r 30 Aug. '19. - No. 2201 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 werkelijke waarde der spoorwegen kan geta xeerd worden. Op een punt wensen ik nog de aandacht te vestigen. Bij oppervlakkige lezing van het plan maakt het allicht den indruk, dat bfl aanneming daarvan, de dividenden beperkt zullen blflven tot 6 .pCt., ook van die maat schappijen, die thans meer betalen. Dit is echter niet het geval. Maatschappijen, wier kapitalisatie beneden de te fixeeren werke lijke waarde is, of die lage rente-dragende obligatieschulden hebben, zullen ook onder het nieuwe plan meer dan 6 pCt. kunnen uitkeeren, ofschoon zooals van algemeene bekendheid is er slechts zeer enkelen zijn, die in een zoodanigen gunstgen toestand verkeeren. J. D. SANTILHANO Op den Economischen Uitkijk De collectieve arbeidsovereenkomst het drukkersbedrijf. in De betreurenswaardige geschiedenis, voor gevallen met de collectieve arbeidsovereen komst in het drukkersbedrijf, heeft in den lande een zeer verklaarbare en gerecht vaardigde beweging gewekt. Men meende dat deze zeer ver doorgevoerde collectieve arbeidsregeling kon gelden als model voor vele andere; men verwachtte dat bedrlfsregelingen zich meer en meer in deze richting zouden ontwikkelen en dat in zoodanige ontwikkeling dan een zeer gewenschte op lossing zou worden gevonden van de velerlei moeilijke vraagstukken, die bij een vast legging van arbeidsvoorwaarden tusschen werkgevers en werknemers rijzen. Ik zal niet zeggen, dat al zulke verwachtingen nu |del zijn gebleken, maar ik moet wei zeggen, dat haar verwezenlijking verder af blijkt te zijn, dan vele overtuigde voorstanders van collectieve arbeidsovereenkomsten ten onzent hadden gemeend en gehoopt. De feiten behoef ik hier niet te herhalen; ik mag ze bekend onderstellen. Wat mij niet en niemand bekend is, dat is de loop, dien de feiten zullen nemen tusschen thans en het oogenbllk, waarop deze beschouwing zal verschijnen. Maar ik heb hier de ont wikkeling der feiten niet op den voet te volgen. Voor een algemeene beschouwing Is dat niet noodlg en voor een andere is hier geen plaats. Het kan er mij slechts om te doen zijn, de zaak hier van boven af", uit een ruim gezichtspunt, te bezien. Doet men dat, dan kan, dunkt mij, de alles overheerschende Indruk geen andere zijn dan deze: dat over het geheel onze vakbeweging niet zoo sterk is als zQ schijnt. Natuurlijk bedoel ik dan met het woord sterk" niet getalsterkte. Het is overbekend, dat onze arbeiders-vakbeweging in den loop der jaren, der latere jaren vooral, zich sterk in de breedte heeft uitgebreid. Maar ik denk aan uitbreiding in de diepte, aan innerlijke kracht. En voor wie nog noodlg had het te leeren, is nu wel gebleken dat aan die in nerlijke kracht nog heel veel ontbreekt. Want innerlijk krachtig is elke beweging, iedere organisatie slechts door tucht. En die bleek juist in de drukkersgezellen-organisatie afwezig. Want tucht beduidt dat de leden hun besturen volgen en dat, wanneer die leden daartoe niet bereid z|n, de besturen een beroep op de leden vergadering doen, om te onderzoeken of de meerderheid op hun zijde is en om de gevolgen van dat onderzoek ten volle te aanvaarden. Is zulke tucht altijd het onmisbaar cement van elke organisatie, zQ is dat vooral, wanneer namens déleden, met hun voorkennis en goedkeu ring, zulke belangrijke overeenkomsten en van zoo groote draagwijdte, aangaan als hier was gebeurd. Een verklaring is nog niet een rechtvaar diging. Er is, dunkt mij, voor het desorganisatorisch" optreden in casu wel een voor de hand liggende verklaring. Ik voor mij althans zoek haar in ons volkskarakter. Wfl zijn nu eenmaal geen volk, dat aan tucht hecht, voor tucht gevoelt. Men kan veilig zeggen: integendeel. Wij zijn een vrijgevochten" volk, dat afkeerig is eigenlijk van eiken band, ook van banden, die wij onszelven hebben aangelegd. Wfl weten wel en wfl gevoelen dat, gelijk ons Burgerlijk 111 '" " iiiiiinuiimii iiiiiiiiiii i Wetboek het uitdrukt, overeenkomsten bin dend zijn en partijen, die ze hebben aan gegaan, strekken tot wet. Maar het begrip wet" is ons hatelijk en dus ook de knel lende band van de gesloten overeenkomst. Zoolang het wederzijdsch contract voordeel oplevert, is het ons welkom en knelt de band niet, maar zoodra de verbintenis ons noopt iets na te laten, wat wij om welke reden dan ook graag zouden doen of iets te doen, wat wij liever zouden laten, dan werkt voor velen van ons volk de overwe ging, dat de gemaakte afspraak bindt, d. i. gebiedt en verbiedt, niet meer als een rem, die ons zou weerhouden. Dan hebben vele maling" aan het vodje papier, waarop namens hen hun bestuurders hun handteekening hebben gezet en volgen zij de in geving van hun vrijgevochten" gemoed.... Deze verklaring is geen rechtvaardiging. ZQ heeft zelfs dit troostelooze, dat zij de oorzaak zocht in een karakter-fout, in een fout van ons volkskarakter en men weet hoe moeilijk karakter-fouten, ook bij een volk, te verbeteren zijn. Andere volken geven ons hier een be schamend voorbeeld : het Duitsche en Engelsche. Ik meen, dat dit van de Fransche niet of althans slechts in veel geringer mate kan worden gezegd. Maar Duitschland kende reeds vele jaren vór den oorlog collectieve arbeidsovereenkomsten van zeker even wijde strekking als die in ons drukkersbedrijf. En hoewel ook daar zich wel eens conflicten hebben voorgedaan, geloof ik niet dat de geschiedenis van dit instituut ginds wijst op zoo ernstige inbreuken, als waarvan wij hier thans de getuigen zijn geweest. De Duitscher was door het militairisme nu eenmaal opgevoed in het begrip van de tucht; hij weet te gehoorzamen. En den Engelschman zit, gelijk men weet, de tucht in het bloed. In Engeland kende de vak beweging dan ook allerlei ver strekkende arbeidsregelingen, die over het geheel be hoorlijk en te goeder trouw werden nageleefd. Wij kunnen en móeten onze oogen niet sluiten voor het feit, dat dit bij ons anders is. De instelling der collectieve arbeids overeenkomsten hebben wij uit Duitschland en Engeland op onzen eigen bodem overgeplant, omdat wij terecht daarin zagen een vredes-lnstrument" op sociaal gebied. Er valt van die instelling veel hoewel niet louter goeds te zeggen. Mijn lezers her inneren zich wellicht, dat ik ten vorige jare in 4 nummers van .de Groene" vrij uit voerig over collectieve arbeidsovereenkom sten heb geschreven, ik heb er toen naar gestreefd, licht en schaduw naar billijkheid te doen uitkomen. Maar er is nu reden om te vragen, of wij, die instelliBg uit andere landen hier overplantend, daarbij niet ver geten hebben dat hetgeen ginds gunstig kan