De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1919 30 augustus pagina 7

30 augustus 1919 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

30 Aug. '19. No. 2201 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Nieuwe Engelsche Boeken VAN TRANS-NOORDZEE. H. O. WELLS, The Undylng Flre, a Contemporary Novel. Cassell 1919. 6/HORACE BLEACKLEY, Anymoon, John Lane 1919. 7/Daar was een man in het land van Uz, zijn naam was Job; en die man was oprecht «n vroom en God vrezende en wijkende van het kwaad." Aldus begint een van de be roemdste boeken ter wereld. Heeft de Griekse litteratuur iets dat zich vergelijken laat met het geestesvoortbrengsel van 'n obscuur Hebreeër, de eerste zover mij bekend, die het geweldig probleem aan dorst: waarom treffen den rechtvaardige onverdiende ram pen, waarom gaat het zovele bozen voor de wind? De Statenvertaling is op verscheidene plaatsen duister en onsamenhangend, brok kelig. Het liefst lees ik Job in Moulton's Modern Reader's Bible (MacMillan Company), die gebaseerd is op de Engelse Revlsed Version, en waarin het boek Job als dramaties gedicht is gearrangeerd en gedrukt.. I am as one that is a laughing-stock tohis neighbour, A man that called upon God, and hèans wered him, The just, the perfect man is a laughing-stock. In the thought of him that is at case there is contempt for misfortune, It is ready for him whose foot sllppeth. The tents of robbers prosper, And they that provoke God are secure, That bring their god in their hand. "Withdraw thlne hand far from me; And let not thy terror make me afraid: Then call thou, and I will answer; Or let me speak, and answer thou me. How many are mine inlqultles and sins? «Make me to know my transgression and my sin. Wherefore hldest thou thy face, And holdest me for thlne enemy? Wilt thou harass a driven leaf? And wilt thou pursue the dry stubble ? God delivereth me to the ungodly, And casteth me into the hands of the wicked. I was at ease, and hèbrake me asunder; Yea, hèhas taken me by the neck, and dashed me to pieces: He hath also set me up for hls mark. Hls archers compass me round about H. G. Wells heeft het Job-motief uitge werkt tot wat hij 'n roman noemt, waarschijnlik bfl gebrek aan 'n ander woord, want het boek is evenmin van de familie van Tomjones, Heart of Mldlothtan, SllasMarner «n Tess of the U Urbervilles, als het Bijbelse boek Job onier dezelfde rubriek behoort als Lear en Othello. Maar The Undylng Flre is ontegenzeggelik litteratuur, en er gaat 'n Prologue in Heaven aan vooraf, die het wonderwel uithoudt naast die van <}oethe in Faust, van Eeden in De Broe ders, of Madach in de Tragedie van den Mens. Job de patriarch is geworden 'n pedagoog, dlrekteur van 'n nieuw-model schooi, welke betrekking hij op het punt is kwijt te raken. De traditionele mesthoop is getransformeerd in 'n vulgair pensionnetje op 'n badplaatsje van de zoveelste rang, in plaats van boze zweren heeft Mr. Job Huss kanker, en terwijl ie in af wachting is van de chirurg die hem opereren zal, ontvangt ie bezoek van Elifaz deTemaniet, Bildad de Suhiet, Zofar de Naamathiet, en Ellhu de zoon van Baracheël, de Buziet iMliiinniiiiininiiiiiiiimiitininiiii H. BERSSEN BRUGGE, ZEESTRAAT 65, m:d Pincrami OEN HAAG. - Tel. 1538 iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiimniiiii MIDDEN-EUROPA Teekening voor de Amsterdammer" van Geoige van Raemdonck LICHAMELIJKE ONTWIKKELING IN HET LEGER Ongeveer tegelijkertijd met het rapport der Harskampcommissie verscheen het ver slag der commissie inzake Lichamelijke Ontwikkeling in het leger. Zelden kwam ons een zoo stumperig, slecht geredigeerd en slecht gedrukt semiofh'cieel stuk onder de oogen als dit verslag. Met ontstellende uitgebreidheid wordt een ruzie uitgevochten tusschen enkele voor standers van de Zweedsche gymnastiek en de voorstanders van het bestaande Nederlandsch-Duitsche stelsel, terwijl ten slotte domineert de van zelfingenomenheid drui pende meening van den heer Hubert van Blijenburgh. Zonder overdrijving zou men het verslag het rapport Hubert van Bleflenburgh" kunnen noemen. Zijn meening, zijn handleiding, zijn wijze van opleiden, zijn studie en zfjn wijze van aanvallen en ver dedigen tegenover tegenstanders vormen het verslag, waaromheen hier en daar een enkel bijkomstig stukje als samenvoegsel d ent om al die vertoogen den vorm van ?een verslag van een commissie te geven. Dit vertroebelt op .hinderlijke wijze de zaak waar het om gaat. De groote kennis, de enorme werkkracht, de heerlijke voort varendheid en het prachtig enthousiasme verwekken gelijkelijk de bewondering voor den kapitein Hubert van Blijenburgh en wij staan in de voorste rijen om hem alle eer, die hem behoort, te doen toekomen, doch deze overdrijving schaadt en doet ernstig afbreuk aan de waarde van het rapport. Deze commissie geeft wel conclusies, doch hier ontbreken de motiveeringen. Dan is alle IQn in het verslag zoek. Wellicht is de commissie verhinderd In een bepaalde lijn werkzaam te zijn door de tusschentJJdsche opdrachten, welke men ^-^XJU^^i^CC*. «^v*-O^V*-^>'^V De waarheid is, dat, zooals Bainville zegt. men niet meer weet aan welken kant men Midden-Eitropa moet aanpakken. (Telegram van het Handelsblad uit Parijs). iiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiititiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiniHMiitnniuiMtintiiMMtnuiinnitiitinttiiniuittiii Levensverzekering Maatschappij ? HAARLEM" Wilsonsplein 11 DE VOORDEELIGSTE TARIEVEN van het geslacht van Ram, alias Slr Eliphaz Burrows, de bouwer van arbeiders woningen, Mr. William (BUI for short!) Dad, de fabrikant van vllegmachines, Mr. Joseph (= Joe) Farr, de scheikundeleraar en aanstaand verdringer van Huss (die van z'n geloof in letterlike zin! histori cus is), en Dr. Elihu Barrack, de plaatselike geneesheer. BQ deze transformatie transponering zou misschien 'n beter woord wezen zfjn Bildad en Zofar in kwaliteit zeer achteruit gegaan. Zij tellen maar half mee, zijn ook niet zoo volledig uitgewerkt als Sir Eliphaz, zakenman die tevens vriend is van al wat liefellk is en wél luidt, zelfs al is dit llefelike min of meer zot, of als Dr. Barrack de agnosticus. En terwijl in de Bijbel de Heer tot Job spreekt van uit 'n onweer Who is this that darkeneth counsel by words without knowledge ? geschiedt dit hier wanneer Huss onder chloroform is: It was as if the dreaming patiënt.. were the unlversal all, and lob and Satan and God disputed together wlthin him .. Has not your life had laughter in it ? Has the freshness of the summer morning never poured joy through your being? Has no boy ever answered to your teaching giving back more than you gave him? Do you know nothlng of the task wel done, nor of sleep af ter a day of toil? Is there no joy for the farmer ia the red ploughed fieids. and the fieids shooting wlth green blades? When the great prows smite thewavesand the aeroplane hums in the sky, is man still a hopeless creature? Natuurlik gelukt de operatie en alles komt voor Mr. Job Huss weer in orde. Hij her krijgt z'n doodgewaande zoon. Hij behoudt z'n dlrektoraat en krijgt carte blanche ten opzichte van het volgen van z'n opvoed kundige denkbeelden. En 't mooiste is, hij krijgt 'n brief, vol begrijpen en waardering van 'n oud-leerling, tans majoor aan het front: . . . there never was a schoolmaster or a. jather gave himself away as freely as you haar verstrekt heeft, doch het is te betreuren, dat zij niet meer de hoofdtaak in het oog heeft gehouden n.l. den minister en daarmee het leger voor te lichten. Misschien ook was van te voren al uit gemaakt hoe het worden zou, zooals bij zulke commissies meer gebeurt. Mocht dit niet het geval zijn, dan valt het toch zeer moeilijk uit te visschen hoe de commissie tot hare besluiten is gekomen. De volgorde van de verschillende deelen van het verslag maken dit zoeken niet gemakkelijker. Reeds bij het vaststellen der werkzaam heden deelt de commissie op blz. 4 het volgende mede: Op grond van den zich steeds sterker uitenden drang naar inkrimping van den diensttijd, heeft zfl gemeend te moeten aannemen, dat voor de groote massa van onze toekomstige recruten de eerste oefentijd niet langer zal duren dan 6 maanden, waarvan dan mag worden aangenomen, dat 41/2 a 5 maanden ter .beschikking zullen zijn voor de eigenlijke recruten opleiding.'" Zonder eenige schijn van motiveering wordt deze mededeeling voorgelegd, die een zeer princlpieele en ingrijpende wijziging beteekent in ons legerstelsel. Is het wonder, dat men even verbaasd staat, hoe een