Historisch Archief 1877-1940
30 Aug. '19. No. 2201
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
Nieuwe
Engelsche Boeken
VAN TRANS-NOORDZEE.
H. O. WELLS, The Undylng Flre, a
Contemporary Novel. Cassell 1919.
6/HORACE BLEACKLEY, Anymoon, John
Lane 1919.
7/Daar was een man in het land van Uz,
zijn naam was Job; en die man was oprecht
«n vroom en God vrezende en wijkende
van het kwaad." Aldus begint een van de be
roemdste boeken ter wereld. Heeft de Griekse
litteratuur iets dat zich vergelijken laat
met het geestesvoortbrengsel van 'n obscuur
Hebreeër, de eerste zover mij bekend, die
het geweldig probleem aan dorst: waarom
treffen den rechtvaardige onverdiende ram
pen, waarom gaat het zovele bozen voor
de wind?
De Statenvertaling is op verscheidene
plaatsen duister en onsamenhangend, brok
kelig. Het liefst lees ik Job in Moulton's
Modern Reader's Bible (MacMillan
Company), die gebaseerd is op de Engelse
Revlsed Version, en waarin het boek Job
als dramaties gedicht is gearrangeerd en
gedrukt..
I am as one that is a laughing-stock tohis
neighbour,
A man that called upon God, and hèans
wered him,
The just, the perfect man is a laughing-stock.
In the thought of him that is at case there
is contempt for misfortune,
It is ready for him whose foot sllppeth.
The tents of robbers prosper,
And they that provoke God are secure,
That bring their god in their hand.
"Withdraw thlne hand far from me;
And let not thy terror make me afraid:
Then call thou, and I will answer;
Or let me speak, and answer thou me.
How many are mine inlqultles and sins?
«Make me to know my transgression and
my sin.
Wherefore hldest thou thy face,
And holdest me for thlne enemy?
Wilt thou harass a driven leaf?
And wilt thou pursue the dry stubble ?
God delivereth me to the ungodly,
And casteth me into the hands of the wicked.
I was at ease, and hèbrake me asunder;
Yea, hèhas taken me by the neck, and
dashed me to pieces:
He hath also set me up for hls mark.
Hls archers compass me round about
H. G. Wells heeft het Job-motief uitge
werkt tot wat hij 'n roman noemt,
waarschijnlik bfl gebrek aan 'n ander woord,
want het boek is evenmin van de familie van
Tomjones, Heart of Mldlothtan, SllasMarner
«n Tess of the U Urbervilles, als het Bijbelse
boek Job onier dezelfde rubriek behoort
als Lear en Othello. Maar The Undylng
Flre is ontegenzeggelik litteratuur, en er
gaat 'n Prologue in Heaven aan vooraf,
die het wonderwel uithoudt naast die van
<}oethe in Faust, van Eeden in De Broe
ders, of Madach in de Tragedie van den
Mens. Job de patriarch is geworden 'n
pedagoog, dlrekteur van 'n nieuw-model
schooi, welke betrekking hij op het punt is
kwijt te raken. De traditionele mesthoop
is getransformeerd in 'n vulgair
pensionnetje op 'n badplaatsje van de zoveelste
rang, in plaats van boze zweren heeft Mr.
Job Huss kanker, en terwijl ie in af wachting
is van de chirurg die hem opereren zal,
ontvangt ie bezoek van Elifaz deTemaniet,
Bildad de Suhiet, Zofar de Naamathiet, en
Ellhu de zoon van Baracheël, de Buziet
iMliiinniiiiininiiiiiiiimiitininiiii
H. BERSSEN BRUGGE,
ZEESTRAAT 65, m:d Pincrami
OEN HAAG. - Tel. 1538
iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiimniiiii
MIDDEN-EUROPA
Teekening voor de Amsterdammer" van Geoige van Raemdonck
LICHAMELIJKE ONTWIKKELING
IN HET LEGER
Ongeveer tegelijkertijd met het rapport
der Harskampcommissie verscheen het ver
slag der commissie inzake Lichamelijke
Ontwikkeling in het leger.
