12 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 4 Oct. '19. No. 2206 BURGERLIJKE BELEEFDHEDEN MEN MOET DE BURGERLIJKE BELEEFDHEDEN IN ACHT NEMEN Deze stelling of misschien is bet wel een axioma in de wetenschap, die wellevendheid heet , sterk verwant aan de even bekende uitspraak: je moet de menschen nemen zooals ze zijn" wordt een mensch al zeer vroeg bijgebracht. De eerste pogingen om je hiervan te over tuigen, worden reeds aangewend, als je in je wieg wordt verzocht ta-ta te zeggen tegen tantes en vriendinnen van je moeder, die vleze gezichten tegen je trekken en slij merige geluidjes maken en zich op andere wijze kindsch tegen je gedragen. En dit ta-ta tegen een ongetrouwde tante, die je moeder nauwelijks gunt, dat je bestaat, en achter je rug zegt dat je een monster bent, of tegen een of andere jaloersche mevrouw, die een baby heeft, die minder welvarend Is als je zelf, zou te beschouwen zijn, als je eerste burgerlijke beleefdheid. Maar gelukkig verkeer je dan nog in dien zaligen toestand van onnoozelheid, waarin de maatschappelijke leugen je niet deert. Later, als je een jaar of vier wordt, wordt het veel erger. Dan komen ze jefellciteerenop je verjaardag, en dan brengen ze cadeautjes voor je mee, en dan doen ze poes lief tegen je. Dan moet je dankbaar zijn, en dan moet je reeds leeren een dankbaar gezicht te trekken voor Iets, waarmee je heelemaal niet blij bent, voor een geschenk dat leerzaam is, en voor ver boven je leeftijd. Dan sta je diep teleurgesteld met een doos met een spel waarvan je niets begrijpt, en dan heb je gehoopt op een onnoozel stukje speel goed, waarmee je in de wolken zou wezen, en terwijl het verdriet van de teleurstelling dan begint te werken, wordt je gedwongen om een handje en een kusje te gevsn, en dan hoor je je moeder zeggen, dat dat nu net iets is, wat je graag hebben wilde, maar je mag niet protesteeren. En als je dan toch protesteert, is je moeder diep wanhopig, en wordt er gezegd dat je nou niks aardig bent. En die visite kQkt je dan, na dat je je cadeautje hebt gekregen heelemaal niet meer aan, en gaat met je moeder en de andere dames praten. En als je dan je blijdschap over de prettige dingen wilt uiten, en niet de cadeautjes kunt aanslepen, mag dat niet. En alle menschen die z.g. voor je gekomen zijn laten je in den steek, als je de aandacht wilt trekken, wordt je geboden niet lastig te wezen tot je diep rampzalig en heelemaal alleen je ontgoocheling over den gestoorden verjaardag wilt gaan uithuilen, en dan komt je moeder, om je te vertellen, dat je, als er visite is, je toch behoorlijk gedragen moet, en lief en zoet moet zijn, want de burgerlijke beleefdheid eischt, dat kinderen de gasten nooit tot overlast zfln, en lief en vriende lijk en zoet moeten wezen. Zoo wordt er dan een net opgevoed kind van je gemaakt, dat leert vragen, aan de visite, hoe het hun gaat, en dat doet, met het volle bewustzijn van de overbodigheid van dien vraag, en de wetenschap dat je naar den bekenden weg informeert. ledere natuurlijke opwelling en iedere vraag die je uit je zelf doet, is haast verkeert, en stem pelt je tot enfant terrible. Alleen maar zor gen, dat je een beleefd ventje wordt. En zoo ver breng je het langzamerhand, als je naar school gaat. Oordeel over de menschen, die in je huls komen is je verboden, Als je ouders de onvoorzichtigheid hebben eens iets over ze te zeggen, en je valt bij, wordt je streng aangekeken, en zeggen ze je, dat je over groote menschen niet zoo mag praten. Dan ontwikkelen zich verder allerlei na tuurlijke Instincten. Op straat koel je je baldadigheid op de emmer van een dwijlende dienstmeid. Je slaat, in je eerste bewust wording van rechtvaardigheid, een laffe collega schooljongen een blauw oog. Je bedenkt kwellingen voor je schoolmeester, je revolteert tegen het gezag, door een statigen diender .uit te jouwen, of met een sneeuwbal zijn helm af te gooien. Je voelt op allerlei wijze je persoonlijkheid ontwik kelen. En als je dan na een of meer held haftige schooljongensdaden met een ge scheurde kiel, en een blauw oog thuis komt, I1IIII1IIIIIMIH111 HOFSTAD EN HOFSTEDELINGEN Mae Ik mij maar eens voorstellen, om heel bescheiden met mezelf te beginnen? Mijn naam kunt u onderaan lezen, geeft u reeds eenigermate een denkbeeld van mijne persoon. Ik ben van bezadigden leeftijd; de wilde jaren zijn voorbij, op een enkele uit zondering na niet over praten als 't u blieft, mijn vrouw behoeft daar niets van te weten. Ja, ik ben getrouwd, met God en met eere reeds meer dan vijf en-twintig jaar; de zil veren bruiloft hebben wij gevierd met veel gasten en veel wfjn, omdat we zijn, wat men pleegt te noemen een gelukkig huwetijk. Mijn vrouw en ik hebben maar ns in de week verschil van meening", wat in de beste families voorkomt. Mijn vrouw is een degelijke huisvrouw. Zij houdt er van den boel aan kant" te hebben; ten minste tot die overtuiging kom ik als ik zie hoe ze dagelijks alle gordijnen uitschudt van wege de motten, hoe ze even eens getrouwelijk de muizenval nakijkt die in 't salon onder de kanapéstaat, en hoe vaak ze van meld verwisselt. Pardon, ik moet tegenwoordigspreken van dienstbode". Het woord meid" is uit den booze, maar ik beweer dat de Hofsteedsche dienstboden (goede niet te na gesproken) tegenwoordig meiden" zijn, groote M. We hebben dus rijkelijk ons deel aan de drie m's, zijnde de drie Hofsteedsche plagen motten, muizen en m., den. Mijn vrouw is een hofstedelinge op en top. Ze houdt er van zich goed te kleeden, bij een der eerste kleermakers, wat ik gaarne geloof, gezien de rekeningen, die ik te be talen heb. Ze verdeelt haar tijd tusschen huishouden, visites, tearooms en... maat schappelijk werk, want het is ton" voor een Haagsche dame, die zichzelf respecteert, om tenminste in n comitézitting te hebben. Onze echt is gezegend met... vier kinderen. Je durft het haast niet te zeggen, dat je het stelsel v. Houten hebt durven schenden. Maar tot m'n vreugde hoorde ik zeer onlangs dat les belles families" weer in de mode komen. Goddank! Ons fatsoen is dus weer gered. Onze twee oudsten, zoons, studeeren, de een in Leiden, de andere in Delft. Zij zijn oppassende" jongens, die op hun tijd ss BLRNCHE CfCRP?ETTES en er is visite, moet je dadelijk in het gareel der burgerlijke beleefdheid. Als de meld die je open doet je vertelt, dat er visite is, zeg je ajakes", en smijt je schooltasch in de vestibule, dat de boeken en griffels er «it rollen, en je verbergt de scheur in je kiel, en je trekt je kousen op en je gaat gedwee naar binnen, om mevrouw een handje te geven. En dan zit daar een oude dame, die je toespreekt met kinderlijk kleineerende stembuiging, en je over je haar streelt als of je een schoothondje bent, en vraagt of je goed leert, en of je braaf en zoet bent. En al die beleediglngen en krenkingen van je eerste gevoel van eigenwaarde verduur je, omdat je de burgerlijke beleefdheden moet in acht nemen, en je beantwoordt al haar pijnlijke en lieve vraagjes met twee woorden, zooals het behoort, en je beheerscht je om niet je tong uit te steken. En dan valt je moeder, die gevleid is, door die lievigheidjes en de complementjes die de visite je maakt nog bfj, en dan moet je b.v. je teekenschrift laten zien, of je taaiboekje, en als je dan laat merken, dat je daar geen ? zin in hebt, wordt er aangedrongen en als je dan met een zuurzoet gezicht er mee aan komt dra gen, zegt de visite, dat je een knappe jon gen bent, en aait je nog eens, of je een poes bent, over je haar. Als je dan eindelijk wordt ontslagen, en de vrijheid krijgt te gaan spelen, koel je je woede op een jongen die je niet goed kunt uitstaan, of op een hond die je naar je meening in den weg loopt. Maar thuis aan tafel moet je hooren, dat je moeder zich doodgeschaamd heeft voor de visite, en dat je met zulke vuile handen of met zulke zwarte nagels hebt durven binnenkomen, en dat je er weer schandelijk uitzag. En misschien dat je dan even den moed bij elkaar hebt, om aan je gevoelens lucht te geven, je gevoelens, die je met alle kracht van je jeugdige zelf beheersching hebt onder drukt, om toch vooral de burgerlijke beleefd heden in acht te nemen. Misschien dat je dan zegt: dat kinderachtige mensch ook" Maar al ben je nog zoo'n gezonde Hollandsche kwajongen, zonder een greintje vrees voor den grootsten waakhond op een boerenerf, waar je appelen steelt, of voor een veldwachter, of voor het heele politie korps, zonder eenlg respect voor de ver schillende soorten van groote menschen, die te plagen vallen en die je een pak slaag geven, als je tusschen hun vingers komt, zonder bangheid voor een blauw oog, dat een jongen, die twee maal zoo sterk is, als je zelf je zou kunnen slaan, de kleineerende lievlgheden van de visite, die een marteling zijn voor alles wat er aan trots en zelf respect in je leeft, verdraag je en beantwoordt je met twee woorden, omdat je de burgerl(ke beleefdheden in acht moet nemen. ARI ONS HUIS" Voor ons liggen vele werklfjsten, pro gramma's van voordrachten, cursussen en vrouwenontwlkkellngsclubs van deze alge meen bekende en gewaardeerde stichting. Eigenlijk zou men in Amsterdam kunnen spreken van Onze Huizen"; want de bewe ging heeft zich in de laatste jaren z uitgebreid, dat er niet minder dan zeven middelpunten zijn, die hun werkzaamheden iiiffiiiifiiliififfiiifiiiiflifiuiifiiffiiiiimfifiiiiiuliiiiiifiiiiifiii' niet al te vlug ??examens doen en ge regeld thuiskomen, maar tegen de laatste week van de maand zijn ze veel hartelijker dan in het begin. Ze komen met hun maand geld uit, voor zoover Ik kan nagaan, maar na een met goed gevolg" afgelegd examen, maken ze van mijn weeke" stemming ge bruik, om me een paar beertjes in de hand te stoppen. Mijn oudste dochter, negentien jaar, heeft in de oorlogsjaren op de N. O. T. gewerkt; welk Haagsch meisje deed dat niet ? Zij is buitengewoon modern, noemt me ouwe heer", rookt meer sigaretten dan haar broers, loopt rond met verbazend korte rokken, een jumper" en een fluweelen baret op haar hoofd, wat mama en ik niet erg gedistingueerd vinden, maar onze opinie heeft niet de minste uitwerking. Ze vindt het makkelijk en daarmee uit. Ze is spontaan en geestdriftig en maakt zich warm voor vier dingen tegelijk. Als ik haar met bezadigdheid poog te remmen, verwijt ze me: Ja, maar U bent ook zoo nuchter in uwe opvattingen." Dit gezegde kan U, lezer, misschien helpen in uwe be schouwing over mijne persoon. Onze benjamin is zestien jaar, gaat op de jongens H.B.S. vertegenwoordigt het type van het Hofsteedsche kind-meisje, altijd omringd door jongens, vroolijk, een beetje ccquet, een nufje zonder onuitstaanbaar te zijn, een kinderlijk behaagziek vrouwtje. In haar vrijen tijd helpt ze mama in het huishouden of maakt haar japonnetjes, waarin ze volgens Mlep, de oudste, onge loof ellj k handig is. Ze speelt een beetje piano en ze tennist en o ja, dan leert ze ook nog wel eens haar lessen voor school, maar 't schriftelijk werk laat ze meest een der jongens maken en ze verwaardigt zich dan wel om 't over te schrijven. Miep zegt, dat de jongens er haast om vechten, wie 't doen mag en Tiily is er toe gekomen ze beurten te geven. Kleine Carmenl Ze heeft ze allen aan een touwtje. Onze dienstbode" kan ik U niet voor stellen, want we zitten momenteel zonder en de werkvrouw, die twee maal per week een halve dag komt helpen, is niet in toilet. Wij zfln de type van een Haagsch gezin, maar ik heb geleerd sedert ik ambtenaar af ben, een beetje hooger te klimmen om mijn klein gezichtsveld van bureaucraat wat UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE iiiiiiiiiiiiiniiiii J. H. DE BOIS - HAARLEM KRUISWEG 68 TABLEAUX - ESTAMPES - EDITIONS D'ART Thans: l Kokoschkal & Kollwitz in verschillende'deelen van de stad uitstralen. Behalve 't bekende centrum in de Rozen straat zijn er nog: afd. Oud's-Qravenhekje, Franschelaan 14; afd. Muiderpoort, Dapper straat; afd. Spaarndammerbuurt, NovaZemblastraat 69; afd. Staatsliedenbuurt, van Beuningenplein; afd. Nooddorp o. h. IJ, Narcisstraat 11?13; afd. Indische buurt, Javaplein 20. Op de aankondigingen staan niet enkel leeszalen voor jongens en meisjes en ouderen; ook vertelavonden, tuinclubs, openluchtspel, zangavonden en nog veel meer voor de jongeren. De ouderen vinden er ook al wat zij wenschen in verstelles, excursies, con certen, gymnastiekles enz. enz. Ook de vrouwenontwikkelingsclub, voor vrouwen boven 20 jaar, belooft, ditmaal weer, naast muziek- en tooneeluitvoeringen, een reeks mooie voordrachten op stoffelijk en geestelijk gebied, met lezingen o. a. over s tem plicht, kamerplanten, bouwen en wonen, levens middelen, moederschapzorg, versiering van stoffen, kinderopvoeding e. a.; allen te hou den door bekende sprekers en spreeksters en menschen uit de praktijk. Als de stichters van . Ons Huls", aan wie juist dezer dagen een gedenksteen is ge wijd, nu het door hen begonnen werk eens terug konden zien, zouden zij zich verheugen dat uit het kleine zaadje dat zij aan den bodem der groote stad toevertrouwden, nu reeds een krachtige boom met vele, zich vér uit spreidende takken, is geworden. E. M. R. DE /=1M5TERD/=,MS<:HE HEEREMGR/qCHT 411 LEVEMS-ONGEVflLLEh-fl/lMSPR/lKELL'KHEIC'S ZIEKTE VERZEKERIMGEM MMMiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiMiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiii ONZE PUZZLE Nieuwe Puzzle No. 14 LUCIFER S-PUZZLE Zeventien lucifers worden zoodanig op tafel gelegd, dat zij zes gelijke vierkanten vormen. (Zie teekening). Gevraagd, om door vijf lucifers weg te nemen, drie vierkanten over te laten. Inzendingen onder letters A. B. voor Vrijdag a.s. Oplossing: No. 10 Hoe kan het zijn, dat van twee Tweelin ghen die op een selve tQdt gebooren zijn, ende ghelfjck sterven, nochtans de eene meerder daghen kan geleeft en hebben als de ander? Deze Questie is licht te begrijpen: Neemt te verruimen. Zoodoende ben ik de Hofstad en de Hofstedelingen wat objectiever gaan beschouwen. Daar wil ik voortaan van ver tellen. * * * VLIEÜFEEST OP OCKENBURGH Goddank! We kunnen met een gerust gemoed het winter-concert-comedie- en lezingen seizoen in gaan. Den Haag is niet achtergebleven, heeft ook haar Elta gehad, zij 't dan ook veel korter en kouder dan te Amsterdam. Vier dagen hebben we gevliegfeest of feestgevlogen, den laatsten dag voor een liefdadig doel, zooals dat met Hofsteedsche hoffelijkheid tegenover de oeconomisch zwakkeren gebruikelijk is. De lezer weet misschien niet, dat het plan om de Elta te 's Hage te houden eerst aan ons gemeentebestuur is voorgelegd, die met zijn bekende Hofsteedsche vlugheid te lang met antwoord talmde; de Amsterdamsche vroedschap echter sloeg onmid dellijk toe en zoo ging de glorierijke Elta onze Haagsche neus voorbij. Ook nu is dit vliegfeest uitgegaan van particulier Initiatief en beoogde vooral propropaganda te maken voor het denkbeeld van de groote vlieghaven, welke men ter zelfder plaatse hoopt op te richten. Welnu, als propaganda is dit feest vol komen geslaagd. Tevens is ten duidelijkste uitgekomen welke moeielijkheden men zal hebben te overwinnen met het terrein en de toegangswegen, om het bestaan van een vlieghaven te doen slagen. De eerste dag was er natuurlijk zoo goed als niets klaar. Dat zfln we hier in de Hofstad zoo gewend; 't is altijd alles luchtig en vluchtig, met een geest van 't zal wel lukken." Je hoorde den eersten morgen van de opening overal timmeren, je zag overal ververs en sjouwers loopen. Daar werd een piano binnen gijreden, en er kwamen wagens met glas- en steenwerk aangehobbeld over de oneffene duinweide, voor de restaurants. Vanuit het vliegveld werd niet opgestegen, wel kwamen Smith en Douglas Shanks vanuit Engeland aangevlogen. Het was een narsty trip" met veel bumping" door den feilen wind, vertelde mij de mechanicien van den laatste. Over 't vliegveld schetter den, valsch tegen elkaar in, de orkestjes die overal verspreid zaten, en zij trachten tever geefs wat stemming te brengen in het ge heel. We liepen er allen een beetje troos teloos rond, bibberend in den kouden wind. Het is lang geen Elta-weer" hoorde ik den een luitenant-vliegenier tegen een ander zeggen. Nieuw woord dus! Houdt dit vast, taalgelcerdenl Als de zon straalt, als de hemel wolkenloos over de aarde koepelt, als de wind niet meer Is dan een veifrisschende adem, heet dat Eltaweer. 's Middags, nadat ik in 't restaurant mijn honger had pogen te stillen met een minia tuur-broodje, zuinig besmeerd en belegd met ham en een kop leelijke, gekookte koffie, zag ik tot mijn vreugde de Hofstedelingen komen, het publiek van de hippische spor ten, dat zich nu te goed kwam doen aan vllegdemonstraties. En het heeft volop kun nen genieten, want omstreeks twee uur waren er een zestal vliegtuigen present, die beurtelings luchtkunstjes vertoonden. Ferrarln, de Italiaan met zijn sierlijk, ivoorkleurig vliegtuig, waarvan de vleugels zijn overspannen met geverniste zijde, en de kleine roode duivel van Fokker, die als een nijdig satanisch beest door het lucht ruim schoot, wedijverden in stoutmoedigheid. Parger, die de roode duivel bestuurde, joeg 't publiek telkens schrik aan door drie meter boven hun hoofden te strijken, en als men dacht, dat hij landen zou, stoof hij plots weer loodrecht de lucht in. Het waren van die effektstukjes, die niet nalieten te pakken. Maar hoog in de lucht wentelde en viel en gleed Ferrarin in zijn blanke vogel me minder effektbejag, maar met veel grootere vliegkunst. De ware geestdrift kwam echter pas den tweeden dag; levensgevaarlijk gedrang op den smailen weg van stoomtram naar Ockenburgh, weinige doortastendheid van de Loosduinsche politie. Burgemeester, nog vol geestdrift over zijn vliegtochtje op den dag der opening, had zQn burgerij niet meer in de hand. Maar goddank waren we dan met ons vieren, ondergeteekende, vrouw en twee dochters, veilig binnen de houten hekken. Dochters verrukt natuurlek. Alle vliegeniers waren in hun oogen bovenmenschelijke dat een van hun beyden gaat reysen na het Westen/ ende de andere nae het Oosten: Dit soo synde/ die nae het Westen reyst/ volghens den loop der Sonnen' sal de daghen langher hebben!; de andere nae het Oosten reysende sal korter daghen hebben/ ende alsoo na eenige langen tijdt/ sal hij der meerder tellen als de andere. Dit ghebeurt menighmaal onse Schepen/ die slch uyt onse Provintien begeven nae de Oost- ende West-Indiens. Van de vele ingekomen oplossingen waren er slechts vier goed, n.l. die van B. C. te Arnhem, D. B. te Amsterdam, Ter H. te Haarlem en Ln te Arnhem. Ter H. werd, bij loting, prijswlnner. De heer Ter H. te H. schrijft zeer ad rem: Het horloge van Passe-partout, de bediende van Pnileas Fogg, in een reis om de wereld van Jules Verne geeft hierop een antwoord. die naar Indië gaat, doet het beste om zijn Uitrusting te koopen in DE BIJENKORF"- AMSTERDAM Vraagt Catalogus iiliiiiiiiiiiiiiiiiimiiniiiiiiiiiiiiiiiiiii! miiiiuiiiiiiiiimiimiiiimiiiiii wezens. Trouwens, ik vrees dat na dit vliegfeest een nieuwe ziekte zal zijn uit gebroken onder de Haagsche jonge meisjes. Na de Engelsche ziekte, waaraan de meesten nu wel genezen zijn, zullen we de vltegenieritus" hebben te berichten, wat vanwege 't omhoog staren ook nekkramp kan ver oorzaken. Hoe meer je echter de kwaal uit den weg tracht te gaan, hoe eerder je ze soms te pakken hebt. En daarom gunde ik mijn meisjes wel eens kennis te maken met Shanks, den kleinen Engelschman met wlen ik te Amsterdam had gevlogen. 't Was een wederzien als van twee vrienden, shake-hands en dadelijk en vroolrjk gesprek met Miep en Willy, die in den oorlog de gelegenheid wel hadden gevonden om goed Engelsch te leeren. Mama bekeek met aandacht de zeer moderne toiletten vaneen paar dames". Ik keek ook, maar niet naar de toiletten. Zoodat ik maar wou vertellen, dat het een echt Hofsteedsch feest is geweest, al had 't dan ver van 't Haagje plaats, veel mondain gedoe, veel gevlieg en geflirt, veel toilet, veel bont, veel schoentjes methooge bakjes, die diepe gaatjes boorden in het zand, veel geronk en gesnor in de lucht, veel geraas en getoeter, gedrang en onordelijkheid op de wegen, onnoemelQk veel auto's, motor- en bescheidener fiet sen, veel kwatta etende menschen, enfin van alles wat er bij zoo'n feest nu eenmaal hoort. Ik verneem, dat de gebruikelijke maaltijden in het eenzame hotel Krjkduin niet achterwege zijn gebleven met de daar bij behoorende toespraken. Laat ons hopen, dat dit vliegfeest-bestuur niet al te veel heeft moeten betalen voor deze grootsche reclame, dat het niet is af geschrikt om hier op Ockenburgh een onder neming te scheppen, die niet alleen reden van bestaan heeft, maar die zeker een kruispunt kan worden van wereldverkeer met overzeesche landen. Als landings- en doorgangsstation zal 't zeker eenmaal even groote plaats kunnen bekleeden als Rotter dam een onmisbare haven is geworden voor het scheepvaartverkeer. NUCHTER LINO