commissie zoo iets beweert zonder ten minste nader aan te geven, waarop zij die formidabele bewering grondt. Laten wij ons haasten, te zeggen dat wij volstrekt niet vijandig staan tegenover een verkorting van den eersten oefentijd. Wel echter tegenover het zonder eenig bewijs stellen van een grens van 6 maanden. Waarom geen 7, waarom geen 2 of 4 of 5 maanden ? Het legerbestuur heeft op dezelfde wijze een proef bevolen met een verkorting van oefentijd, doch onthoudt zich ten eenenmale van eenige motiveering. Is hier samenhang aanwezig; heeft de commissie zich aldus geuit op last of ver zoek van het legerbestuur of is de leger leiding door deze zelfbewuste uitspraak der commissie plotseling overtuigd? WIJ zijn allerminst overtuigd, dat dit een weloverlegde beslissing is, gebaseerd op feiten, onderzoekingen en advieien. ZQ riekt integendeel naar angst voor de publieke opinie, die men vór wil zijn om haar zoodoende te kalmeeren. do, you never put up a shatn front on us, and consequently evryone of us knows that what hèknows about you is the real thtng in you... You made us thlnk and feel that the past of the world was our own hlstory, you made us feel that we were in one living story with the reindeer men and the Egyptian priests, with the soldiers o ? Caesar and the alchemlsts of Spain; nothlng was dead and nothlng alten; you made discovery and clvilization our adventure and the whole future our inheritance. Wells ex-leraar en immer vurig belang steller in onderwas-kwesties is wel wat geëirolueerd sedert z'n Mankind in the Ma tting (1903). Misschien komt er nog 'n tijd dat ie de vormende waarde inziet zowel van taaistudie als vantalen-studie.Nogsteeds schijnt ie 't laatste te beschouwen als 'n noodiakellk kwaad, en omtrent'n wereldtaal denkt ie even utopies als ooit. Anymoon is meer roman" dan The Un dylng Fire en staat lang zo hoog niet als litteratuur, daarvoor is het te ongelijk, al laat het zich uitstekend lezen. Horace Bleackley, die zich zowel door z'n romans als door z'n historles-biografiese stu dies naam heeft verworven, is 'n individua list van 't zuiverste water en 'n fel bestrij der van het gelfjkheidsprindpe. Hij heeft dan ook het motto van z'n boek ontleend aan de stoere ouwe John Buil: Dr. Samuel Johnson. It is better that some should be unhappy, than that none should be happy, which would be the case in a general state of equality." Maar die algemene gelQkheidstoestand komt, in Engeland onder het presidentschap van Joseph Anymoon, kort na de afloop van de wereldoorlog. Het parlement wordt BATENBURG i FILMER iag -:- Huijgenspark 22. j SPECIALITEIT: VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE-:- ?:? ?:? ?:? ?:? ?:? BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS Van dien algemeenen drang naar ver korting van den eersten oefentijd is ons nimmer iets gebleken. Wanneer wfl ons voorstanders noemen, dan doen wij zulks op voorwaarde, dat het tekort aan geoefendheid wordt opgewogen door een voldoende opleiding in de haard steden vór den dienstplichtigen leeftijd. Wanneer dus de commissie tot het besluit was gekomen, dat verkorting mogelijk was, op grond van een door haar aangegeven stelsel van voorgeoefendheid (zooals art. 70 der Mllitlewet aangeeft), dan hadden wij ons dat kunen voorstellen, al hadden wij deze meening niet gedeeld, omdat onzes inziens een voldoend voorbereidend onder richt alleen te verkrijgen is, wanneer de lichamelijke ontwikkeling vór den dl'nstplichtlgen leeftijd gepaard wordt met die militaire opleiding, die aan de dienstplich tigen van alle wapens kan worden gegeven in de haardsteden. We zouden er niet rouwig om geweest zijn, wanneer de commissie de bijlagen II en III bij de notulen had opgelegd. De onverkwikkelijke ruzie en de niet op een hoog peil staande gedachtenwisselingen, maken den buitenstaanders niets wijzer, verzwakken de waarde van het oordeel der commissie en geven geen hoog denkbeeld van haar werkwijze. Met belangstelling lazen wij de eisenen, waaraan de veldsoldaat zal moeten voldoen. In de zinsnede: De afgerichte veldsoldaat moet voldoen aan de volgende eischen", hadden wij gaarne de woorden onder anderen" zien opgenomen. De buitenstaander zou nu kunnen denken, dat de rest van de miltltaire opvoeding wel achterwege