25Oct. '19. No. 2209 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND SCHILDERKUNST-KRONIEK JOHAN THORN PRIKKER (VOOR DE KUNST, TE UTRECHT) De teekeningen uit het jaar 1892 zfjn de meest verfijnde werken van de gan sene tentoonstelling, met de kerkklokken" uit 1891. ZQ vertoonen den Thorn Prikker, die teeder is, en wiens lijnenspel een zachtea, lyrischen zwier heeft. Daarin is hfl niet overtroffen; daarin heeft geen enkele hem geëvenaard. De voorstellingen: een kruisdraging, de Cherubfjnen, een Madonna met kind, en de Bloesems. Ze zfjn als samenvatting verder dan de 'Christus aan de Bron uit 1891; de vorm van een hand is in n kromme lijn weergegeven; alle lijnen zQn zacht-gebogen (de tegenstelling met de hard-geknakte van Toorop); alle vormen zijn daarmee zedig en vol schroom, maar ook vol grootheid bepaald. En naast deze lijnen, die de vormen bepalen, vindt ge in sommige teekeningen nog aan deze, die een lineaire weergave van de stemming van den zielsindruk zijn, die ge niet onjuist de expressielQnen, de expressionistische l IJ n e n kunt noemen. En nog n ding is gewis bij dit werk; zelden of nooit is In Holland de schoonheid zoozeer als een adem, zonder zwaarte gegeven. De s c h i l d e r g e n van eenzelfde soort onderwerpen, en op d' eendere wfjze ge voeld, zijn niet zoo zeer buiten de materie gebracht. Er zfjn daarin zwaarten, stoffelQkheden, vormen zelfs, die ge hier niet wenscht te verwachten; de materie is niet overwonnen, De bekentenis, mocht ge schrijven, is niet zoo fluisterend. .. Teekeningen van feller geaardMeid zfln de Monniken, ontstaan in België, in het heuvelland, naar aanleiding van de Monniken" van Verhaeren. Hoe ze groeiden wijzen twee schetsen uit, en de woorden van Prikker zelf, die ik me herinner. HQ zag deze dingen in de rotsen te Visé; hij zag deze figuren daarin half gegeven, half aangeduid, half verzonken. Hij accen tueerde hier en daar een massa, een vorm, maar nooit deed hfj dat sterk. Het is dus onjuist om de figuur op normale wijze ge construeerd hier te willen ontdekken, er wordt van de phantasie het hare gevorderd. Maar onafhankelijk daarvan is, opnieuw, in de Monniken het lijnenspel te waardeeren; hoe zonder ooit te hinderen, met zijn lenige lijn Prikker vlakken kan vullen. Meer door vlekken of liever niet door lijden alleen tref t ons die andere teekening, waar in het boven deel de koppen statig opdagen en waaronder een balk van het kruis, omwonden door een slang ge handen ziet (die van Prikker) en koppen, die op dien van den maker gelijken. Een genot in deze teekening is nog (het is een zinnelijke) hoe door werken en wfjze van werken het papier In zQn ver schijning werd. Hiermee zijn de belang rijkste, de werkelgk zeldzame werken aan gegeven. Te noemen is nog de Schaatsenrfjder (een schilder! uit 1890); van de serie Roode Kool No. 37, uit 1903 (ik meen dat hij deze in Rijswijk maakte). De Landschap pen met gekleurd krijt t?n uit de buurt der steengroeven in België, studies meer niet (1904); het bezoek (1891) en de arbeidende yrouw (uit 1891) zfjn wolkend van kleur. Het laatste werk, portretten, heeft voor mfj minder bekoring. Het beste zijn het Meisjesportret (1910), een Italiaansch primitief herinnerd, en het Jongensportret (1911), waar de kleur niet zoo Duitsch in is, als in sommige andere. Om volledig te zijn moeten de paarden in den avond geprezen worden, en de figuren (6), uit 1889 en uit 1890. Volledig is de tentoonstelling niet. Het glas-ln-lood werk ontbreekt; aanwezig is het brons de Voetballers (1895), een bewijs van Prikker van het eens met hem gedeelde enthousiasme voor H. B. S., de Haagsche toen triompheerende club, met de Stempels, de Stigters, Toussaints en anderen. DE GEETERE, BIJ GERBRANDS TE UTECHT. Expressionisme, dat is p s yiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Shakespeare een Pseudoniem- Bacon is de auteur van Shakespeare's Werken" door TACO H. DE BEER. Bussum. Dr. G. Schueler. Mannen met