3 Jan. '20. No. 2219 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND [Vergadering der Staatsburgeressen De eerste jaarvergadering van de Vereenlging van Staatsburgeressen behoort al weer tot het, verleden. Zaterdag 20 en Zondag 21 December kwamen de vele getrouwen, afgevaardigden van meer dan honderd afdeelingen, overal verspreid in den lande, bijeen, om den nieuwen koers der vereeniging te bespreken en nader vast te leggen. Den nieuwen koers, ji zeker, nu de strijd sters voor vrouwenkiesrecht haar eerste, concreet doel door de verkrijging van het kiesrecht hebben bereikt; en eindelijk met het werkelijke werk, verbetering van maat schappelijke toestanden, in den eersten plaats waar deze vrouwen en kinderen betreffen, kunnen beginnen. En in haar openingswoord wees de schei dende presidente, Dr. Aletta Jacobs op de lange moeilijke jaren van strijd, die tot de verkrijging van het kiesbiljet hebben geleid, doch die ook een band van saamhoorigheid tusschen zoo vele vrouwen hebben geknoopt. Op de nieuwe plichten en verantwoordelijk heid der nieuwe kiezeressen, die straks ge roepen zullen worden de vertegenwoordigers (sters) ia de wetgevende colleges te ver kiezen, terwijl enkelen van haar geroepen zullen worden zelve daarin zitting te nemen. Maar met haar verkregen invloed mag de bewuste vrouw niet tevreden zijn. Blijkt niet bQ tal van benoemingen in Regeerlngscommissles, b.v. in de Raden van Arbeid, dat nog steeds de vrouwen worden vergeten ? Ons werk in de toekomst zal moeten uit gaan op verbetering van het maatschappelijk leven, op wegstooten van de thans weer opnieuw zoo stevig opgetrokken grenzen tusschen de verschillende volken. En in dien geest was dan ook het werken dezer eerste vergadering. Vol moed werd het nieuwe werk aangevat. Verschillende commissies werden samen gesteld om belangrijke vrouwen doch ook algemeene belangen te bestudeeren; en om na haar studie door rapporten de leden der vereeniging een helder inzicht te geven omtrent deie kwesties. Zoo kregen we een commissie, die de wettelijke beperkingen van vrouwenarbeid tot taak nam, waarvan de bQ uitstek des kundige directrice van het Bureau voor Vrouwenarbeid Mej. Anna Polak, de leiding op zich aam. Sfaatsmoederschapszorg, de vraag welke verplichtingen de Staat op zich dient te nemen ten opzichte van de moeder, de opvoedster van het komend geslacht, zal een andere commissie tot onderwerp van studie nemen. En de overweging, dat Indlë, het land van zoo'n overwegend belang voor onze natie, nóg veel te weinig bekend is ook onderde vrouwen, deed het Hoofdbestuur een Com missie vormen voor Indlë, die tot taak zal hebben, meer kennis en liefde voor Indl op te wekken bQ de leden. Waar de jarenlange leiding der vroegere vereeniging in zulke voortreffelijke handen berustte als van Dr. Aletta Jacobs, wier nooit falende geestdrift en initiatief zoo ontzag lijk veel voor de zaak van vrouwenkiesrecht in ons land heeft gedaan; daar baart het geen verwondering, dat de velen die jaren lang onder haar leiding gewerkt hadden, met weemoed het oogenblik thans gekomen zagen, dat Dr. Jacobs de leiding neerlegde. Hoe in de 18de eeuw de Juffers met baar fijne vingeren de servetten wisten te vouwen Illustratie uit een oud keukenhoek van 1767 De drie afbeeldingen links geven aan, hoe men het ??vlschgraatje" vouwt. De drie afbeeldingen in 't midden en bovenaan rechts geven eenvoudige servetvouwen aan. De twee afbeeldingen rechts doen zien het Hennetje in het mandje" en den Pellkaan", servetvouwen bQ het