kan blijven. De commissie komt tot de bedroevende slotsom, dat door het verplicht voorbereidend lichamelijk onderricht in de burgermaat schappij vór den dienstplichtigen leeftijd slechts ruim 3 pCt. der Nederlandsche jongelingschap onder de wapenen komt met een eenigszins behoorlijk geoefend lichaam. Het is inderdaad beschamend voor ons volk. Het onverplicht onderwijs in deze periode is volgens het verslag van zoo gering belang, dat het geen basis oplevert voor de waarde van de lichamelijke ontwikkeling van den aanstaanden dienstplichtige, zoodat het leger vrij is in de keuze van het stelsel, dat men het best acht, zonder daarbij gehouden te afgeschaft of liever schaft zich zelf af en Groot-Brittannlë wordt verdeeld in 22 gelijke klesdistrlkten, elk onder 'n lokaal bestuur, verkozen op de voet van algemeen stemrecht. At the close of each year a third of the members of every Com mune had to retire in rotation. The Central Government an easy task since so many functions had been delegated to the local authorities was placed in the hands of a National Council of Twentytwo, one counclllor chosen by each Commune and holding office for only a year. And the chairman of this Assembly was, of course, ex oih'cio, the President himself. Anymoon prided himself.. that hèhad carried the principle of decentralisatlon to lts utmost possible limlts " En nu is elk district n groot huishou den, waarin ieder werkt voor 't algemeen en uit de grote pot z'n rantsoen toegewezen krijgt. In 't begin is er nog verschil in be loning: de mensen met verantwoordelike posities, de intellektueleu, krijgen wat meer. Maar dit duurt niet lang; naijver van de hande-arbeiders maakt er gauw 'n eind aan.. The Carlton Hotel, which was now the proper! y of the State, possessed still.. one of the most excellent restaurants in London. A band played continuously in the palm court and the cuisine was good and daintily served, but its clientèle had tp be content wlth table-d'hóte meals at a fixed price, a uniform menu being the rule at all Govern ment eatlng-houses by order of the Council.. "Francois," said Thring to the tall waiter, polnting with displeasure to a meagre bunch of daffodils in a vase upon his table, where are the roses I ordered?" "Very sorty, milord," answered the walter. But the Inspector of Hotels come round yesterday and hèsay that no more special flowers re to be provided .. They must be all the same for everybody." "And remember, dad," observed Cyril, iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiinniiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii zijn aan hetgeen beoefend wordt in de burgermaatschappij. Het uitverkoren stelsel zal dan zijn het Zweedsche. WIJ juichen deze conclusie van harte toe. Het was voor hen, die zich voor de lichame lijke ontwikkeling interesseeren, geen on verwacht besluit. De instelling van een afzonderlijke in spectie achten wij overbodig, al was het slechts om de belangrijkheid van dit onder deel (men verlieze dit vooral niet uit het oog) van t?e militaire opleiding niet noodeloos te overschatten. Leest men dit rapport, dan krijgt men wel sterk de overtuiging, dat de meening der commissie eenzijdig is in haar opvatting van de militaire opleiding en zij het belang van de lichamelijke ontwikkeling te hoog aanslaat, een zwak dat ook andere commis sies van specialisten met haar gemeen hebben. Strakskomt er een specialist in het schieten, daarna een in het pionieren en telkens onder gaat het leger de nadeelige invloed van over drijving in een bepaalde richting. Er is een reden voor de aandacht, die de eommissie met zooveel nadruk opeischt en deze is gelegen in de stelselmatige tegen werking welke tijdens de mobilisatie de maatregelen van den opperbevelhebber ter bevordering van de lichaamsoefeningen van de zijde van de regiments, bataljons en vele compagniescommandanten hebben onder vonden. Toegejuicht wordt de oprichting van een goede opleldingsinrichtlng. Men stelle den Directeur rechtstreeks onder het Departement. Men kweeke daar vele instruc teurs, geve goede voorschriften stelle het aantal uren van beoefening vast en houde streng de hand aan de naleving dier be palingen, ook daar waar de chefs van onderdeelen een andere mcenlng er op na meenen te moeten