Historisch Archief 1877-1940
16 Aug. '19. No. 2199
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Een
bijeenkomst van leden van den
Internationalen Vrouwenraad
(l. C. W.) te Londen.
II
Zoodra de wapenstilstand gesloten was,
Is Lady Aberdeen begonnen, bet opnieuw
samenkomen van den I. C. W. voor te be
reiden. Volgens een te Rome genomen besluit
had die samenkomst moeten plaats vinden,
in dit jaar, te Chrlstlanla. Dat plan uit te
voeren was natuurlijk een onmogelijkheid.
Niet alleen ontbrak de tijd ter voorbereiding,
maar ook zou een samenkomst, nu van
sommige zijden de hartstochten nog zoo
weinig gedoofd zijn, zeker meer kwaad dan
goed hebben gedaan. En zoo heeft Lady
Aberdeen naar het middel gegrepen dat in
meer internationale vereenigingen is toege
past; op hare instigatie heeft de Engelsche
Vrouwenraad gedelegeerden van de gealli
eerde, geassocieerde en neutrale mogend
heden ultgenoodigd tot een voorloopige en
informeele bijeenkomst te Londen, echter
met de uitdrukkelijke mededeeling, dat
de bedoeling was, voorbereidingen te
treffen voor een samenkomst van afge
vaardigden van alle landen te Christiania
in 1920. Aan de uitnoodiging in dezen
vorm konden ook de neutralen met goed
geweten voldoen; en hebben dan ook de
meeste neutralen voldaan: (veel neutralen
waren er nu eenmaal niet meer op de we
reld I) in Londen waren, behalve afgevaar
digden van Frankrijk België, Canada,
ZuidAfrika, Australië, Servië en Japan, de
gedelegeerden van Denemarken, Zwitserland,
IJsland (deze gedelegeerde was op een
trawier gearriveerd, en had een zeereis van
8 dagen achter den rug toen zij voet aan
wal zette I), en Nederland (nl. rnej. Johanna
Naber en freule mr. B. Elias. Verder waren er
de zoogenaamde I. C. W. officers" met
uitzondering van degenen, die onderdanen
van de centrale landen zijn.
Ik geloof dat het bijwonen der bijeenkomst
aan ieder onzer een gevoel van groote vol
doening geschonken heeft. Het was een soort
van groote repetitie voor de algemeene
bijeenkomst, een oefening in zelf beheersching,
die zonder twijfel zal blijken van groot nut te
zijn geweest. En wanneer de absoluut neutrale
toon geen oogenbllk verstoord is geweest,
daa was dat wel in de eerste plaats aan
twee omstandigheden te danken: aan de
aanwezigheid van een leidster als Lady
Aberdeen, die een heilramen invloed op
den geest van iedere vergadering uitoefent;
maar daarnaast ook en het is van veel
gewicht daar hier te lande op te wijzen
aan de aanwezigheid der neutralen. Er is
meer dan n oogenblik geweest, waarop ik
voelde, dat die aanwezigheid er in sterke
mate toe meewerkte, te verhinderen, dat het
samenzijn ontaardde in een inter-geallieerd
en geassocieerd onderonsje.
En ik zou ieder Nederlander die voor de
inderdaad moeilijke keus komt te staan,
of hq deel zal nemen aan dergelijke bijeen
komsten van neutralen en geassocieerden
of uit een zeer natuurlijk gevoel van
rechtvaardigheid weigeren; ik zou leder
willen toeroepen: gal Door uw houding
kunt gQ uwe afkeuring van al wat onedel
moedig is duidelijk genoeg toonen: maar
wie zich onthoudt, kan geen Invloed uit
oefenen; en door uwe aanwezigheid kunt
gij een grooten invloed ten goede uitoefenen.
