'29 Nov. '19. -t No. 2214 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND De Oude Doelen TOURNOOIVELD Restaurant-CaféLa Réserve" Rembrandtpleln 44 bij de Utrechtschestraat Weelderig ingericht Restaurant Af ter n o on tea- en Apéritif Concert W S^SSjÈjjKjÊVg;! EENIGE SPECIALITEIT m w B3 , r-« &« K KRlMPVRIjE |1 ii GEZONDHEIDS- a ONDERGQEDEREN g Nederlandsch Fabrikaat ? 8S «JÏTRICOTHUIS FJORD-LEVERT R AAN Prima Medicinale Noorache Levertraan zonder vlsclumaak is ver krijgbaar bij H.H. Apothekers en Drogisten tot den prijs van / 2.75 per halve Literflesch. Deze traan voldoet aan de eisenen der Nederlandsche Pbarmacopee en wordt gegarandeerd door Dr. J. BLOMBERG, Apotheker en scheikundige, Den Haag, Holland Import: Handelsvereeniginj? ^ JORP", Pen Haag. . AMSTERDAM R«g. Breestraat 35 HAARLEM Gr. Houtstraat 143 TELEFOON 1465. ' Tof het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel achtige BOSCHTERREINEN te koop In HET OOSTERPARK te Lage prijzen, mooie vegen, gas, L KtT' licht' vaterfc ! l. STOKMANS S OÏTO SCHÜLZ Tel. [?t. 38 & 48 Piano's, Vleugels en Kunslsnelpiano's door Huu r in eigendom verkrijgbaar, mits in drie jaar afbetaald. Brieven No. 1431, Bureau van dit Blad Gefrankeerd als brief te verzenden BON voor gratis m onster E.P. in te zenden aan de E. P. Amsterdam Naam Woonplaats De Amsterdammer Vraagt prijsopgave van Cognac Hennessy' aan Wijnhandelaren, ZWOLLE, fiiiiiuiHiiiiiimiiiiiiimiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii fi. AtfBTEtBAU TCUFVON M. tttl HEMDEN Dames-en Heerenkleeding ?M/s-Gravenhage Spoors WA spoorjr_ culemborq EEN NIEUWE HUMORISTISCHE ROMAN VAN DE SINCLAIR Zoo juist verscheen: HET NOODLOT VAN LTJKAS ABSDALB door F. DE SINCLAIR. Prfls logen, f 3 50. Geb. f 4 50. Geïllustreerd omslag van B. VAN VLIJMEN Ir. Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF Amsterdam. J. S. MEUWSEM HOFLEVERANCIER Ammterdum - JVoffomtem Uldsohtitr. 4, Dimrrt 71 - Moutltnp 3 0. DMbntr. 10, Damitr. t - Boynuitmt l iiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii iiiiimiiniiiiiHiiiuuiMHiiiiii ! STARK'S OXYDOL" l (CHLORAS KALICUS TANDPASTA) . f Nsanl. Vmn. STARK & Co. _ Chamlschi Fibrlik 's-HABP', 't-aravmliig* | iHHMMMiiiBHimtmiHiniHiiiiiiiiliimiiiiiHiiiimiimimmiMiliMt llimillllllimnmillllHlll ..... i2 JAC. KLIS P. M. BROEKMANS & VAN POPPEL M U Z l E K H A N D E L Van Baerlestraat 92 Amsterdam Specialiteit in: Moderne Fransche, Russische en Italiaansche Muziek Alleenvertegenwoordiging der firma J. W. CHESTER te Londen en van de Monde Musical te Parijs llllllllllllllllllllflIlHlllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIHIHIIItll iiHiiiiiniintiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiini IIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIII algemeene lijnen. Deze boerderijen moeten dan verpacht worden met goede pachtcontracten aan goede boeren, om aldus als voorbeelden In de omgeving het particuliere werk in gunstigen zin te bt t n vloeden. Door middel van het landbouwonderwijs heeft men de macht vrij juist de meest ge schikte landbouwers uit de talrijke gegadig den te kiezen. Blijkens de publieke verpach tingen van heden is het aantal gegadigden overstelpend. De boerenzoons zoeken een bedrijf en zijn maar al te vaak gedwongen in andere richting hun werk te zoeken of wel te emigreeren. Goede Staatspachtcontracten zijn samen te stellen en de ambte naren die plaatsel|k de ontginning leidden zullen als Staatsrentmeesters het beheer