27 Sept. '19. - No. 2205 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Het Feest van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht Heden viert de Vereen, voor Vrouwen kiesrecht feest; een dubbel feest. Want zq herdenkt het 25-jarig bestaan der Vereeni ging en viert, nu de wet op de invoering van het vrouwenkiesrecht In het Staatsblad is verschenen, tijdelijk haar overwinnings feest. Weliswaar viel de eigenlijke datum van het zilveren jubileum in Februari j.I. Maar toen door de verwachte spoedige behan deling van het voorstel-Marchant c. s. het tijdstip van de Invoering van het vrouwenstemrecht zeer nabij scheen, besloot het hoofdbestuur de feestelijke herdenking dezer belde groote gebeurtenissen te doen samen vallen. Merkwaardig is dit samenvallen, k ten opzichte van de waardeering der dingen. Want al zou het 25-jarig bestaan onder alle omstandigheden herdacht zfjn geworden als een gewichtige mijlpaal in de geschiedenis der vrouwenbeweging hier te lande, al zou men zich met recht hebben kunnen ver heugen over het vele goede dat die kwart eeuw heeft gebracht in zake de ontwikke ling der vrouwen en den krachtigen groei der organisatie, zoo zou het afgelegde tijd perk, indien de vraag hoe lang nog?"had moeten gesteld worden ons veel langer en zwaarder hebben toegeschenen dan thans, nu de zege behaald is. Want gaat men na, wat er in die 25 jaren is veranderd in de gedachten der vrouwen zelve, in de waar deering van ons werk naar bulten, dan vraagt men zich af: was dit alles mogelijk in zulk een kort tijdsverloop? Ik zie ze in gedachte voor me, dat zeer kleine groepje vrouwen, in het laatst van 1893 bijeenkomende om te beraadslagen over de mogelijkheid om tot de oprichting van een vereaniging te komen die den strijd voor de verovering van politieke rechten voor de vrouw zou aanbinden. Zelfs onder degenen die warm voor de zaak gevoelden was er aarzeling omtrent dsn naam der organisatie. Vrouwenkiesrecht het klonk zoo geëmancipeerd, de groote massa zou er van schrikken! Misschien waren er die schrokken, doch er was erger: men lachte en bespotte. Waarlijk, onze pioniersters waren moedige, onverschrokken vrouwen, toen zfj ondanks hoon en spot en verguizing, met open vizier ten strijde trokken en niet voor de kans op een wellicht grooter aanvankelijk succes den naam verbloemden van de zaak waar het om ging: het verkrijgen van kiesrecht voor de vrouw. Ze mogen hier met eere en groote dank baarheid worden genoemd, de namen dier pioniersters: mevr. Verslufls?Poelmnn, mevr. W. H. Drucker, mevr. A. v. Campen?Does burg, mej. H. Cohen. mevr. Meuleman?v. Ginkel, mevr. Rutgers Hoytsema en dr. Aletta Jacobs, waarvan het meerendeel zitting nam in het eerste bestuur der Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht toen deze op 5 Februari 1894 werd opgericht. Een klein groepje spreeksters begon met de propaganda, eerst in de groote steden, langzamerhand door het geheele land. Was het wonder dat zij langzaam vorderden, waar zij overal stuitten op een muur van conventie, op een brelberg van onverschillig heid, op een spottende en afbrekende pers die meehielp de publieke opinie afkeerlg te maken van de nieuwe denkbeelden? In het eerste tijdperk was mevr. Versluys?Poelman, de volijverige presidente, de ziel van de Vereeniging. Ia 1903 weid tot haar opvolgster gekozen de tegenwoordige presidente, dr. Aletta Jacobs, die met vaste hand en onverflauwde energie de leiding der Vereeniging heeft gevoerd, en die thans de groote vol doening mag