DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 Oct. '1§. No. 22f7 HET LAATSTE REDMIDDEL Teekentng voor ,de Amsterdammer" van Jordaan N.V. PAERELS Meubileering M". COMPLETE MEUBILEERING -: BETIMMERINGEN : Rokin 128 Telef. 4541 N IttlllllIltlllllllHllltllllli Illllllllllllllllll H e fj e r m a n s (als Billie Ritchie) IIIIIIIIIII1IIIIIIII11MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Naar verluidt wordt thans ook 't gezelschap Heijermans in zijn bestaan bedreigd, door 'n bioscoop onderneming, die zich in 't Grand-Theatre" wil vestigen. Als ik 't eens zoo probeerde" H. STINIS Haarlem - Kruisweg 23 TELEFOON 15O6 EXPORT IN TABAKSARTIKELEN NAAR DE GEALLIEERDE STATEN ifiiimiiimiimiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiillllmiMi groot aantal typhusbacillen in de buitenwe reld. Nu komt het voor zijn omgeving maar op aan of hij behoort tot hen, die Koch noemde: Leute, die nicht gelernt haben mit ihrem Koth umzugehen, of wel tot de in dit opzicht later geïnstrueerden. Men krijgt dus febris typhoïdea hetzij direct van zulk een bacillenafscheider of van een lijder aan f. t., hetzij indirect door dat bacillen van een van beiden ons voed sel hebben besmet. Epidemiën van f. t. wor den in den regel veroorzaakt niet door con tact-infectie, deze blijft in den regel beperkt tot enkele personen, maar door het gebruiken van met typhusbacilien besmet voedsel. Het voedsel, flat het meest aan besmetting met typhusbacillen is blootgesteld is de melk. Ook drinkwater kan typhusbacillen bevatten, De epidemiologie van de f. t., dat is: de er varing bq tal van epidemiën opgedaan omtrentde bronnen en de wijze van verspreiding der (infeciie, heeft echter geleerd, dat in verreweg de meeste gevallen de ziekte is imiiiiiitiimim NEDERLAND IN DEN VREEMDE Over de Nederlandsche week te Stockholm Vroeger togen de Vikingers er op uit om de wereld te veroveren... maar ook dit moest verkeeren, en zoo geschiedde het dat, terwijl de afstammelingen van deze koene reizigers thuis bleven, een helrleger van Nederlanders zee koos, voorzien van het beste wat ons land aan geest en goed bezit, teneinde zich een plaats te veroveren op de Zweedsche markt, maar bovenal ook in het Zweedsche hart. Deze tocht had plaats onder de auspicieen van de vereenlging tot verspreiding van kennis over Nederland in den Vreemde, en er was een speciaal comitédat de voorbereidingen tot die propagandaweek getroffen had. Ik zal u niet vervelen met namen en cijfers die de dagbladen u al gebracht hebben. En ze hebben u immers ook ver haald van de gastvrije ontvangst die de Nederlanders in Zweden is te beurt geval len... ge weet dit nu wel allemaal en ook dat we wellicht het volgende jaar reeds de gelegenheid zullen krijgen op onze beurt verkregen door het gebruiken van melk, die afkomstig was van een boerderij, waarin een tyhusbaclllen-afschelder aanwezig was, of van melk, die was verkocht door eenmelksiqter, die zelf typhusbacillen afscheidde of in wiens gezin f. t. heerschte. Onder die melk-infectie zucht Amsterdam ieder najaar, reeds vele jaren achtereen en speciaal dit jaar. London met zijn ruim 10 maal grooter aantal inwoners heeft op dit oogenbllk op verre na niet het aantal lijders aan f.t. als waarmede Amsterdam thans wordt gestraft. De Amsterdamsche Gezondheids dienst weet wel waar die infecties vandaan komen, maar kan tot dusverre niet buiten Amsterdam optreden, terwijl de Amsterdamsche burgerij den goeden raad om de melk niet ongekookt te