Historisch Archief 1877-1940
3 Jan. '20. No. 2219
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
SCHILDERKUNST-KRONIEK
DIRK NIJLAND, BIJ WALRECHT, DEN HAAG
. Deze tentoonstelling is geen geheel; zij
beeft iets verbrokkelds. Dit ontstond wel
?door de samenvoeging, In een kleine ruimte,
van verschillende uitingen; daarenboven zijn
enkele werken bfl Walrecht te vinden, die
zonder schaê, zeker tot baet, hadden kunnen
weggelaten worden. De teekenlngen van
Dirk Nfjland, en wel de volledige teekeningen,
niet de schetsen, doen een duidelijk verband
zien met zijn houtsn|kunst. Ze zfln als deze
krachtig, bewogen, en de partijen zijn zoo
gehanteerd, de gedeelten der voorstelling,
dat ze van een houtsnee de vlakke bewogen
heid hebben. Hiertoe behooren de
Griendaloot met wilgen, een der zeer dramatische
voorstellingen van Nijland(l),deuitgespoelde
Rivieroever (2), een riviergezicht te prijzen
om den drift der golven. Naast deze teeke
ningen met zware zwarten zijn er
gedeelteUJk lichtere, gedeeltelijk andere. Hierin her
vindt ge van Oogh; de loods-schoeners zijn
als gegeven, en als manier, verwant met
Vincent's werk uit Saintes-Maries. Geestig
is als verdeeling .Bij het Loodsenkantoor",
de drie zwarte mannetjes, als groep, tegen
over het overige- aangeduide.
Van de houtsneden herzag ik de Mijn en
Duikboot", .Bajonet, en Duikboot."
Als litho is, ten slotte, te noteeren. Lan
taarn met lamp".
BIJ HUINCK, TE UTRECHT
B r e 11 n e r 's groot naakt (vroeger eigen
dom van Florls Verster) overtreft door zijn
zwaren harstocht alles wat bij Hulnck hangt,
of staat. Het is een vrouw, naakt, staande,
in een kleur duister, vol leven. De borsten
zQn schoon geschilderd; de oogen, met
stoutmoedige veeg gegeven, hebben een
psychologie; het geheel is forsch opgebouwd
en toch lenig. Het beste der Thoïens is het
bosch, met zijn takken en lichtval; der
Isaac Israëls' noem ik u drie: vrouwen op
een brug; een liggend lezend meisje; een
naakt, bloeyend-op uit een blauw overkleed.
Maar deze dingen vormen de eigenlijke
tentoonstelling niet van dit oogenbltk. Zes
dames, A. Egter van Wissekerke, B. van
Hasselt, F.G.M van Hettlnga Tromp, A.
Heil, C J. Pabst en E. Pauw vertoonen er,
op verschillende wijze, hun nauwkeurigheid
en geduld, en soms ook iets meer. Alleen
geduld is het wetk van Mej, A. Heil; meer
zfln dan dat alleen, Mej. Tromp en Mej.
van Hasselt. Het werk van de se laatste is
me tegengevallen als totaliteit. Twee por
tretten Mijn vader" (22) en een Dames
portret (26) zfln de beste der dingen;
zorgvuldigen arbeid en met een klein innerlijk
leven in hen bevond ik ze. Beter Is, voor
zoover ik het zien kon bfj het kunstlicht in de
kamers, Tromp's inzending.Boven de anderen
*üillllllliiiliil iiiiiiiiiiilillll iiiiilliiiiliiini i iiiiiin
ftA INOY »EN HAAG
PADOA WARMOND
HOUTBOUW
KANTOOR: FREDEPIK HENDRIKLAAN a^
BURtAu ARCHITECT: PARKSTRAAT s>?
LEVERT DE/VERLANGD IN ZEERKORTEN
TUD ALLE HOUTCON/TRUCTIE/
AL/
-"' PADVINDER/HUIZEN /"»
KENNEL/
FABRIEK/BOUW
WO/KEN -WINKEL/
C ATALOGU/OP AANVRAAG
Nieuwe
Engelsche Boeken
ALLES UIT IERLAND
STANDISH O'GRADv, The Coming of
Cuculain. Dublin: The Talbot Press
Ltd. 1919. 4/6 net.