smaken van de behaalde over winning waarmede zQ zulk een groot deel van haar levenswerk bekroond ziet. Dat het niet gemakkelijk was een groot aantal vrouwen van verschillende levens opvatting, uit allerlei maatschappelijke krin gen, van verscheidenheid van godsdienstige overtuiging, bijeen te houden in den strijd voor dat ne doel, het verkrijgen van het stembiljet, is te begrijpen. Vooral omdat het hier vrouwen gold, bezield met een aandrang naar practisch werk, in een maatschappij waar bergen van socialen arbeid de begeerige werksters lokten om de handen aan den ploeg te slaan. Maar Dr. Jacobs zag het zoo goed in, dat eerst het kiesrecht moest zijn verkregen om op doeltreffender wijze het sociale werk aan te vangen. Geen zijwegen, hoe aanlokkelijk EEN FEESTVIERING D Staat pal voor uw rechten Staat pal voor u\v taak Steunt allen de vrouw In haar heerlijke taak l Dit motto was wel het hoofdmotief, dat door alles heenklonk, wat op den avond van den 16en September in het Feestgebouw Bellevue te Amsterdam werd ten gehoore gebracht. Het heuchelijk gebeuren, dat het actief Vrouwenkiesrecht den 9en Mei 1919 in de Tweede Kamer werd aangenomen en den lOen Juli daaraanvolgende door de Eerste Kamer werd bekrachtigd werd dien avond herdacht, ten aanhoore van een groote schare vrouwen van eiken leeftijd; helaas kan ik er niet bflvoegen uit alle rangen der samen leving," want de keurig versierde zaal was vol met goedgekleede, welverzorgde vrouwen uit de betere klassen der maatschappij. Maar hoe 't zij, ook dezen verheugden zich over de invoering van het Vrouwenkiesrecht, en over de geheele bijeenkomst lag even als over de Openingsrede van de voorzitster der Afdeeling Amsterdam" mejuffrouw Dr. M. J. Baale een opgewekte stemming. Feestvieren is een heerlijkheid" sprak zij Jeltje de Bosch Kemper na, en men voelde 1) Hoewel aan dit feest in ons vorig nummer reeds een bijdrage werd gewijd, meenen wij onderstaande regelen van Een genoodigde" (achter welk pseudoniem zich een vooraanstaande figuur uit de vrouwen beweging verschuilt) een plaats te moeten geven. ook, mochten worden ingeslagen, want dit zou slechts vertraging geven in het bereiken van het groote doel. En juist door dat ne doelpunt werden allen bijeengehouden, on danks de groote verschilpunten, en kon men de grootst mogelijke kracht ontwikkelen. De groei van de vereemging, aanvankelijk zoo traag, begon na 1908 een steeds sneller tempo aan te nemen. Zelfs de afscheiding van een groepje ontevredenen met de leiding, die in 1907 de Ned. Bond voor Vrouwen kiesrecht stichtten, vermocht dien groei niet te belemmeren. De groote ommekeer in de publieke opinie werd teweeggebracht door de Algemeene Vergadering van den in 1904 opgerlchten Wereldbond voor Vrouwenkies recht, het Internationaal Congres, dat in 1908 te Amaterdam werd gehouden. Hoewel de Ver. v. V. toen nog slechts even 2500 leden telde, wist men toch in enkele maanden uit vrijwillige bijdragen een som van f 15 000 bijeen te brengen, welke aanzienlijke som noodig was om de onkosten van het Congres te dekken. Wel een bewijs van de groote toewijding der toenmalige leden. Maar geld en toewijding brachten hun rente op. Een stroom van buitenlandsche vrouwen uit alle beschaafde landen kwam in ons land met enthousiasme getuigen van de noodzakelijkheid om aan de vrouwen medezeggenschap te verleenen in het staat kundige leven. De oogen werden geopend voor de groote kracht van de beweging; de pers sloeg om en werd in plaats van een fel tegenstander, in vele opzichten een welkome hulp, zij het dan ook vaak nog niet over de geheele linie. Met het lachen en spotten was het gedaan, al bleef de on verschilligheid nog bij de meerderheid der vrouwen bestaan. Het groote welslagen van het congres bezielde echter de werksters met nieuwen moed; van nu af aan ging men in versneld tempo vooruit. Reeds aan 't einde van 1908 was het ledental der vereeniging meer dan verdubbeld. In 1912, toen men tot 14.000 was gestegen, werd de be hoefte gevoeld aan een centraal punt, waar van alle werkzaamheden zouden- uitgaan, waar alle stukken en bescheiden zouden zijn bevinden. Thans is het bureau te vinden Heerengracht 627. Voor de Amsterdamsche hoof dbestuursleden is de taak steeds zeer zwaar geweest. Uit den aard der zaak toch waren zij aangewezen voor het bureauwerk, dat, niettegenstaande betaalde en vrijwillige hulpkrachten steeds vlijtig meehielpen, toch nog omvangrijk ge noeg is om zeer veel van haar tijd en werk kracht te eischen. Een woord van bijzondere hulde aan deze Amsterdamsche dames mag hier dan ook niet ontbreken. De verdere geschiedenis der V. v. V. K. ligt den meesten nog versch In het geheugen, zoodat die hier niet punt voor punt behoeft te worden verteld. Wel mag echter de aan dacht worden gevestigd op de voorbeeldige organisatie, veroorzaakt eensdeels door de krachtige centrale leiding, anderdeels door de groote toewijding en geneigdheid tot samenwerken van de ruim 130 afdeelingen. Door die krachtige organisatie was het mogelijk groote dingen tot stand te brengen. Zoo was b.v. in 1914, bij het uitbreken van den oorlog, n bericht van het H. B. aan de afdeelingen voldoende om alle propaganda voor vrouwenkiesrecht te staken, opdat de leden zich met volle energie konden geven aan het steun- en hulpwerk dat in die dagen vooral van de vrouwen werd geëischt. Diezelfde organisatie had het echter mogelfjk gemaakt, dat op het volkspetitionnement voor Grondwettelijke gelijk stelling van mannen en vrouwen, in een paar maanden ongeveer 165,000 handteekeningen konden worden verkregen; men zal zich herinneren, dat ook hier de oorlog oorzaak was, dat dit werk ontijdig moest worden gestaakt. Ook de verschillende demonstraties door de vereeniging op touw gezet, slaagden steeds voortreffelijk, dank zq het gevoel van saamhoorlgheid onder de leden en het groote vertrouwen in de leidsters. De Vereeniging voor vrouwenkiesrecht houdt thans op als zoodanig ;te bestaan; de organisatie blijft echter in stand en zal verder werken onder den naam van Nederlandsche Vereeniging van Staatsburgeressen." Het arbeidsveld van de gereorganiseerde vereeniging is ruim en veelomvattend, en een zware taak rust opnieuw op de schouders dergenen die de leiding in handen zullen hebben. Moge haar werken in de nieuwe periode even gezegend zijn voor de gemeen schap als dit in het nu afgesloten tijdperk het geval was, en moge daarbij het voorbeeld van de wakkere presidente Dr. Aletta Jacobs, allen bezielen. F. S. VAN BALEN?KLAAR Tea-Select Vroolijk speelde de muziek. Eindelijk is de directie van Maison Hirsch er nu toch toe overgegaan, om een strijkje te doen spelen op haar tea's-select. De proef zal haar wél zijn bevallen Het rythme der muziek vergemakkelijkt het loopen der mannequins aanmerkelijk. En dan een strijkje hoort tegenwoordig immers er bQ l Een alleraardigst strijkje. Geanimeerde muziek," hoorden we overal zeggen. De stemming was feestelijk, het publiek zeer tevreden en dat is toch het doel der revue's. Wat de mode betreft, schijnt het