Zelden kwam ons een zoo stumperig,
slecht geredigeerd en slecht gedrukt
semiofh'cieel stuk onder de oogen als dit verslag.
Met ontstellende uitgebreidheid wordt een
ruzie uitgevochten tusschen enkele voor
standers van de Zweedsche gymnastiek en
de voorstanders van het bestaande
Nederlandsch-Duitsche stelsel, terwijl ten slotte
domineert de van zelfingenomenheid drui
pende meening van den heer Hubert van
Blijenburgh. Zonder overdrijving zou men
het verslag het rapport Hubert van
Bleflenburgh" kunnen noemen. Zijn meening, zijn
handleiding, zijn wijze van opleiden, zijn
studie en zfjn wijze van aanvallen en ver
dedigen tegenover tegenstanders vormen
het verslag, waaromheen hier en daar een
enkel bijkomstig stukje als samenvoegsel
d ent om al die vertoogen den vorm van
?een verslag van een commissie te geven.
Dit vertroebelt op .hinderlijke wijze de
zaak waar het om gaat. De groote kennis,
de enorme werkkracht, de heerlijke voort
varendheid en het prachtig enthousiasme
verwekken gelijkelijk de bewondering voor
den kapitein Hubert van Blijenburgh en wij
staan in de voorste rijen om hem alle eer,
die hem behoort, te doen toekomen, doch
deze overdrijving schaadt en doet ernstig
afbreuk aan de waarde van het rapport.
Deze commissie geeft wel conclusies,
doch hier ontbreken de motiveeringen.
Dan is alle IQn in het verslag zoek.
Wellicht is de commissie verhinderd In
een bepaalde lijn werkzaam te zijn door de
tusschentJJdsche opdrachten, welke men
^-^XJU^^i^CC*. «^v*-O^V*-^>'^V
De waarheid is, dat, zooals Bainville zegt. men niet meer weet aan welken kant men Midden-Eitropa moet
aanpakken. (Telegram van het Handelsblad uit Parijs).
iiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiititiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiniHMiitnniuiMtintiiMMtnuiinnitiitinttiiniuittiii
Levensverzekering Maatschappij
? HAARLEM"
Wilsonsplein 11
DE VOORDEELIGSTE TARIEVEN
van het geslacht van Ram, alias Slr
Eliphaz Burrows, de bouwer van arbeiders
woningen, Mr. William (BUI for short!)
Dad, de fabrikant van vllegmachines, Mr.
Joseph (= Joe) Farr, de scheikundeleraar
en aanstaand verdringer van Huss (die van
z'n geloof in letterlike zin! histori
cus is), en Dr. Elihu Barrack, de
plaatselike geneesheer.
BQ deze transformatie transponering
zou misschien 'n beter woord wezen zfjn
Bildad en Zofar in kwaliteit zeer achteruit
gegaan. Zij tellen maar half mee, zijn ook
niet zoo volledig uitgewerkt als Sir Eliphaz,
zakenman die tevens vriend is van al wat
liefellk is en wél luidt, zelfs al is dit
llefelike min of meer zot, of als Dr. Barrack
de agnosticus. En terwijl in de Bijbel
de Heer tot Job spreekt van uit 'n onweer
Who is this that darkeneth counsel by
words without knowledge ? geschiedt dit
hier wanneer Huss onder chloroform is:
It was as if the dreaming patiënt.. were
the unlversal all, and lob and Satan and
God disputed together wlthin him ..
Has not your life had laughter in it ? Has
the freshness of the summer morning never
poured joy through your being? Has no boy
ever answered to your teaching giving
back more than you gave him? Do you
know nothlng of the task wel done, nor of
sleep af ter a day of toil? Is there no joy
for the farmer ia the red ploughed fieids.
and the fieids shooting wlth green blades?
When the great prows smite thewavesand
the aeroplane hums in the sky, is man still
a hopeless creature?