ID., In the Gates of the North.
ID., The Triumph and Passing of
Cuculain.
De drie mooi uitgevoerde boeken, die
hier boven aangekondigd staan, zfln her
drukken van gedeelten uit O'Grady's Hlstory
of Ireland, 'n werk dat dateert van voor
1880. Zoveel wist ik, maar 't was me tot dus
ver niet gelukt, met dit geschrift kennis te
maken. En daar ik vermoed, dat de over
grote meerderheid van m'n lezers in 't zelfde
geval verkeren, terwijl ik weet, dat de Ierse
heldensagen zich hier te lande lang niet In
de bekendheid mogen verheugen van de
Griekse en Germaanse, grflp ik deze gele
genheid aan om bovengenoemde boeken
van O'Grady hier te bespreken en aan te
bevelen.
.Wetenschappelik" werk is het niet, en
uit wetenschappelik oogpunt is er wel 't een
en ander op aan te merken. Waar O'Grady
b.v. zegt (In n°. 1. blz. 52): .they became
very friendly and merry without
intoxlcatlon, for intoxication was not known in the
age of the heroes," daar idealiseert hfl z'n
Kelten nog veel erger dan Felix'Dahn z'n
Goten. We weten maar al te goed, dat de
oer-Paddy's mitsgaders hunne vrouwsper
sonen al minstens even tuk waren op
vuurwater mee, bier, of wfln als hun na
zaten verzot zijn op whiskey. En dat de
door O'Grady steevast als kuis afgeschil
derde helden en heldinnen Cuchutinn en
Fergus zowel als Medb (Maeve) In min
-?? meer galante avonturen kunnen wedijveren
??a Casanova, die zij overigens in
ongegeiieerdheld overtreffen. Maar 't was de schrijver
" liet te doen om wetenschappelik werk. Hij
wou jong-lerland ideale gestalten voor ogen
stellen; hfl wou 't opkomende geslacht fier
heid inboezemen op hun Ier-zijn. H( wou
bfl z'n landgenoten belangstelling wekken
voor hun helden-tijdperk. En hij schreef,
zoo niet 'n heldendicht in proia, dan toch
iets, dat er vél op lijkt, en talrijke blad
zijden met waarllk Homerlese kwaliteiten.
De held van de drie delen Is Cuchullnn
of Cuculain, zoals O'Grady de naam, minder
leek mfl daar te noemen twee stillevens,
't eene met bruine kruiken koperen bakje
(de pijp er bij is zwak) en het andere met
de hazelnoten (37). De Tuin deed aan Verster
zeer ver weg denken; een Mansportret (29)
moet vermeld worden; de Cactussen (31)
ik ben bevreesd voor hun kleur bij klaar
daglicht.
Van Mej. Egter van Wissekerke's
lithographleën waren 't zuiverst een* aantal
stijgende boomen, een Azaleaplantje, eri de
Palmen. Het sproelwagentje in den tuin
had iets eigenzinnigs, als Mej. Pabst's toren
te Rhenen.
Ouderwetsch-degelflk is het stilleven met
den Cactus van Mej. E. Pauw. Het is
het meest eigen werk hier. Ia de
andere dames levend onder Bremmer's
geduld-kweekenden invloed, vindt ge sporen,
naast dat gekweekt geduld, van Verster en
van Vincent van Gogh, des leeraars goden.
Het is te hopen, dat uit al dat opgehoopt
geduld,vop een dag, nog eens een kleine
vlam op schiet van vlammen en van
vuur leven we....
DE GRAPHISCHE KUNST IN DEN HAAG
De belangrflkheid van de tentoonstellingen
der Teekenmaatschappij vind ik niet hier.