kunnen voeren en als adviseurs de boeren helpen in de coöperatie en technisch goed werk. Het noemen vari cijfers, voor zulk een l bedrijf heeft natuurlijk steeds het bezwaar dat ie steunen op algemeene statistieken en sterk gekleurd kunnen worden door persoon lijk inzicht. Toch zal het nuttig zijn er enkele weer te geven om daarmede althans nog /peer dan doorredeneering de groote wenschelijkbeid van zulk een bedrflf te bepleiten. De roatlgste berekening leert dat een dergelijk bedrijf zeker 150000 H.A. bosch zou kunnen winnen en 200.000 H.A. bouw en weiland. Gesteld dat de boscbaanleg mét den aan koop van den grond (door onteigening!) f 1000 per H.A. zou bedragen, dan zou de staat aldus een kapitaal van 150 millioen op samengestelden interest Hiltietten, hetgeen financieel geen bezwaar genoemd kan wor den, vooral omdat de uitgifte te verdeden is over een reeks van b.v. 15 jaar en het jonge bosch reeds na een twintig of dertig jaar voordeelen gaat afwerpen. Gesteld dat voorts de ontginning met den aankoop van 200000 H.A. tot bouw- en weiland per H.A. f2000 zou kosten, een bedrag dat uiterst hoog genomen Is, dan is daarvoor een kapitaal noodig van f 400mlllioen gulden, waarvoor minstens tien duizend boer derijen reeds spoedig een pacht opleveren. Het is niet mogelgk in dit kort bestek verdere economische voordeelen van zulk een staatsbedrijf aan te wijzen, het moet reeds duidelijk zij a dat de uitgifte van een vijf- of zeshonderd millioen voor kapitaal dat het eigendom van den staat blijft allrszins gerechtvaardigd Is. Verdeeld over 15 jaar zou dit een jaarl|ksche storting van b.v. 40 millioen beteekenen voor blijvend, pro ductief kapitaal. Niet voor de verterende machine van Oorlog of Marine maar tot blijvend nut voor de economische welvaart van ons volk en tegelijk van enorme sociale en aesthetische beteekeniB. Men zoekt nog naar een anderen weg om de ontginning te steunen en wel in goedkoope verstrekking van crediethypotheek aan particulieren. De sociale onrechtvaar digheid van zulk een systeem is in onzen t(jd te duidelijk om daarover te dezer plaatse lang te praten, Alle teekenen wijzen er op dat de tot standkoming van een Staatsbedrijf voor ont ginning noodzakelijk is. Het is een zaak naar den geest van den nieuwen tijd en verheven boven de politieke inzichten van enkelen. P. H. BURGERS De Financieele Wantoestand van Amsterdam De behandeling van de begrooting in onzen gemeenteraad. Wq genieten natuurlijk al van het vooruit zicht, dat het nu en dan vermakelijk" zQn zal. Vanwege de communisten, begrijpt u. Daarbij zal het wel lang, heel lang, duren, eer de voorzittershamer onder een luid ruchtig hoeratje verkondigt, dat de begroe ting goedgekeurd Is. Maar dat dit gebeurt, is intusschen volstrekt zeker. De heele be grooting is tegenwoordig immers maar een officieel spelletje, een formaliteit geschikt, nu ja, om opgespaarde kwade sappen eens flink uit te spuwen, of een extra-voorstelling op het politieke" slappe koord te geven. Maar overigens: zonder praktisch nut. Wan neer de hamer direct viel bij het beginvan de eerste zitting, dan was er heel weinig verloren. De financiën van de gemeente zijn bij die besprekingen heelemaal bijzaak geworden. We hooren wat van den hoogst zorgwekkenden toestand", eerst van raadsleden en daarna van den wethouder, wat gegoochet met millioenen-cijfers, en daarmee is het uit. Zal Ik hier nog eens uiteenzetten, hoe zorgwekkend of eigenlijk onmogelijk de toestand wel is? Ik voel er geen lust toe, want dat alles is voldoende bekend. Iedereen weet, dat de gemeente gedurende den oorlog een slap financieel beleid heeft gevoerd. De politiek van wethouder De Vries ging uit van het denkbeeld: als de belasting maar niet hooger wordt, dan zijn we gered. En omdat de uitgaven steeds stegen, zat er niet anders op, dan alle spaarpotjes de reserves van de groote bedrijven op te teren, en verder er maar op los te leenen. In het begin van den oorlog, toen men geen kijk had op wat er nog komen zou, was hiervoor nog iets te zeggen ; later had men beter moeten weten. De eenige verstandige manier zou geweest zfln: Zoo groot moge lijke beptrking van de uitgaven, maar dan ook een behoorlijke dekking uit de gewone Inkomsten. Had men dat gedaan, dan zaten wij nu niet met een half faillieten boedel, waar eigen lijk geen redderen meer aan is. Want zóerg is de toestand, dat eigenlijk niemand er meer raad mee weet. De heer Vliegen heeft ons tijdens zQn wethouder schap van financiën gelukkig gemaakt met een progressieve regeling van de Inkomsten belasting. Hetnaïvelijk verwachte gevolg was, dat de belastingschroef nu beter aangedraaid kon worden. Want de lagere klassen waren nu niet meer zoo zwaar gedrukt, en voor de hoogere komt het er immers niet op aan? En zoo huppelden wij van het vermenigvuldigingscijfer l op l, l; van l, l op t, 3 en vandaar eerstdaags op l, 5. Alles van het reeds verhoogde percentage, dat tot 9 pCt. loopt. Maar dan konr-n wij er zeker nog niet. Want in ledere Raads zitting wordt het geld met handen vol over de balk gegooid, de schatkist is eenvoudig een bodemiooze put geworden. De vraag is: moet dat nu maar zoo door gaan, moeten wij ons maar kalm laten villen, ons eenvoudig nog dieper in den financieelen afgrond laten storten? Degenen van ons, die hun aanslagbiljet over het loopende be lastingjaar al thuis hebben gekregen, wisten eenvoudig niet wat zij zagen en hun eenige troost is het vooruitzicht, dat het nog veel en veel erger zal worden l Juist nu hebben B. en W. ons weer verrast met de mededeeling, dat er plannen worden gemaakt voor een nieuw Stadhuis enten Y-brug; zou vijftig millioen wel genoeg daarvoor zijn ? Van den tegenwoordigen gemeenteraad hebben wij letterlijk niets te verwachten, dat is voldoende gebleken. Maar dan blijven er maar twee mogelijkhrden van uitredding mogelijk: of een ingrijpen van hoogerhand, of een krachtige spontane beweging onder de burgerij, om het gemeentebestuur duidelijk te maken, dat het zóniet langer gaat. Het eerste middel is al als dreigement aangekondigd door minister Ruys, die eind October de boodschap heeft uitgevaardigd, dat aanvragen om Rfjks-steun onverbiddelijk zullen worden afgewezen, wanneer de be trokken gemeente niet kan wijzen op een behoorlijk finontieel beleid; dat wil zeggen, dat bij leder besluit duidelijk de middelen tot dekking worden aangewezen. Bovendien heeft onze premier In de Kamerzitting van 13 November gezegd, dat de gemeentelijke autonomie door het optreden van sommige gemeentebesturen wellicht een gevoeligen knak zal krijgen. Dat klinkt hard, maar 'het is volkomen gerechtvaardigd. Als sommige besturen" en natuurlijk niet die van de onbelang rijkste gemeenten werkelijk collectief onbekwaam z|n om behoorlijk te regeeren, dan moeten zQ het maar voelen. Boontje komt om zijn loontje, en de goeden moeten met de kwaden IQ den, als het anders niet gaat. Maar daarmee zijn wij er nog niet. Want al hebben wij het op het oogenbllk het ge luk, een flinke krachtige figuur aan het hoofd van onze Regeering te hebben dat kan gauw genoeg veranderen, en het parlement heeft ook bedenkelijke allures. Het eenige middel, dat op den duur helpen kan, is een scherp besef van den toestand bij de burgerij, en daarbij een vaste wil, om zich met olie middelen te verzetten tegen het opdrijven van de kosten der gemeentelijke huishouding. Wij moeten wakker worden, en ons niet langer ornoodig laten plukken. En waarom zou een dergelijke beweging onder het denkende deel van de bevolking peen succes hebben? Eén ding Is zeker: als een flink percentage van de bevolking vastberaden iets wil, krijgt het dat ook gedaan. De pu blieke opinie is buitengewoon sterk, veel sterker dan men gewoonlijk denkt. Het lijkt nog ali ijd min of meer, alsof de beslissing over wetsontwerpen en voordrachten in Kamer 'en Raad vallen, maar het is zooniet. Elk voor stel, waartegen in kranten en tijdschriften een krachtige, min of meer algemeene op positie gevoerd wordt, Is van te voren ver loren: het vertegenwoordigend lichaam durft er niet tegen in gaan. Daarom heeft wethouder Wibaut zijn gemeentelijk groentebedrijf er niet door kunnen halen, daarom heeft het ontwerp op de vermogensaanwasbelasting geen kans. Een groot aantal arti kelen, openbare vergaderingen, advertenties er tegen desnoods, brengt zulke plannen onherroepelijk ten val. En er kan inderdaad op reusachtige schaal bezuinigd worden, en dat moet In het alge meen belang. Het was b^ voor beeld volstrekt niet noodig geweest, dat de gemeente het werk van de Vereeniging .Voor het School kind" overnam, om alleen 25 mille per jaar aan fxploltatie-kosten" weg te gooien; het is en blijft onverantwoordelijk, dat allerlei op zich zelf nuttige instellingen maar enorme subsidies krijgen zonder dat de stad er het geld voor heeft; dat de gemeente steeds maar meer werklieden in dienst neemt, die best gemist konden worden. Op den dag van de algemeene" staking van gemeentewerklieden in Augustus ontmoette Ik toe vallig een directeur van een onzer groote gemeentelnstellingen,en vroeg.of hij veel last van de staking ondervond. Het antwoord luidde: Och, wat mij betrtft, blijft de helft voor goed weg, Ik kan ze wel missen. WQ houden een deel maar in dienst uit medelijden". Is het geen schande, dat er zoo met ons zuur verdiende geld wordt omgesprongen ? Waarom zouden wQ dan ook niet betoogen, openbare vergaderingen houden, onze ei senen stellen ?" Waarom wordt er geen Vereeniging van burgers opgericht, die ageeren wil tegen geldverkwisting en opdrijving van de belastingen ? *) Is dat dan zoo onmo gelijk'? Zou het op het niet-verblind deel van den Raad geen indruk maken, wanneer er een krachtige reclame tegen onnoodigkostbare voordrachten gemaakt werd, en er ook eens menschen bl] het Prinsenhof stonden, die tegen dergelijke voorstellen demonstreerden? WQ zijn er tot nu toe te tam, te fatsoenlijk voor geweest. Maar het is hoog tijd, dat het anders wordt En de tfld is nu gunstig, om dat er over een half jaartje (na de annexatie) een nieuwe raad mocht worden verkozen. Menig zittend raadslid zou door zulk een beweging het gevoel krijgen, dat het voor zijn positie veiliger was, ook eens neen te durven zeggen. En aan zulk een moreel steuntje heeft het overgroote deel van onze raadsleden dringend behoefte. Dr. J. A. SCHRÖEDER Padvinderij*of Politiek? Als ik ze tegenkom in hun fantastische pakken en ik hun frissche koppen en stevige bruine knieën bewonderen kan, dan springt mijn hart op van vreugde over een opvoe dingssysteem (want dat Is het) dat de jongens zoo juist weet te pakken en hun jeugd zoo zonnig maakt. Straks als het signaal klinkt, marcheeren ze over den landweg met vieren" of met twtrën" en hun jon ge snuiten staan strak, want bij de komende oefening zal hun scherpzinnigheid, vindingrijkheid en terreinkennis op de proef worden gesteld Het ziet er een beetje soldatrsk uit, maar 't Is ook onmogelijk om een troep jongens te leiden zonder discipline en signaal. ?) Er bestaat sinds kort een Bond van Nederlandsche Belastingbetalers. Red. iiiiiii IIIIIIHILIIIIIIIIIIIII iimiiiiiiimuiimiiiiiiiiiiiiimimiiiiintmiiii 3PAANSOH, EHOELSOH, FRAMSOH, DUITSOH oto. BorlStz-School Hooi-onffi-moht 4B1 M. 3%8B Prtct, OndirwQs door taultinl, r Padvinderij is geen verkapt militarisme", zeggen de leiders en dat ménen ze ook. De achterdocht van het groote publiek tegen de Padvinderij wflten zeaankortzicatigheid, omdat het publiek geen onderscheid weet te maken tusschen orde" en militarisme". Maar toch komt het mQ voor, dat er nog iets anders is, dat bij veel menschen terecht den indruk wekt, dat Padvinderij Is: soldaatje spelen" of een opwekking daartoe. In de Padvinderswet van deze Vereeniging, die zich ten doel stelt «onafhankelijk van eenlgerlei godsdienstige gezindte of staat kundige partij" de mannelijke Nederlandsche jeugd van af hun 12e of 13e jaar op te voeden tot .goede en flinke Staatsburgers" komt namelijk de bepaling voor: (art. 2) Een Padvinder is trouw aan het Vaderland, aan de Koningin, aan zijn Ouders en Vrienden". En daar iedere jongen moet beloven, dat hij ernstig zal trachten deze P.V. wet te gehoor zamen en iedere aangesloten Vereeniging, af deeling en Leider verplicht is zich met deze bepaling te vereenigen, is het geen wonder dat er veel menschen zijn, die zich verbaasd afvragen: Wat heeft die oude strijdleus: voor Koningin en Vaderland" te maken met een modern opvoedingssysteem" ? Een gevolg van een en ander is, dat militaire leiding, die met den Padvlndersgeest en zijn humanitalren ondergrond in lijnrechte tegen spraak is, steeds grooter Invloed zal krijgen. Wat reeds bl(kt uit de warme belangstelling van legerautoriteiten, en de hulp van het Departement van Oorlog, die het militaire cachet op de Padvinderij drukken. Ook be wijst de groote bf langstelling van den Prins in alles wat des Padvinders is, en de aan stelling van z.g. Patroons" dat hier een eenzijdige richting overheerscht. Dus rijst de vraag: wat wil de Padvin derij eigenlijk ?" Een gedeelte van onzen jon gens geschiktheid en lust voor den militairen dienst bijbrengen? Dan daarvoor eerlijk uitkomen. Als opvoedingssysteem werken? Dan plaats maken k voor jongens van ouders die bezwaar hebben tegen een belofte van trouw aan Koningin en Vaderland, waarvan een kind de verstrekkende gevolgen niet Inziet en die toch ernstig bedoeld Is. Welke machten moet ik bewegen om bij Bestuur en Leiders der Vereen, de Ned. Padvinder belangstelling op te wekken voor deze opvatting, die den scout in g-geest in de Padvinderij niet benadeelen zal, ons nim mer op het gebied der politiek zal voeren en de eenvoud in de jongens en de Beweging ten goede komt. Moet er nu waarlijk daartoe een nieuwe Vereeniging worden opgericht, wat Immers minder gewenscht zou zijn ? Of zijn er nog Leiders in de Ver. de N P. V. die een practischer oplossing weten ? Ik zou dat graag willen vernemen. Soest JAN HOUTMAN