Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
4 Oct. '19. No. 2206
BIOSCOOP-GEVAAR
Teekening voor ,de Amsterdammer" van Jordaan
Billie Ritchie: U ziet: ik ben de grootste wilt U dus maar ophoepelen"
imiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
komen juist maar wat het eerste aangaat
valt te constateeren, dat hoewel zeer velen
onder hen over een belangrijke mate vak
kennis beschikken, hun algemeene ontwik
keling, noodig om hen te stempelen tot
opvoeders en dikwijls ook leiders van jonge
lieden op een zeer moeilijken leeftijd, hen
ten eenenmale ontbreekt. De meeste der
tegenwoordige onderofficieren hebben na
hun 12e jaar in 't geheel geen onderwijs
meer genoten en zijn op zeer jeugdigen
leeftijd in het L-ger gekomen en na examens,
die zich uitsluitend uitstrekten over vak
kennis, bevorderd. De salarisactie, zooals ze
thans zoo scherp gevoerd wordt, gaat echter
uit van het standpunt dat in de onderoffi
ciersgezinnen gebrek heerscht en dat onmid
dellijke hulp door een bedrag in eens (A 600)
met daaraan vastgeknoopte
tractementsverhooglng een gebiedende eisch is om den
steeds höoger stij genden nood te lenigen
en om te voorkomen dat de gezinnen ver
drinken in een zee van schulden, die thans
bet is een droeve waarheid?gemaakt moeten
worden waar er zoo ontzettend veel ge
zinnen zijn waar man, vrouw en 2 of 3
kinderen moeten leven van f25 in de week,
ja velen van nog minder. Bij het streven
in 't algemeen van het Hoofdbestuur van
Ons Belang komt het ons echter voor, dat
dit reeds verder is dan zijne leden en dat
het toekomst idealen in de plaats tracht te
stellen voor den huldigen toestand. ZQ die
de onderofficiersgezinnen wat meer van
nabij kennen, die gezien hebben op welke
wijze het daar toegaat, zullen moeten be
kennen dat zij in beschaving nog niet zoo
ver vooruit zijn op de gezinnen der ge
schoolde arbeiders. Gelukkig neemt het
aantal lofwaardige uitzonderingen hierop
steeds toe en verbetert de laatste jaren heel
veel, maar de toestand zooals het Hoofd
bestuur van Ons Belang die teekent Is er
nog niet. Daarom echter niet minder lof
aan dit Hoofdbestuur en die der andere
vereeniglngen die hierin streven naar om
hoog. Nu meent men dat verhooging der
salarissen ook hierin belangrijke verbetering
zal brengen, dat hiermede een hoogere trap
op de maatschappelijke ladder zal bereikt
worden en dat kan ook, al verschillen wij
van meening met de Hoofdbesturen over
de tQdsruimte, waarin dit zal geschieden.
Er zullen jaren en geen maanden overheen
moeten gaan voor 't zoover is. Wel kan
het Legerbestuur de onderofficieren hierin
tegemoet komen door het instellen van cur
sussen voor algemeene ontwikkeling, maar
of de ambitie van mannen van tegen de 30
ELEGIE
door FREDERIK VAN EEDEN.
Een droef gedicht
heb ik gericht
tot wie mij heeft gezonden.
Opdat Hij weet'
hoe scherp, hoe wreed
mijn hart zich voelt geschonden.
Ik treed nu in
het bang begin
van de allerleste jaren.
Die allen sloeg,
't zij laat of vroeg,
Hij zal ook mij niet sparen.
Melancholie
is wat ik zie
of 't avond is of morgen.
Al wat er blinkt
Vergaat, verzinkt
in een zwart meer van zorgen.
tot over de 40 groot zal zijn voor onder
wijs in aardrijkskunde, staatsinrichting, lite
ratuur enz. betwijfelen wij.
Thans echter is de aandacht van wij
durven gerust zeggen alle onderofficieren
gericht op een directe verbetering van hunnen
fiuantiëelen toestand, alle andere verlangens
en voorstellen zijn op den achtergrond ge
treden. De geest heeft den laatsten tijd
daar ontzettend onder geleden, een stijgende
ontevredenheid is niet uitgebleven, en deze
deed in vele gevallen de dienst ij ver ver
slappen, en hoe minder men vernam van
höoger hand, hoe heftiger de protesten tegen
de bestaande toestanden werden en nog
worden.
De stille armoede die in de vele gezinnen
geleden wordt, gaf aanleiding tot steeds
krachtiger taal, tot versterkte uiting der
gevoelens, maar de onderofficieren blijven
hun plicht doen, en ook hierin hulde
aan de Hoofdbesturen, die hun leden aan
spoorden tot plichtsvervulling tot 't uiterste
met ijver en toewijding.
Er is een belangrijk verschil te consta
teeren tusschen de w|zen van actie der
verschillende vereenigingen.
De vereeniglng Ons Belang die zich dik
wijls het adjectief rood" toegevoegd zag,
voert hare actie op een veel scherpere wijze
dan de andere bonden. Hierin zit een be
langrijke factor van deze geheele actie n.l.
het standpunt dat deze bij uitstek militaire
N.V. PAERELS
Meubileering M".
COMPLETE MEUBILEERING
-: BETIMMERINGEN
:
Rokln 128 Telef. 4541 N
vereenigingen, waarvan de leden zelf met
een zeker gezag bekleed zijn, innemen
tegenover het gezag. Onze tijd kenmerkt
zich door een steeds dalende eerbied voor
het gezag maar in militair verband is
dit natuurlijk onbestaanbaar waar het gezag
de bron is van alle kracht en eenheid en
zonder een volledige en onvoorwaardelijke
erkenning van het gezag geen krQgstucht
en dus ook geen Leger mogelijk is. Wel
zijn de laatste jaren binnen de grenzen van
de krQgstucht en ondergeschiktheid de ver
houdingen tusschen meerderen en minderen
eenigsz ns gewijzigd, maar dat zijn meer
verbeteringen dan wijzigingen te noemen'
De onderofficieren, en het zijn in 't alge
meen die leden van Ons Belang, die zich
allen eensgezind achter het Hoofdbestuur
hebben gesteld, die den regelmatigen weg om
hun wenschen Ingewilligd te kragen hebben
verlaten en zich uiten in de meest heftige
protesten waar zQ langs dien regelmatigen
weg hun wenschen niet spoedig en volledig
genoeg naar hun zin ingewilligd krijgen.
Geenszins echter richt zich hun actie
tegen hun militaire meerderen daar zij ge
lukkig weten dat deze hierin geheel mach
teloos staan en dezen maar al te goed
weten welke nooden er heersenen onder
hunne onderofficieren, waarmede zij dage
lijks omgaan en die zQ weten te waardeeren
in hun ijver en plichtsbetrachting.
In de oogen der onderofficieren Is de
schuldige aan al hun misstanden: de Minister
van Oorlog en de conservatieve ambtenaren
aan zijn departement. Deze laatste toevoe
ging echter heeft de M. v. O. op een hem
door het Hoofdbestuur van Ons Belang
telegraphisch aangevraagde audiëntie onge
daan gemaakt door te verklaren: het Depar
tement dat ben ik." Na de laatste algemeene
vergadering van Ons Belang" en de daarop
volgende hierboven vermelde audiëntie in
einde Juli die voor hen in bijna geen enkel
opzicht bevredigende resultaten afwierp,
nam de actie steeds ernstiger vormen aan.
Men sprak reeds van demonstreeren, en In
enkele plaatsen was 't dan ook bijna zoover
gekomen, totdat 29 Augustus de M. v. O.
het algemeen verbod voor het deelnemen
aan demonstraties door militairen in uniform
uitvaardigde. In alle opzichten Is het ge
lukkig te achten dat aan deze zeer beden
kelijke uiting van ontevredenheid door hen
die mede het gezag dragen en zoo noodig
moeten helpen handhaven, paal en perk is
gesteld. Gelukkig ook Is van meet af aan
door de onderofficieren zelf begrepen dat
voor hen staken een absolute onmogelijk
heid is, waar staken in dienst dienstweige
ring is waartegen het Crimineel Wetboek
voor het Krijgsvolk te lande In art. 95 eene
gevangenisstraf van ten hoogste 10 jaar
eischt.
Wat echter van de onderofficieren te
wachten staat indien de nood in hunne ge
zinnen steeds höoger stijgt, als de winter
met zijn geweldige duurte dichter nadert,
is niet te zeggen, maar wQ meenen er het
allerbeste van te kunnen hopsn.
De eischen omtrent bezoldiging zijn hoog,
höoger dan de Regeering vermoedelflk zal
gaan. Dat echter de Regeering tijdig te
hulo zal komen ook daar vertrouwen wij op.
De tijdelijke voorzitter van den Minister
raad die onlangs de hoofden der
confessioneele bonden ontving, deed althans voor
""**?
Mijn werk miskend,
mijn kracht ten end,
Vmchtctütomobielen
Wilt ge
koopt dan een
de transportkosten in Uw bedrijf tot een minimam reduceeren,
2 lons WHITE Vrachtauto
het meest economische vervoermiddel. n 2 tons WHITE" doet hetzelfde
werk als 2 menschen mtl 4 paarden en 2 wagens, hetwelk wij met bewijzen
en attesten kunnen staven. Maakt U «ie berekening.
Firma Gebr. NEFKENS, Filiaal Amsterdam
26 fac. Obrechtstraat
Tel. Z. 2507
llltttlllllMHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlIIllll
mijn daden zonder werking,
hier brengt geen raad
geen bidden baat
geen smeeken om versterking.
Hier helpt geen kreet
van duldloos leed,
geen zuchten en geen steunen,
zal de ijz'ren Hand
die 't Al omspant
zich om mijn klacht bekreunen ?
Gij menschen, zegt!
Kunt gij oprecht
uw Schepper eer bewijzen?
Wie een zwak kind
gefolterd vind
kan die de beulshand prijzen ?
Al 't blij vertoon
van jeugdig schoon
moet breeken en vergruizen,
ik oopen wijd,
mijzelf ten spijt,
de diepste weemoed-sluizen.
Mijn kinders moet
ik onbehoed
door 't leeven laten zwerven,
de Moloch heet
zal hen wel wreed
verminken en verderven.
Mijn levensloop
was zoo vol hoop
vol vroom beraad begonnen
maar al 't gezwoeg
was niet genoeg
en niets van duur gewonnen.
Ik blijf als toen
Gods Kampioen,
bevechter van het kwade,
maar ik bespeur
in klank noch kleur
bewijs van Zijn Genade.
Verbolgen staart
het wolk-gevaart
het oogenblik eenige toezegging
(salarisverhooging ingaande l Juli; sergeanten en
wachtmeesters zien hun aanvangssalaris van
?700 (I) op ? 1000 gebracht en een maand
extra salaris over October). De Vereeniging
Ons Belang is hiermede echter nog in 't ge
heel niet tevreden, er wordt o. m. een uit
keering ineens van f600, neen niet gevraagd,
maar geëlscht. De afdeellng Amersfoort van
deze Vereeniging meende zelfs uiting van
hare gevoelens te moeten geven door het
volgende telegram aan H. M. Onze Koningin:
Uwe Majesteit, het Onderofficierscorps
lijdt gebrek."
Het is een algemeen Nederlandsch Belang
dat de Regeering staat kan maken op een
degelijk korps Onderofficieren, bezield met
een goeden, opgewekten geest en dat kan
ook zeer goed met de tegenwoordige
bekleeders dier rangen, mits men op biliqke
wijze in hun nood tegemoet komt in den
ultra-modernen geest die velen van hen
bezield niet al te ernstig wordt opgevat.
Ook zij ontkomen niet aan den Invloed van
den nieuwen tijd die in een organisatie als
ons Leger natuurlijk met vele moeilijkheden
gepaard gaat.
P. W. Pi ETERS
JHR. W. SIX f
De Nederlandsche watersport heeft in jhr.
Wlllem Six een trouwen schipper verloren.
Uit persoonlijke liefhebberij was hij een
zeiler en zijn Stella hebben wQ menigmaal
op onze wateren door hem gestuurd mogen
bewonderen, maar alles wat met het water
samenhing had zijn belangstelling: de jonge
zeeman, die zijn opleiding nog moet krijgen,
de oude, die der dagen zat een welverdiende
rust geniet, de roeisport, waarvan hij ge
durende bijkans een kwart eeuw de beproefde
leider is geweest en voor wier ontwikkeling
hQ in de Koninklijke Nederlandsche Zeil
en Roeivereeniging naast de zeilsport heeft
geijverd.
Slx was een persoonlijkheid, zooals men
in onze dagen zelden meer aantreft,
bizonder geschikt voor het leiderschap in onze
onstuimige watersportkringen. Er lag over
hem een rust, ik zou haast zeggen physiek
en psychisch, die tot nadenken stemde en
zich aan anderen meedeelde. HQ was deftig,
maar niet ongenaakbaar, hoffelijk in vormen
en in wezen, eenvoudig In levenswijze en
manieren; met de hem aangeboren intelli
gentie kwam hij slechts na wikken en wegen
tot zijn besluit; een nieuw opgeroepen
spontane gedachte schrikte hem eenigszins
af, maar hij verwierp ze niet direct, hield
ze aan en zocht veeleer een vorm, waarin
ze van scherpe kanten ontdaan, vruchtdra
gend kon worden, zich kon aanpassen aan
tradities, de klove tusschen jong en oud
kon overbruggen.
Hij was aanvankelijk voor de rechtsweten
schap bestemd en had ongetwijfeld alle
eigenschappen om een goed jurist en be
stuurder te worden. Hij heeft die studie
opgegeven en xlch daarna geheel gewijd
aan de watersport, waarin hij in werkelijk
heid een drukke en nuttige werkkring heeft
gevonden. Er is in die wereld, zooals el
ders, heel wat naijver, persoonlijke ambitie,
er is ook in woord en geschrift wel op
Slx leiding gecritiseerd en afgegeven, en
toch had ieder het gevoel, dat hq de aan
gewezen leider was, omdat hij stond boven
alle partijen, persoonlijke voorkeur niet kende,
zich zelf niet zocht, maar uitsluitend streefde
naar datgene wat uit zakelijk oogpunt voor
de watersport het beste was. Vaak hebben
wij bij gewoond, hoe hij op rumoerige ver
gaderingen aller meening tot haar recht
wist te brengen, ieder het zQne gaf, het
opnam voor wat hem goed scheen, zoodat
ten slotte vrienden en vijanden, winnaars
en overwonnenen voldaan naar huls konden
keeren.
dat zich omhoog vergadert
Waar 'k mij bevind
Wordt droef-gezind
de boom en zijn gebladert.
De zilvermeeuw
met zijn geschreeuw
hoont en bespot mij armen.
De woeste zee
doet dreigend mee
die kent ook geen erbarmen.
Langs 't leege strand
Stuift vluchtend zand,
De vale halmen klagen,
bleek, lillend schuim
vliegt op in 't ruim
als met doodsangst geslagen.
Waarheen ik treed
is alles leed
de doornstruik doe ik huilen,
en waar ik kom
't gedierte stom
in hooien zich verschuilen.
DE KUNST
Eerst moest Koyaards In gaan pakken;
Nu komt Heijermans op straat,
Dat wordt nog eens revolutie,
Als dat zoo maar verder gaat.
Honderd stuks comedie-luidjes
Worden, om een handje geld,
Door een ontevreden huisbaas
Heelemaal niet mee geteld.
De Tooneelspeelkunst moet wijken
Voor het bioscoop-gevaar.
Billie Ritste speelt Molière
Toe maar jongens, draaien maar.
En terwijl men Willie Mullens *)
Kroont tot Vorst-explicateur,
Zet hij een Tooneelgezelschap
Dood-eenvoudig aan den deur.
Moet er communisme komen
Tegen: Duivel Kapitaal"?
Wil men nationalisatie,
Volkswil" in den schouwburgzaal?
Hoofdman Wijnkoop zit te lachen
Om die paar procentjes-boel ;
Al dat dwingen met de duitjes,
Brengt hem nader tot zijn doel.
Mullens, expliceert u beter;
Stopt dat kruideniersgedaas.
Niet het geld heeft te beschikken,
Maar de Kunst is er de baas.
In de kranten kan men lezen
Van den grooten film-poëet,
Die bij al zijn jubileeren
Herman Heijermans vergeet.
Moet de groote schrijver ruimen,
Wordt de man op straat gezet,
Met een pieterig procesje
En een kneepje van de Wet?
Honderd duizend goede guldens
Dokt de groote directeur,
Met zijn hoedje in zijn handjes,
Aan den Prins-explicateur.
J. H. SPEEN HOFF
*) Eigenaar van den Schouwburg.
iiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
DEVO
Geurige Sigaar
FABRIKANTE
N.V. DIEVENBACH's
Holl. Sigarenfabriek UTRECHT
De Koninklijke Nederlandsche Zeil- en
Roeivereeniging lag hem het naast en hij
heeft die van een eenvoudige zeilclub meer
en meer tot een middenpunt van alle
watersportvereenigingen weten te maken, waarom
heen zich de andere groepeeren. Het zal hem
ook wellicht pijnlijk zijn geweest, dat de
roeiwereld voor eenige jaren zich van de
Koninklijke als voorzittende Vereeniging
heeft losgemaakt, maar allen, die die periode
hebben beleefd zullen getroffen zijn geweest
door de loyale wijze, waarop Slx de de
batten over die kwestie heeft gevoerd en
meer nog door het goede hart, dat hij aan
den nieuwen Roelbond heeft toegedragen.
Zijn verstandig woord en zijn rustig beleid
zullen zeker vaak gemist worden ; vooral
nu de internationale verhoudingen zich gaan
herstellen kan een hoogstaand karakter
als dat van Six een weldadlgen invloed
oefenen.
Dat zal niet zijn. Dit voorjaar is hij ziek
geworden en, ofschoon hersteld, kon men
merken, dat hij iets van de oude veerkracht
had verloren. Zijn dood Is plotseling ge
komen en met hem is heengegaan een
ouderwetsch Hollander, zooals men ze niet of
zelden meer vindt, maar wiens verdwijnen
voor hen, die van ons vaderland houden,
een reden is tot droefenis.
G. L. DE VRIES FEYENS
IIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll'
Ik word gesleurd
en afgescheurd
van mijn geliefde landen,
Zooals een hond
het wild verwondt
en meedraagt in zijn tanden.
Geen lieve waan
laat ik bestaan,
gij lucht'gen van gemoedel
des Eeuw'gen spel
is grootsch en fel,
en vreeslijk is Zijn woede.
Dit droef gedicht
heb ik gericht
tot mijnen God en Makker.
Gedwee en stil
om zijnentwil
word ik een oude stakker.
WijkaanZee, Sept. 1919