En dan late men zich niet weerhouden
door vrees, dat aan ons kleine land geen
plaats zal worden gegeven in overeen
stemming met onze waardigheid en ons
zelfrespect. De behandeling die wij van de
groote mogendheden meer dan eens hebben
ondervonden, zou aanleiding kunnen geven
tot die vrees, maar dan bedenke men, dat
OP DE EILANDEN
I
Zoodra de boot de bazaltwoestijn van de
Harlinger haven verlaten heeft, wordt het
al aardig. De blonde Waddenzee ligt wijd
voor ons, met hier en daar een enkel zeil;
de gezichteinder meestal flauw en ondui
delijk. Er loopt al eb, de tonnen wijzen
naar buiten en de Pollendam ligt al met
zijn rug boven water. Dien houden we een
heele poos aan onze rechter band, de
steenblokken z|n ruig van mosselen en daar azen
groote zilvermeeuwen op de bonte scholek
sters, terwijl bovenop de lichtpalen de zwarte
aalscholven zitten; mooie ornamentleke figu
ren. Op de boot zelf is 't in den
vacantletijd druk en levendig, meest allemaal
badgasten, kampeerders en logeerders en
studenten voor Vlieland en Terschelling,
want't aantal bewonderaars van onze onver
gelijkelijke mooie Noord zeeeilanden neemt
ieder jaar toe. Elk eiland heef t iets bijzonders
van 't groote, rijke Texel af tot het kleine,
ieder jaar opnieuw verwoeste Rottum toe
en Terschelling blinkt alweer uit boven alle.
En wie er van genieten wil, moet houden
van de zon en de ruimte, evengoed als van
buien en noordwesterstormen, van stranden
en duinen, de wilde vogels en ook wat
weten van de fijne wonderschoonebloempjes,
die nergers zoo goed gedijen als daar, op
honderd pas van de branding, in de beschut
ting van een zandrichel.
Nu zijn we de Pollendam al lang voorbij
en krijgen nu rechts de drie kapen van het
legendarische eilandje Griend, eigenlijk niets
anders dan de vlakke top van een groote
slijk en zandbank. Er is een strand van zand
en schelpen, dat blinkt helder wit in de
zomerzon en daarboven komt een streep
van frisch groen, want het gras groeit er
dik en welig. Bij een van de kapen staat
de bewakershut, het eiland is thans een
bezitting van de Vereeniging tot Behoud
van Natuurmonumenten en een sanctuarlum
voor een zeezwaluw die langs de kusten
van de Noordzee slechts hier en daar
een broedplaats heeft. Eind Juli is het eiland
brj een springvloed overstroomd, maar
gelukkig niet heelemaal ; de noordoost
wat de regeeringen doen, vooral wat de
regeeringen in oorlogstijd doen, allerminst
de uitdrukking is van het beste wat er leeft
in de volken; terwijl men op dergelijke
internationale bijeenkomsten Inderdaad met
het beste wél in aanraking komt.
Wij zijn dan ook door onze Engelsche
vrienden ontvangen op een wijze, die boven
allen lof verheven is; wij hebben te Londen
niet alleen heel leerzame maar ook heel
prettige dagen doorgebracht; de neutralen
hebben meer reden gehad zich af te vragen
of hun niet te veel dan op hun wel ge
noeg eer werd betoond. Overal hadden zij
de eereplaats, en in deze omgeving heb ik
niets dan goeds over Holland gehoord. Er
zijn toch waarlijk nog wel andere dingen
waardoor een land zich kan laten respec
teeren dan door geweld van wapenen. En
Holland wordt gerespecteerd door de
besten in andere landen.
Ik zal hier niet uitwijden over al de on
derwerpen die te Londen ter sprake kwamen:
Ik wil alleen een paar van de interessantste
momenten met een enkel woord memoreeren.
Naast de altijd welsprekende Madame Avril
de SteCrolx, was misschien wel de grootste
belangstelling voor mrs. Fawcett, de sym
pathieke 72-jarige kiesrecht-veteraan, het
type van een lieve oude vrouw met haar
eerlijke, lachende oogen, en de geestige
rimpeltjes over het heele nog altijd frlssche
gezichtje.