Toch kan dat. Ge kondt hier KSthe Kollwitz'
werk vinden in een diep-aandoende keuze,
of een groote met zorg verzaemde
ToulouseLautrec's, Méryon's kennen we weinig;
Forain is toch goed genoeg, hoop ik. Dit
zou accent gegeven hebben; een accent mis
Ik. Ik vind dat niet genoeg in de genooden.
Bey is bewogen in .Het Sommefrdnt", ruim
in het .Desert of Slnaï, met de ruiters
en het rif. Cameron's Rialto verkoos ik van
zQn drie inzendingen, Copley is zwart, ge
dacht tegenover Kollwitz (.The Bearers" is
het best als licht rythme).- De Pierrot's van
Ethel Gobaïn hebben iets van de verfijnde
teederheid dezer figuur; de oude vrouwen
van Jennis zfln nauwkeurig-realistisch. Mc.
Laughlan Is monotoon-krachtlg ('t best is
20). Lumsden gevoelig blank, of als Bauer,
maar met minder persoonlijk cachet (de
baders) Pennell teekent vlot; Rlckett's rijke
dwaas (37) is proper maar leeg. Shannon's
zwemmenden hebben Fantin's romantiek te
weinig, Sickert's .zwakke verdediging" her
innert aan veel werk, Strang's Toledo (als
groep) en Wheatley's old Roger sluiten de
rij. Alles te saam is dit een inzending, niet
ten eenenmale onbelangrijk, maar geen leven
toch wekkend.
DE LEDEN. Over hen kan ik kort zfln. De
lijn van mevrouw Adriani Hovy is dikwflls
zonder bekoring, te dikwflls. Zedig, onhandig,
nuchter, met toch iets innerlfjks is Jan Boon's
Domtoren (zie ook zfln Zonnebloem);
vrij knap, en niet al te photografisch
deze keer Hartings Oudekerktoren. Haver
kamp, zoo ongevoelig in het hek op het
landschap, 66, is het sterkst in rijn gezicht
op Haarlem. Beter dan zrjn andere, zfln de
Jong's Laarder .Zeveneind (70) en zfln Kraal
(72). Van Leusden's duinen (74, 76) moeten
in deze list worden opgenomen; Luns, een
der vlotsten is haast gevoelig in zfln naakt
(11, uit 1918) en rechthoekig in zfln
Houtsnede .Vught." Decoratief zfl a de Mesquita's
Aaronskelken; Moulfln heeft iets van een
stemminkje in Het witte huis. Dirk Nflland
is zeker van zfln zaak, en krachtig in den
Ingespoelden rivieroever, in den Boei in
den riviermond"; vermakelflk-dorpseh in de
Smokkelaars en zfln Begrafenis. Rueter is
goed vertegenwoordigd (102,103,104), even
eens van der Stok met zijn Franclscus. Veld
heer blijkt onecht in zijn Prediking, en Leed;
een ander innerlflk is noodig voor zulke
werken; de Zwart's etsen zfln te waardeeren
om wat ze geven aan uitdrukking van het
licht.
Dit is de Graphische; zfl kon meer zijn.
SINT LUCAS, TE AMSTERDAM, I. Algemeene
opmerking.
Langzamerhand moeten de leden van Sint
Lucas het gevoel hebben gekregen, dat zfl
een groote kudde vormen.
Voor oekonomische acties is dat altijd
belangrijk, zelfs als je ongelijk hebt blflf
je een soort domme kracht, maar in het
juist, gelieft te spellen. Andere gebeurte
nissen, b.v. de ontvoering van Deirdre, de
Ierse Helena, zijn ingekort, om het licht des
te meer te doen schijnen op hem, de grootste
held van allen, de kampioen van Ulster.