bruiloftsmaal. , Kunstig gevouwen lagen de servetten op de borden. Ook het tafenaken was in het midden geplooid met een groote roos met ronde kneepen als halve maantjes en in de hoeken met puntige kneepen als een vischgraat. Illllllllllllimillllllllllllllllllllllll Een nieuwe presidente werd gekozen, en we twijfelen geen oogenblik of Mevr. van Balen-Klaar zal door haar heldere en rustige persoonlijkheid een goede leidster blijken voor de duizenden leden, die onervaren en nog te onbewust van haar macht als heerscheres, den nieuwen koers zonder goede voorlichting niet zullen kunnen vinden. Was het een wonder, dat wij, die zoo lange jaren om het tezlt van het filesbiljet hadden gestreden, den achtsten September, den dag waarop het vrouwenkiesrecht in het Staatsblad is verschenen, voor onze opvolg ster tot een gedenkdag wilden maken ? Die dag scheidde twee groote historische periodes van elkaar de oude tijd waarin alleen den man als volkomen staatsburger werd erkend, en de vrouw door haar uit sluiting gestempeld werd als minderwaardig in de nieuwe tijd, waarin vrouw en man naast en met elkaar zullen samenwerken ook in het staats- en gemeentebelang, als gelijkwaardige levensmakkers. Dien achtsten September zal bQ voorbaat de kinderdag zijn der vereeniging van staats burgeressen, waarop de behoeften, de op voeding van het kind in alle afdeelingen het onderwerp van een bespreking zullen vormen en zoo mogelijk aanleiding zullen geven tot praktische hervormingen, ten be hoeve van het kind. De vergadering kenmerkte zich door zulk een kalmen en genoeglfjken geest van gemeenschappel|k overleg, wederkeerlge waar deering en inzicht in eikaars opvatting, dat de agenda boven verwachting spoedig was afgewerkt en de geheele namiddag aan een voor de vrouwen belangrijk onderwerp kon worden gewijd. Het bleek, dat huwelijksrecht de grootste aantrekkingskracht bezat voor de aanwezigen. En zoo viel het schrijfster dezer regelen te beurt om een improvisatie te houden over het huwelijksrecht, van tegenwoordig en zooals spreekster meende, dat het toe komstig Nederlandsch huwelijksrecht er be hoorde uit te zien. Vooral dit laatste gedeelte boeide de hoorsters klaarblijkelijk zeer, en velen spraken haar instemming uit met de voorgestelde radicale hervormingen. Een commissie uit leden der vereeniging is ook met dit onderwerp belast, en 't is te hopen dat aan den invloed der nieuwe kiezeressen zal gelukken het voor de vrouw zoo vernederende huwelijksrecht te doen hervormen en in overeenstemming te brengen met de tegenwoordige maatschappelijke positie der vrouw. Evenals de vergadering der leden ken merkte zich de openbare avondvergadering door de belangrijkheid der onderwerpen voor de vrouw. De vraag, loon naar be hoefte of loon naar prestatie werd door de belde spreeksters, mej. Anna Polak en mevr. Van der Hoeve?Bakker van zeer verschil lende kanten besproken. Het moet thans voor alle hoorsters door de heldere en boeiende uiteenzetting van beide spreeksters wel duidelflk geworden zijn, dat alleen loon naar prestatie rechtvaardig en goed is. Mej. Anna Polak beweerde duidelijk dat belooning naar behoefte is af te keuren omdat het onrechtvaardig is, omdat immer die be hoeften slechts kunnen zijn vermeden behoeften; inconsequent, omdat stijging en daling van loon onmogelijk is in te voeren met vermeerdering en vermindering van behoeften en gevaarlijk, omdat daarbij niet de goede arbeidskrachten, doch zij die minder behoeften hebben de anderen dreigen te verdringen. Loon naar arbeid moet ons aller wacht woord zijn, dat was ook de quintessens van Mevr. v. d: Hoeve's betoog. Doch deze spreekster wees er op, dat al moest ook volgens haar, de arbeid en niet de arbeider de maatstaf bQ de belooning zijn, op een andere wQz'e in de behoeften van het gezin behoo.de te worden voorzien. Naast het loon van den arbeider (ster) moest volgens haar bestaan een vergoeding door de Staat aan de moeder voor de opvoeding der kinderen. De nienwe instellingen in Kristiania, waar bij aan alle vrouwen, die kinderen ten harer laste hebben, een inkomen uit de gemeen: tekas zal worden betaald; en een onlangs Ingesteld Staats-kinderfonds in Australië, waarbij eveneens aan de moeders een uit keering door de Staat wordt gedaan ten behoeve van haar kinderen, wrjst er opdat het moederschap door de gemeenschap ge salarieerd zal worden om het groote gewicht van de opvoeding van het jonge geslacht voor de gemeenschap. Zoo heeft dan de vereeniging van Staatsburgeressen den eersten stap gedaan op den nieuwen weg, die leiden zal tot verbetering van het levenslot van alle vrou wen e a kinderen. B. B. N. tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiii Internationale Kerst- en Oudejaarsgerechten in zorglooze tijden Is Kerstmis in eigenlijken zin een religieus feest, het materieele wordt niet vergeten en eigenaardig is het, eens na te gaan wat in wordt door 21.0OO afteen erkend als het beste versterkingsmiddel «oor Zenuwen en Lichaam. de verschillende landen vaak eene jaren lange traditie getrouw met Kerstmis alzoo als extra-gerecht of gebak ter tafel verschijnt. Moge de zargvolle tijden deze gebruiken niet geheel doen verdwijnen. Een oud Berlijnsch Kerstgerecht zijn de Mohnspielen." Maankopbollen eet ook de Sileziër dol graag op Kerstavond, of Poolsche karpers, terwijl in Midden-Duitschland de aardappelbol" zijn zegetocht begint en triumfeerende door Thiiringen, Saksen, Frankenland en Würtenberg voortzet.'overal waar de aardappel volksspQs is. Bovenaan staat in de toebereldlng van dit gerecht wel het kleine Meiningen met zijn rauwe .aardap pelbollen", Hütes genaamd, die zelfs den dichter Baumbach tot geestdriftige verzen hebben geïnspireerd. En nog een ander heeft ze bezongen: Het leven van den echten Thüringer is met een paarlensnoer van aardappelbollen doorvlochten, en zijne oogen stralen, wanneer hQ alleen maar den naam van dat voor hem zoo heerlijke gerecht hoort uitspreken" Zoo vertelt Heinrlch Seidel in een verhaaltje: Thüringsche aardappelbollen." In Beieren gedijt de aardappel zóó goed, dat de aardappelbol er ongewone afmetingen aannam, welke er den naam van Knödel" aan hebben doen geven en vaak ook als Grlesmeel-, lever- of pruimenbollen" verschijnt, een toespQs na de gans of het varkenvleesch, volgens oud gebruik met Kerstmis gegeten. Dat bij het Oêstenrfjksche Kerstmaal de meelspijzen, in allerlei vorm, de hoofdrol spelen, mag niet verwonderen. Deze beheerschen toch de Weenerkeuken bfjna ge heel. Voor het overige is de Oostenrijker verzot op zoetigheden. Onder de Dultschers zijn de Zwabenwel degenen, die met Kerstmis den grootsten rijkdom van nationale spijten bezitten. Een eerste plaats neemt in, het zoogenaamde Hutzelbrot", een gebak van roggemeel met elke soort van gedroogde vruchten, amandelen, honing en kruiderijen vermengd, zeer lekker naar de uitspraak van wie er van houden. Ook in den Elzas is dit Kerstgerecht bekend, en mede in Beieren, waar het Klatzenbrot" heet. In het algemeen gelijkt het op het In de middeleeuwen ge geten kruidenbrood", en is als zoodanig in de Kerstdagen goed op zijn plaats, daar de maag alsdan, door het veel genoten vet en de machtige gerechten bezwaard, behoefte aan prikkelende, goed gekrulde spijzen heef t. PAULINE N o YON?WAESDORP Slot volgt.) iiimiiiiiimniiiiititiiiiiiiiiii iiimiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii imiiiimimiiiiiiiiimimii l MOERHEW" I (B. RUYS - Dedemsvaartl i 26 Hectaren met vaste planten, Rozen, I IRhododendrons, Coniferen, Heesters} \Catalogus 1920 verschijnt eerstdaags en\ | is op aanvraag verkrijgbaar | liiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiillllilliiiiiiiiiiiiiillliililllllllliNiliillliiii llllllllllllllllllllllllllllllliiilllllllllll iimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiijiiiiMiiiiiiuiiiMMiijimMiiimimMMMHiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiimiiiiiiiiinM ii IIHIIIII mi Landverstuiving bQ KootwQk. (foto Staatsboschbeheer) Staatsbebossching b| KootwQk. (foto Staattboschbeheer) HET BOSCHMUSEUM TE UTRECHT. III. Het bosch wordt wel eens door vogels beschadigd, maar nooit in die mate of zoo algemeen, dat er reden zou zijn, om te spreken van vogels, schadelijk voor den boschbouw. Soms komen de korhoenders knoppen of jonge tóploten uit de dennetjes eten. Reigers en aalscholvers vestigen zich hier of daar in groot aantal in de hooge boomen, nestelen bQ dozijnen in de wQde kronen, bezoedelen het hout met hun onguren afval en doen zelfs boomen afsterven. Spechten hakken hun nestholen in de stam men en stellen zoo den boom bloot aan zwaminfectle, terwijl ze rijn waarde aau timmerhout belangrijk verminderen. Zoo zou ik nog wel het een en ander kunnen vinden, maar ai die gevallen zijn zoo be perkt in lijd en plaats, dat ze ten slotte maar heel weinig te beduiden hebben en altijd kan de schuldige niet alleen verzach tende omstandigheden aanvoeren, maar zelf s betoogen, dat hij bQ andere gelegenheden op zQn minst evenveel voordeel aanbrengt, als hQ hier bedorven heeft. In het Bosctimuseum wordt dan ook geen onderscheid gemaakt tusschen nuttige en schadelijke vogels. Ze zijn allemaal hartelijk welkom, hoe meer hoe liever en met groote ingeno menheid zien we in ons vierde zaaltje In eenige vitrines een honderdtal verschil lende soorten, keurig opgezet en goed ge tiketteerd. Een groep vogels van strand en duin herinneren ons er aan, dat een belangrijk deel van het staatsdomein behoort tot de houtvesterQen Haarlem en Assen, die uitgestrekte duingebieden bevatten. In de geschiedenis der bebosschlngen van Schoorl, op Texel, Vlieland en TerschelHng mag een hoofdstuk over de beteekenis van zilver meeuwen, scholeksters en hun kornuiten niet ontbreken. Als we tijd van leven hebben, dan krijgen we nog wel eens de gelegenheid om een interessant artikeltje te schrijven, getiteld: Van Zilvermeeuw tot Nachtegaal." Nachtegaal, wielewaal, draalhals, fluiter, goudviok, dat zQn op vogelgebied de eind resultaten, waarnaar het goede gemengde, milde-huinus-bosch heeft te streven. Rood borstjes, IQsters, meezen, vinken en gaaien komen al eerder en helpen niet alleen in den strfd tegen de insecten, maar zorgen ook voor den ondergroei van besheesters en voor nieuwen opslag van allerlei boomen. Er was een tQd, dat de vogels en de wind de eenige toonkweekers waren. Doch ik dwaal weer af. Midden inde zaal staat een mooi opgezette vos, die wegdraaft met een patrijs in den bek. Zoo beseffen we, dat er ook nog zoogd:eren leven in onze wouden, meer dan ge wel zoudt denken. Ik vind het wel jammer van die patrfls. Van