Met onbetaalbaren humor vertelde zij van
hare vele schermutselingen met Asquith
en de elndelpe overwinning.
Een van de belangrijkste onderwerpen
die verder ter sprake kwamen was de natio
naliteit der vrouw. Jarenlang is hier te lande
zonder eenig resultaat bij de regeering aan
gedrongen op wijziging van de ergerlijke
wetsbepaling, krachtens welke de gehuwde
vrouw gedwongen kan worden een natio
naliteit aan te nemen, die zij niet wenscht:
Mr. E. Fokker heeft aan het onderwerp een
paar interessante brochures gewijd. Nu heeft
de oorlog allerwegen de oogen geopend
voor deze verwerpelijke bepaling, en schijnt
er veel kans te zijn, dat zij in verscheiden
landen gewijzigd wordt.
En tenslotte de merkwaardige
mededeelingen, die Mme. Avril, Lady Aberdeen,
en Mrs. Corbet Ashbey ons deden over de
ontvangst die haar te beurt gevallen was
bij de Commissie voor den Volkerenbond
uit de Vredesconferentie. Met gedelegeerden
van de Internatlonal-Suff rage Alliance werden
Lady Aberdeen en eenige andere gedele
geerden van den I. C. W. door de heeren
ontvangen, en het resultaat van deze ont
vangst is zeer belangrijk geweest: tweeerlei
Aoor de vrouwen zeer gewichtige-besluiten
zijn door de conferentie genomen: dat in
alle landen, waar een referendum over de
nationaliteit van het volk zal worden ge
houden, de vrouwen mee zullen stemmen;
n: dat in alle besturende lichamen van den
Volkerenbond vrouwen zullen kunnen zitting
nemen!
De Engelsche Vrouwenraad heeft aan
stonds een zeer actieve propaganda op touw
gezet, om als n der drie afgevaardigden
naar den Algemeenen Raad van den Vol-'
kerenbond een vrouw gekozen te krijgen.
Namens den Volkerenbond werd aan de
Vergadering te Londen ook voorgesteld of
zij de instelling van een afzonderlijk bureau
voor vrouwen-aangelegenheden wenschte;
de meerderheid was daar echter tegen, in
de meening dat dit «afbreuk zou doen aan
de kans vrouwen afgevaardigden naast de
mannen in de besturen gekozen te krijgen;
men vreesde dat de vrouwen dan afgezonderd
zouden blijven, inplaats van samen te kunnen
werken met de mannen; de toestand dien
men begeerde. E. C. v. DORP
llllllllllllimillllMIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIItllllllll
Vliegen! i
Lieve Kitly.
Je vraagt mij, naar de nieuwste nieuwtjes
uit ons Amsterdam. Welnu boven onze
hoofden spelen zich de meest ongeloofelijkste
punt, waar de vogels het dichtst huizen,
is gespaard gebleven. Maar het neemt niet
weg dat er duizende eieren en jongen zijn
verongelukt, daarvan is een groot deel
aangespoeld om Oost" op Terschelling en
bij manden vol ingezameld voor
varkensvoer. Nadat het water geweken was zij n'ver
scheidene vogels een nieuw legsel begonnen
en we zien nu over zee de groote woeste
zeezwaluwen alweer vlijtig af en aan vliegen.
't Is te hopen, dat ze het er houden. Over
het algemeen wordt het natuurmonument
door de omwoners, zoowel Terschelllngers
als Friezen gerespecteerd, en dat is een
geweldige meevaller, gezien de omstandig*
beid dat van oudsher de vogels en hun
eieren als gereede buit werden beschouwd
voor ieder, die er de hand naar kon uit
steken. Maar een goed woord vindt toch
altijd een goede plaats.