praehlstorische hersens, die lijders zfln en zich verbeelden leiders te wezen, ziedaar het beeld van de hedendaagsche Stratferdians." (de Beer, btz. 120). Por the last half century or more, attempts have been made to question in larger or lesser extent the claim of Willlam Shakes peare of Stratford to the personal authorshlp of the plays called by hls name, special efforts being used to transfer the credit to Bacon... It is sufficlent to say that... they have not commended themselves to a single person who unites accurate knowledge of Elizabethan and other literature wlth the proved possession of an adequate crltical faculty." (Prof. G. Saintsbury in the Cambridge Hlstory of Engllsh Literature" Vol. V Part I blz. 222. Cambridge Univers. Press 1910). Aard en toon van deze poging, om te doen wat in het tweede hierboven ge plaatste citaat wordt gewraakt, kunnen al aanstonds blijken uit de mede hiervoren aangehaalde zinsnede uit het werkje zelf van den heer De Beer. Zoo ik daarbij ver meld dat in dat werkje recensenten niet slechts domkoppen, maar ook schurken en leugenaars worden genoemd, (blz. 12) dan kan men het genoegen van dit boek aan te kondigen beseffen. Een buitengewone vir tuositeit in de kunst van beschimpen en van verdachtmaking van de bedoelingen der Stratfordlans" daargelaten, vertoont het overigens weinig oorspronkelijk», geeft het geen hoogen dunk van het kritisch inzicht van den schrijver, is het echter geschikt den lezer in te wijden in de mysterieën van het Shakespeare-Bacon-vraagsluk. Op den meest stelligen, oneindig gevarleerden toon , wordt verzekerd dat de wijsgeer Francis Bacon de auteur van Shakespeare's werken is. Hij was evenals Essex een zoon uit een geheim huwelijk van Ellsabeth met Lord Leicester. Beide broeders voelden zich mis kend, maar toen Essex door zijn onstuimig optreden den toorn van zijne moeder had opgewekt en hij die stoutheid met den dood chlsch impressionisme, en im pressionisme geeft de Geetere. Zeker is hfj een talent, hoewel het werk onregelmatig naar de waarde is. Als type vindt ge een tragische stemming; het werk is soms ironisch, soms pessimistisch. Som tijds wordt het tot een romantiek, die ge niet aanvaarden kunt als in Drame" (18) en in het scherpere Choses tranges" (23). Het gemakkelijkst is hij te benaderen langs zijn bloemen (3, 32, 33). Deze hebben kleur en wezen. Eenvoudig is hij en innig is de vrouw in het bed, met het wiegje rechts er achter (11), te waardeeren in werken, waarin ge den kop van zfjn vrouw als hoofdmotief vindt, met expressionistische vullingen er rond; als zuiver expressionis tisch is eerend te vermelden de Composition No. 8; als phantastisch-ironisch de teekening met den Volkenbond, en de andere, een paraphrase van den Carnaval. PULCHRI STUDIO, DEN HAAG Weinig levend, op enkele uitzonderingen na, zijn de werken der leden van Pulchri. Anna Abrahams is altijd breed en fijn; Akkeringa is degelijk in zijn Stilleven; H. Arntzenlus gaf een schoorsteenstuk (zuiver is, er op, het gemberpotje met die eene bloem). Arps is als steeds geen schilder kunst, Bron's Paalhoofd is veel beter dan zijn Rivier, Een studiekop van Dupuls is levendig; typisch is de Vries Lam's Schwanenburg. De panters van Mension zfln min der huisvader, meer wild dier dan gewoonlijk, Moll's branding Is fransch van aard. Sluiter's Urkermeisje is een voor hem goede schets, de Negerin van Jan Sluyters een physleke uitbundigheid van een virtuoos. Het Stilleven van mej. Vllelander Hein kon iets verder zijn, iets levendiger, Wolter's Walchersch Huisje is vroolQk en frank. Dat is, niet veel, zoo goed als alles. PLASSCHAERT lllllltlllllIIIIIIIItlllllUHIIII Spreekzaal De Geest in het Onderofficierskorps Het is met eenige verwondering maar ook met dankbaarheid dat wfj het artikel van luitenant Pleters over bovenstaand onder werp hebben gelezen. Wfj hebben tegen het artikel n bedenking. En een bedenking die nogal van gewicht is voor de toekomst van het onderofficierskorps. Luitenant Pleters dan beweert dat het beschavingspfjl der onderofficieren over het algemeen niet boven dat van den ge schoolden arbeider staat en zich dit als een hinderpaal om aan de wenschen der vereeniging .Ons Belang" tegemoet te komen. Nu is dit zonder eenig statistisch onder zoek zoo maar niet uit te maken en wij voor ons meenen dat het korps onderoffi cieren over het algemeen wel op een iets hooger peil staat. Daar dit echter in verband met wat wfj van dit onderwerp wilden zeggen niet van veel belang is, zij dit hier toegegeven. Luitenant Pieters stemt met ons (onder officieren in, dat inderdaad in het moderne leger een hooger beschavingspell voor den onderofficier die van drlller, opleider en opvoeder geworden is, noodzakelijk is ge worden. En hij constateert, dat dank zij het wer ken der organisatie Ons Belang" de lof waardige uitzonderingen (op dat lage beschavingspeil) steeds toenemen. Wat doet nu echter het legerbestuur? Het saboteert die lofwaardige pogingen]! Het jaagt door de slechte salarieering, bedroevende rechtspositie enz., de beste krachten het leger uit. Aan den anderen kant wordt door veel te lage eischen van aanname (welke eischen zoo laag zfjn omdat geen behoorlijk salaris wordt gegeven en geen behoorlfjke toe komst voor oogen gesteld) het onderoffi cierskorps door absoluut ongeschikte want veel te ontwikkelde elementen aangevuld. Deze twee dingen moeten dus ophouden: moest boeten, was Bacon wei genoodzaakt te zwijgen. De drama's behandelen o.a. staatsgeheimen en voorvallen aan het hof, maar niet daarbuiten bekend geworden. Men zocht den schrijver, maar vond hem niet. Dat zoeken naar den schrijver was de reden dat Bacon een strooman zocht, die voor een groote geldelijke belooning bereid was niet te protesteeren tegen het gebruik van zfjn naam, en die Londen dadelijk wilde verlaten en er nooit weer terugkeeren". (Blz. 7). Deze strooman dan was Shakespeare, een tooneelspeler die volgens de Beer ge lijk ik uit een fotografie van een officieel document kan bewijzen, niet schrijven kon." (Blz. 21). Indien dit zoo is dan zfln alle verdere bewijzen vrijwel overbodig zou men zeggen; doch zQne Engelsche tijdgenooten moeten dan wel buitengewoon onnoozel en goedgeloovlg zfjn geweest, dat zij zonder een zweem van twijfel (waarvan de sporen dan toch wel tot ons zouden zfjn gekomen) een analfabeet voor den schrijver van het meest grootsche tooneelwerk hebben ge houden. Bacon echter, die althans voor het nage slacht voor den schrijver wilde doorgaan, heeft door een stelsel van een geheimschrift in de drama's onomstootelfjk" aangetoond dat niemand anders dan hfj de groote dichter is. Dit geheimschrift, dat jammer voor Bacon's naam eerst eenige eeuwen na zijn dood is ontdekt, heeft hij dan in de beroemde First-Folio uitgave van Shakes peare's werken van 1623 neergelegd. Wie zich door dit geheimschrift wil laten overtuigen moet het zelf weten. Het kan hier niet de plaats zijn daarop in te gaan. Met een letterkundig imperialisme zonder grenzen eischen Baconians als de Beer reeds de halve letterkundige wereld voor Baeon op; wij vernemen dat voorgangers en tijdge nooten van Shakespeare, als Lily, Kyd, Greene en Marlowe eveneens pseudoniemen van Bacon zfjn, ja, dat hfj (een echte literaire Brand in de Jonge Jan) zelfs Cervantes is geweest, de schrijver van dat door en door Spaansche meesterwerk! Wie zich voor de bewijsvoering van deze stelling mocht inte resseeren" kan die op blz. 93 vinden. De ongelooflijke lichtzinnigheid en ongeneerdheld der redeneering geven geen hoogen dunk van de wetenschappelijkheid, welke de school der Baconians haren leerlingen verleent. Een enkel staal slechts, waarmede de schrijver wil aantoonen dat Bacon in Romeo and Juliet" den naam van zfjn buitenverblijf Gorhambury heeft verborgen; daarvoor worden drie plaatsen uit het drama, een uit het derde en twee uit het tweede 1. Afvloeiing der beste krachten naar de burgermaatschappij. 2. Aanvulling door ongeschikte te weinig beschaafde elementen. Ondertusschen, en dit zij hier grif toege geven zit men met een onderofficierskorps waarvan een gedeelte niet op de hoogte is van zijn taak in het moderne leger. Door de schuld van het legerbestuur echter! Hoe moet nu die verbetering geschieden ? Door zonder meer hoogere eischen te gaan stellen? Dat is onzin natuurlijk! Er moet van de onderofficierspositie een begeerenswaardige betrekking worden ge maakt, begeerenswaardlg voor dezelfde soort jongelui die nu onderwijzer worden of stuurman of klerk bfj de posterijen. De salarieering en de behandeling van het onderofficierskorps moet in overeen stemming worden gebracht met het peil, waarop de moderne onderofficier zal moeten staan. Het legerbestuur raadplege eens hierover het hoofdbestuur der onderofficlersvereeniglng Ons Belang" dat in de z.g. Grond slagen van de positie-regeling der onder officieren," de wenschen der onderofficieren heeft gekristalliseerd. Nu Is er een moeielQkheidl Een kleine moelelfjkheid, waarop in geen geval die verbetering voor de onderofficieren zal behoeven te stranden. Die moeielfjkheid dan bestaat in het feit welken norm van algemeenen vakontwik keling aan den huldigen onderofficier moeten worden gesteld om in dat nieuwe korps gehandhaafd te blijven. En in de tweede plaats, wat zal moeten geschieden met die onderofficieren die dien norm niet kunnen bereiken? Wfj zullen in het bestek van dit artikel of die moeielQkheden niet nader ingaan. Ze erkennen wil tevens zeggen de oplos baarheid daarvan aantoonen. Bfj de oplossing waarvoor een bespreking met het hoofdbestuur der onderofficiersvereeniglng zeer veel vruchten zal kunnen dragen, .zal echter steeds bedacht moeten worden dat die moeielQkheden de schuld zfjn van een legerbestuur dat bij het ver anderen van het tij de bakens niet wist te verzetten! P. H. B. * * * De Volkenbond Zij, voor wie 't zoo langzamerhand mode geworden is met een zeker dédain hierover te spreken" beroepen zich, voor zoover zij niet anderen napraten, vooral op het mis lukken der pogingen, bij vorige gelegenheden aangewend, om door 't stichten von een volkenbond eene herhaling der oorlogs rampen in 't vervolg te voorkomen. En zeker hebben zij bij eene oppervlakkige beschou wing den schijn in hun voordeel. Dergelijke pogingen zijn inderdaad tot nu toe nog schitterend" mislukt. Is dat niet voldoende om iemand van zijn idealisme te genezen"? Volstrekt niet: 't bewQst alleen, dat de tijd toen nog niet rijp was voor verwezenlijking van haar ideaal. Zijn wfj zelf niet onlangs getuigen geweest van het succes van een streven, dat even als de volkenbond lang een hersenschim leek? Is de geschiedenis van de ontwikkeling van het verkeer, is de heele ontwikkelingsgeschiedenis der samen leving, van de primitiefste beginselen af tot hetgeen tegenwoordig is bereikt, geen door loopend pleidooi voor de einduitkomst van verstandig of practisch" idealisme? Met Instemming las ik het artikel van Mr. E. van Raalte getiteld Wilsons ideaal" in dit weekblad van 4 Oct. 1.1. Het zij mfj evenwel vergund er een paar aanteekeningen bfj te maken. Met 't oog op de vorderingen der demo cratie kan men verwachten, dat een oorlog door den volkenbond geëtscht om een weer spannig volk te beteugelen zal moeten ge voerd worden door menschen, die weten, waarom zij lijf en leven wagen, niet zooals vroeger door eene menigte, die door de l bedrijf aangehaald en onder elkander ge plaatst, met dit resultaat: 1. In blood, all in gore blood 2. A man to bow in the ham 3. And badest me bury love. De gecursiveerde woorden vormen dan het gezochte woord l Een aardig gezelschaps spel voor de komende lange winteravonden, zou men willen zeggen. Dit zijn dan de per sonen die voorgeven een hoogst ernstig letter kundig vraagstuk te hebben opgelost. Om maar een enkele opmerking te maken: Bacon-Shakespeare zoude de zoon der maagdelijke koningin EHsabeth zijn. Aan het slot van King Henry the Eighth", als den koning zijn pasgeboren kind wordt ver toont, voorspelt de schrijver de toekomst der jonggeborene en Engeland's grootheid onder haar schepter, en huldigt haar o toppunt van wansmaak en zinledigheid! als de maagdelijke koningin, ais hoedanig zij In de oogen van ieder ander, maar zeker niet in die van haar eigen zotn kan gelden: But she must die she must, the saints must have her, yet a a most unspotted lily shall she pass [ virgin; to the ground" etc. Neen, boeken als het hier besprokene zullen den naam van de Man van Stratford", gelijk hem de Baconians verachtelijk be titelen, niet ernstig of duurzaam kunnen benadeelen, in welk betreurenswaardig duister zijn leven ook voor het overige moge gehuld zijn. Maar ook in dit opzicht maakt de Heer d. B. zich Illusies als hij meent dat om die reden de Stratfordians voor hunne opvat ting bswijzen hebben bij te brengen (blz. 93). De bewijslast rust op de tegenpartij. Zoolang ik zonder meer gerechtigd ben aan te nemen dat de werken, die op naam van Vondel, Goethe en van den Heer de Beer staan, ook door hen zijn geschreven, zoolang geldt dit ook voor Shakespeare. Wat ieder die de kunst bemint tegen de borst moet stuiten is het volslagen gemis aan inzicht in de manier waarop de dichter schrpt, en ik voor mfj geloof dat dit argu ment alleen reeds beslissend is. Hoe? Een groot dichter zoude terwijl geest en fantasie vervuld zijn van zijne verbeeldings wezens, die hem niet loslaten, die hem als het ware dicteeren wat hij moet neerschrijven, te gelijkertijd zijn volle aandacht kunnen wijden aan de merst prozaïsche bezigheid, een ingewikkeld cijferschrift, dat aanhoudend van hem eischte om hetgeen hij ais dichter wilde uitdrukken te wijzigen en te plooien naar wat tegelijk verborgen en geopenbaard moest worden (zijn auteurschap)! In schijn vernuftig, is de Bacon-theorie In werkelfjkbaatzucht der auto cratie eerst tot waanzin geprikkeld is. Naar mijn over tuiging is de natio nale opvoeding de sterkste drijfveer geweest tot 't ver wekken van den grooten oorlog. De Duitsche school meester heeft niet alleen den slag bfj Sedan gewonnen, hfj heeft hem ook veroorzaakt. Om Internationale be langen te dienen zal de jeugd, niet van n land maar van alle landen in eene geheel andere rich ting moeten worden geleid. Zal de vol kenbond slagen, dan is internatio nale opvoeding een eerste vereischte. Wie de gevolgen wil, moet ook de oorzaken willen. Van eene verwaar loosde, verwende of eenzijdig opgevoe de jeugd zfjn geene gezonde nationale noch internationale toestanden te ver wachten, ook al werd daartoe in de schitterendste ver gadering besloten. Laat dus Wilsons ideaal de volkenbondzQn, ons ide aal z|: verbetering der internationale van vermeerderde geslacht. Zonder verbeterde jeugd-verzorglng stuit men, wanneer men zich de toepassing der volkenbondsmaatregelen voorstelt, op tal van bezwaren. Zoo staan wij o.a. voor deze vraag: Gesteld, dat Duitschland mettertijd de mis dadiger was, die door de internationale politie gestraft en bedwongen moest wor den, zou Nederland als de naaste buur dan in de eerste plaats zijn aangewezen om den razenden stier bij de horens te pakken ? Geen enkel land had zoo lang op de hulp der bondgenooten te wachten en hulp van België was voor ons onvertrouwbaar. Welke eerlijke idealist zou zulk een vernietigend initiatief van Nederland eischen? Wie zou zich niet verongelijkt voelen op dezen Urla-post? Wie zou niet, ontevreden over deze verongelijking, lust govoelen om te heulen met de rebellen? Deze en dergelijke vragen, die zich in de volkenbondsvoorstellingen aan mij opdrin gen, draven mfj in verband met de begeerte naar en de hoop op verwezenlijking van Wilsons ideaal tot deze slotsom: Wanneer alles, wat aan oorlogs-doeleinden en anderen inproductieven arbeid zoowel hier als in 't buitenland, vooral Duitschland, besteed werd, bestemd wordt voor de op voeding van het opkomend geslacht, voor zfjn verzorging zelfs vór de geboorte, onverschillig tot welken stand, kring of nationaliteit 't behoort, wanneer deze zorg de hoofd-strekking van den arbeid en den hoofd-inhoud van de godsdienst bepaalt, wanneer de eeuw van het kind" in waar heid in vervulling komt, kan men een blfjvenden vrede, kan men duurzaam ge zonde nationale en Internationale toestanden verwachten. Dr. F. H C o E N i: N DURE TIJDEN Teekening voor,de Amsterdammer" van Oeorge van Raemdonck *>^V< <a^J( -^c»**udUn«.i 't Geld vliegt zoo maat weg betrekkingen ais gevolg zorg voor 't toekomstig held ontsloot van elk begrip hoe At groote kunstenaar althans schept. De kunst wordt verlaagd tot een potsenmakerij, een weerzin wekkend gegoochel met cijfers en letters. De Heer d.B. meent dan ook ter ontzenuwjng van deze voor de hand liggende opmerking te moeten aanvoeren (blz. 106): Men zal wellicht beweren, dat het al te veel werk zou zijn bij het opstellen van eenlg werk niet alleen de woorden maar zelfs de letters te tellen", om daarvan deze naieve verkla ring te geven: Maar wat doet men niet om zijn leven te redden en we weten, dat EHsabeth van een min of meer verdacht man placht te zeggen dat zijn hoofd wat los op zijn romp zat; dit bleek soms korten tijd daarna waar te zfln." En bovendien, had Bacon niet een veel eenvoudiger en tevens zekerder middel om zijne aanspraken voor het nageslacht te staven zonder de kans te loopen voor eeuwig zijn roem aan een ander te moeten afstaan? Het Is immers slechts een toeval geweest dat 19e eeuwsche snuffelaars zijn geheim hebben ontdekt; het had evengoed voor altijd in de pagina's van de Follo-ultgave van 1623 verscholen kunnen blijven! Een zekerder, maar bovenal een veel eenvoudiger middel, dat den dichter niet dwong zijne diepste gedachten te misvormen. Ik bedoel het maken van een testament of verklaring in anderen vorm, welk stuk niet voordat een aantal jaren na zfjn dood was verloopen mocht worden geopend. Zoo hij zich dan tevens zekerheids halve had voorzien van een verklaring van zijn strooman Shakespeare, of voor het geval dat deze ongeluksvogel niet kon schrijven, van een verklaring van vertrouwde vrienden (b.v. de uitgevers der Folio-uitgave), dan zouden wij nu niet een Bacon-Sbakespearevraagstuk hebben ! Bacon zoude zijne dich terlijke vrijheid hebben gehad om zonder bijoogmerken te schrijven, en wij de zeker heid van zijn auteurschap. Ik voor mij weiger aan te nemen dat een schrijver zoo dwaas zou kunnen zijn te meenen, dat hij te geIfjker tijd en door hetzelfde middel zijne aanspraken voor zijne tijdgenooten (en dat in eene eeuw die de tijd van het geheim schrift was', blz 05) zou kunnen ver bergen, en voor het nageslacht openbaren en bewijzen We behoeven echter geen illusies te koeste ren ; de stroom van boeken en brochures die moeten bewijzen dat Bacon Shakespeare is, zal nog lang zijn drabbig water voortstuwen. Een Nederlandsch wiskundige (dr. H. A. W. Speekman, l rancls Bacon is William Shakes peare, Arnhem, S. Gouda Quint 1916) heeft nog onlangs becijferd dat Bacon de man is. Mr. D. SPANJAARD N.V. PAERELS Meubileering M". COMPLETE MEUBILEERING -: BETIMMERINGEN : Rokln 128 Telef. 4541 N ~~H. STINIS Haarlem - Kruisweg 23 TELEFOON 15O6 EXPORT IN TABAKSARTIKELEN NAAR DE GEALLIEERDE STATEN Vrachtaatomobielen Wilt ge de transportkosten in Uw bedrijf tot een minimum reduceeren, koopt dan een 2 tons WHITE Vrachtauto het meest economische vervoermiddel. n 2 tons WHITE" doet hetzelfde werk als 2 menschen m*t 4 paarden en 2 wagens, hetwelk wij met bewijzen en attesten kunnen staven. Maakt Uwe berekening. FirmaGebr.NEFKENS, Filiaal Amsterdam 26 Jac. Obrechtsfraat Tel. Z. 2507 Piano'sf Vleugels en Kunstspelpiano's door Huur in eigendom verkrijgbaar, mits in drie jaar afbetaald. Brieven No. 1431, Bureau van dit Blad BONTMANTELS STELLEN OOK VERVORMEN EN REPAREEREN I. (UUR Heerengracht 304/306 tei. 8O6o N A' d a m Ie'^?o6oj'f Tramlijn ! en l. Uitstappen Halte St. Luciëfistttg