jongsaf zQn wQ gewend, om dien vos op gevogelte te trakteeren: vette gmzen en kippen bQ voorkeur. Dat is toch niet heelemaal In den haak, want als je bQ den vos zelf eens ging informeeren naar zQn menu, dan zou daar wel eens een enkele vogel op prijken, maar nog vaker zouden het muizen of meikevers zQn en er is dan ook alle reden, om de vossei te beschouwen als vrienden van den boschbouwer. Gelukkig komen zQ in ons land nog In groot aantal voor. Ik hoop dat mettertijd ons Museum ons ook nog van de andere zoogdieren het een en ander kan vertoonen. Zij vormen een stuk natuurleven waar wQ veel te weinig aandacht aan schenken. Des te meer tobben wQ met de insecten en daar weet het bosch van mee te praten. WQ zijn nog niet zoover, dat wQ voor onze bosschen ook het begrip van schadelQke insecten" als verouderd kunnen beschouwen, al wanhoop ik er ook niet aan, dat wij dit standpunt nog wel eens zullen bereiken. Intusschen ondervinden wQ nu van tQd tot tijd last en schade van harsbuilmotten, dennescheerders, nonvlinders, dennerups, plak kers, satijnvlinders, schors- en splintkevers, wltvlakvlinders, meikevers, junikevers, julikevers, wintervlinders enz. enz. een lijst, om van te griezelen. Een paar van de grootste misdadigers worden er in het Museum ver toond, maar tot uw geruststelling vindt ge er ook een heele doos vol sluipwespen, die ten slotte paal en perk stellen aan de insec tenplagen. Die sluipwespen zQn zeer gespe cialiseerd, elk heeft zQn eigen prooi, som mige zrjn zoo klein, dat ge ze nauwelijks zien kunt, andere bereiken een lengte van wel vQf centimeter en allemaal zijn ze voor zien van legboren, kunstig en sterk en fijn, enkele zoo groot, dat zQ door schors en hout heen de larven weten te bereiken, die daarbinnen den levenden boom stuk knagen. Midden in de zaal vinden we een paar standaards en daar kunnen we gaan bladeren in een collectie prachtige foto's, die de kern vormen van wat naar wQ hopen zich zal uitbreiden tot een fo'ograflsch archief van den boschbouw in Nederland. Ge ziet wel, dat dit Museum nu al veel te klein is, en wat heerlQke mogelQkheden het bevat. Er Is een zeer belangrQke verzameling aan gaande de geschiedenis van de houtvesterQ KootwQk, waar de meest barre Geldersche zandverstuiving veranderd wordt In bruik baar bosch. Wij kennen die zand verstuivingen en hebben dikwijls genoeg tusschen Barneveld en Apeldoorn of tusschen Harderwijk en Zwolle de schilderachtig bewogen land schappen bewonderd, ontstaan door de samenwerking van den wind en de armoedige slordigheid der menschen. Nog beter is het om eens een dagje er door heen te ploeteren en te zien hoe allerlei planten van nietige wiertjes en mosjes af tot kreupele jeneverbessen en eiken toe er naar streven om dat zand weer vast te leggen en hoe de wind en de vliegende zandkorrels z If weer heuvels vernielen en kullen uitschuren, ke'en blootleggen, heldekopjes ondermijnen, e i zoo en woestijnland schap doen ontstaan dat velerlei bekoring heeft. Maar er kwam van dat moois zoetjes aan te veel op de Veluwe, het Staatsboschbeheer greep in en nu is daar een bebossching tot stand gekomen, die eenmaal een waardige plaats zal innemen naast de historische bosschen van de Veluwe, wier behoud thans ook gelukkig een voorwerp van staatszorg is geworden. Slot volgt. JAC. P. T H ij s s E in het eerste artikel over het Museum heb ik verzuimd te vertellen dat het Blokhuis van 1913, ontworpen is ('oor den bekenden Haagscien architect J. Limburg. Ook Is ergens het woordje niet" uitgevallen.