werken omdat de aard der instelling daar met het volkskarakter overeenkwam, hier wellicht niet gunstig werken zou, omdat ons volkskarakter zich verzetten zou tegen den soms kwellenden band, dien een col lectieve overeenkomst partijen aanlegt. Men kan deze vraag ook zoo stellen: hebben patroons en arbeiders in het druk kersbedrijf nietde spankracht der werknemers overschat ? Wanneer men een eenvoudige collectieve regeling maakt, zonder veel omhaal, en een der partijen verbreekt die tQsschentqds, dan is er natuurlijk ook wel in beginsel een betreurenswaardig feit ge beurd, maar de faeteekenis daarvan is geringer naar gelang de regeling In quaestie minder wfld om zich heen greep. Doch hier! Hier gold het een zeer velen en zeer veel om vattende regeling, die algemeen bekend was, waarover veel was gesproken en geschreven, een proeve van economische bedrijfsorga nisatie" Immers, waaraan hooge verwachtin gen werden vastgeknoopt. Is dit, achteraf bezien, niet te veel geweest voor de spankracht ? Toen men dit groote gebouw optrok, kon men toen hopen dat het onmisbaar fundament het gev«el voor tucht bij beide partyen voldoende stevig was? Hoe de zaak verder zal loopen, moeten wij afwachten. Maar in de feiten, die zich hebben voorgedaan, is iets zeer ontmoedigends gelegen. Voorbeelden wekken en leeringen trekken". Het kan niet anders, of dit ongelukkig voorbeeld zal wekken tot voorzichtigheid. Zoo onverklaarbaar zou het toch waarUk niet zfln, indien deze of gene patroonsvereenlging wat minder geestdriftig ging denken over de waarde van een col lectieve arbeidsovereenkomst als vredesinstrument" wanneer zij zich deze gerucht makende geschiedenis herinnert. Het is alles heel mooi en wel, te zeggen dat men voor drie of vflf jaar de arbeidsvoorwaarden zal vastleggen in een beide partijen bindende regeling en dat de patroons brj de bepaling daarvan dan tot verschillende concessies bereid moeten z{jn, omdat zij voor den geldigheidsduur der verbintenis dan ook af zijn van tusschentijds te stellen elschen... maar wanneer dan zoo iets blijkt als nu is gebleken, wat is dan eigenlijk de waarde van zoo'n contract? Moet men n les trekken uit deze ge schiedenis, dan zou men wenschen dat die les kon inhouden een middel tegen her haling daarvan. Maar zulk een les weet ik voor m? niet hieruit te halen. Althans niet een snel werkend middel. Zie ik de oorzaak juist in en ligt die inderdaad in ons volks karakter, dat van banden afkeerig is, welk ander middel Is er dan te vinden dan op voeding, die zich richten moet op wegneming van die karakterfout. Geen snel werkend middel zeker. Maar het eenlge, dat baten kan. Onzen arbeiders moet geleerd worden, dat de belofte bindt, dat het eens gegeven woord moet worden nagekomen, dat hun organisatie nooit sterk kan zijn zonder tucht en dat zij dus zlchzelven in hun eigen belang dit gevoel van tucht moeten eigen maken. Daartoe zullen zij, die dit beseffen, de elementen, wien dit besef vreemd is en vreemd blijft, moeten weren uit hun orga nisatie, die dan numeriek niet sterk zal zijn, maar innerlijk krachtig zal wezen als samen gesteld uit mannen, op wie men kan rekenen voor de nakoming van een overeenkomst. Gaat het dien kant niet uit, wil men ter wille van de groote cijfers allen bijeen houden ; begr^pt men in deze kringen niet de zoo sterk gebleken noodzaak van tucht en van opvoeding tot tucht; ja, dan kunnen wij steeds herhalingen verwachten, maar dan zal ten slotte de collectieve arbeids overeenkomst in ons sociaal leven ook nooit wortel schieten, omdat de bodem daarvooi te schraal is. SMISSAERT ONZE KANTOREN zijn gevestigd: 'sGRAVENHAGE Veenestraat 1 AMSTERDAM Keizersgracht 508 UTRECHT Minrebroederstraat 22 PANDBDIEVEN i, n , nu minimi 1111111.11 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiii BATAVIA Noordwijk 34 BANDOENG SEMARANG SOERABAIA Aloon-Aloon Heerenstraat Willemskade t NILLMIJ... 1859 Algemeene Hypotheekbank, HEEEENGEACHT 416, AMSTEEDAM. De Bank stelt tot nader order verkrflgbaar: 4>i pCt. F andbrieven tegen Beurskoers 5 pCt. Pandbrieven tegen ,, Deze Pandbrieven worden onvoorwaardelijk i pari uitgeloot. ( Mr- Hn De : ( Mr.L.J. VAN TOULON VAN DER KOOG |^H^^^H^^BM^Bi^B>^^BB^^_>^^^^??«???BWÜ^-^am^V Alvorens een Levensverzekering te sluiten, neme men kennis van de LAGE premiën en HOOGE Winstuitkeeringen der H. A. V. BANK - Schiedam A-ctie-ve Agrerrten Residentie Hypotheekbank 'g-GBAVENHAGE, ANNA PAULOWNASTRAAT 97 Trustee'* en Accountantscontrole VERKRIJGBAAR 5 pCt. HypotheekbrieveH te|en 99'/2 jCt Directie: K. E. ABBINQ. - D. VAN OORDT. HET ASSURANTIEHUIS Keizersgracht 213 - Til. H. 9563.1488 en C. 52,2145 - Amsterdam Combinatie van Nedorlandsche Verzekering Maatschappijen KAPITAAL f 1O.OOO.OOO Verzekering tegen Transport-, Brand- en Inbraakschaden Directie i F. A. SOREL WO % Circuleerende Pandbr. ruim: De Directie: ]. }. COCK, H. J. KORLVINKE mr AMSTERDAM Agentschappen in Ned.: TILBURG, LEEUWARDEN, OISTERW1JK, UDENHOÜT. Agentschappen in ndië: BATAYIA, SOERABATA, SEMARANG, BANDOENG, MEDAN en WELTEVREDEN. HET NIEUWE GEBOUW VAN DE AMSTERDAMSCHE" (c veshgen KEIZERSGRACHT hoek n.Spiegelstraat LEVENSVERZEKERING-ONGEVALLENVERZEKERING Tijdelijk adres HEER5HGRACHT4-14-, A'DAM, ROTTERDAM AMSTERDAM '8-6RAVENHA6E KAPITAAL en RESERVEN f 67,000,000 Handelscredieten Voorèdiotteu in Kekeniug-Courant Deposito's Cheque-Rekeningen met rente-vergoeding Gelegenheid tot open en gesloten bewaargeving j SAFE DEPOSIT Hypotheekbank voor Amerika - Den Haag 6 o Pandbrieven welke na 10 jaar tegen 100 pCf. -:- AFLOSBAAR zijn. -:Tegen kapitaalverlies gewaarborgd, Amsterdamsche - Liquidatiekas GELDEN 1M DEPOSITO voor 1 Dag . 1 flaand 1 Jaar Pet Pet Pet uw LEVENSVERZEKERING bijeenNEDERL MAATSCHAPPIJ en raadpleeg de tarieven van de Oranje-Nassau Levensverzekering FREDERIKSPLEIN 51 AMSTERDAM Utrechtsche Hypotheekbank Kapitaal Hypotheku f3.500.000 UTRECHT, DRIFT 17 ±13O.OOO.OOO f464.523.92 TELEF. 241 ± f 3O.OOO.OOO DE BANK QEEFT THANS UIT: tegen den / 5OO. deelte per De koers van 1OO pCt., in stukken van ? 1OOO.?, en ? 1OO.?, met verplichte uitloting van V"e gejaar, te beginnen in 1920. n. ,. ( Mr. L. VAN LIER Directie; Jhr H j M. VAN ASCH VAN WIJCK. 5 pCt. en 6 pCt. Pandbrieven 't Financieel Nieuws- enUitlotingsblad is begonnen mei de publicatie van eene serie interessante en leerzame artikelen, getiteld: Hoe moet ik speculeeren? Exemplaren a 1O Cents verkrijgbaar aan alle Kiosken en bij eiken Spoorwegboekhandel en aan de bureelen: DEN HAAG, Noordeinde 144, AMSTERDAM, Hcemigracht 154. uitgifte van 5' 2 pCt, Pandbrieven tot den koers van De Directeur Mr. W. C. HEES.