komend seizoen aan de verwachtingen, die de eerste show na den vrede gebracht heeft, te zullen voldoen. De elastische fransche geest heeft zich al weer boven de oorlogsellende ver heven. Was er in 't voorjaar nog eenige terug houding te bemerken, nu veroorlooft de mode zich weer haar dolle grillen van voorheen. De ontwerpers en ontwerpsters werken weer met pleizier. Er waren weer heerlijke moderne imitaties van bekende figuren als Rlnaldo-Rlnaldinl den geduchten rooverhoofd man in terra-cotta fluweelen avondmantelmet groote zwarte sombrero. De hoed is groot, van voren puntvormig, van achteren rond, meest van zwarte kleur, of hij is klein en rond van turksch-brocaat of zwarte tule met hier en daar schuin op de meest grillige plaatsen een spriet of struisveer. Een dikke gekrulde strulsveer, op de plaats van het oor onder een fluweelen band gestoken, vormt ook de finishlng-touch van de avond-coiffure. De rok wordt van onder weer hoe langer hoe nauwer, terwijl hij van boven wijd is. Draperiën strooken, pllssé's en lange sleepen zijn gewild. En bij dat alles zjjn een paar kijkgaatjes nooit vergeten, soms brutaal van voren aangebracht door een knip in de rok zooals we dat zes jaar geleden ook zagen dragen maar bij andere costuums listig verborgen onder de lange smalle sleep. Het décolletévoor het avondtoilet is diep; zoo diep soms dat er eens in een v-vorm de heele rug tot den middel toe onbedekt was. Waar het décolletévan den rug grooter is geworden, is de schouder, die van 't voorjaar enkel door een schouderbandje werd aangegeven, nu meestal bedekt door een kort recht mouwtje van dunne stof, een mode die elegant en jeugdig staat en in ons land dunkt me meer Ingang zal vinden. De zwarte tule is veelal vervangen door fransche kant. Vaak wordt ze gezien als overkleed op een fond van heel soepele charmeuse. De toonaangevende kleur voor het komend seizoen is vieux-rose, dat in alle variaties is uitgevoerd. De combinatie van korenblauw met zwart is er ingebleven en blijf t voldoen. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiimiiiiiiii Eenige leden van het Hoofdbestuur v. d. Vereen, voor Vrouwenkiesrecht Jo v. Buuren-Sluys, Ie Penningmetsteresse S. Gompers-v. Embden, 2e Pennlngmeesteresse Dr. S. Docters van Leeuwen van Maarseveen, Redactrice van het Maandblad den weerklank bij de blQgestemde toehoor ders. Daarna gaf de Presidente in keurige bewoordingen een helder overzicht van wat de vrouwen hebben gewenscht en bereikt, en wat er nog voor haar te wenschen en te bereiken overbluft. Is de Staatsrechterlijke positie van de vrouw al een groote schrede vooruitgegaan, haar burgerrechtelflke positie, vooral in zake huwelljks-wetgeving, Iaat nog veel te wenschen over, daarom kan deze feestvierlng geen afscheidsfeest zijn; steeds moet nog gewerkt worden aan de geheele vrijmaking van de vrouw, die pas het Ie stadium is ingetreden. Want ook de sociale positie van de vrouw wordt aan vele kanten bedreigd. Let maar eens op de voor stellen in de Kamer, om door verschillende opleiding van mannelijke en vrouwelijke leerkrachten bij het onderwijs, de laatste door een minderwaardig diploma verre te doen achterstaan bij haar mannelijke collega's, zoodat de meest eervolle en best betaalde betrekkingen alleen voor de mannen over blijven. Als deze voorstellen worden aan genomen, zal de onderwijzeres met volledige bevoegdheid in 't vervolg alleen op papier bestaan. Ook het invoeren van gezinsloon is een donkere wolk, die dreigend hangt boven de vrouwen, werkzaam