Een bedrijvig tafereeltje volgt: de
Vlielander motorboot is ons tegemoet gekomen
en wisselt bagage en passagiers. Ook hebben
we de vlet van het loodsschip langzQ gehad en
nu draaien we langs zandbanken en het open
Vlie het Schuilengat in.
Reeds lang bewonderen we het nobele
sillhouet van het Vlielander duin en voor
ons uit den grooten geelgrfjzen Brandaris,
dien we al meer en meer naderen, den
Terschellinger vuurtoren. HQ staat daar met
zijn groote vlaggestok als een grenadier
met het geweer op den schouder, de groote
wachter op Neerlandsbergen aan het aloude
zeegat. Hij is goddank weer in functie en
Kleeding van de Maand
Teekening voor de Amsterdammer"
van Hanna Lamberts
De moderne Vliegpakken.
tooneelen af. De vogels zullen eerlang hun
vluchten moeten staken want de lucht gaat
behooren aan den mensen. Zij is het veld
van zijn vindingrijkheid, zijn proeven, zijn
geestkracht die hem dwingen niet te rusten
voordat hij de overwinning heeft behaald op
de bovenaardsche natuurkrachten.
In de lucht is 't rumoerig, daar snorren
ratelend de motoren. Ze kondigen reeds van
verre hun komst aan en brengen jong en
oud in een zenuwachtige agitatie. Uaarzweeft
het vliegtuig. Waar? Waar? Kijk daar komt
het ? Wat een groot ding! Zeker de Italiaan!
Nou dat kan je wel hooren. Zoo klinkt het
telkens. Ieder wil van de trotsche luchtvaart
genieten, wil den vliegenier vanaf omlaag
bewonderen, zelfs toe wulven.
Aan rustig werken valt niet te denken in
dezen tijd. De hulsgenooten hebben het zich
allen tot plicht gesteld een wakend oog in
't zeil te houden, en nauwelijks wordt het
luchtgegons hoorbaar of men roept en
schreeuwt en is niet eerder gerustgesteld
voordat leder lid van 't gezin tuurt en tuurt
om ten slotte den kleinen stip in 't luchtruim
te ontdekken. Vooral op straat zijn onze oogen
voortdurend op de lucht gericht. Men mag
werkelijk blij zijn als die abnormale oogen
wending niet eenig onverwacht verrassend
ongeluk tengevolge heeft.
Kitty je kent mijn man en zult je kunnen
voorstellen, dat Karel, war's van al dat drukke
gedoe, deze week tot mij zelde: Hoor eens
Emmy, dat turen in de zonnige lucht ener
veert je zeer, het zal je nog je oogen kosten.
Hier heb je een schutbril, een groen-gele
waarover Dr. Schouten laatst in De Amster
dammer" schreef. Laten wij samen naar de
Elta gaan. Je kunt daar dan zooveel vlieg
tuigen zien als je wilt. Wat mij betreft, mag
je zelf vliegen op n voorwaarde dat je dan
in 't vervolg alle luchtreizigers in kalmen
vrede hun bovenaardschen weg laat gaan en
min iMMiniiiiiiiiiiiniruiMitmniiimmmmnniij<m!tmtHt!iiiii!ni
als we nader komen zien we ook om en
op het platform en boven op de lantaarnkap
de vogelrekken, die hier sinds 1911 zijn
aangebracht en het leven hebben gered van
miliioenen vogels, die anders bezweken
zouden zijn door hun angstige, nachtelijke
rondvlucht onder de betoovering van de i
onddraalende lichtbundels. De groote, tragische
nachten vallen pas in October, maar reeds
nu, in Juli en Augustus, zien we als de vier
lichtwieken langs den donkere hemel draalen
telkens iets er in blinken als een vuur dat
plotseling opvlamt, dat is een vogel, die op
zijn nachtelijke tocht door het licht is ge
lokt. Soms raakt hij er weer uit en gaat
verder, maar dikwijls blijven ze meevliegen,
al rond en rond den toren tot ze niet meer
kunnen en rust gaan zoeken op de gast
vrije rekken. Maar wat ge thans daarvan
ziet, is niets vergeleken bij de vierde week
van October.