We zien hem als kleine jongen 't huis van
z'n vader ontvluchten, niet om z'n vader,
maar om z'n al te troetelende moeder, zien
hem op ongezochte, maar groot e ff ik t sor
terende wflze zich introduceren bfl koning
Conchobar Mac Nessa. En we vernemen,
in 'n paar van de aardigste hoofdstukken,
hoe hij, die tot dusver Setanta heette, aan
z'n naam Cuchullnn kwam. Dan komt al
gauw, na enkele andere avonturen, 'n be
schrijving van de vee-roof van Cooley
de Taln b o Cualgne , die het gehele
tweede deel en 't grootste gedeelte van het
derde beslaat. In het eerst verdedigt
Cuchulinn z'n land geheel alleen tegen de zwerm
van vflanden: z'n wapenbroeders zijn door
'n maglese verdoving bevangen en kunnen
niets doen. Maar elndelik worden ze wak
ker, Laeg, Cuchulinn's wagenmenner het
eerst... "Hearest thou aught from that far
distancé, O soverelgn of the Tain?" vraagt
Fergus de veldheer van koningin Maeve,
aan z'n gebiedster. En 't antwoord luidt:
.1 hear a vast confused hum like the
murmur of some gigantlc hive, when in the
spring time there is a noise of preparation
amongst its populous youth, an endless roar
like the far away roaring of the sea, when
in the still moony night its long waves roll
up some vast unbroken sand, and I hear
voices as of gods or glant heroes, and a
faint ringing as of brass amld that mysterious
mist, and now more clearly I dlstinguish the
flashings, and fhe stars, and the rapld fires.
Amldst the mist there is the beckoning of
a gigantic hand, blood-red, and around it,
as it were, lightnings...."
Angst slaat Maeve om het hart. En hoe
Fergus haar geruststelt, en hoe de krijgskans
haar dan ook vooreerst blijft begunstigen,
en hoe desalniettemin haar leger wordt ver
strooid op 't eind en smadelik verjaagd, dat
is alles te lezen in deze lotgevallen van
Cuchullnn beschreven door O'Grady. 'n Mooi
ere Inleiding tot de Oud-Ierse heldenwereld
is mfl niet bekend, en geen bibliotheek van
'n gymnasium of H.B.S. is zonder dit werk
kompleet.
* * .
PATRICK MACÜILL, Maureen,aS(oryof
Donegal. Herbert Jenkins. 1920.7/- net.
aesthetlsche is het groot van aantal zfln
alleen voor den beschouwer te waardeeren,
wanneer iedereen, uit die massa genomen,
een individu is. Een individu in dezen zin
is te beschouwen, als een persoon vol van
de diepe algemeene wetenschappen, die, be
koring van het onverwachte, deze nood
zakelijke algemeenheid op onverwachte wijze
schakeert. Wie dat doen zijn de groote
schilders, de blijvende beeldhouwers, de
fionkende schrijvers, de roerende musici.
De overigen behooren tot de epigonen
(herkauwers van een anders weidegroen),
tot de geschoolde werklieden, tot de
overtolligen, verder tot de stumpers (heb meelfl
met zei) of tot de hoogmoedige leeghedens.
Zfj zfln gezochte noodzakelflkheid, maar,
soms slechts aanvaarde tegenwoordigheid.
St. Lucas bezit te veel dezer
tegenwoordlgheden. Het is een groote vereeniging
maar de vitaliteit Is verdund, en wordt
steeds dunner. Deze massa van werken
toont dit aan. Schifting is noodig, óf anders
opheffing en daarna zuiverder hervatting.
Ik weet, deze wensen behoort tot de
.ijdele wenschen", maar ik wensch hem
toch te laten hooren; het gebeurt, tot veler
verwondering, dat op den duur deze ijdele
wenschen" komen in den toestand der
kristalllsatie; z| worden dan tastbaar; ik
hoop, dat deze tastbaar wordt.
PLASSCHAERT
UMI i i
EDUARD VERKADE ALS
REGISSEUR
De groote, donkere schouwburgzaal om
tien uur in den morgen. Op het tooneel
brandt stil en eenzaam een lamp hoog in
de coulissen, een flauw schijnsel werpend
op de witte stofkleeden, die over stalles,
balcon en loges zijn geworpen. Stilte
rondom, een enkele maal onderbroken door
het gedempte praten van «en paar
tooneelknechts in den achtergrond.