Natuurlik gelukt de operatie en alles komt
voor Mr. Job Huss weer in orde. Hij her
krijgt z'n doodgewaande zoon. Hij behoudt
z'n dlrektoraat en krijgt carte blanche ten
opzichte van het volgen van z'n opvoed
kundige denkbeelden. En 't mooiste is, hij
krijgt 'n brief, vol begrijpen en waardering
van 'n oud-leerling, tans majoor aan het front:
. . . there never was a schoolmaster or a.
jather gave himself away as freely as you
haar verstrekt heeft, doch het is te betreuren,
dat zij niet meer de hoofdtaak in het oog
heeft gehouden n.l. den minister en daarmee
het leger voor te lichten.
Misschien ook was van te voren al uit
gemaakt hoe het worden zou, zooals bij
zulke commissies meer gebeurt. Mocht dit
niet het geval zijn, dan valt het toch zeer
moeilijk uit te visschen hoe de commissie
tot hare besluiten is gekomen. De volgorde
van de verschillende deelen van het verslag
maken dit zoeken niet gemakkelijker.
Reeds bij het vaststellen der werkzaam
heden deelt de commissie op blz. 4 het
volgende mede:
Op grond van den zich steeds sterker
uitenden drang naar inkrimping van den
diensttijd, heeft zfl gemeend te moeten
aannemen, dat voor de groote massa
van onze toekomstige recruten de eerste
oefentijd niet langer zal duren dan 6
maanden, waarvan dan mag worden
aangenomen, dat 41/2 a 5 maanden ter
.beschikking zullen zijn voor de eigenlijke
recruten opleiding.'"
Zonder eenige schijn van motiveering
wordt deze mededeeling voorgelegd, die
een zeer princlpieele en ingrijpende wijziging
beteekent in ons legerstelsel.
Is het wonder, dat men even verbaasd
staat, hoe een commissie zoo iets beweert
zonder ten minste nader aan te geven,
waarop zij die formidabele bewering grondt.
Laten wij ons haasten, te zeggen dat wij
volstrekt niet vijandig staan tegenover een
verkorting van den eersten oefentijd.
Wel echter tegenover het zonder eenig
bewijs stellen van een grens van 6 maanden.
Waarom geen 7, waarom geen 2 of 4 of 5
maanden ?
Het legerbestuur heeft op dezelfde wijze
een proef bevolen met een verkorting van
oefentijd, doch onthoudt zich ten eenenmale
van eenige motiveering.
Is hier samenhang aanwezig; heeft de
commissie zich aldus geuit op last of ver
zoek van het legerbestuur of is de leger
leiding door deze zelfbewuste uitspraak der
commissie plotseling overtuigd?
WIJ zijn allerminst overtuigd, dat dit een
weloverlegde beslissing is, gebaseerd op
feiten, onderzoekingen en advieien. ZQ riekt
integendeel naar angst voor de publieke
opinie, die men vór wil zijn om haar
zoodoende te kalmeeren.
do, you never put up a shatn front on us,
and consequently evryone of us knows that
what hèknows about you is the real thtng
in you... You made us thlnk and feel that
the past of the world was our own hlstory,
you made us feel that we were in one living
story with the reindeer men and the
Egyptian priests, with the soldiers o ? Caesar and
the alchemlsts of Spain; nothlng was dead
and nothlng alten; you made discovery and
clvilization our adventure and the whole
future our inheritance.
Wells ex-leraar en immer vurig belang
steller in onderwas-kwesties is wel wat
geëirolueerd sedert z'n Mankind in the Ma
tting (1903). Misschien komt er nog 'n tijd
dat ie de vormende waarde inziet zowel
van taaistudie als vantalen-studie.Nogsteeds
schijnt ie 't laatste te beschouwen als 'n
noodiakellk kwaad, en omtrent'n wereldtaal
denkt ie even utopies als ooit.
Anymoon is meer roman" dan The Un
dylng Fire en staat lang zo hoog niet als
litteratuur, daarvoor is het te ongelijk, al
laat het zich uitstekend lezen.
Horace Bleackley, die zich zowel door z'n
romans als door z'n historles-biografiese stu
dies naam heeft verworven, is 'n individua
list van 't zuiverste water en 'n fel bestrij
der van het gelfjkheidsprindpe. Hij heeft
dan ook het motto van z'n boek ontleend
aan de stoere ouwe John Buil: Dr. Samuel
Johnson.
It is better that some should be unhappy,
than that none should be happy, which
would be the case in a general state of
equality."
Maar die algemene gelQkheidstoestand
komt, in Engeland onder het presidentschap
van Joseph Anymoon, kort na de afloop
van de wereldoorlog. Het parlement wordt
BATENBURG i FILMER
iag -:- Huijgenspark 22. j
SPECIALITEIT:
VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE-:- ?:?
?:? ?:? ?:? ?:? BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS
Van dien algemeenen drang naar ver
korting van den eersten oefentijd is ons
nimmer iets gebleken.
Wanneer wfl ons voorstanders noemen,
dan doen wij zulks op voorwaarde, dat het
tekort aan geoefendheid wordt opgewogen
door een voldoende opleiding in de haard
steden vór den dienstplichtigen leeftijd.
Wanneer dus de commissie tot het besluit
was gekomen, dat verkorting mogelijk was,
op grond van een door haar aangegeven
stelsel van voorgeoefendheid (zooals art. 70
der Mllitlewet aangeeft), dan hadden wij
ons dat kunen voorstellen, al hadden wij
deze meening niet gedeeld, omdat onzes
inziens een voldoend voorbereidend onder
richt alleen te verkrijgen is, wanneer de
lichamelijke ontwikkeling vór den
dl'nstplichtlgen leeftijd gepaard wordt met die
militaire opleiding, die aan de dienstplich
tigen van alle wapens kan worden gegeven
in de haardsteden.
We zouden er niet rouwig om geweest
zijn, wanneer de commissie de bijlagen II
en III bij de notulen had opgelegd. De
onverkwikkelijke ruzie en de niet op een
hoog peil staande gedachtenwisselingen,
maken den buitenstaanders niets wijzer,
verzwakken de waarde van het oordeel der
commissie en geven geen hoog denkbeeld
van haar werkwijze.
Met belangstelling lazen wij de eisenen,
waaraan de veldsoldaat zal moeten voldoen.
In de zinsnede: De afgerichte veldsoldaat
moet voldoen aan de volgende eischen",
hadden wij gaarne de woorden onder
anderen" zien opgenomen. De buitenstaander
zou nu kunnen denken, dat de rest van de
miltltaire opvoeding wel achterwege kan
blijven.
De commissie komt tot de bedroevende
slotsom, dat door het verplicht voorbereidend
lichamelijk onderricht in de burgermaat
schappij vór den dienstplichtigen leeftijd
slechts ruim 3 pCt. der Nederlandsche
jongelingschap onder de wapenen komt met
een eenigszins behoorlijk geoefend lichaam.
Het is inderdaad beschamend voor ons volk.
Het onverplicht onderwijs in deze periode
is volgens het verslag van zoo gering belang,
dat het geen basis oplevert voor de waarde
van de lichamelijke ontwikkeling van den
aanstaanden dienstplichtige, zoodat het leger
vrij is in de keuze van het stelsel, dat men
het best acht, zonder daarbij gehouden te
afgeschaft of liever schaft zich zelf
af en Groot-Brittannlë wordt verdeeld
in 22 gelijke klesdistrlkten, elk onder 'n
lokaal bestuur, verkozen op de voet van
algemeen stemrecht. At the close of each
year a third of the members of every Com
mune had to retire in rotation.
The Central Government an easy task
since so many functions had been delegated
to the local authorities was placed in
the hands of a National Council of
Twentytwo, one counclllor chosen by each Commune
and holding office for only a year. And the
chairman of this Assembly was, of course,
ex oih'cio, the President himself. Anymoon
prided himself.. that hèhad carried the
principle of decentralisatlon to lts utmost
possible limlts "
En nu is elk district n groot huishou
den, waarin ieder werkt voor 't algemeen
en uit de grote pot z'n rantsoen toegewezen
krijgt. In 't begin is er nog verschil in be
loning: de mensen met verantwoordelike
posities, de intellektueleu, krijgen wat meer.
Maar dit duurt niet lang; naijver van de
hande-arbeiders maakt er gauw 'n eind aan..
The Carlton Hotel, which was now the
proper! y of the State, possessed still.. one
of the most excellent restaurants in London.
A band played continuously in the palm
court and the cuisine was good and daintily
served, but its clientèle had tp be content
wlth table-d'hóte meals at a fixed price, a
uniform menu being the rule at all Govern
ment eatlng-houses by order of the Council..
"Francois," said Thring to the tall waiter,
polnting with displeasure to a meagre bunch
of daffodils in a vase upon his table, where
are the roses I ordered?"
"Very sorty, milord," answered the walter.
But the Inspector of Hotels come round
yesterday and hèsay that no more special
flowers re to be provided .. They must be
all the same for everybody."
"And remember, dad," observed Cyril,
iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiinniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii
zijn aan hetgeen beoefend wordt in de
burgermaatschappij. Het uitverkoren stelsel
zal dan zijn het Zweedsche.
WIJ juichen deze conclusie van harte toe.
Het was voor hen, die zich voor de lichame
lijke ontwikkeling interesseeren, geen on
verwacht besluit.
De instelling van een afzonderlijke in
spectie achten wij overbodig, al was het
slechts om de belangrijkheid van dit onder
deel (men verlieze dit vooral niet uit het
oog) van t?e militaire opleiding niet noodeloos
te overschatten.
Leest men dit rapport, dan krijgt men
wel sterk de overtuiging, dat de meening
der commissie eenzijdig is in haar opvatting
van de militaire opleiding en zij het belang
van de lichamelijke ontwikkeling te hoog
aanslaat, een zwak dat ook andere commis
sies van specialisten met haar gemeen hebben.
Strakskomt er een specialist in het schieten,
daarna een in het pionieren en telkens onder
gaat het leger de nadeelige invloed van over
drijving in een bepaalde richting.
Er is een reden voor de aandacht, die de
eommissie met zooveel nadruk opeischt en
deze is gelegen in de stelselmatige tegen
werking welke tijdens de mobilisatie de
maatregelen van den opperbevelhebber ter
bevordering van de lichaamsoefeningen van
de zijde van de regiments, bataljons en vele
compagniescommandanten hebben onder
vonden. Toegejuicht wordt de oprichting
van een goede opleldingsinrichtlng. Men
stelle den Directeur rechtstreeks onder het
Departement. Men kweeke daar vele instruc
teurs, geve goede voorschriften stelle het
aantal uren van beoefening vast en houde
streng de hand aan de naleving dier be
palingen, ook daar waar de chefs van
onderdeelen een andere mcenlng er op na meenen
te moeten houden.
Daar zal de lichamelijke ontwikkeling meer
mee gebaat zijn dan met een inspecteur,
specialisten officieren op de divisie-bureaux
en dergelijke zaken.
In het slothoofdstuk treffen wfj nog een
typische zinsnede aan, die even bekeken
dient te worden.
Vooral, zoo zegt het verslag, indien de
algemeene weerplicht wordt ingevoerd en
dus (wij cursiveeren) noodwendig de
dlensttijd zeer kort wordt, zal... enz.".
Hoe komt men er nu aan deze beruchte
rekensom weer op te halen van meer mannen
"the rose is not an emblem of Democracy.
It suggestswars and mysticism or cabbages
and kings."
"I'm not a bit surprised," growled Thring,
taking a seat. "They '11 be trying to pass a
law to make us all the same height."
Franc.ois was handing round a magnum
of Clicquot at the Thring table. Greatly to
the chagrin of the extremists, it had been
found impractlcable to place an embargo
on the import of champagne without off
cndlng the French nation irreparably.
"There is a scheme to introducéa
standard wine," remarked Darell. "Acommittee
is arranging terms wlth the French Govern
ment."
"Yes," added Thring, «there 'H be one
universal brand before long It will b
the same wlth clgars..."
"And perhaps jam will be all pulped up
together," sald Betty, wlth a shudder. "U's
the only way to make rhubarb and goose
berries equal to pine-apples."
Wanneer de vrouwen, dank zij 'r nume
rieke meerderheid, het heft in handen krijgen,
wordt het gelijkheldsprincipe al
konsekwenter doorgevoerd. Het wordt 'n nachtmerrie.
President Anymoon wordt er zenuwziek van
en heeft 'n afgrijselike droom, misschien 't
bestgeschreven gedeelte van het boek: The
Bee-hive. De ontknoping is tamelik zwak:
staatsgreep en terugkeer tot dekonstitutionele
monarchie, 't Is echter psychologies niet
onjuist gezien: alles woelt hier om
verandring en betreurt ze dag aan dag."
Anymoon is 'n boek voor lezers zoals
Bacon ze wenste, wie 't niet te doen is om
te beamen of te ontkennen maar om te
overdenken.
WILLE M VAN DOORN
iiililiiiiiiiiliiiiiiiliiiiiililllliiiiiiiiilliiiiiiiiillllliiliiiilllilllliliiliiiiilllli
H. STINIS
Haarlem - Kruisweg 23
TELEFOON 15O6
EXPORT IN TABAKSARTIKELEN NAAR
DE GEALLIEERDE STATEN
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiMiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiniiiiiiiiiiimiiiiminiiiiiiiiiiiiiim
en minder dagen dienst, opdat het toch maar
vooral niets meer zal kosten ? Waarom niet
de gevolgen aanvaard, die algemeene dienst
plicht zal hebben ?
Welke motieven wettigen deze conclusie ?
Voor zoover wij na kunnen gaan geen
enkele.
In bijlage V wordt een overzicht gegeven
van de lichamelijke oefening zooals die
voortspruit uit particulier initiatief. Men
onderscheidt daarbij: I. gymnastiek; II. sport;
III. vrijwillige militaire oefeningen en IV.
padvinderij.
Wat over afdeeling II wordt gezegd is
wel heel erg onbeduidend, terwijl afdeeling
III behandeld wordt op een wijze, die be
lachelijk moet worden genoemd.
Hetgeen voor de mobilisatie door 18000
menschen werd beoefend, wordt in 7 regels
behandeld op een wijze, die met verbazing
vervuld, daar toch een lid der commissie
ter zake kundig geacht kon worden.
Wfl zouden deze commissie onrecht aan
doen, wanneer wij niet wezen op de f rissche,
flinke wijze waarop de commissie haar
meening (die van den heer Hubert van
Bleijenburgh) verdedigt en met nadruk voor
haar plannen aandacht vraagt in de over
tuiging met groote liefde een zeer groot
volksbelang te hebben bepleit.
Ontegenzeggelijk is de commissie er in
geslaagd haar uiteindelijke meening duidelijk
aan de buitenwereld voor oogen te stellen,
wat ten slotte haar doel was.
Een afzonderlijke nota van de heeren
Boeree en Meijers (het lid der commissie,
dat door een ongeval om het leven is ge
komen en aan wien de commissie veel te
danken heeft om de groote talenten, die de
overledene meester was) is niet van genoeg
belang voor het werk der commissie om
hier besproken te worden.
Tot slot de vraag of het secretariaat wel
in goede handen was? Het opstellen van
een goed verslag en het met handigheid
weergeven van het gesprokene, zoo noodlg
het leiding geven aan den arbeid, is nu
eenmaal niet ieders werk. Het verslag draagt
er de sporen van.
WEERBAARHEIDSMAN