in die vakken, waarin vrouwen en mannen naast elkander arbeiden. De ongehuwde vrouw die het grootste con tingent levert aan werkkrachten, zal hier 't gelag moeten betalen; nadat jaren lang door tal van vrouwen-vereenigingen geijverd werd voor den eisch gelijk loon voor geiqken arbeid". Dr. Aletta^H. Jacobs, Presidente Rosa Manus, Ie Secretaresse. De Bond voor Vrouwenkiesrecht zat dus blijven strijden voor bescherming der rechten van de vrouw en haar meerdere ontwikkeling, vooral in die zaken, waarvan ze als Staats burgeres het een en ander zal moeten weten. Na de feestrede, die zeer werd toegejuicht, werd het lied van den Bond niet onver dienstelijk door een jonge dame gezongen. Jammer dat ter verhooging van de feeststemming de zaal bij het refrein niet mocht invallen. Wie wel eens een Zangavond van Hullebroeck of Plsuisse heeft bijgewoond, weet, hoe dat meezingen van een refrein van ganscher harte gaat en de feeststemming verhoogt. Hierna werden alleraardigste lichtbeelden vertoond, die eenigzins een voorstelling ga ven van de geschiedenis van de Vrouwen beweging door alle eeuwen. De teekeningen van opvatting en uitvoering hoogst naïef, maar tevens vol uitdrukking en altijd gees tig werden met groote belangstelling ge volgd. Hulde aan Mejuffr. C. Jacot, de jeug dige teekenares, die haar talent stelde in dienst van de vrouwenzaak. Mejuffrouw C. Staats lichtte in welgekozen en goed voor gedragen bewoordingen de voorstellingen toe. Het plezier van de tantes" was misschien wel een beetje overdreven voorgesteld, en had van het standpunt van de jeugdige teekenares wel oudtantes" mogen heeten. Wel bracht het grootste deel der oudere vrouwen uit de vorige eeuw haar leven zoo sukkelig door, maar waren in die dagen niet de baanbreeksters opgestaan (Mina F. S. van Balen-Klaar, Ie Vlce-Presidente V. C. v d. Meer van Kuffeler, 2e Vice-Presidente C. S. Groot, 2e Secretaresse Kruseman, Jeltje de Bosch Kemper om twee geheel tegenstrijdige persoonlijkheden te noe men) dan zou het tegenwoordig geslacht nog niet de triomfen van thans kunnen vieren. In elk geval vierde op dit feest de veelbe lovende jeugd hoogtij. Het trio Galllard, twee zusters en een broer, vulde de pauze, waarin thee en versnaperingen door aller liefste jonge meisjes werden rondgedicnd, met hun muzikale prestaties. Jammer dat hiervan door 't gonzen en praten veel ver loren ging. Na de pauze werd dan ook met meer aandacht geluisterd naar het werkelijk schoon samenspel van het trio. De geïllustreerde ballade Van de twee koningskinderen", met hoogst verdienstelijke lichtbeelden van de hand van mejuffrouwjacot, kwam zeer tot haar recht door de gevoelige voordracht van mejuffrouw Baay, die overeen duidelijke, buigzame stem beschikt, waarmede ze nog enkele verzen ten gehoore bracht. Iris" van Jacques Perk leek mij, hoe schoon ook vertolkt, voor een dergelijken avond minder geschikt. Naar Vrede" van Adama van Scheltema werd ademloos geluisterd. Mejuf frouw Frowein gaf door haar luitbegeleiding een eigenaardig cachet aan haar voordracht bij de Fransche ballade, terwijl Mejuffrouw Ditmar, onverwachts invallende, zeer ver dienstelijk een zangnummer ten gehoore bracht, begeleid door mevrouw C. Polak Rosenberg. De geheele avond kenmerkte zich door een zekere distinctie in alles wat geboden werd. Behalve aan de vertolksters mag hier voor zeker een woord van hulde worden gebracht aan het Feestcomité, dat onder Drinkt SIPKES' Limonades. Smaken zuiver en verfrisschend. SIPKES' JAMFABRIEK. ' Eigen vruchtenkweekerijen.: I1IIIII1IIIIII1IIIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIII IIIMCÜIIIMIIIIIIIIIIIIIII Kleeding van de Maand Teekenlng voor De Amsterdammer" van Roosje Bakhuis Parijsch costuumpje van! donkerblauw laken met bescheiden garneering van witte zijde; groote hoed in dezelfde kleuren. Flattant voor slanke tailles. IlIIIIllllllMIIIIIIIIIlllllHIIIIIIIIIIIIIlIllllllllllllllllllllllllltlllllllllllllllllll Verder ziet men graag op een geheel zwart toilet even speelsch een tangostrikje, dat het git zwart prachtig uit doet komen. De gedrapeerde avondmantel heeft nog steeds de tonneau-vorm. Hij is liefst van effen fluweelen of gouddoorstikte chineesch-brocaten stoffen en is van boven gegarneerd met een enorm groote kraag of is even boven het middel in tweeën gedeeld door eenige inhalingen. In het bont is een grootere keuze gekomen. Het mollebont is er nog wel, maar het moet nu zijn plaats deelen met persiana, skunk, hermelijn en bever. Van de twee laatste soorten zagen we gedrapeerde avondmantels dragen, die meer kostbaar waren dan wel mooi. De hooge bontkraag, die van voren in een punt heel wijd van de hals staat is gebaseerd op dezelfde lijn van den hoed. Wel is hij grillig; maar mooi en praktisch vooral als beschutting tegen de kou, is hij niet. Gracieus in het bijzonder voor het tengere jongemeisjes-figuurtje is de nieuwste dra perie van de rok, waarbij deze op een dertig centimeter onder de taille door een fantasieband is opgedoft. Sterk doen deze japonnetjes weer denken aan het Biedermeyer-tijdperk. Er was er een bij van vieux bleu met kleine roosjes dat bepaald verrukkelijk was. Ook doet de crinoline weer een poging. Snoezig is ze, maar toch... Hoe zou het moeten gaan wanneer de«e gril eens ernst werd? Hoe zou het moeten gaan in de tram, op de fiets, in de auto en... in de cabine van de vliegmachine? Franje en bont in alle soorten zijn gelief koosde versieringen. Struisveeren werden ergens op meesterlijke wijze nagebootst door strookjes van heele fijne gepliseerde gase de soie. Het korte ctême mouflon is gewild voor kragen of avondmantels. De groote lijn ten slotte is puntig-spits en grillig. De mode is uiterst bewegelijk, decadent... maar als altijd gracieus. JOH. I DE N BURG leiding van mevrouw L. Kappeyne van de Coppello?Wijgers in korten tijd zulk een goed geheel tot stand wist te brengen. In de zaal bevonden zich veel vooraan staande vrouwen in de klesrechtbeweging. De beide Oud-presidenten van den Bond, mevrouw Boissevaln?Pijnappel en mejuf frouw Westermann, mevrouw Wijnaendts Francken, mevrouw van Riel-Stneenge,terwijl ook enkele heeren blijk gaven van hun belang stelling in de zaak van het Vrouwenkiesrecht. De Presidenten, zoowel van het Hoofd bestuur als van de Afdeeling Amsterdam" van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, gaven in welgekozen termen uiting aan haar ingenomenheid met het plan van ineensmelting van de beide Vereeniglngen, terwijl mevrouw van Riel-Smeenge in haar slot rede er nog eens op wees, dat de vrouw de zedelijke idealen van de menschheid moet hooghouden en met den man samen optrekken om die idealen te verwezenlijken. Staat pal bij de moeilijkheden die de vrouwen nog wachten; wees getrouw aan uw belofte, elkander te helpen die moeilijk heden uit den weg te ruimen. Hiermede eindigde het goedgeslaagdefeest, dat bij de vrouwen, die het bijwoonden, zeker een aangename herinnering zal nalaten. EEN GENOODIGDE UIT DE NA TUUR door JAC. P. THIJSSE vinden de lezers op pagina 8.