Een kille, huiveringwekkende
doodschheid hangt er tusschen de rijen stoelen en
loges, het Is of alles slaapt, of eik geluid
hier voor altijd is verbannen.
Maar gaandeweg komt er Ie ven. Stemmen
rumoeren In de verte, deuren klappen en
in groepjes, sommigen alleen, komen de
artisten opzetten. Een enkele blijft droomerlg
tegen een coulisse leunen, anderen loopen
druk pratend op en neer.
Ook op het tooneel komt er beweging.
Schermen worden opgetrokken, andere neer
gelaten, enkele onmisbare requisiten ge
plaatst tot alles, in rijn meest primitieven
vorm, gereed is voor de repetitie.
Dan verschijnt de regisseur.
HfJ monstert het tooneel geeft hier en
daar een aanwijzing, praat even met een
paar artisten en als alles in orde is gaat
hij op een der eerste rijen van de stalles
zitten en klapt voor den aanvang.
Het tooneel is groot en kaal, een koude
Vrachtautomobielen
Wilt ge de transportkosten In Uw
bedrijf tot een minimum reduceeren,
koopt dan een
2 tons WHITE
Vrachtauto
het meest economische vervoermiddel.
n 2 tons WHITE" doet hetzelfde
werk als 2 menschen m»t 4 paarden
en 2 wagens, hetwelk wij met bewijzen
en attesten kunnen staven. Maakt Uwe
berekening.
FirmaGebr.NEFKENS,
Filiaal Amsterdam
26 fac. Obrechtstraat Tel. Z. 2507
iiMitiniiiiiiiiimii
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiii
Patrick MacGlll, van wie Ik In 1918 Children
of the Dead End en The Ralpit besprak, is
'n ras-Ier uit Donegal, 't .verre"
NoordWesten van z'n vaderland. Gewezen grond
werker, sergeant in .Kltchener's First Army",
kon ie ook in de loopgraven de pen niet
laten rusten, en is ie, heelhuids teruggekeerd,
weer met frisse moed aan 't schrijven ge
togen. De ware auteur is of raakt even
verslaafd aan z'n inktpot als 'n dronkaard
aan de bitter fles. En aangezien Patrick
MacGill veel heeft beleefd, heeft ie ook veel
te vertellen.
Uitgever Jenkins adverteert Maureen als
'n grote Sinn Feln roman. Ik meen hiertegen
te moeten opkomen. De Sinn-Fein beweging
houdt met de lotgevallen van de heldin
Maureen (= Marleke) maar 'n verwijderd
verband, en heeft met de gewelddadige ont
knoping tragles kan ik deze niet noemen,
omdat Ik de traglese onafwendbaarheid van
het geval niet inzie hoegenaamd niets te
maken. De onafwendbaarheid van de be
weging als zodanig komt ook niet uit, en
't wil mfl voorkomen, dat dit niet ligt aan
de begaafde schrijver, maar aan z'n materiaal.
Gaan we 'ns na wat b.v. Van Moerkerken
in z'n Verwildering van de Qeuzentfld kon
maken, dan verschijnt Sinn-Fein nu niet als
iets zo uitermate belangrijks. En Cathal
Cassidy, de leider in Donegal, is 'ntamellk
onbeduidende figuur,?.persoonlikheid" kan
ik moellik zeggen.
Toch Is er goede karakterschildering in
het boek, en als ik dit neerschrijf, dan denk
Ik In de eerste plaas aan de ras-echte ver
tegenwoordiger van de .wilde Ieren", de
eenzelvige, schraapzuchtige, vieze, geweten
loze en reusachtig-sterke schapen boer en
klandestlen whiskey-stoker Columb Ruagh
Keeran, analfabeet, atavisme, ruig en on
geschoren, roodharig en gesproeteld, onbe
houwen en vol diplomate-sluwheld. Hfl is
bepaald 'n lijnrechte afstammeling van de
Fir-Bolgs, de door de Gaels onderworpen
voor-historiese bevolking, waarvan de sage
gewaagt Ik wed, Vlctor Hugo zou graag
het geestelik vaderschap op zich hebben
genomen van het tiende hoofdstuk, dat ons
de monsterachtige monomaan voor ogen
voert, in z'n griezelige spelonk, waar 't stinkt
naar warm, gistend graan en allerlei afval
Even the world lighted by the fire was
abject and filthy, the walls oozing with
putrid moisture, the floor covered with scraps
of decaylng food, the dropplngs of sheep,
and the surplus sediment of the still. Water
1 9 2O
Teekenlns voor de Amsterdammer" van George van Ratmdonck
'T NIEUWE JAAR!.... OCH, 'T is ALTIJD 'T OUDE
tocht blaast tusschen de coulissen door en
de artisten huiveren. Een scène wordt inge
zet maar het vlot niet, het zfln enkel woor
den en nog eens woorden, het is niet door
leefd, niet doorvoeld. In de heele nuchtere
omgeving is niets dat ook maar een beetje
Inspireert. En ze spannen zich in, ze trachten
zich te concentreeren maar het gaat niet, ze
spelen langs elkaar, hun gedachten zweven
elders. Een onmogelijkheid Iflkt het onder
deze omstandigheden iets goeds tot stand
te brengen.
Maar in de zaal zit de regisseur, de kraag
van zijn jas opgeslagen, de handen diep in
de zakken en plotseling, door n woord,
n gebaar weet hrj de juiste sfeer te schep
pen en te zijn er ia. Alles begint te leven,
weg is de kale nuchterheid van de groote,
open tooneelruimte, niets voelen ze meer
van kou en tocht, ze leven in een andere
wereld, de wereld die zij geschapen hebben.
Het innerlijk contact is tot stand gekomen
en met zijn geheele wezen beheerscht de
regisseur zijn artisten. Door een kleine aan
wijzing in woord en gebaar weet hfj een
figuur, waarover de acteur in twijfel
verkeerde, even te markeeren, zoodat hij
plotseling helder en duidelijk te voor
schijn treedt. Zfln fijne psychologische zin
heeft alles doorvoeld en doorwerkt en van
IMIIIMIIIIIIItll
falling from the roof gurgled as it dropped
In a slough on the floor. Thls water ran
along a channel formed at the base of the
walt and dlsappeared in the blackness,
gleaming and gllntlng as If endowed wlth
life. It looked like a smoke crawling out
from the firellght into some secret lalr...."
'n Andere geslaagde figuur is Mr. Brogao,
gezegd Eamon na Sgaddan (Eamon de sprot),
met z'n kale voornaamheid en z'n voorliefde
voor krante-termen.... Ordinary people
termed digging "spadework". Not so Mr.
Brogan. With him it was "husbandry". Turf
to hlm was "mrbary"; a bowl of tea "a
slight modicum of beverage". To him a
drunken man was "an inebriated person";
a close-fisted neighbour "a parslmonious
individual". En als ie naderhand z'n feeks
van 'n vrouw schrik wil aanjagen en zodoende
temmen, dan paradeert ie met z'n scheermes,
en zegt: .The razor is an implement that
can bc used for more than one purpose".
Onnodig te zeggen, dat de dorpelingen haast
even hoog tegen hem opzien als tegen Father
Dan, de pastoor, ditmaal 'n sympathieke
figuur, de ware soggarth aroon, anders dan
z'n ambtgenoot in The Ratplt.
Maureen, de heldin, het bultenechtelike
kind, dat zoveel blijken van karaktersterkte
geeft, zal door menig lezer aan haar onbe
duidende aanstaande worden misgund. Maar
evenzeer zal menig lezer zich, meer dan in
haar, in Mr. Brogan, of in Columb de
pithecanthropus, vermeien in de figuren van ach
tergrond en omlijsting. Hier zweeft me 'n
vleiende vergelijking voor de geest, n.l. die
met Thomas Hardy.de Hard y van Par from
the Madding Crowd en van The Return of
the Natlve.
FRANCIS LEDWIDOE: Complete Poems,
with an fntroduction by Lord
Dunsaoy. Herbeit Jenkins. 1919. 7/6 net.
