De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1919 25 oktober pagina 3

25 oktober 1919 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

25 Oct. '19. - No. 2209 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND TOURNOOIVELD Restaurant-CaféLa Réserve" Rembrandtplein 44 bij de Utrechtschestraat AttSTERDAn Weelderig ingericht Restaurant Afternoon tea- en Apéritif-Concert Le CQBMC MARTELL est garanti comme tant Ie produit naturel des vins récoltés et distillés dans larégiondeCognac. Xoopmans & Bruinier Wljnhandelaren te Amsterdam ROTTERDAM AMSTERDAM JETiwit Product Cacao (DE EP. CACAO) is oordeelkundig vervaardigd van cacao poeder met eiwitstoffen van groot»waarde voor de voeding, overtreft vardar elke gewone cacao. Schrijft, wanneer Uw winkelier geen voor raad heeft met opgave van diens naam aan de E. P. AMSTERDAM Vraagt prijsopgave van Cognac Hennessy* aan Wijnhandelaren, ZWOLLE, VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE BERGPLAATS VOOR INBOEDELS Amsterdam, Frans van Mierisstraat 90. Telefoon Zuid 822 DEN HAAG ARNHEM Wostelnde 48 Parkstraat 52 EERHOPP tC§ jn KAtVEBSTIMM2 AMSIE1MH *"^ N UrtACfM rcrvTt./>dVJiifrtAr\T\T/'">irr\r* t\icM"\T^r\i ?* mr\ X HOOFDVECTEGENWOORDIGERSvooCrfBDERLAND CMQISTOFLE SPECIALITEIT in ECMTE BROMZEH EN K K Spoors Mosterd WA spoorjr_ Cutemborg MEEREN MODE-ARTIKELEN l S - HKERENSTRAAT 12, GRONINGEN = TELEFOON 1083 JAC. URLUS HAVANA SIGAAR FJORD-LEVERT R A AM Prima Medicinale Noorsche Levertraan zonder vlschsmaak is ver krijgbaar bij H. H. Apothekers en Drogisten tot den prijs van / 2.75 per halve Literflesch. Deze traan voldoet aan de eischen der Nederlandsche Pharmacopee en wordt gegarandeerd door Dr. J. BLOMBERG, Apotheker en scheikundige, Den Haag, Holland Import: Handelsvereeniging F J O R D", Den Haag. OXYDOL S TANDPASTA) JAGERTJE'5 UTRECHT MOSTERD Beslist de tets Amsterdam P. H. Kade 68 N. V. ALG. NED. ELECTR. MIJ. V/H GROENEVELD, RUEMPOL & Co. Briefadres A.N.E.M. - Tel. N. 4826, 4827, 7004 Electromotoren. Generatoren. Schakellessenaars. Hoogspanningsinrichtingen. Schakelkasten. Electr. Sirenes. ELECTRICITEIT OP ELK GEBIED. mum iimiiii lllillliliiliiiiiiiii iiiiiiitiimnmiiiiiiiilt ifiiiimmiiiiiiii. iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii - MICHELIN Rijwielbanden Buitenband f9. Binnenband 5.25 bij alle gaedi Rl]wlelhandeltran | IMMIIIIIllllllllllll ordonnantie van 27 Dec. 1788: bet recht van belastingen door de onderdanen te be slissen, periodiciteit der Staten-Generaal, jaarlikse begrotingen, opheffing van alle belastingyrijden administratieve verbeteringen. En nog hoger steeg het enthousiasme, toen de afgevaardigden van heel het volk op den 5en Mei in het Indrukwekkende paleis van Lodewijk XIV door diens nazaat zfJneMajestelt zelf, werden opgewacht en toegesproken. De vernedering van de Tiers Etat", die slechts door de halfgeopende zijdeur had mogen binnenkomen, terwijl voor geestelik heid en adel de beide vleugels van de hoofd deur der groote zaal wijd openvlogen, was nu reeds weer vergeten. Trouwens had het volk niet in stille bewondering de eerste standen laten voorbijtrekken en geestdriftig gejoeld bij de burgerij, hun stand? De koning beloofde veel, minister Nechir sprak lang en schoonklinkend. Wat men verwachtte en wat beloofd was, zou nu wel verwezen lijkt worden, koning en volk zouden elkaar de hand rijken en als vrienden met elkander leven, van nu tot in eeuwigheid l De teleurstelling was groot. Thuisgekomen lazen de Députés de redevoeringen nog eens over, de acoustiek was slecht en men had of liever nog te schrijven, zich geheel uit te spreken. Maar vond zij dan des morgens een brief van hem, die wel niet uitbundig was of vol van mooie woorden, maar zoo ieeder bescherming zoekend bij haar, zoo vol van niet gezegd verlangen, dan vergat zij den droeven nacht, waar de morgen zoo hel en blij was en beloofde zich zelf hem gelukkig te maken door dien sterken levens drang die in haar was. Dus je gaat niet mee van avond," her haalde het meisje dat naast haar zat; het zal een prachtige avond worden met mane schijn; ben je al eens op de hel geweest zoo 's avonds ?" Dikwijls al; Henk en ik wandelen er vaak; maar van avond heb ik beloofd bij hem te komen; hij wil mij iets voorlezen dat hij geschreven heeft." Vindt je dat nu leuk?" Ach. Ik weet het niet; hij vindt het prettig." Toen zwegen zij weer t«tdat het belgekllngel waarschuwde dat het diner gereed was. Na tafel had Carla even gelegenheid met den vliegenier te spreken. Is het waar" vroeg zij «dat u van avond weer opstijgt?" Hij nam de clgaret uit den mond: Ja, tegen acht uur." Vindt u het niet verrukkelik om zoo te stijgen in die booge klare luchten ?" Hij lachte om haar sentiment. .Is het geen genot ?" .Een genot ? Ach neen, het is nu eenmaal m|n beroep; en van de stralende luchten zie ik zoo goed als niets; ik moet al mfln aandacht concentreeren op mQn machine." geapplaudiseerd zonder te verstaan. In werkelijkheid was er van de beloften van de koning niet veel te vinden in zijn laatste toespraak. Had dan toch bet hof, had de altijd gewantrouwde Marie Antoinette zoo veel invloed op de koning ? In plaats van broederlik samengaan dus vijandschap ? De eerste belangrijke twist bracht bovendien verdeeldheid tussen de standen onderling. Samen of afzonderlik vergaderen, stemming per hoofd en de in dubbelen getale ver tegenwoordigde derde stand 't overwicht geven ef stemmen per stand en de meerder heid laten aan geestelikheid en adel ? De adel besloot bijna unaniem tot het laatste, bang voor zfjn privilegies. De geestelikheid was verdeeld: de lagere clerus levend met het volk en zijn nooden kennend, zelf onder drukt, overwon en men neigde naar de hoofdelike stemming. Onderhandelingen, eindeloos, waarin de koning, adel en derde stand gelijk wil stemmen. Zo zijn reeds zes weken voorbijgegaan, zes weken, terwijl geheel Frankrijk toekijkt en wacht op belangrflker zaken dan geloofsbrieven-verificatie en etiquette! Tot de derde stand, op voor stel van AbbéHéyés, ingrijpt. En op 17 Juni heeft de gedenkwaardige zit ting plaats, waarin de naam .Assaubie nationale" wordt aangenomen. De adel en de menschheid van de Clergèhad tenslotte geweigerd deel te nemen aan het gemeen schappelijk onderzoek van de geloofsbrieven, tans was beslist: de derde stand (en wie zich van de anderen bij hen voegen wilde) vormt de enige vertegenwoordiging van het franse volk, dat als volk geen standen kent. Nog meer, de derde stand sprak niet i alleen voor allen en uit naam van allen, hij decreteerde ook voor allen, zelfs voor de koning: dat na haar interngaan niet anders dan de door haar goedgekeurde be lastingen zullen geheven worden; tevens verklaarde hij de bestaande voor onwettig ingesteld. Dat was de revolutie. Niet de keuring maar de burgerij en nog wel een geheel ongesactloneerd deel van haar ver tegenwoordiging had beslist en de vorst de staf uit de hand geslagen om die zelf op te nemen! Adel en geestelikheid protesteeren. Wat echter vermogen woorden in zulk een tijd? Waren zij of was de derde stand door het volk toegejuicht? Maar nooit hadden Artois en de zijnen groter invloed op de keuring dan tans. Geen verzoening, geen bemiddeZe gaan van avond allen naar de hei om u te zien opstijgen!" Zoo, u ook?" Ik?... Nee... ja misschien toch wel." ZIJ was ontnuchterd om zijn kortheid, om zijn gering vertoon van enthousiame. Neemt u wel eens een passagier mee ?" Neen, nooit l" zei hij weer lachend. Wie zou zich daar ook aan wagen?" scherste hfl. U soms?" En of" zei zij vroolijk, blij om den luchtlgen toon dien hij aansloeg. Nu, als het er ooit van komt, dan zal ik aan u denken, hoor l" Zoo schorsten zij nog door tot hij met een korten groet verdween. Carla treuzelde nog wat en nam toen dralend het voetpaadje tusschen de korenvelden, den kortsten weg naar Henk's woning. *** Zfj zaten voor het huisje onder de zware boomen op de bank. Het was zoo maar een gewonen houten bank, maar Henk's moeder, oud'zorgend vrouwtje, bracht voor Carla een bontgekleurd kussen. Maar zijn vader, een gewezen dorpsschoolmeester, troonde haar mee naar zijn tuintje, dat achter het huis lag. Daar glansden de goudsbloemen in de avondzonnestralen en de duizendschoonen, wit en paars purper, pronkten er en een hoogopgeschoten zonnebloem begon al reeds te bloeien. Langs de smalle paaojes liepen zij, en hij wees haar de morellen die rood te glimmen hingen tusschen het vale bladergroen, en de pereboom die zoo vol zat dit jaar en een overvloedigen oogst be loofde. ZIJ liepen tot aan het eind bij het wrakke hekje van waar men een uitzicht had over het bouwland, waar het koren te rijpen stond. En hij sprak over zijn zoon, hoe goed die was en hoe knap, maar Carla luisterde ongeduldig, want de zon stond al laag en zij wilde Henk nu vragen met haar naar de heide te gaan. Hij zat nog op de bank en zijn stil tevreden gezicht straalde haar tegen. Henk", zei zij, in het hotel gaan ze allen naar de hei om de vliegenier te zien opstij gen, willen wij ook gaan?" En we hadden afgesproken rustig hier te blijven en te genieten van den stillen avond!" Maar we komen toch weer hier terug; toe, Henk, ik wou het zoo graag." Met een lichten zucht stond hij op: Kom dan maar." We moeten vlug loopen anders komen w| te laat!" Zij liepen nu dwars de hei over naar het westen toe, waar de zon al daalde, langzaam, heel langzaam, de hemel kleurend met warmer gloed. Het pad was mul en hob belig en Henk met zijn stijve been kon haar zoo snel niet volgen. Vlug liep zij met het egoïsme der sterkere, niet lettend op hem.... Toe, Henk, span je wat in, anders zien we niets meer l" Maar het is toch niet voor het eerst dat je een vliegenier ziet opstijgen?" Nu, ja, maar ze zijn er allemaal, het is er vroolijk, ik houd van de drukte." Als we getrouwd zijn, zul je het heel stil hebben, Carla, als je daar dan maar aan wennen kunt..." Maar we zijn nog niet getrouwd, en komen die tijden..." Zwijgend liepen ze voort tot Henk, hijgend ling, niets begrijpen en niets toegeven, was wat hem in't oor gefluisterd werd. Lodewijk moest zich in al zijn waardigheid, met alle pompeuze ceremonie van het Hof te Versailles aan zijn Staten-Generaal vertonen en de brutale domkoppen van de derde stand zouden wel in hun schulp kruipen l Was het dan nooit mogelik, dat de vorst en zijn volk elkaar begrepen. 20 Juni zou men weer vergaderen, maar , deTiersétat vond de vergaderzaal gesloten: er i was heel wat noodigom die geschikt te maken voor een séance royale"! Was het wan trouwen der onderdanen dan toch gerecht vaardigd en zou de koning hun vertegen woordigers naar huis sturen zonder hen te horen. Dat nooit. Samengekomen onder voor zitterschap van Bailly verklaarden zij,dat niet s kon beletten, dat zij, de Nationale Vergadering, hun beraadslagingen voortzetten en werd deze afgelegd: nooit uiteen te zullen gaan en bijeen te komen, overal waar de omstan digheden dit eisen, totdat de grondwet van het koninkrijk zou samengesteld en be krachtigd zijn op soliede grondslagen." In de daaropvolgende koninklike zitting" meende Lodewijk, of de hofpartij, na al het gebeurde nog kalm zijn voorschriften te geven en nog naar adem, bleef staan. Kun je niet verder?" Ga maar liever alleen, kind, ik zal hier wel op je wachten; het zou me spijten als je door mijn schuld te laat kwam." Vindt je het heusch niet naar om alleen te blijven?" Neen, ga gerust, ik kan nu eenmaal zoo vlug niet met mfln ongelukkige been, maar dat hoeft voor jou geen beletsel te zijn; ik zit hier heel goed, kom ga nu maar." En toen ging zij. * * Boven de heide vloog de Groote Vogel; scherp omlijnd tegen den klaren avondhemel, cirkelde hij hooger en hooger tot hij werd als een stip en het gesnor van zijn motor verflauwde tot eentonig gonzen. En de menschen, die waren als poppetjes op de eindelooze heide onder den wijden hemelkoepel keken omhoog, wezen het elkander, en volg den zijn vlucht met de oogen. Maar zij waren stil, omdat het avondlicht zoo mys tiek was en zij sloten dichter aaneen als een kleine groep saamhoorigen... Dan daalde de vlieger weer in breede cirkels en zijn vleugels repten zich in sneller vlucht en hij i steeg weer en scheen te zweven... Dan... opeens was het of het vogeihart niet meer klopte, de groote Vogel daalde, daalde snel... in duizelende vaart, de kop omlaag en slechts een enkele zag het, een enkele begreep het slechts toen viel de groote Vogel de toeschouwers stonden stil, verstard, voor een oogenblik niet begrijpend, dan klonken er kreten, en ze renden, renden naar de plek, waar hQ gevallen was. zich te kunnen scharen aan de zijde van de adel, men zou afzonderlik vergaderen, be halve over enkele onbelangrijke zaken! Kinderllk denkbeeld, nog kinderliker de uit voering op t« dragen aan de grootceremonie meester. Tot hem sprak Mirabeau: Allez dire a votre matre que nons sommes ie i par la puissance du pcuple et que nous n'en sortirons que par la force des baTonnettes." Dat .uw meester" vooral is kostelik, hun meester was het volk! Heden zou het echter nog niet tot wapengeweld komen: geeste likheid en adel deel's gaven toe en de koning gaf hieraan zijn sanctie. Dat was noch de vrede, noch de verzoening, maar officiële bevestiging van de overwinning van de Derde Stand. De revolutie was er. Dr. H. ENNO VAN GELDER llllllllllflIlllllllllllllHIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIUIIIIIIlllHIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII 3PAAM8OH, EMOELSOH, F R AH S O H, DUIT3OH B t o. Borlltz-School Hoofengi'»otit 481 H. 3288 Pract, Onitirwfjs door bultul, Inwin lllllllltllllltllHIIIIII iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiii Maar Carla durfde niet, bang was ze om te zien, om te weten; bang was zij voor dood en ellende; de menschen liepen langs haar, elkander toeschreeuwend, fietsers keerden terug in wilde haast, een auto snelde aan, en ginds over de heide daalde de avond met zachten schemerschrjn Toen ving Carla de woorden op: .neen hij is niet dood, hij heeft het bewustzijn niet verloren, maar hij schijnt zwaar gewond, verminkt waarschijnlijk voor het leven, als hij het er af br engt..." Met starenden blik keek zij de menschen na, toen eensklaps dacht ze aan Henk. die nog steeds op haar te wachten zat. En zij verlangde naar hem, naar zijn steun, naar zijn zachte voorden van troost. Snel liep ze nu voort naar het dennenboschje waar zij hem verlaten had. Hij kwam haar al te gemoet en zij zag dat hij nog niets wist. Met hortende woorden vertelde zij van het ongeluk, baar handen zfln arm omklemmend in vasten greep. .Is hij dood?" Neen, gew ond, verminkt voor het leven... zei zij schuw. .Dat is haird." Anders zei bij niet, maar hl legde zijn arm om haar schouder en voerde haar zacht jes terug langs het mulle zandpad van waar zij gekomen waren... lang zaten zij dien avond op den houten bank. Zacht suizelde de wind door de llndeboomen, van uit de aarde stegen warme geuren op en hoog aan den hemel stond de manesikkel. Door de stilte van den zomernacht trilde toen een lokkende zang... het lied van een vogel...

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl