooie gele zegge ziet krijgt stellig lust, om dat be rucht geslacht eens nader te bestudeeren. Maar nu zien we weer bleekroode bloemtrossen van geurige Gymnadenia en het duister blauw van gentlaantjes, niet de groote klokjesgentiaan, die hier ook wel in de duinpannen groeit, maar de kleinere veld-gentiaan, die al veel zeldzamer moet heelen. Maar hier tiert die bloem zoo, dat ze allerlei speelsche afwijkingen vertoont en er zijn er ook met spierwitte bloemen, evengoed als we albino's vinden van ver schillende orchideeën. Ook het riet haalt hier allerlei kuren uit en als we morgen alweer niet verder moesten naar Ameland, dan zou ik weer den heelen dag hierheen gaan om te zwelgen in den rijkdom van het duinvalleitje aan de zee. Veertig jaar ge leden waren er in 't Hollandsen duin ook een paar dergelijke plekjes, maar daar is haast niets van over. Op de eilanden zijn ze ech ter nog te vinden en wellicht nergens zoo mooi als juist hier, onder de schaduw van den Brandaris. En als je er even tegen het buitenduin opklautert dan staar je op blin kend wit zand met Ijle helm, de groote verlaten Noordvaarder en de blauwe, harde Noordzee. Naar binnen zijn de duinen wat hooger en daarachter licht weer een vallei met een groot moeras en daarop volgen weer ontginningen: gele luplne, ziekelijke elzen, haver, gras en rijen van kleine dennetjes, sommige op de plaats, waar eens het zomerroosje bloeide, ook een der bota nische wonderen van dit eiland. De vraag mag gesteld worden, in hoever duinontginning wenschelijk en gewettigd is, vooral in het S:aatsdomrin. Er is veel goeds door tot stand gekomen, maar mijns inziens dient er ernstig voor worden gewaakt dat wij, vooral op de Noordzee-eilanden bijtijds uitmaken wat in het belang van wetenschap en schoonheid buiten de ontginning moet worden gehouden. Juist in dezen nucnteren, ernstigen tijd. Er moet voor onze kinds kinderen ook nog verheugenis blijven. JAC, P. T HIJS S E

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl