8 Nov. '19. No. 2211 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 HET UITBLIJVEN VAN DE RIJKSSUBSIDIE VOOR AMSTERDAM teekenlng VQOT de Amsterdammer" van Joh. Braakensiek HEEMSKERK DE VRIES Moeder Amsterdam: 't Is altijd hetzelfde. Als de jongens eenmaal het huis uit zijn, vergeten zfl hun oude moeder." iiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiM MIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIimillllllllflIllllllllllllllllllllllltmillllllllllIlllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllltl iiiiiiiiiiiiiiniii Redacteur: Dr. A. Q. OLLAND A. R. Fatckstrut 5, Utrecht AHe berichten.deze rubriek betreffende.gelieve men te adresseeren aan bovenstaand adres 8 November 1919 PROBLEEM No. 113 VAN J. VAN WEERING TE ROTTERDAM (Eerste publicatie) ZWART fiiiiiiiiiniiii imiiiini lllililuimiiiiimiiliiMiiimiii Korte aanteekiningen Jacques Urlus heeft zQn zilveren jubileum nu achter den rug. Het wil wat zeggen, iets zoo précairs als eene tenor-stem ge durende 25 jaar hard werken ongerept te bewaren. Urlus is het schitterend gelukt. ZQn stem spreekt nog steeds met bewon derenswaardige gemakkelijkheid aan, zij is n-en-al glans en zoetvloeiendheid en geeft zich desgevorderd in nobele kracht. De manier, waarop de zanger zijn stem gebruikt, getuigt van opmerkelijke intelligentie en ge zonde muzikaliteit. Het allermerkwaardigste in zijn zingen vind ik wel het rhythmisch afzetten der tonen in het mollig legato. De FJorestan-aria uit Fidelio" is voor concertgebruik weinig geschikt; ze kwam den jubilaris echter wel te pas, waar het op zijn feestavond in het Concertgebouw onder meer gold, zich te presenteeren als meester der techniek. BIJ de BLaagland"-opvoering der Natio nale Opera" heeft Urlus' breed-golvende zang, gelijk men verwachten mocht, zijne acteurs-tekorten overstraald. Het allerimponeerendst evenwel wasvoor mij zijn optreden op een avond, die geheel bulten de viering van zQn jubileum viel, den onvergetelijken avond van Mahler's Lied von der Erde". * * , Mengelberg heeft ons, in afwachting van het grootsche Mahler-feest in Mei 1920, aan Wit: Kf7, Te2, Lb4, Lgl, Pc2, Pt 8, pion a4. Zwart: Kd5, pionnen a5, c3 en e5. Wit geeft mat in twee zetten. Oplossing volgende rubriek (13 Dec.) EINDSPELSTUD1E No. 93 VAN A. SELESN1EFF Wit: Kd3, Lc2, pion d6. Zwart: Kh7, Ta8, pion a3. Wit speelt en maakt remise. OPLOSSING PROBLEEM No. 111 VAN SAMUEL LLOYD 1. De8?a4 OPLOSSING PROBLEEM No. 112 VAN ALA1N C. WHITE 1. Te4?b4. Goede oplossing zonden in van beide problemen: J. G. Arnoldus te Middelburg, M. Dolman te Zeist, A. H. Wefers Bettink te Sappemeer, A Don (No. 111) te Vlaardingen, J. Schoonbeek te Werwerd, J. M. de Nooijer te Wolphaartsdijk (No. 111), J. S. te Zeist, H. Mendes da Costa te Amsterdam, J. Rietman te Dieren. OPLOSSING EINDSPELSTUDIE No. 92 VAN A. SELESNIEFF Wit: Kh7, L?6, pionnen f5 en g6. Zwart: Kf6, Ta8 pionnen a3 en a4. 1. g6?g7, Ta8?a7 (op l. a2 volgt 2. La2: Ta7, 3. Lf7, Tf7,4. Kh8, T^7 : pat) 2, Le6?17 (op 2. Ld7? volgt Tü7,3 Kn8, Td8f en wint). Ta7Xf7 (op 2.... a2 volgt 3 g8J, Tf7 : f4. Kh6, Ke7, 5. Dgi, Tf5: 6. Dr3f Kf7, 7. Da7f gevolgd door 8. Dt8 of Dbbf,9. Dh2 en wint p'oi a2 en de partij). 3. Kh7?h8, a3-a2. 4. g7-g8D, a2-a!D, 5. Dg8-g1f, Tf7Xg7, pat. De zwarte pion op a4 is noodig, daar zonder deze zwart na 1. 26-g? zou winnen door 1... Ta8-a7, 2 Le6-f7, Ta7?a4 enz. miiiiiiiiiiiMiiiiiimiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiitiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii het begin van het seizoen toch niet geheel zonder Mahler willen laten. Hij gaf eene magistrale vertolking der Zesde, begeleidde Josef Groenen, den zeer verdienstelijken bariton,[op diep-treffende wijze in de Kindertotenlleder", en bracht met eene eersierangs-uitvoering der den ganschen genlalen Mahler in zich sluitende Eerste het Caeciliapubliek in verrukking, in weerwil van de voor niemand verborgen blijvende acustische gebreken van den Stadsschouwburg. Het allerhoogste echter schonk de vertol king van het Lied von der Erde" op het abonnementsconcert van 16 October. llona Durigo, Urlus, de vele solisten in het orkest, zij allen voelden blijkbaar de verklanking dezer in wondere schoonheid glanzende partitie als een heilige taak. En Mengelberg stond boven alles en boven allen. Er was veel ontroering, en het drukke applaudisseeren, dat men deed, kwam op zeer zonderlinge wQze daarmee in tegen spraak. * , * Louis Zimmermann, die zich reeds tallooze lauweren verwierf en sinds lang aller harten won, beijvert zich, waarachtig kunstenaar als hfj is, steeds dieper door te dringen in de geheimen van zijn Instrument en de artistieke finesses der werken, die hij als solist zich ter voordracht kiest. Tartini's Duivelstrlller-sonate gaf hij ditmaal in zoo mogelijk nog gavere reproductie dan in het vorige seizoen, en van Metdelssohn's bloeiend-melodieus Viool-concert schonk hij het Caecilia-publiek eene in ieder opzicht prachtig-geslaagde vertolking, waarin ook weer veel en velerlei zich presenteerde als kostbaar resultaat van nieuwe, onvermoeide en van hooge opvattingen uitgaande studie. Het was een eclatant succes l In Bach's Dubbel-concert, op 2 November voor de eerste maal uitgevoerd met medeGoed opgelost door J. S. te Zeist en J. Rietman te Dieren. CORRESPONDENTIE. A. H. W. B. te S. l Lf7 faalt door l ... a2 2. La2: a3, 3. Lf7, Ta7, 4. g7, Tf7: 5. Kh8, a2, 6. g8D, alD en wint. De volgende partijen zijn uit den wed strijd te Hastings. GEWEIGERD KONINGINNE-GAMBIET Gespeeld in het Minor-Tournament". Wit: Zwart: A. Speijer (Gouda) A. Gibaud (Parijs) 1. c2-d4 Pg8-f6 2. Pgl-f3 d7-d5 3. c2-ci e7?e6 4. Lcl-g5 Li8-e7 5. f2-e3 Pc8?d7 t). Pbl-c3 0-0 7. Tal?cl In plaats van dezen zet wordt ook Ld3 of ook wel 7. Dc2 gespeeld, met de bedoeling 7. Tdl en 0-00 te laten volgen H-t schijnt echter, dat zwart na 7... c5, 8 O - 0?0, Dd8?a5 goede tegenkansen krqgt, zoodat men van 7. Dc2 vrij wel teruggekomen is. 7 b7?1-6 8 c4Xd5 f6Xd5 9. Lfl-03 Lc8-b7 10. 0-0 Pf6-e4 11. Lg5-f4 C7?c5 12. DM?e2 Ook 12. Lbl wordt hier gespeeld. 12 Pe4Xc3? Hier wijkt zwart af van den gebaanden weg en niet tot zijn voordeel. Wit heef l nu een vrijen diagonaal voor zijn raadsheer op d3, terwijl de zwarte looper op b7 ongeveer werkeloos is; zwart moest 12... a7?a6 spelen en eventueel verder oprukken met de pionnen op den dame-vleugel. umin uu iiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii minimum werking van Mengelberg als cembalist, werd Ztmmermann op waarlijk voortn ff lijke wijze gesecondeerd door rijn jongeren collega Helmann, wiens mooie, substantiële toon zeer ten goede kwam aan het in dit meester werk van den Cantor zoo volstrekt onmis bare evenwicht. Ook zullen slechts weinigen de bijzondere kwaliteiten ontgaan zijn van het nieuwe instrument, dat Helmann sinds kort bespeelt. * * ? Ary Belinfante gaat ons op acht avonden al de piano-sonaten van Beethoven voor spelen. Ik hoop, dat In de eerste plaats vele jeugdige klavier-studeerenden zich hier onder de hoorders zullen scharen. De voordracht dezer boeiende toongedichten te volgen, met de muziek in de hand, is bijzonder instruc tief. Het wordt een practlsche les in analyse, waarvan de waarde niet licht te hoog wordt aangeslagen. Het is Belinfante toevertrouwd, de hoofdlijnen met zorg te doen uitkomen, en wat als poëtische achtergrond bedoeld is te doen vervagen, evenwel zonder dat de waardevolle détails verloren gaan. Er Is meer lecrrijks nog in de manier, waarop Bellnfante ons deze meesterstukken van vormbeheersching en rijk wisselenden inhoud voor speelt. Doch niet alleen docenten-gaven spreidt hij ten toon, hfj geeft ook in deze reproducties volop bewijzen van algemeen k u stenaarschap. Hij opende met een programma van wel overwogen samenstelling, waarop de Appassionata" als laatste nummer prijkte, en j het fel-daemonische riep hij op, in markante ' tegenstelling met zoete vertroosting, en'er was veel scfiimmigs naast vromen zang, en fijne pareling in '. verrukkelijke variaties. Zoodat het afscheid werd tot een hartelijke huldiging. * * * Als ik kiezen moet tusschen het Boeda pester" strijkkwartet en het Hongaarsche", 13. TclXcS c5?c4 14. Ld3-bl )7-f5 15. Pf3-e5 g7-fe6? Om het paard naar f6 te kunnen spelen en om Dh5 te beletten. De zet verzwakt echter den koningsvleugel op bedenkelijke wijze, zooals wit terstond aantoont. Door 15. g7?g5 had zwart zijn spel kunnen red den, bqv. 16. Lc3, Pe5: 17. Le5: Lc!6 enz. 16. g2?4! Zeer juist l Nu is het zwarte spel niet meer te houden. 16 Pd7Xe5 17. Lf4Xe5 f5Xg4 18. Dr2»g4 Lb7-c8 19. Dg4-g2 Nu dreigt L^6: het spel terstond te be slissen. 19 Lc8-f5 Stand der partij na 19.. Lc8?f5: ZWART d e WiT iiiiiiiiiimni iiiiiiiiiiiiimiuiiitimiiiiiiiiiimiiiiiMimiiiiiiimiiiiiii dan prefereer ik het eerste. Het heeft zich weten op te werken tot een bewonderens waardige homogeniteit. In het ensemble der Hongaren" is het spel van den len violist Emerich Waldbauer een voortdurende be dreiging. Afgezien vaneendubieusintoneeren hier en daar speelt hij technisch-knap en ook warm-doorvoeld, maar hij overheerscht van den eersten inzet tot de laatste phraseafsluiting. Het kan zijn, dat ook overwegende klankrijkheid van zijn instrument hierbij een rol speelt. Zfjn drie medewerkers hebben meer ensemblespel-aarleg, maar de 2e Viool (J. von Temesvary) en de Alt (E. Kornstein) zijn overbescheidcn, en de Cello (E. von Kerpely) op zijn beurt heeft weer last van dominceren zoo nu en dan. Het kwartet van César Franck, zooals dit viertal het voor droeg, leed onder menig tekort aan plastiek, en het was, tijdrns de voordracht van Bcethoven's Opus 127, waarlijk niet alleen door de nog immer krachtig in mij voortlevende herinnering aan het zielvolle cpel van het Capet-kwartet in dit breed-opgezette en doorwrochte stuk, dat ik maar niet onder den indruk kon komen. Durigo liet zich door dit gebrekkig- geequilibrrerde ensemble begeleiden in een dnetal Bach-aria's, welke zij heel mooi zong, maar die toch wel zeer vreemd deden tusschen de twee strijkkwartetten van dezen lang niet in ieder opzicht geslaagden avoad. V Mengelberg het f t twee talentvolle leer lingen van Johan Wagenaar gelukkig ge maakt door de meer dan consciëntieus geleide uitvoering van tot dusver nog niet gespeelde composities van hen. De nog zeer jonge Emlle Enthoven zat au srin de sa familie, op zijn gewone plaatsje aan het begin van het balcon, waar men hem op concert na concert verdiept ziet in zijn orkest-partituurtjes. Ik ben er zeker van, dat hij beseft, wat ernstig werDe nauwkeurige afwer king van BLK onderdeel van het FOMGERSrijwiel draagt er toe bij, dat dit j aren zijn lichten, geruischloozen gang behoudt en zeer weinig voor onderhoud vraagt. ItllllimiIIIIIIIIIIIIIIIMIIIllllllllllllllllHllllllimilflIlllllfl 20 e3 -e4! d5Xf4 Op 20.. Le6 zou f2?f4 gevolgd zijn. 21. LblXe4 Lf5X*4 Gedwongen, want Ld5f dreigde. 22. Dg2Xt4 Ta8-c8 23. Tc3-g3 dreigt weer te offeren op g6. r»o 23. 24. 25. 26, 27. 28. Tf8?f7 Le7?f6 f2?f4 M-f 5 ~ 6~ h2?h4 h7?h6 h4Xg5 h6Xg5 Tfl?U Dd8?r.7 Zwart heeft geen goeden zet meer, en is volkomen weerloos tegenover den aanval van wit. 29. Tf2?h2 Lf6Xe5 30. d4Xt5 Tc8?c5 31. f5-f6 Tf8Xf6 32. Tg3Xg6f geeft op. Wit heeft den aanval in meesterlijken stijl geleid. PROBLEEMWEDSTRIJD. De Müichener Schachzeitung schrijft bij gelegenheid van zijn 1000ste nummer een wedstrijd uit in het componeeren van pro blemen. Gevraagd worden drie- en vlerzettlge pro blemen, aantal naar believen. Eik probleem moet, voorzien van motto, in duplo in diagramstelling en voorzien van de uitvoe rig toegelichte oplossing ingezonden worden bij M. Weinlger.SchlotihauerstrasseteM ichen. In een gesloten enveloppe, eveneens voorzien van hetzelfde motto, moet zich bevinden de naam van den Componist. Prijsrechter Is voor de driezetters F. Sachmann te Kaiserslautern en voor de vlerzetters G. Ernst te Memmingen. De termijn van inzending sluit 3l Januari 1920. Er zijn in iedere groep vier prijzen. Inhoud van de November-Tijdschrlften Elfevii'r's Geïllustreerd Maandschrift: Ethel Fles, Medardo Rosso. G. A. Brender a Brandis, Het paard in de Beeldende Kunst. H. Moulyn. Hait^ma .Muiier, De Stilte. Th. van Myveld, De Oost-Azia tische Kunst. Just Havelaar, Boeren-Breughel. Klis. Zernike, Een vrouw als zij. J. Zeldenthuis. Zoel Visioen. P. Ottsn, weerlooze liefde; Liedje. Ernst Groeuevelt. Gestoorde Drenm. Kroniek. -- Buitentekstplaat: Chair d'Autrui, naar een broos van Medardo Kosso D'' Girls: J. de Meester, Walmende Lampen. S. PinkholT, Verzen. Dop Bles, Maan-ldylle. Ger. van Kckeren, De Briljantspeld. Dr. H. 'ï. Colenbrander Stu'lië'n over de Neder!. Restauratie. Dr. Jan Veth., KembrandtherdenkioK. Dr. P. Molenbroek Salaris regeling en Belastinghefli g. DirkCoster. Dostojevski Marginolia. Aanteekeni"gen en Opmerkingen. Buiienl. O/erzir*it Bibliograpbie. Xteynmi'n di's Tijds: Ds. H. Bavinck, Christendom Oorlog en Volkenbond. Dr. A. Goslinga, Prof. Ver dam. Dr. W. J. Aalders, Het Onbewuste. H S. S. K., Hoe ik Engeland vond na den Oorlog- l'. Oosterlee, Noodzakelijk T we heidin eOpvoeamg.?Willem de Mérode, Gedichten Leestafel. Vrniien vun tien liuy: Prof. dr. H. Blink. Ds tragedie van het Hooger Onderwijs in de Aardrijkskunde in Nederland. Mr. dr. J. G. Blink. Gemeentelijke Woningzorg en Bedrijfswoningzorg. Dr. GeorgBrandes. Normaudit en Frankrijk. W. V Stunrt. De Rnemeensche boer en zijn wereld. C. Wiskerke. Fetisisme in Ned»rl. l die. J. C van de Linde De Marskanalen. Dr. A, RedJingius. Nnsr-hrii'o op de voorafgaande bij drage. Martin J. I'remsela en J. Wolthuis. Oblieën. Hibliopraphie. 0 iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiini ken is, en hij zal het met zijn ernstig werken en door zijn gelukkigen aanleg stellig een heel eind brengen. Of hfj het ver brengt, moeten we afwachten. Ik wensch hem geluk met het succes, dat zijn Adagio en zijn Scherzo hem hebben gebracht. Wie zoo begint, kan met goeden moed verder gaan op den langen en moeilfjken weg naar het kunstenaarschap. Het Scherzo" met zijn eenvoudig-gedachte maar muzikale thema tiek beviel me nog beter dan het Adagio", waarin naar 't mi] voorkomt een sterk element van onzekerheid zit. Waar ik mij in 't algemeen bij het aanhooren dezer eerste talent-proeven over heb verheugd, dat is het onmiskenbare streven van oen jongen Enthoven om de dingen uit te spre ken, zooals hij ze zonder berekening voelt, en in allen eenvoud zichzelf te zijn. Van den 2l-jarigen Van Goudoever ging eene .Impressie", gecalqueerd ik weiger, een ander woord te gebruiken , gecal queerd op Debussy, en waarineen paar met moeite getolereerde melodietjes doen denken aan den inzet van den 2en satz van de Vierde van Brahms, en den aanhef van de proloog van Pdijas". Het mag lijken, dat ik wat onbillijk ben tegenover het toch zeker ook wel serieuze pogen van dezen jongen man, maar, al zal ik met ieder ander vol mondig zijn knapheid als instrumentator er kennen, en al vindt C. R. M. in het programma dit zijn nieuwe werk eenvoudig meesterlijk", ik blijf van meening, dat Van Goudoever op dwaalwegen wandelt. En het wou me ook niet bevallen, dat hij na de zeer mooie en warm toegejuichte uitvoering van zijn stuk zoo geheel als maestro uit de loge kwam afdalen, om ten slotte trgenover den lichte lijk ironisch lachenden Mengelberg te gaan staan met een gebaar van: .Man, 't was eenvoudig onverbeterlijk!" H. J. DENHERTOO