gebruiken niet algemeen opvolgt. Zeer lezenswaard is het in 1918 verschenen proefschrift van Dr. I. H. J. Vos, getiteld: De melkvoorziening van Amsterdam. Staaltjes van schandelijke verwaarloozing door boeren van de belangen hunner klan ten, zelfs van de belangen hunner eigen aan f. t. lijdende huisgenooten vindt men in dit boekje. Verder geeft Dr. Vos daarin de uit komsten van zrjn onderzoek over het ver band tusschen f. t. en de melkvoorziening. Uit goede bron is mfj bekend, dat op een i dorp, wanneer daar gevallen van f. t. voor komen, wat nu en dan gebeurt, telkens blijkt, dat de sterilisatieinrichting van de coöpe ratieve boterfabriek aldaar defect is. De boeren, die de ondermelk terugkrijgen, geven die niet aan het vee, maar laten ze in hun gezin gebruiken. Het is duidelijk gebleken, dat er nog zeer vele menschen zfjn, die ondanks alle waar schuwingen de melk ongekookt gebruiken. Wil men in de groote bevolkingscentra de febris typhoïdea met vrucht bestrijden, dan Is het noodig, dat alle consumptlemelk ziektekiemvrij wordt gemaakt, alvorens zfj in den handel wordt gebracht. Dit procéd eischt zoo groote nauwgezetheid, dat de Amsterdamsche Gezondheidsdienst heeft aangeraden ook de gepasteuriseerde melk te koken. Toch kan het pasteurlseeren z geschieden, dat de melk zonder gevaar is te gebruiken: bijna 10 jaren reeds wordt alle drink-melk voor Binnen- en Wilhelmina gasthuis in het Binnen-gasthuis gepasteuri seerd zonder tot infectie aanleiding te geven. Het dlagnostiseeren van f. t. is dikwijls verre van gemakkelijk, en voordat het het bekend was, dat de typhusbacillen reeds in de eerste dagen van het ziek-zfjn in het bloed konden worden aangetoond, was het stellen van een zekere diagnose niet moge lijk vór het midden der tweede week van het zlek-zQn. Wel kon men eerder vermoeden met deze ziekte te doen te hebben en was men op grond van dat vermoeden verplicht te handelen alsof de diagnose f. t. vast stond, maatre gelen dus te nemen a ter bescherming van de omgeving van den patiënt n tot doel matige behandeling en verpleging van dezen. Want zoo ergens, dan komt de kunst van den medicus aan den dag bij de behande ling en die van de verpleegster bij de ver zorging van den typhuslijder. En aan den geneesheer n aan de verpleegster worden door den typhuslljder de hoogste eisenen van bekwaamheid en kunstvaardigheid ge steld. Deze enkele woorden mogen volstaan om te doen gevoelen, dat f. t. Is een zeer ernstige ziekte, die het leven van den lijder bedreigt a door de infectie op zichzelf n door talrijke complicaties, bijkomstige afwij kingen, die steeds op de loer liggend hem vaak bespringen. Op de ziekteverschijnselen en op die complicaties zal Ik hier niet in gaan. Niemand behoeft zich echter ongerust te maken, dat hij met f. t. rondloopt: de gevallen van typhusambulatorius, een typhusvorm, waarbij de patiënt zijn werk doet en IIIIIIIIIIIIMII IIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIII OELOF niTROEN JUWELIER KALVERSTRAAT1 AMSTERDAM OPGERICHT 1850 Uitsluitend Nieuwe Collectie PLATINA ARMBANDHORLOGES MET BR1LLANT Eerste Kwaliteit IIIIIIIMIIIlllllllldlIIII Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll een Zweedsche week in Holland te zien houden, en een heel gezelschap ter ver strooiing in ons midden. Om u de waarheid De Nederlandsche gasten voor Rlddarhuset te Stokholm. Die Welt ist mein Feld". De generaal Hoogeboom, afgevaardigde van het hoofd bestuur van Nederland in den Vreemde, overziet Stockholm, het arbeidsveld. te zeggen... ik houd mijn hart vast. Dat is niet om iets onvriendelfjks te zeggen ... maar denk u zelf eens in de situatie: Daar komt dan in het een of ander Am sterdamsen gebouw, laten we zeggen Bellevu, een tentoonstelling ?van Zweedsche producten:machineonderdeelen, instrumenten, houtwaren, manufacturen... ja, wat u maar wilt... Gelooft u dat er per dag 3000 Amster dammers zullen zijn om die tentoonstelling te bezoeken, zooals er per dag 3000 Zweden zijn geweest om onze sigaren en onze sierplanten, onze schoensmeer, likeuren, dakpannen en chocola te zien...? Daar is wel zeer zeker een vooraf gaande opwekking toe noodig. Maar de Stockholmers hebben het deugdelijk bewijs geleverd dat er toch steden zijn waar een opgewekt openbaar leven bestaat en waar men zich en-bloc dankbaar toont voor het bezoek van buitenlanders. Het ontvangst comitéhad van alles gearrangeerd: bezoeken aan musea en fabrieken, diners, soupers, autotochten, een operavoorstelling, tea's... een programma waartusschen de voordrachten der Nederlandsche lezers pasten als sardines in een blikje... en gedurende dat alles bleef het stampvol in de tentoonstellingszalen en niet alleen van belanghebbenden maar ook, en bovenal, van belangstellenden. De lezingen van mevrouw Top Naeff en de heeren Treub, Lovink, Begemann en Kielstra vonden een aandachtig gehoor, en de Zweedsche pers bracht hun gesproken woord, ja, hunne portretten zelfs tot in alle hoeken des lands. En wij moeten dankbaar zijn dat wfl in Nederland een propagandavereeniging als Nederland in den Vreemde hebben, onder wier vlag de eersten onder ons de beteekenls van ons vaderland willen uiteenzetten. Het is ook juist gezien om de Zweden, die van aard wat trager zijn dan wij, te overDe Nederlanders voor het Koninklijk slot te Stockholm. vallen met onze propaganda op het moment dat de tijd daartoe het rijpst is. Meer dan vroeger voelt men het groote gewicht van de aaneensluiting der kleine mogendheden, en vooral Zweden en Neder land, met hunne behoeften en productie, die elkaar op zoovele punten aanvullen, kunnen veel genoegen beleven aan een geregelde samenwerking op allerlei gebied. Zweden heeft de producten uit onze kolonieen noodig, en het feit dat de deur van Java voor hen open staat was daar nog niet in ruimeren kring bekend. En in velerlei opzicht kunnen de Zweden ons, op hun beurt nuttig zijn. Amerika, om maar eens een voorbeeld te noemen, is niet meer het afzetgebied voor onzen tuinbouw dat het eenmaal was. Niet voor niets hebben de Nederlandsche kweeeerst medische hulp inroept, wanneer een ernstige complicatie hem daartoe ten slotte noodzaakt, zfjn te zeldzaam om iemand eenige ongerustheid aan te jagen. Diffuse klachten als lusteloosheid, spoedig optre dende vermoeidheid, gebrek aan eetlust, maken het altijd raadzaam zijn medicus te consulteeren. Zijn dit inderdaad de teekenen van een opkomenden typhus, en heeft men geen medische hulp Ingeroepen, dan doen uw huisgenooten het over enkele dagen wel, want op een ochtend staat ge niet meer op omdat ge voelt, dat werken u onmogelfjk is. En dan wordt er verder wel voor u gezorgd. Indien een groep menschen aan de infectie met f.t. zrjn blootgesteld, zooals dit met een leger altijd het geval is, kan men door inenting tegen deze ziekte de vatbaarheid voor haar een tijdlang belangrijk verminderen. Die mindere vatbaarheid duurt ongeveer een jaar. Of thans ieder melkdrinkend Am sterdammer, die niet zeker is alleen gekookte