houden. Daar zal de lichamelijke ontwikkeling meer mee gebaat zijn dan met een inspecteur, specialisten officieren op de divisie-bureaux en dergelijke zaken. In het slothoofdstuk treffen wfj nog een typische zinsnede aan, die even bekeken dient te worden. Vooral, zoo zegt het verslag, indien de algemeene weerplicht wordt ingevoerd en dus (wij cursiveeren) noodwendig de dlensttijd zeer kort wordt, zal... enz.". Hoe komt men er nu aan deze beruchte rekensom weer op te halen van meer mannen "the rose is not an emblem of Democracy. It suggestswars and mysticism or cabbages and kings." "I'm not a bit surprised," growled Thring, taking a seat. "They '11 be trying to pass a law to make us all the same height." Franc.ois was handing round a magnum of Clicquot at the Thring table. Greatly to the chagrin of the extremists, it had been found impractlcable to place an embargo on the import of champagne without off cndlng the French nation irreparably. "There is a scheme to introducéa standard wine," remarked Darell. "Acommittee is arranging terms wlth the French Govern ment." "Yes," added Thring, «there 'H be one universal brand before long It will b the same wlth clgars..." "And perhaps jam will be all pulped up together," sald Betty, wlth a shudder. "U's the only way to make rhubarb and goose berries equal to pine-apples." Wanneer de vrouwen, dank zij 'r nume rieke meerderheid, het heft in handen krijgen, wordt het gelijkheldsprincipe al konsekwenter doorgevoerd. Het wordt 'n nachtmerrie. President Anymoon wordt er zenuwziek van en heeft 'n afgrijselike droom, misschien 't bestgeschreven gedeelte van het boek: The Bee-hive. De ontknoping is tamelik zwak: staatsgreep en terugkeer tot dekonstitutionele monarchie, 't Is echter psychologies niet onjuist gezien: alles woelt hier om verandring en betreurt ze dag aan dag." Anymoon is 'n boek voor lezers zoals Bacon ze wenste, wie 't niet te doen is om te beamen of te ontkennen maar om te overdenken. WILLE M VAN DOORN iiililiiiiiiiiliiiiiiiliiiiiililllliiiiiiiiilliiiiiiiiillllliiliiiilllilllliliiliiiiilllli H. STINIS Haarlem - Kruisweg 23 TELEFOON 15O6 EXPORT IN TABAKSARTIKELEN NAAR DE GEALLIEERDE STATEN iiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiMiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiniiiiiiiiiiimiiiiminiiiiiiiiiiiiiim en minder dagen dienst, opdat het toch maar vooral niets meer zal kosten ? Waarom niet de gevolgen aanvaard, die algemeene dienst plicht zal hebben ? Welke motieven wettigen deze conclusie ? Voor zoover wij na kunnen gaan geen enkele. In bijlage V wordt een overzicht gegeven van de lichamelijke oefening zooals die voortspruit uit particulier initiatief. Men onderscheidt daarbij: I. gymnastiek; II. sport; III. vrijwillige militaire oefeningen en IV. padvinderij. Wat over afdeeling II wordt gezegd is wel heel erg onbeduidend, terwijl afdeeling III behandeld wordt op een wijze, die be lachelijk moet worden genoemd. Hetgeen voor de mobilisatie door 18000 menschen werd beoefend, wordt in 7 regels behandeld op een wijze, die met verbazing vervuld, daar toch een lid der commissie ter zake kundig geacht kon worden. Wfl zouden deze commissie onrecht aan doen, wanneer wij niet wezen op de f rissche, flinke wijze waarop de commissie haar meening (die van den heer Hubert van Bleijenburgh) verdedigt en met nadruk voor haar plannen aandacht vraagt in de over tuiging met groote liefde een zeer groot volksbelang te hebben bepleit. Ontegenzeggelijk is de commissie er in geslaagd haar uiteindelijke meening duidelijk aan de buitenwereld voor oogen te stellen, wat ten slotte haar doel was. Een afzonderlijke nota van de heeren Boeree en Meijers (het lid der commissie, dat door een ongeval om het leven is ge komen en aan wien de commissie veel te danken heeft om de groote talenten, die de overledene meester was) is niet van genoeg belang voor het werk der commissie om hier besproken te worden. Tot slot de vraag of het secretariaat wel in goede handen was? Het opstellen van een goed verslag en het met handigheid weergeven van het gesprokene, zoo noodlg het leiding geven aan den arbeid, is nu eenmaal niet ieders werk. Het verslag draagt er de sporen van. WEERBAARHEIDSMAN

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl