27 Dec. '19. No. 2218 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 19 DE;GIFT VAN AMSTERDAM AAN WEENEN DOOR GEDEPUTEERDE STATEN VERHINDERD Teekenlng vjor .de Amsterdammer'' van Joh. Braakeasiek A ANGETKKENDE BRIEVEN De Provinciale Staten van Noord-Holland tot de Gemeente Amsterdam: Hé, daar, juffrouw, zou je eerst niet eens voor je eigen huishouding zorgen?" tttmillllllltlllMIIlIlllliillllllMIMiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiillllllllltllllllMMIIIIIIIIIIIIIlHIMIIIIIIflillllllll HIIHIIIIIIIHIItlllHtlllNIIHMIIIIIII lltllllllllllllllllllllinnillllllllllllllllHIIIIIIIIIIMIIIIIItlllllllllllllllMlllllllllllHIIIIIMMIIIIIIIMIIIIi Van Anrooy Dat Van Anrooy in 't vorige seizoen en <nu wér Mengelberg's pladgeschuurde stokjes versmaad heeft, en zich heeft bediend van -«en ongeschilden tak uit de Scheveningtcbe Boschjes, daar zou waarlijk eenige symboliek in kunnen liggen. Voor 't minst duidt de ?ruwe schors op de .stugge wilskracht" van 'Brahms, die Van Anrooy zeer na aan 't hart .Kinderea, dit goden maal komen ie bij me teiuglyüen hoort" sprak ze even later, je iioèyen ntèt téschrijven, Ik ben altijd thuis en jullie zfjn altijd welkom!" .Nou nicht, graag es 'a keer", zei Wim, maar ik krijg geen verlof voor Kerstmis". .Dan wacht ik jullie eerste kerstdag met *t eten. Afgesproken, hè?" .Leuk!" juichte Aus. Dol graag nicht; ?ik zal u nog schrijven." Nee nee... 'n man 'n man, 'n woord 'a ?woord, jullie komen eerste kerstdag b| me ?eten. Basta l,. Als je er nog over schrijft, ?worden we kwaje vrienden." Die nicht l" lachte Wim. Ja zoo ben ik l" zei nicht. Aas gaf schoone borden en zette het ?schaaltje met de zes taartjes op. Och, och... nu nog taartjes", zei nicht hoofdschuddend Ik heb wat goed te maken, ihoor!" .Stel u voor!" riep Ant. Houen jullie van kalkoen ?" vroeg nicht. .?Nou!..." riep Wlm. Heb ik eens In m'n leven gegeten, gevuld met getruff eerd gehakt". .Juist, doe ik ook alfjd, dat is je manier. Bfj mfj zul je hem de tweede maal in j: ?leven eten. Wacht, niet vergeten" en nicht 'haalde een opschrijf boek uit haar tascb, leende even Wim's zilveren zakpotloodje, schreef ?er iets mee op; dan zocht ze een taartje uit, koos een roomhoren. Dat is toch altfjd maar het taart je, hé?" Vindt u?" vroeg Ant. Gelukkig, dat er een bfj is." Del... de»..." genoot nicht. Ik vind 't lekkerste een slagroomtaart ?met stukjes ananas er in", zei Wim. .Prachtig!" riep nicht. Heerlijk, dat je 't zegt" en ten tweede male maakte ze een notitie in haar boekje. We mogen wel op onze woorden passen", zei Ant 'n beetje verwijtend lot Wim, terwfil ze even bloosde. Nicht nam een tweede taartje; Wim be dankte, zei, dat hfj er nooit meer dan een nam; Ant kruimelde nog aan haar eerste. Nu hel»ik n verzoek" zei nicht, toen ze na de koffie weer in de zalige stoel voor 't raam zat. Kun je me ook aan een brief kaart helpen ?" O, zeker", zei Wim, die er dadelijk een uit de kast haalde. Vijf cent hè?" zei nicht, in haar portetnonnaie zoekend. Heb j: terug van veertig l|kt te liggen, en het rustiek aspect van dezen directie-staf als geheel is als een waarborg, dat hfj, die hem zwaait, voor zeker geen lessenaar-virtuoos is. Men komt tot dergelijk zonderling fantaseeren over wat als niet meer dan een dood-onschuldige artiestengrll van Dr. Peter is te beschouwen door wat hier en daar over zfjn jongste Amiterdamsche optreden te lezen viel. Ik ben volgaarne bereid te erkennen, dat Van Anrooy zfjn partituren ter dege beheerscht, dat hfj ruimschoots de routine bezit, die men aan 't hoofd van een orkes traal ensemble als dat van het Concert gebouw noodlg heeft, dat hij een uitnemendgeschoold musicus is, en dat hfj hart heeft voor zfjn taak. Maar ik kan niet hebben, dat men zekere tekortkomingen van hem iifiiiniiiiiHiniiiiii IIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIII gulden...?" Och... e... komt wel terecht, nicht," zei Wim, 'n beetje kleurend en nicht was 'kiesch genoeg om niet verder aan te dringen op betaling. Wat een weer!" zei Ans, die de koffie boel afwaschte, toen een regenvlaag tegen 't venster joeg. Nicht keek naar bulten. Hemeltje en ik heb geen paraplu en m'n goeie mantel! Enfi a, daar is niets aan te doen." U kunt met genoegen een paraplu leenen, nicht," zei Wim. Maar dan ben jij zonder," zei nicht. O, we hebben er meer," loog Ans. .Had ik m'n regenmantel maar omge daan," zei nicht, .en m'n overschoenen." Ans ging de kamer uit. Je hebt 'n vronw alt duizenden. Wlm," prees nicht. Wlm knikte, wilde iets zeggen, maar Ans kwam al terug, zei haastig: Haal jij even de paraplu van boven," Wim vertrok. Je hebt 'n man uit duizenden kind," prees nicht. j Ans knikte, even wat ontroerd; nicht H trok haar naar zich toe en kuste haar. Toen Wim weer binnen kwam, stond ! nicht op. ' Ik zal 't maar wagen," sprak ze met een bedenkelijk gezicht naar bulten. Kijk u eens hier!" riep Ans hartelijk. Mijn regenmantel en mijn overschoenen, ik ga voorstelt als hoog-prlncipiëele verdiensten. Men weet, wat het beteekent, als er van een outsider, die ons orkest heeft gedirigeerd, gezegd wordt, dat hij de werken zuiver voor zich zelf heeft laten spreken, geheel zooals de componisten ze hebben opgeteekend; dat ?hfj, de dirigent, blijkbaar nimmer zich-zelf zoekt, nimmer aan eigen succes- kansen denkt, en dergelijke dingen meer. Men kan niet anders aannemen, dan dat Van Anrooy allereerst op zuiverheid van reproductie uit is, het is zfjn dirigentenplicht ! Maar is zijn opvatting van de werken, die hij ter uitvoering kiest, voldoende veel zijdig? dat is voor mij zér de vraag. Zie Ik Van Anrooy op de dirigemenplaats, dan ontkom ik niet aan den indruk, dat zfjn geheele wezen iets steik nzijdlgs heeft. Zijn bewegingen zfjn druk en krampachtig; iiliiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMi . en hier is de paraplu... toch de eerste dagen niet uit en u stuurt ze wel gauw terug." Mag ik dat nu wel accepteeren ?" vroeg nicht in ernstig beraad. Natuurlijk!" riep Aas, de regenmantel ophoudend. Nicht schoot er nu gewillig in, viel dan terug in de zalige stoel en liet zich door Aas de overschoenen aandoen. En hier is de paraplu", sprak Wim. die 't hoesje van zfjn splinternieuw verjaarscadeau aftrok. Nicht informeerde nog even met haar portemonnale in de hand of ze een dienst meisje hielden, toen dat niet het geval bleek te zQn, kuste ze Ans opnieuw, drukte Wim de hand. Kinderen, jullie hebben alleen al aan mfj een plaats in den Hemel verdiend, hooi!..." Toen ging ze. 'd Leuk bezoek l" zei Ans, toen ze met Wim alleen was. Ze is zoo hartelijk hè? .. ." Ea wat trof dat met die ham!" Ik heb er zoowat niks van gehad", lachte Wim. Ik ook niet, maar wat doet het er toe!" O nee . ? . natuurlijk!" Hoeveel kostte het?" vroeg Ant. Nou..." zei Wim bedenkelijk, terwfjl hfj in zfjn zak voelde. Duur!... Die ham kostte negentig cent... de kadetjes ... waar is mijn potlood nou ?'' O gut..." riep Ans, dat zal nicht per ongeluk in haar taschje hebben gedaan ... je weet wel..." O ja... enfn, met kerstmis krijs ik het wel terug", antwoordde Wim. Zeg, dat belooft wat... kalkoen en 'n slagroomtaart... en 'n cadeau!" Je bent mal", riep Ans blozend, maar dan zachtjes: Verbeeld je, als we die lamp eens gehad hadden..." Wim kneep een oog dicht. M'n kop af, als ze er met kerstdag niet een voor ons gekocht heeft; 't zou -net iets voor haar zijn..." Ans oogen schitterden. Ze knikte. Ja... dat i's zoo... 't zou net iets voor nicht Tonia zijn!" Den eersten kerstdag drullde een mot regen uit de grauwe lucht. Ans en Wlm hndden hun klein bovenhuisje verlaten tegen half vijf en tram ren (Passing Show) En het volk in de straat ? zfjn takteeren is in hoofdzaak: accentueeren; vele zijner tempi zijn niet alleen vlug, maar ook wild; de meeste zijner crescendi zfjn onbesuisd; hfj wil uit ieder f orto de vonken laten spatten; h| werkt met .passie" en nog eens passie", waar hfj maar even de kans schoon ziet. Soms wordt het zóbar, dat men 4e oneerbiedigheid in zich voelt op komen'van te vinden, dat h( muzikaal staat te vloeken.... De cantilene-dirigent" onbreekt In hem. Voor geen enkele zangerigheid heeft hfj meer dan plichtmatige belangstelling. Zijne tech niek wfjst daar ook met groote stelligheid op. Ik heb geen enkelen breed-deinenden legato-slag van hem gezien. Breed op zich zelf evenwel slaat hij veel te veel. Een zachtruischend Andante opbouwen, dat gaat niet met wijde uithalen. Hterbfj zfjn korte slagen op hun plaats, die echter vol spanning moeten zfjn, vol van de spanning, die alle toonvoortbrenging in het ensemble de vere'.schte ingehoudenheld afvergt. Ik hoop hartelijk, dat niemand denke, dat ik wil doceeren; het is slechts eei verwijzen, wat ik doe, naar wat onder meer in Mengelb:rg's practfjk van een kwart-eeuw proefhoudend is gebleken. Ik kan me begrijpen, dat het dlrigeeren van een Coriolan"-ouverture Van Anrooy aanstaat ik had bijna, niet alleen met het oog op de karakteristiek vsn het stuk, maar ooral ook wat den dirigent betreft psychologisch-ODjuist geschreven: toelacht! , maar haar snijdende accenten behoeven riet eei zoo geforceerde aandurdln?ahdie van den Haagschen gastdirigent. En het zoo mlld-verzoenend getinte neven-'hema bracht hij nauwelijks tot zfln recht; hier was voor mfjn gevoel een tekort aan innigheid, bier was oo t voor mfjn overtuiging een tekorraantech niek, anderen zullen misschien willen beweren, dat we in een dergelijk losjes over melodische heerlijkheid heenloopen een welbewust mijden van mooidoenerfj hebben te zien... Brahms we kregen zfjn Eerste, waarmee Van Anrooy, meen ik, juist den avond te voren in Den Hiag ook schoone triomfen had gevierd?, Brahms dan werd zoo echt" weergegeven, dat ik halverwege er genoeg van kreeg, en weggeslopen ben, mfj tijdig reddend van de obsessie van zulk een hardnekkig-nfjdige opeenstapeling vandoor niets gemotiveerde passie"-vlagen in eene orkest muziek, die vol raadselen moge zfjn, maar waarvan dit wel hél zeker is, dat ze bar slecht klinkt. Op