melk te krijgen, zich moet laten inenten tegen f. t. ? Ik raad dezen liever aan dan maar zelf de melk te koken of melk van Oud-Bussum of Bronstêe-melk (HaarlemHeemstede) te gebruiken of het melk-drinken na te laten. Hoe kan men zich vrijwaren tegen de in fectie met f. t.? l o. door den raad op te volgen van den gezondheidsdienst en alleen melk te ge bruiken die gekookt heeft. De eisen: 8 mi nuten koken geeft wel heel groote veilig heid maar minder-smakelijke melk. Ik ken menschen, die jaren achtereen melk hebben gebruikt, die even goed-doorgekookt heeft" d.w.z. in een melkkoker tweemaal opge bruist heeft (of is"?). Buitenshuls gebruike men geen melk, noch met melk gereedgemaakte dranken als fosco, tenzij die melk of die drank kokend heet op tafel komt. Van een scheutje koude melk (die in koffie huizen altfjd als ongekookt moet worden beschouwd) in heete thee of heete koffie heb ik nooit eenig nadeel gezien; Karnemelk van een goede melkinrlchting kan rauw worden gedronken. 2o. door geen rauwe groenten te gebrui ken, en geen rauw fruit, tenzij men het eerst goed heeft afgewasschen, nog liever even in kokend water heeft ondergedompeld; 3o. door zindelijk te zijn op de handen. Men wassche vór eiken maaltijd de han den, en wassche die ook na op de W. C. te zijn geweest. Het opvolgen van dien dikwQls gegeven raad helpt echter nog niet veel, wanneer men geen schoonen handdoek vindt of niet zeker Is dat alleen goed gewasschen handen aan den reeds gebruikten handdoek zijn afgedroogd. Op reis heb ik altijd een paar schoone zakdoeken extra in den zak om er de handen aan af te drogen. Wanneer de waschgelegenheid in de W. C.ruimte is gemaakt, is het voorzichtig de zaak zoo te regelen, dat men niet met zfjn schoone handen de kruk van de W. C. (noch de binnen-, noch de buitenkruk) aanraakt, tenzij men zeker is van de zindelijkheid zijner voorgangers. Ik raad echter sterk af de zindelrjkheidsmaatregelen voor de handen te overdrijven, want menschen met zindeIQkheidswaan, die den heelen dag niet veel anders doen dan de handen wasschen of de krukken der deuren afwasschen, hebben niet veel pleizier van hun gepoets; 4o. door te zorgen, dat, als men een thyphusbacillen-afschelder in zfjn omgeving heeft, dezen op te voeden in de hygiëne en te zorgen, dat hfj (meestal is het een .zrj") van de voedingsmiddelen van een ander, hetzij die rauw of wel gekookt zrjn, afblijft; 5o. en, dit speciaal voor de Amsterdam mers, door te bevorderen, dat Amsterdam spoedig een melkcentrale krijgt, waar de melk van vuil wordt ontdaan en wordt ge pasteuriseerd, zoodat ze vrij van levende ziektekiemen in den handel komt. Dr. J. KUIPER kers een waggon proefproducten door Duitschland naar het Noorden laten rollen. Voorts heeft de Messe" allerlei relaties 5 De Zweden verbazen zich over de producten van den Nederlandschen tuinbouw. opgeleverd, ook waar het artikelen betrof waaraan de behoefte pas bij deze gelegen heid bleek door Nederland voor een deel gedekt te kunnen worden. En ook op intellectueel gebied is er veel te doen. De Zweedsche ingenieurs, die de routine bezitten tot het gebruiken van stroomend water tot het opkweeken van electrische beweegkracht, moeten hunne ingenieurs ter beschikking stellen tot het opleiden der onzen in die richting. Vanwege Hollandsche sigaren zijn in Zweden zeer in trek. DE DUURTE Alles wordt gestadig duurder Nooit komt daar een einde aan, En we zullen blijven lijden Tot we van gebrek vergaan. Kalvers, lammeren en biggen Kosten handen vol met geld, Het artikel zuigelingen Wordt ons gratis thuis besteld. Als we als de koeien waren Leefden we van sappig gras, Maar helaas, we zijn maar lieden Van een minderwaardig ras. Zulk een koe is te benijden Even bukt het beest zich maar En zijn droogje plus zijn natje Staan van voor en achter klaar. Eerlijk, billijk, gauw tevreden Is de goede winkelier, Woekerwinst en prijsopdrijvlng Is toch niemendal voor hier. Leve deze menschenredders Met meneer den fabrikant! Zijn ze niet de lievelingen Van ons mager vaderland? Kleeren zijn niet te betalen Schoenen hebben afgedaan, Hemden, kousen, onderbroeken Schijnen niet meer te bestaan. Wat we nu daarvoor besteden Kocht men vroeger paarlen voor, Weldra gaan we, net als Adam In een zwembroek naar kantoor. Eerlang, arme Nederlanders Moeten we tevreden zijn, Met een bordje regenwater Met wat lucht en zonneschijn. Als we die dan gaan belasten Slaat van zelf ons laatste uur, En we worden niet begraven Want dat is dan ook te duur. J. H. SPEENHOFF MiiiiiiiiimiiiimmimiiiiiiiiiiiiiiiHjimiiiimiiitiiimiiMimmiiiiiHiuiE DEVO Geurige Sigaar FABRIKANTE N.V. DIEVENBACH's Holl. Sigarenfabriek UTRECHT iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii VERBETERING In het artikel over Het tekort aan landbouwarbeiders" enz. staat in de eerste kolom, 6e regel van onderaf:... vooral gedu rende den oogsttijd (Maart?April), dit moet zijn: ...vooral gedurende den oogsttijd (Aug.?Sept.) en ook in den zaaitfjd (Maart April)... tlllMllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIIllIllllltllMIIIIIMn NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP MotordienstvanTetenburg DAGELUKSCHE MOTORDIENST DTIECIT IEDÏI DEI UU KIFT . ItnclitHhnwn. V'OI-VCRC* niiiifimimiiNajMiHmiiHtiimiiiimiMtimiiiiiiiHiiiiimiilliiiimiiiiiii de Nederlandsche regeering is op het oogenblik de ingenieur Wegener Sleeswijk in Zweden, om de collega's aldaar met woord en door beeld op te wekken tot in dienst treding in onze kolonieen. Het verbinden van lezingen en een ten toonstelling bij een propagandaweek als deze verdient aanbeveling. Op die wijze bereikt men alle kringen, en, terwijl de voordrachten er toe bijdragen de mercantile poging op een hoogere stoep te verheffen, illustreert een verzameling koloniale pro ducten als die welke dr. de Bussy aan deze tentoonstelling leidde op voortreffelijke wijze het gesproken woord. Het procédéis heel eenvoudig: de voor drachten en lichtbeelden en de autoriteit der sprekers maken de aandacht gaande, de expositie leidt die in practlsche banen, en Op de kunstafdeeling der tentoon stelling. het daaraan verbonden bureau van handels inlichtingen helpt die op den julsten weg. En daarom is het zoo goed dat een der gelijke onderneming op touw wordt gezet door een vereeniging als Nederland in den vreemde", omdat daarvan als bekend mag worden verondersteld dat zij belangeloos het schoone doel dient van propaganda voor het vaderland in de meest ideeele beteekenis. Daaraan ontleent zij het recht, om een helpende hand te bieden aan kooplieden, die immers de moderne herauten van de welvaart zijn, en die, mét de diplomaten, de verhouding der natieën regelen. En daaraan ontleent zij ook het onschatbare voorrecht om vooraanstaande menschen als de sprekers ter gelegenheid van deze Neder landsche week te Stockholm bereid te vinden onder haar vaan de eer en de be teekenis te verkondigen van het kleine vaderland, van Nederland, in den vreemde. H. S A L O M O N S O N