Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
27 Dec. '19. - No. 2218
TJIT
jfjÜW
?ft1*
t:;;;'-t
te-"1
; ,1
i'
l '
lllllllltllllMlllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllll
DE BOIS - HAARLEM
KRUISWEG 68
TABLEAUX - ESTAMPES - EDITIONS D'ART
Thans:
Kokoschka
& Kollwitz
Pf emte-leenln gen
Bij de nog steeds aanhoudende groote
kasbehoeften der Staten en andere publiek
rechtelijke lichamen en bQ de moelelijkheld
om daarin op de gewone wijze door het
plaatsen van leeningen te voorzien, is weder
om de vraag op den voorgrond getreden,
in hoeverre premieleeningen daarvoor op
voordeeliger wijze dienst kunnen doen.
Duitschland, FrankrQk en de stad Parijs zijn
reeds voorgegaan met de uitgifte van
premieleeningen van resp. 5 milllard Mark en
4 milllard Franc, terwijl bij ons te lande
dit. voorbeeld op zeer verkleinde schaal is
gevolgd door de gemeente Amersfoort met
de uitgifte van eene 3 pets. premieleeniog
van ? 3 milHoen.
De DuMsche leening is, ondanks de sterke
reclame die er voor gemaakt is en ondanks
<Je aanlokken ke voorwaarden vrijwel een
fiasco geweest. Terwfll vór de inschrijving
op de gebruikelijke wijze met veel ophef
verkondigd werd, dat het animo voer deze
leening zógroot was, dat op ruime
overteekenlng kon gerekend worden, blijkt thans
dat de inschrijvingen slechts 60 pet. van
het aangeboden bedrag waren. En hoeveel
daarvan nog voor rekening van door de
mooie voorspiegelingen uitgelokte premie
jagers-komt, zal de verdere
markt-ontwlkkeling van het fonds wel doen zien.
De inschrijving op de Fransche leening is
nog niet afgeloopen en de uitslag niet be
kend. Ofschoon onder de bestaande omstan
digheden, ook van deze leening geen succes
/on kan verwacht worden, mag toch wel
aangenomen worden, dat het resultaat
gunstiger zal zijn dan dat der Duitsche.
Premieleeningen zijn in Frankrijk een gewild
beleggingsobject, getuige de bijeengenomen
meerdere milliarden bedragende premie
leeningen van Credlt-Foncler, de grootere
en kleinere Fransche steden, om niet te
spreken van de loten Suez-Kanaal, Pana
ma- Kanaal enz. die hoofdzakelijk in Frankrijk
een onderkomen gevonden hebben. Bovendien
speelt in Franktijk de petite pargne op
emissie-gebied een groote rol en het zijn
juist de kleine vermogens, die het grootste
contingent leveren bij de. plaatsing van
premie-obligaties. .
Nu geld voorziening door middel van
premieleeningen weder aan de orde is, komt
daarbij ook de vraag op den voorgrond
of dergelijke leeningen en lotergen in het
algemeen van een strikt zedelijk standpunt
te verdedigen zijn. Principieel is er natuurlijk
veel voor te zeggen, dat opwekking tot
speelzucht af te keuren is en Staat of an
dere publlek-rechtelljke lichamen daartoe
niet behooien mede te werken. Daarentegen
is de zucht om een deurtje voor de fortuin
open te laten zoo puur menschelijk, dat het
toegeven daaraan nu niet bepaald tot eene
groote zonde behoeft aangerekend te wor
den. Daarbij kom r, dat van alle middelen
om aan deze menschelijke begeerte te vol
doen, als o.a. dobbelen, hazardspelen,
speculeeren, enz., het deelnemen in eene loterij
nog het minst schadelijk is. Met de moreele
zijde van de kwestie wensch ik mij dan
ook niet in te laten.
Wel echter meen ik, enkele opmerkingen
te mogen maken omtrent premieleeningen,
van een beurs-technisch standpunt. Vór
den oorlog stonden een aantal premie
leeningen op koersen die, de zuivere mathe
matische waarde der lotingskansen in aan
merking nemende, een gemiddeld
nettorendement gaven, dat slechts de helft of
minder was dan dat van gewone leeningen
ten laste van dezelfde of gelijksoortige
debiteuren. M. a. w. de obligatie n van pre
mieleeningen werden vrij algemeen veel te
duur betaald. Toch zoude men dwalen,
indien men meent, dat die hooge koersen
voor bestaande en reeds sedert jaren
geclasseerde premie-obllgatiën, ook het succes
verzekeren van elke nieuwe premieleening,
IIIIUMIIIIIIIllHIIIIIIIIIIIIMIIimiIIIIIII IIIIIHIIIII
IIMIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIlllltllllllllMIIIIIIIIMIIIII
Dt KLR/TENGE L?JOH W. BROEDELET.
Teekeningen voor ,.de Amsterdammer" van B. van Vlijmen Jr.
Lord Duddle zat met eenige vrienden bij
't traditioneele haardvuur, 't Gezelschap
tuurde zwijgend in de grillige vlammen en
rookte 'n sigaar van zeer aangenaam aroma.
Toen sprak de gastheer:
Ja, nu komt zoo langzamerhand weerde
tfld voor de brave voornemens, de vrome
wenschen en .... van de Ktrst-engeltjes."
Engelen bestaan niet" zei norsch graaf
Buttinghigh, die trieste levenservaringen had,
en de meesten waren 't met 'm eens.
Moet je niet zeggen" ging Duddie rustig
voort en z'n sigaar scheen 'm bijzonder goed
te smaken. .Ik heb ten minste eens'n Kerst
engel ontmoet... 'n hensche, Hoor l O. niet
een met vleugeltjes en gaas en zoo. Ze zat
wat je noemt, geloof ik nogal stevlgjes in 'r
omhulsel en ze had bepaald 'n paar wangen
om in te knijpen. Maar toch..."
Ha hal" lachten de anderen, die meenden,
dat Duddle een van z'n vele liefdes-histories
ging vertellen. Maar de gastheer, onverstoor
baar, blies kalmpjes 'n paar zware rookwol
ken uit en vervolgde dan in z'n gemakkelijker!
verhaal -trant:
't Is jaren geleden, 't Was toen niet m'n
gelukkigste tijd. 'k Had nogal rare sprongen
uitgehaald en 'k stond op 't punt, nog dom
mer dingen te doen. Hoe gaat dat, hè? Je
bent joag, door 't dolle heen en denkt, dat
je je maar alles kunt permltteeren en de
boel tenslotte wel vanzelf op z'n pootjes
terecht komt. Om kort te gaan, 'k zat diep
in de schulden, hield er twijfelachtige con
necties op na en er was maar weinig meer
toe noodlg, om me tot 'n verloren sujet te
maken.
In dien toestand wandelde ik op Kerstdag
ergens in de buurt van de Theems. M'n
moeder had me dringend geschreven, om 't
jaarlijksche feest in den familiekring te komen
doorbrengen. Alles zou vergeten en ver
aangeboden tot een prijs eenigszins in even
redigheid tot die der bestaande. De
gegeschiedenis der premieleeningen toont n.l.
aan, dat velen bij de emissie allesbehalve
een succes waren en dat, ondanks steun
van de syndicaten, die voor de overname
dezer leeningen gevormd waren, de koers
zich jaren lang niet boven dien van uitgifte
kon verheffen en zelfs geleidelijk tot be
langrijk daar beneden afbrokkelde.
Een der sterkste voorbeelden daarvan
hebben wQ in onze Witte Kruis loten. In
1888 uitgegeven tot een prijs van ? 12.50
per obligatie, daalde de koers reeds spoedig
tot ongeveer ? 8 en kon zich nimmer ver
daarboven verheffen. En toch behoorden
deze loten,, waarvoor een speciaal waar
borgfonds gedeponeerd is, waarvan de in
komsten ruim voldoende waren om den
dienst der trekkingen te verzekeren tot de
best gewaarborgde loten. Wel is gedurende
de oorlogsjaren de effectieve waarde van
het waarborgfonds belangrijk verminderd,
maar dit zoude voor het tegenwoordige een
lageren koers verklaren, echter niet dat zij
reeds tientallen jaren daarvoor op een, in
verhouding tot andere loten, lagen prijs zijn
blijven hangen.