een tweede concert kwam Van Anrooy met Smetana (Ouverture Die verkaufte Braut") en Dvorak (Symphonie ,Aus der neuen Welt", een in zfjn gansche verloop wat ouderwetsch aandoend, maar door zfjn natuurlijke muzikaliteit toch nog altfjd wel behoorlijk-dankbaar werk), en gaf er ver dienstelijke uitvoeringen van. Maar zijne directie van de Fransche muziek na de iiiiiiiiinillin naar de Elandstraat, waar op numero 381 nicht Tonia woonde. Het bleek heel ver te zijn en toen ze eindelijk uitstapten bfj een halte, zei de conducteur terwijl hfj in een kazernebouwstraat wees: De vijfde straat rechts meneer.." Toen ging de tram door. Ans en Wim stapten knus gearmd samen onder Ans' kleine paraplu door de vochtig heid. Er waren veel plassen in de nog nieuwe ingezakte trottoirs. Denk om je goeie broek", waarschuwde Ans en Wlm bukte zich, sloeg de pijpen van onder om. Hoeveel fooi zal ik geven? vroeg Wim toen de vijfde straat rechts Inderdaad Elandstraat bleek te heeten. Een gulden... 't kan niet minder," dacht Ans en dan even met een zucht. Tja... we moeten ons maar royaal houden, hè? Je moet rekenen; 't spaart een maaltijd uit." Wim knikte, keek Baar de huisnummers die bij l begonnen. Ik krijg honger als ik aan de kalkoen denk..." zei Wim. En aan je slagroomtaart!" plaagde Ans. Nou ja, jij hoopt op de... lamp!" Nietes!" Ze lachten samen; stapten vlug door. Hier is 't," zei Wlm eindelijk. Ze stonden voor een hoog donker huis, met een portiek, waar twee deuren in uitkwamen. Wlm schelde aan 't beneden huis. Zie jij 'n naam op de deur?" vroeg Ans. Ze tuurden belden ter hoogte van de brievenbus. Wlm schelde nog eens. Ze wachtten. Begrfjp ik niet," zei Ans. D'r is ook geen licht in de gang," zei Wim. Vraag es an de buren." Wim belde aan 't bovenhuis. Daar binnen klepperde weldra een trektouw, de deur ging open, een vrouwestem riep Wie?" Pardon..., riep Wlllem beleefd, woont hieronder juffrouw Larlnk?'' Jewel..." Maar ze doen niet open..." Er raffelden vlugge voeten de trap af en een dienstmeid verscheen in de deuropening. Ze zei nie thuis lijn." Maar we werden verwacht!" riep Ans uit. De meid haalde haar schouders op en toen viel er een zwijgen. Zou u dan maar willen zeggen, dat we geweest zijn ?" vroeg Wim eindelijk. O, jewel" zei de meid. De VELE GOEDE eigenschappen, die de FOMGERS bezit en dit rijwiel W|J normaal gebruik en behoorlek onderhoud een zeer langen levens duur verzekeren, ma ken het GOEDKOOP. DiGriningifRiiwiiliniibriiklFONGEIS ?iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiimiiiiiiiHii pauze was weer belangrijk zwakker, ging weer vrfjwel alleen over de noten, en bet was vooral aan Van Aarooy's repro ductie van deze werken: van Roussel, van Ravel, van Berlloz, dat Ik dacht, toen Ik in mfjn vorig overzicht schreef van meening te zijn, dat er in dezen dirigent te weinig is van een dichter.... ?** ? Gabrltl Plern Men heeft ook hem natuurlijk weer met Mcngelberg vergeleken, en heeft ondermeer beweerd, dat hfj nauwelijks de inzetten aan geeft, en zich niet met gebalde vuist naar de achterste gelederen wendt, om het koper te laten brullen. Althans iets dergelijks, Ik citeer deze dingen slechts op't geheugen afgaande. Het is weer alles onjuist. Ik heb, van een daarvoor zeer gunstige plaats af, de uiterlijkheden van Plerné's dlrigeeren nauwkeurig bestudeerd?het wasmeeenlust, daartoe de gelegenheid te hebben! , en ik heb geconstateerd, hoe actief hij juist is op 't punt van belangrijke inzetten aan geven hij do*t. het vaak op de manier van Manier: den solist of den aanvoerder van de groep met den stok uitplkken" , ea herhaaldelijk heb ik hem ook zich tot het koper zien wenden, niet met gebalde vuist, dat is waar, maar' hij deed het toch wel degelijk met een maximum aan energie, het hoofd met een ruk achterover, zijn blik borend in de oogen van bazuinblazers en tubaïjt, de armen, gelijk het geheele lichaam, kordaat-gespannen, een pikeur tegenover zfjn hengsten! En het koper daverde, en schalde in fier heid, en doorflltste den machtigen totaal klank der overige instrumenten. .Brullen" doet het Concertgebouw-koper niet... Hoe gaarne zou Ik een poging wagen, het prachtlg-geacheveerde technisch kunnen van dezen zoo buitengewoon begaafden orkestleider te analyseeren: het dwingend en koel-overwogen tenuto in zoo menigen slag; het beleidvol tegenhouden van de orkestmassa, ie nochtans opzweepend In dollen overmoed (rhythmlsche orgie ia Dukas' onvolprezen Apprenti sorcier"!)... Maar waartoe zou het dienen! De techniek, hoe geraffineerd en hoealzrjdig-doeltreffendook, is slechts bijzaak in het wezen van zulk een leiding. Waar Plernéden stok opheft, daar begint het opeens te zingen en te zingen, in uit bundigheid en verstillende teederheid, in pralenden glans en grijzen schemer, in een uitschieten, van woede en in dof berusten, in statigheid en In dartele rhythmen, in feilen hartstocht en in kinderlijke onschuld, maar zingen, zingen blijft het altijd, want het is de Muziek zelve, die uitgaat van zfjn gebaren en die spreekt uit zijn in verre verten starend, oog, het is de Muziek zelve, die mét hem verschijnt, waar hfj het diri gentenpodium beklimt. De Meester, die hfj is! H. J. DEN HERTOG iiiiiiMiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiaiiiiiiiniimiiii Meneer en mevrouw Kelders'', zei Wira, juffrouw Laririk is een nicht van ons en had gevraagd of we vandaag kwamen eten". Nöti... 'n fijne beweging... en dan nie thuis blfjven'1, zei de meid .maar ik zal 't zeggen, u kan d'r op an". Dank u wel", zei Wlm en toen dropen ze samen de portiek uit. Ze liepen de Elandstraat, die au driemaal zoo lang was geworden weer af ia stilte ... ze liepen... somberc verslagenheid, sloegen de andere straat in, waar de motregen nu pal in hun gezicht joeg, ze wachtten heel lang bfl de halte voor er 'n .tram kwam en bereikten eindelijk weer hun woning. De kachel hadden ze om twaalf uur al uit laten gaan: het was er koud en donker. Een brief van nicht Tonia kwam vier dagen later. Beste menschjes. Wat spijt me dat ontzettend, dat jullie , voor niets ztjt gekomen, maar we hadden toch immers afgesproken tweede Kerst dag. Och htere, nu zat ik moederziel alleen met de kalkoen en de andere lek kernijen Enfn, uitstel isgeen afstel. Tot spoedig hé, lieve luidjes ? /e liefhebbende nicht Tonla. Ant en Wim zwegen even na de lezing, toen, plotseling, barstte Ant uit. Morgen zal ik er heen gaan, ze mag voor mijn part stikken in d'r kalkoenen, d'r roomtaarten en d'r staande lampen, maar ik moet m'n regenmantel terug en m'n over schoenen ..." En ik m'n paraplu..." siste Wim .en m'n briefkaart en m'n potlood!" Toen waren ze er eindelijk achter!