Terschelling is voor het grootste gedeelte
duin: staatsduin, vrij duin, iedermans duin.
Een paar kleine stukjes vlak bij het dorp
worden bewerkt als moestuintje of aard
appelveld en er zijn uit den ouden tijd
ook overblijfselen van bebosschlngs-pogin
gen. Sommige valleien zijn geheel begroeid
met een wonderschoone plant, die voor den
Qstijd in Europa groeide, maar thans niet
meer, en in het wild alleen gevonden wordt
in Noord-Amerika. Het is de groote veenbes
of cranberry, Vacinium macrocarpon. De
groote, roode bessen worden thans inge
zameld en uitgevoerd voor jamfabricage;
West-Terschelling met den Brandaris.
als een goede hulsvrouw rustig in de achter
kamer je huiselijke bezigheden blijft ver
richten al vliegen er ook honderd vliegers
tegelijk boven onze stad.
Je moet de mannen niet alles toegeven,
dus grifweg beloven deed ik dit laatste dan
ook niet. Maar het vliegen trekt mij machtig
aan. Ach, Kitty, jij op je stille dorpje kent
die vlieg-emoties niet, maar wij,
Amsterdamsche vrouwen, willen allemaal de lucht in.
Wat is nu ? 40 ? Eén avondblouse minder
en je bent voor die uitgave verantwoord.
Maud en Annie hebben ook al gevlogen en
ze sparen op de hulshouding om't nog eens
te doen. 't Moet gewoon zalig zijn!
En bovendien ik voel het als een ver
plichting. WfJ hebben nu
medezeggingsschap in regeeringszaken en krijgen het
kiesrecht. Als het luchtgebied bij de aarde
wordt geannexeerd schijnt 't mi] als vrouw
wenschelijk, er voor te zorgen dat er een
vliegenierster in de Kamer komt.
Kitty, je moet dus mede vliegen, 't Is
plicht. Karel wil niet. Hij zegt dat hij zich
zou compromitteeren in zaken als hij een
ongeluk kreeg. Ik voel dat argument niet.
Je komt dus hier. We laten dan eerst ons
leven verzekeren, en bieden den
aviateurpilote nog op den beganen grond bQ be
houden landing een fijn dinertje aan, een
klein souvenir zou mogelijk ook gepast zijn.
Dan nemen wij flink wat bonbons mede,
dat geeft stemming onderweg.
Zeg zullen wij loopen"? Dat kost wel
beduidend meer, doch Miss Hollander deed
het ook en Fokker's vrouw loopt" ook
steeds met hem mede. Men moet wat wagen
als men iets bovenaardsch onderneemt. We
zullen een Jagertje" kiezen, dat vliegtuig
vliegt als een meeuw. De Vickers Vimy, de
Handley Page en de Kangaroo zijn zoo on
vrouwelijk, 'oo zwaar.
Maar na de kleeding Dat is 't meest
bezwarende van de gansche vliegtocht. Je
ziet er n.l. zoo akelig ongracieus in uit.
Het beste is om zelf niet in de spiegel te
zien. De vraag rijst anders een moment op,
of je je zelfs aan de gevederde
luchtbewoners als vrouw zómag vertoonen.
Laat gerust je fijne gris-perle japonnetje,
je slappe, groote bergere met de mosroosjes,
je Irlande" parasol thuis. Ook je luchtige
zomer-dessous kunnen geen dienst doen.
Kijk je winterkleeren na en steek je in 't
wol van je teenen tot je kin. Der vrouwen
vormen zijn in 't luchtpak toch geheel ge
nivelleerd. Ik zend je een krabbel van de
meest modieuse pakken. Het Jagershuis stelt
ze voor de vliegsters disponibel met en
zonder bontvoering. Ze zijn geheel van goud
bruin leder en sluiten om enkels, polsen en
hals. Een mutsje van leer omgeeft het hoofd.
Er zijn ook lange lederen mantels te
krijgen, doch ik voor mij geef den voor
keur aan een Adastra-combinationpak. Je
kunt je dan netter bewegen als je't ongeluk
hebt, omlaag te duikelen. Voor ongeveer
.7200.- kan je zoo'n pak In je bezit hebben.
Niet duur. Je wintermantel, met zijn suf
aardsch bestaan, kostte meer.
Omhoog zweven! Den hemel in! Hooger,
steeds hooger, los van alle aardsch gedoe
in sferen van reine lucht en zuivere klaar
heid. Toekomstbeeld, wellicht van reiner
menschen leven.
Schrijf spoedig aan
je EMMY.
P.S. Meld mQ vooruit welke kleur van
pak het voordeeligst staat bij je
voetbekleeding. Er zijn acht kleuren te kiezen.
Spoedig bericht,
Dag! Dag!
De Vrouw op het Arnhemsche
Middenstands Congres
Een gebeurtenis voor onze vrouwenbe
weging, de verschijning van de vrouw op
het van 16-19 Juni 1919 te Arnhem ge
houden Middenstands Congres. De vrouw
in den handel. Zou er, de tijden door, wel
tlllllllllllllIlMimiIlIllinillllliniinillltltmmilUllllllllIIIIIIIIIIIIItllllllI
het domein trekt er een aardige pacht van.
Niemand weet hoe die veenbes of lepel
tjeheide op Terschelling is gekomen, ze is er
een vijftig jaar geleden door Holkema ontdekt
en de Terschellingers hadden destijds geen
besef van het mogelijk nut van die bessen,
wel een bewijs, dat er van opzettelijke
aanplant geen sprake is. Later is zij op
verschillende plaatsen aangeplant en ze
wordt zelfs aangeboden door deBoskooper
kweekers. Maar de herkomst van die Ter
schellingers blijft nog altijd een heel inte
ressant botanisch vraagstuk, waar ik thans
echter niet verder op kan ingaan.
Een van de beroemdheden van Terschel
ling is het Groene Strand, en strandweide
aan de buitenzijde van de hooge Wes
terduinen. Vroeger, als je dat Groene
Strand Noordwaarts volgde kwam je
terecht in een duinvallei, die naar het Zuiden
open lag en bij zeer hooge stormvloeden
ook nog wel zeewater naar binnen kreeg.
De flora van de vlakte was ongelooflijk
rijk en mooi, maar slechts weinigen hebben
er volop van kunnen genieten, want het
staatsboschbeheer zag hier gelegenheid voor
bouwland en weide en heeft er inderdaad
een zeer verdienstelijke ontginning van ge
maakt. Nu houd ik als elk braaf Neder
lander ontzaglijk veel van landaanwinning
en ontginningen, doch dit geval heb ik toch
met leede oogen aangezien. Gelukkig strekt
de vallei zich nog verder uit, altijd vlak
achter de uiterste duinrichel en hoewel het
stuk, waar af en toe de zee placht te komen,
en dat juist daardoor zoo interessant was,
nu voor de studie is verloren gegaan, is er
nog heel wat moois overgebleven. Hoe het
komt, dat de laatste duinvalleien naar den
zeekant zooveel rijker zijn dan de meer
binnenwaarts liggende, weet ik niet. 't Is
hoogstwaarschijnlijk een kwestie van jeugd
en ook van hoogte en vochtigheid, misschien
steekt er nog veel meer achter, maar een
feit is het, dat alle natuurvrinden op die
valleitjes volmaakt verslingerd zijn.
In Augustus zijn ze op hun mooist, dan
bloeit er in overvloed de Parnassia met zijn
juweelachtige nectariën, het Wintergroen
met zijn rechte trossen van s root e
roomkleurige of spierwitte uiterst welriekende
bloempjes, de Moeras-wespenorchis met
bloemen, wel kleiner, maar even mooi als i
je mooiste Kas-orchideeën. Vroeger in 't jaar
hebben er allerlei andere orchideeën
gebloeid in tal van nog onvoldoend bekende
verscheidenheden en ook de kleine Siurmia,
een vreemd bleekgroen orchideetje, dat
typisch is voor de allerrijkste venen en
een energieker, stoerer, vasthoudender en
standboudender element in de vrouwen
beweging zijn geweest? Wie kent ze niet
in de eigen omgeving, die vrouwen van
durf en ondernemingsgeest, die moedig
stand hielden in den vaak ongelijken strijd
tegen der mannen-meerderheid? Vanwaar
dan dat achterblijven in een beweging,
gelijk die van onzen oplevenden middenstand?
Waarom geven,om slechts enkelen te noemen,.
de honderden zelfstandige modisten, hoofden
van zaken, zich niet unaniem in deze bewe
ging? Onze tijd staat in het teeken der orga
nisatie. Niet om daardoor materieel sterker
te worden, ook al zou zulks, waar noodig,
een gevolg zijn. Doel is het geenszins. Doel is
de geestelijke verheffing, het zich van men
schen waarde bewust worden. Het niet voortle
ven in den zorg en sleurgang. Zou het achter
blijven een gevolg zijn van de schuwheid der
mannen ? Omdat ook zij schoorvoetend zich
samenbonden in een moderner geest dan die
der antieke kluizenaars-atmosfeer? Vermoe
delijk wel. Nu echter de eerste vrouwen op
het, tot dusverre uitsluitend uit mannen, be
staande congres zijn verschenen, zal de ont
waking wel komen. Dat congres waarop
professor van Embden uit Amsterdam zijn
magistrale rede hield over de noodzake
lijkheid van bestaan eener ekonomische
middenklasse, was wel het meest
gewenschte voor der vrouwen aanwezigheid.
Het begon al, met haar optreden, in de
ontvangstzaal van Musis, waar zij ons
de stedelijke kleuren op de borst spelde.
Ten stadhulze volgden ze ons, bij de
officieele taptoe. In de openingsrede herdacht
voorzitter Koppel, onder algemeene instem
ming, de blijde gebeurtenis: de vrouw ten
congresse. Op Sonsbeek Ijverden zij, als
naar gewoonte, in haar vrouwelijke
meerderheldssfeer: het terrein der filantropie...
Geen handiger collectante voor
on&Meeuwsenfonds dan zij. Zij voor wie, zeer eigen
aardig, juist dit fonds goede vruchten af
werpen kan als zij, als weduwe, handelaar
ster worden moet... Het hoogtepunt van
het optreden der vrouw ten congresse,
kwam echter op den avond van den twee
den dag. Zeker ook in de
Cabaret-gezelligheid, bij een strijkje, en bij den dans,
maar toch in hoogeren zin, toen aan het
diner, het o/ficiëele, waaraan de autoriteiten
deelnamen, de vrouw sprak.. Het was in
die oogenblikken van plakken", waarover
jonkheer Rappard.aan het vrouwenfeesteten,
op Zeerust, op den Vrouwendag, had her
innerd. Toen sprak hij immers het beroemde
woord tot zone zeer geliefde mede-kiesge
rechtigden... Daarna had wederom een vrouw
den moed om, bescheiden maar flink, haar
stem te verheffen. Het tafelrumoer verstomde.
Mr. Fock, de voorzitter onzer Tweede Kamer,
had getoost op zijn meesterlijke wijze, ge
toost op de vrouw .. De heer Das,
bondspenningmeester, ou-bollige forsch-gespierde
Utrechtsche zakenman, had het met een
guitigheidje onderlijnd.. Toen sprak de eerste
middenstandsvrouw: eenvoudig, flink,
pakkend. Wij voelden allen het moment. De
muziek speelde het: zij leve hoog l Zij
dit zoo! Zoo kome er spoedig in den Bond
van 40000 mannen, een krachtige, fiere
vrouwenkern...
Hier kan de vrouw naast den man, strij
den. Het is noodig, want in dezen, in elk
opzicht, harden tijd, strijden velen een
moeiüjken strijd Hen te steunen en te schra
gen, te bemoedigen, en te sterken is
de allereerste mooie taak. Komt vrouwen
uit den middenstand! Gordt u aan:
J. N. J. D E B O O IJ
:: VERHUIZEN ::
MEUBELS BEWAREN
E. J. VflN SCHflICK
BOOTHSTRflflT UTRECHT
itiiimniuntiiniiiiiiiitiiiiiikiiiiittimiiiiiiimiiitiiimiiiiiiittiiiiiiiliitiii
valleien. Deze Sturmla wordt al zeldzamer
en zeldzamer, staat hier in de Terschelllnger
vallei nog zoo overvloedig en krachtig, dat
we er zijn eigenschappen kunnen bestudeeren.
Om te weten, wat een plant werkelijk Is
moet ze in haar fleur gezien worden en
juist in deze soort van duinvalleien vinden
tal van de allermooiste en merkwaardigste
planten hun optimum van wasdom.
Daar zij n ook riet en biezen en zeggen
van allerlei sport; wie hier de mooie gele
zegge ziet krijgt stellig lust, om dat be
rucht geslacht eens nader te bestudeeren.
Maar nu zien we weer bleekroode
bloemtrossen van geurige Gymnadenia en het
duister blauw van gentlaantjes, niet de
groote klokjesgentiaan, die hier ook wel in
de duinpannen groeit, maar de kleinere
veld-gentiaan, die al veel zeldzamer moet
heelen. Maar hier tiert die bloem zoo, dat
ze allerlei speelsche afwijkingen vertoont
en er zijn er ook met spierwitte bloemen,
evengoed als we albino's vinden van ver
schillende orchideeën. Ook het riet haalt
hier allerlei kuren uit en als we morgen
alweer niet verder moesten naar Ameland,
dan zou ik weer den heelen dag hierheen
gaan om te zwelgen in den rijkdom van het
duinvalleitje aan de zee. Veertig jaar ge
leden waren er in 't Hollandsen duin ook een
paar dergelijke plekjes, maar daar is haast
niets van over. Op de eilanden zijn ze ech
ter nog te vinden en wellicht nergens zoo
mooi als juist hier, onder de schaduw van
den Brandaris. En als je er even tegen het
buitenduin opklautert dan staar je op blin
kend wit zand met Ijle helm, de groote
verlaten Noordvaarder en de blauwe, harde
Noordzee. Naar binnen zijn de duinen wat
hooger en daarachter licht weer een vallei
met een groot moeras en daarop volgen
weer ontginningen: gele luplne, ziekelijke
elzen, haver, gras en rijen van kleine
dennetjes, sommige op de plaats, waar eens
het zomerroosje bloeide, ook een der bota
nische wonderen van dit eiland.
De vraag mag gesteld worden, in hoever
duinontginning wenschelijk en gewettigd is,
vooral in het S:aatsdomrin. Er is veel goeds
door tot stand gekomen, maar mijns inziens
dient er ernstig voor worden gewaakt dat
wij, vooral op de Noordzee-eilanden bijtijds
uitmaken wat in het belang van wetenschap
en schoonheid buiten de ontginning moet
worden gehouden. Juist in dezen nucnteren,
ernstigen tijd. Er moet voor onze kinds
kinderen ook nog verheugenis blijven.
JAC, P. T HIJS S E