Van de in 1874 tot den parlkoers uitge
geven loten Weenen herinner ik mij, dat
zij meer dan tien jaren zich niet boven den
emissiekoers konden verheffen en eerst na
1900 een vlucht namen, waarbij zij gelei
delijk tot ca. 300 pCt. stegen. De
Antwerpensche en Brusselsche premieleeningen geven
een ander bewijs, hoezeer zich de
financieeie instellingen, die zich met het finan
cieren dezer grootendeels voor conversie
bestemde leeningen belast hadden, ver
eist hebben in de onbeperkte Aufnahme1
Fahlgkeit" van het publiek om deze leeningen
te absorbeeren. Oorspronkel(k uitgegeven
tot ongeveer den parlkoers, hebban zij zich
nimmer belangrijk daarboven kunnen ver
heffen en bleven reeds in de aan den oorlog
voorafgaande jaren tot voortdurend lagere
koersen aangeboden, en noteerden de 2Vs
pCts. Antwerpen begin 1914 ca. 78 pCt.
A.SORMANI&i/hlf.NIKLKI,
Kleedermaker*
Rokln 24-26 - Tel. N. 905 - A'dam
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiitiiiimiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiii
geven worden, men wachtte me met on
geduld en zelfs m'n oude heer, die anders
nogal nukkig was door z'n jicht, zou me
weer met liefde in z'n armen sluiten, 't Was
alles inderdaad zeer verleidelijk, maar toch,
'n eigenaardige koppigheid en ik .weet niet
wat hielden me terug.
'k Was toen al 'n vrij cynische kere),
bij wien ze niet met braafheid en zulk afge
dankt goedje moesten aankomen. Eigenlijk
geloofde ik nergens aan dan aan tamelijk
grof plezier-maken en zelfs daartoe was me
gaandeweg de lust ontnomen. Als 't zoover
met je is, wordt 't hoog tijd, dat er 'n
ommekeer in je plaats grijpt. Anders loopt
't mis, hoor, en je ziel blaast de kraaienmarsch.
Nu dan, ik slenterde rond in den omtrek
van de Theems met 't stellige voornemen,
me in de Kerstdagen niet te beteren. Ik
p:insde er zelfs over, me in de armen van
een c f ander verregaand genot te werpen
om me te bedwelmen, alles te vergeten.
Daar, juist terwijl Ik de New-Oxford-street
wou Inslaan, overviel me plots een van die
verraderlijke misten, welke we hier in Londen
zoo goed kennen. Ditmaal kwam die z
gauw opzetten, dat er geen sprake meer
van was, dat ik een of anderen winkel, 'n
cafékon bereiken.
Ik stond In 'n ondoordringbare wolk en
ik verzeker jullie, dat Ik zelfs m'n eigen
hand niet kon zien. Mooi", bromde ik,
daar sta je nu, edele heer, met je fiaaie
gedachten l 'n Geschikt oogenbllk om eens
tot je zelf te komen. Duisternis In je,
duisternis om je. Als er ooit een rijp voor
't vagevuur was, ben jij 't".
Terwijl 'k zoo met me zelf geen raad
wist 'k kon geen stap verzetten zonder
gevaar op 'n leelijke botsing of nog erger
voel 'k me plots bij den arm grijpen en 'n
allerliefste vrouwestem zegt vlak bij me:
Ben j Ij 't, Harry?"
Als 'k al op eenige hulp gehoopt had,
dan toch zeker niet op zulke l Ik wil jullie
wel bekennen, dat er dadelijk iets bij me
omging en 'k 't gevoel kreeg, of ik me op
eens in veiligheid bevond. Ja, lachen jullie
nu maar niet en jij, Buttinghigh, grinnik
niet zoo, want 'k had niet de minste slechte
bedoeling. En, zonder me te bedenken, mom
pelde ik zacht: .Ja".
Goddank, Harry" zei m'n onbekende en
ze liet me niet meer los ... 'k Was al bang,
dat ik je kwijt was. Blijf dicht bij me."
Jullie begrijpen, daar had ik niets tegen.
'k Sloeg m'n arm om 'r middel en consta
teerde, dat de nge dame, die zich nu
geDE >RMSTERD/=IMSCHE
HEEREMGR/1CHT *H4
LEYEhS-OMGEVflLLEH-fl/lNSPR/lKEL'JKHEIDS
?'-"?.'?' ZIEKTE VERZEKERINGEN
iiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiitiiiiilliiiiiiiii
De verklaring van deze verschijnselen
meen ik te mogen zoeken in het eigenaardig
karakter van deze soort obllgatlén. Meer
dan eenig ander fonds of handelsartikel zij n
zij uiterst gevoelig voor de invloeden van
vraag en aanbod. Eenmaal goed geclasseerd,
is er weinig of geen aanbod, omdat de
houder van een lot zich ia den regel niet
dan in den hoogsten nood daarvan wil ont
doen, terwijl ter remplaceering van uitgelote
nummers een gestadig toenemende vraag
bij een aanhoudend verminderden
marktvoorraad bestaat. Dit werkt in normale
tijden tot de belangrijke koersverheffing
mede, die nog versterkt wordt door de
manipulatiën van lotendebielen, die o.a. in
.Oostenrijk en België welig getierd hebben
en die loten op afbetaling, trekkingskansen
enz. verhandelen.
Er zijn echter een aantal bijkomende om
standigheden, die het al of niet succes van
premieleeningen bt ii vloeden. Daar zij niet
gekocht worden om het rendement, maar
hoofdzakelijk wegens de kansen om een
meer of minder hoogen prijs te trekken,
zijn premie-obligatlën geene zuivere beleg
gingswaarden en kunnen zij geen dienst
doen voor belegging van een groot deel
van indlvldueele vermogens. Hoogstens
vindt men daarin slechts enkele stukjes en
zoodoende is het afzetgebied beperkt. Daarbij
komt, dat in de latere jaren in verschillende
landen met de bedoeling om het voordeel
van dure premieleeningen voor eigen land
te behouden, allerlei beperkende bepalingen
zijn Ingevoerd, waarbij de invoer en ver
koop van buitenlandsche loterijen verboden
werd. Het gevolg daarvan was, dat
premieobligatiën, die vroeger eene ruime interna
tionale markt hadden, hoe langer hoc meer
geïdealiseerd werden en daardoor het toch
reeds beperkte afzetgebied verder ingekrom
pen werd.'
Het wil mij daarom voorkomen, dat wil
heel aan me toevertrouwde,'n figuurtje had,
dat men engelachtig pleegt te noemen. Van
daar misschien, dat ik 't waagde, nog te
fluisteren:
, M'n Kerst-engel!"
Praat maar niet" hoorde ik 'r heerlijke
stem weer. Je bent toch zoo verkouden.
En met die mist!"
Dat was alweer 'n meevaller. Nu 11* p 'k
minder kans me te verraden. Ik drukte 'r
vast tegen me aan en wat ik al niet
phantaseerde! Want, hoewel ik nitts van 'r ge
waar werd behalve die goddelijke taille,
kwam ik meer en meer onder 'r charmr.
Misschien dat juist die geheimzinnigheid,
welke 'r omhulde, me zoo voor 'r innam.
Zwijgend, terwijl 'k 'r voelde ademhalen,
leunde ze 'n oogenblik zwaar tegen me aan.
Toen zei ze, niet zonder treurigheid:
Weet je wel, Harry, dat is de tweede
Kerstmis, dat we wachten. We hadden al zoo
lang getrouwd kunnen zijn, als we dat geld
maar hadden. Eerst die tegenslag, dat je
vader alles verloor en nu die schuld, die
je nog moet betalen, 't is ook zoo'n som!
Twee honderd pond!"
Ze zuchtte en zweeg, 'k Had met meer
dan gewone aandacht geluisterd. Welk klein
levensdrama werd me daar meegedeeld? En
wat moest ik zeggen? Ja, ja" begon ik al,
bijna onhoorbaar, maar dadelijk legde ze
'n allerschattigst handje op m'n mond, be
vreesd voor m'n gezondheid, en ze ging
verder:
Tweehonderd pond l Dan waren we er.
Ik weet zulke mooie goedkoope meubelijes.
We zouden zoo gelukkig zijn, hè? Ach, dat
'n mensch niet doen kan, wat-ie wil l Enfin,
wachten; dat is 't eenige"!
Dat laatste zei ze met 'n groote berusting
en ze drukte m'n arm, alsof ze daar voor 'r
leven op vertrouwde. Gelooven jullie maar,
dat ik er op dat oogenblik alles voor over
had gehad,als ikwerkelijk Harry was geweest!
Ik dacht na. Twee honderd pond! Nu wilde
't toeval of noem 't 'n beschikking dat
ik dat bedrag juist bij me had. Ik had 't geld
opgenomen bQ een van die uitzuigers, bij
wie we allen in onze jonge jaren wel eens
aankloppen en ik wou er mee dobbelen, om
er Ineens boven op te zijn nu ja, dat kennen
we l Er zou natuurlijk weer niets van terecht
komen of, als 't al meeliep, met de winst zou
ik niet veel fraais uitrichten. En dat, terwHl
dit lieve vrouwtje met dat beetje geld 'r
geluk kon koopen ! Toen, in die ondoor
dringbare misr, terwijl 't onbekende per
soontje zich nog inniger tegen me aandrong,
een premieleening werkelijk succes hebben,
het uitloven van hooge premie n niet enkel
voldoende is, maar dat bij de vaststelling
van het bedrag der leening in de eerste
plaats rekening moet gehouden worden met
het opnemingsvermogen van het speciale
publiek, waarvoor zij bestemd zijn. En in
dat verband is het niet waarschijnlijk, dat
milliarden-leeningen van deze soort veel
kans hebben behoorlijk ondergebracht te
zullen worden. Een betrekkelijk kleine
leening, als die van Amersfoort, heeft veel
meer kans van slagen, vooral waar de
binnenlandsche markt in de latere jaren niet
overvoerd is geworden met premieleeningen.
Maar men zoude weder verkeerd doen te
meenen, dat, wanneer dit experiment mocht
slagen, andere gemeenten of zooals som
migen wenschen het Rijk ongestraft
dit voorbeeld zouden kunnen volgen. Het
zal dan blijken, dat het beperkte opnemings
vermogen van ons publiek voor dergelijke
obllgatiëa reeds spoedig overvcrzadigd is.
In het bovenstaande heb. ik gemeend
afgescheiden van de zedelQkheidskwestle
aangetoond te hebben, dat van een zuiver
zakenstandpunt premieleeningen, uitgegeven
op een rendement-basis, die bij het normale
rendement in de beleggtngsmarkt min of
meer belangrijk achterblijft, slechts dan
kans van slagen hebben, indien zQ worden
aangeboden tot bedragen, die wel binnen
de perken van het opnemingsvermogen
der portefeuilles blijven, waarvoor zij be
stemd zijn. Die grenzen zullen natuurlijk
niet in alle landen dezelfde zijn en wisselen
n aar den volksaard. Zoo is het te verwachten,
dat zij zooals reeds in den aanvang opge
merkt ruimer zullen zijn in Frankrijk dan
bijv. in Duitschland en ten onzent, maar
ook voor Frar-krBk lijkt mQ een bedrag
van vier milllard Franc zeer ruim gegrepen.
J. D. SANTILHANO
IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllMI
ontdooide er iets in me en kwam de
Kerstgeest over me. Ik haalde de banknoten uit
m'n porttfeuljle, zocht 'r taschje, opende dat
en was niet gerust, vór ik 't papier, dat
in m'n oogen plots 'n groote waarde had
gekregen, veilig bQ 'r geborgen wist. Wat
doe je"?, vroeg ze verbaasd, 'n Kleine
verrassing," fluisterde ik gehaast. Kijk thuis
maar eens." 't Was net bijtijds. Ellen"!
hoorde ik iemand rorpen. 't Was de chte
Harry l Snel liet ik haar los hoe graag
had ik haar nog even gekust! en, voor
ik 't wist, was ik haar kwijt. Dat was ten
minste 'n voordeel van die verduivelde mist."
Duddle zweeg. De anderen wachtten. Ein
delijk vroeg Buttinghigh: .En"?
Wel," vervolgde Duddle kalm, Ik heb
Kerstmis in den familie-kring gevierd, 't Is
toen alles met me in orde gekomen en ik
ben er nog dankbaar voor. Zoo'n Kerst
engel op z'n tijd, heusch, kan geen kwaad."
Weer heerschte 'n oogenblik zwijgen.
Heel aardig", zelden daarop de vrienden.
En ze tuurden andermaal In 't haardvuur
met z'n grillig vlammen-spel. Of iedtr hunner
daarin zijn engel zag?
?-a