Even vóór de wereldoorlog was Ledwidge,
toen landarbeider en wegwerker, als dichter
.ontdekt" door Lord Dunsany. In 1915 was
de dichter, die geboren was tot
idyllenschrijver, die zich door en door bewust was
van z'n verwantschap met Iflster en leeuwerik,
en die zo vol was met de milk of human
kindness" als ook maar n mens ter we
reld, korporaal In the Royal Innlskilllng
Fusiliers. Voor dat Ie, in 1917, de dood vond
in België, had ie het krijgsleven meege
maakt in Egypte, Serviëen Griekenland.
Hij moet dus veel akeligs hebben gezien,
veel bloederlgs hebben meegemaakt. Maar
zfln overtuiging weet hij zijn artisten mee
te geven, hij weet hen te bezielen met zfln
opvatting en verwerking zoodat zfl, ieder
afzonderlijk, zich laten leiden in de banen,
die hij hen aangeeft en die elk een onder
deel vormen van zfln groote visie. Hun
kunstenaarszielen hebben elkaar gevonden,
ze beleven het evenals hij, ze geven zich
omdat ze weten dat hrj in de zaal zit en
hen allen beheerscht, dat ze n zfln ge
worden met zijn gedachten. En met hun
heele talent hebben ze zich aan hem over
gegeven, bezield door zijn machtigen geest,
die al die tonen te zamen weet op te
lelden tot die eene groote melodie, die in
zfln kunstenaarsziel heeft geklonken.
G. BRUQMANS
Illllllllllllllllllllllllllll
in z'n gedichten, ook die van z'n laatste
paar jaren, is ie tot het eind toe dezelfde
gebleven. Hoeveel z'n teervoelende natuur
geleden heeft, is niet te gissen. Anders
echter dan Siegfrled Sassoon, die
dlchterllk homoeopaath z'n overkropt ge
moed lucht gaf door 'n resoluut aanpakken
en tot gedichten verwerken van de hem
van alle kanten benauwende gruwelen, zocht
Ledwidge heul en troost door l n gedachten
te verwijlen bij idylliese stonden van vóór
de oorlog, of indien de omstandigheden
er zich toe leenden het van ouds be
kende carpe dlem toe te passen. Hij noemde
deze gedichtjes Songs of Peace. En dat
zfln ze.
From lts blue vase the rose of evening drops.
Upon the streams lts petals float away.
The hills all blue with distance hlde their tops
In the dim silence falling on the grey.
A little wind said "Hush!" and strookaspray
Heavy with May's white erop of opening
bloom,
A silent bat went dipping up the gloom.
Nlght tells her rosary of stars full soon,
They drop from out her dark hand to her
knees.
Upon a sllhouette of woods the moon
Leans on one horn....
Hier heeft men 'n mooi voorbeeld van
de eerste rubriek. Voorbeelden van de
tweede heeft men b.v. in Autumn Evening
in Serbla" AH the thln shadows have
closed on the grass en in .The
Homecoming of the Sheep", dat de zachtmoedige
stemming vertolkt van 'n zelf-gezlen Grieks
avond-landschap. Zachtmoedig, en zuiver,
en doorzichtig, met 'n strelende kabbeling
als van 'n beekje, dat z'n zand kwijt is, en
nog geen tijd heeft gehad in z'n lomere
gang zich te vertroebelen met modder,
zo zfln de gedichten van deze te vroeg
gestorven ex wegwerker en korporaal. Dat
gedeelte van z'n werk, dat op Griekse mytho
logie of Ierse overlevering is gebaseerd,
maakt nu en dan de indruk van 'n labour
of duly, maar waar Ie 't heeft over merels,
vlinders, korenvelden, schapen daar krijgt
men z'n labour of love. Ook humor zoekt
men niet te vergeefs, b.v. In Old C/o', of
in A Dream Dance:
Maeve held a ball on the dun,
Cuculain and Emer were there,
In the light of an old broken moon
I was dancing with Deirdre the fair...
WlLLEM VAN DOORN